CIBALO 4
Mboibambidwe Amboyeendelezyegwa Mbungano
MULUGWALO lwakusaanguna ndwaakalembela bana Korinto, mwaapostolo Paulo wakaamba kaambo kapati ikamasimpe kujatikizya Leza. Paulo wakalemba kuti: “Leza tali Leza wamanyongwe pe, pele ngwaluumuno.” Mpoonya wakazumanana kwaamba kujatikizya miswaangano yambungano ategwa: “Zintu zyoonse azicitwe kabotu-kabotu alimwi kweelana abubambe.”—1Kor. 14:33, 40.
2 Kumatalikilo aalugwalo ndomunya oolu, mwaapostolo ooyu wakapa lulayo lujatikizya mazwanga aakali mumbungano yaku Korinto. Paulo wakakulwaizya bakwesu bakooko “kwaamba cintu comwe” alimwi akuti beelede “kukamantana ncobeni camoyo omwe amuzeezo omwe.” (1Kor. 1:10, 11) Kumane wakabapa lulayo lujatikizya twaambo twiindene-indene itwakali kunyonganya lukamantano lwambungano. Kwiinda mukubelesya cikozyanyo camubili wamuntu, wakatondezya mbokuyandika kukamantana alimwi akubelekelaamwi. Wakakulwaizya bantu boonse bamumbungano ya Bunakristo, kunyina makani amikuli njobakajisi, kuti kababikkilana maano caluyando. (1Kor. 12:12-26) Ikutegwa kube kumvwana alimwi akubelekelaamwi kuli boobu akati kabaabo ibali mumbungano, mbungano yakali kuyandika kubambwa akweendelezyegwa kabotu.
3 Pele, ino mbuti mbungano ya Banakristo mboyakeelede kweendelezyegwa? Ino nguni wakali kuyoopa kuti kayeendelezyegwa kabotu? Ino yakali kunoobambidwe buti? Ino mbaani bakali kuyoopegwa mikuli mulinjiyo? Kwiinda mukusololelwa a Bbaibbele, tulajana bwiinguzi busalede kumibuzyo eeyi.—1Kor. 4:6.
BAKAMANTENE AKAAMBO KAKWEENDELEZYEGWA A LEZA
4 Mbungano ya Banakristo yakatalisyigwa mubuzuba bwa Pentekoste mu 33 C.E. Ino ncinzi ncotukonzya kwiiya kujatikizya mbungano eeyi yamumwaanda wamyaka wakusaanguna? Yakali bambidwe akweendelezyegwa a Leza. Cibalo icakalembwa kwiinda mukusololelwa amuuya calo caamba icakacitika mu Jerusalemu myaka iitandila ku 2,000 yainda, cilatondezya cakusalazya kuti mbungano eeyi ya Banakristo bananike yakatalisyigwa a Leza. (Mil. 2:1-47) Yakali ŋanda yakwe, imukwasyi wakwe. (1Kor. 3:9; Ef. 2:19) Mbungano ya Banakristo yamazuba aano itobela cikozyanyo cambungano yamumwaanda wamyaka wakusaanguna kujatikizya mboyakabambidwe alimwi akweendelezyegwa.
Mbungano ya Banakristo yamazuba aano itobela cikozyanyo cambungano yamumwaanda wamyaka wakusaanguna kujatikizya mboyakabambidwe alimwi akweendelezyegwa
5 Mbungano yakusaanguna yakatalika abasikwiiya ibasika ku 120. Muuya uusalala wakasaanguna kutilwa aali baaba ikuzuzikizya businsimi buli kuli Joeli 2:28, 29. (Mil. 2:16-18) Pele mubuzuba mbubonya oobu, bantu bambi ibabalilwa ku 3,000 bakabbapatizyigwa mumeenda akuletwa mumbungano yabana ba Leza bananikidwe amuuya. Bakalitambula jwi lyaamba zya Kristo ‘akuzumanana kubikkila maano kukuyiisya kwabaapostolo.’ Kumane, “buzuba abuzuba Jehova wakazumanana kubayungizyila baabo ibakali kufwutulwa.”—Mil. 2:41, 42, 47.
6 Mbungano yamu Jerusalemu yakakomena kapati cakuti mupaizi mupati waba Juda wakatongooka kuti basikwiiya bakazuzya Jerusalemu anjiisyo zyabo. Basikwiiya bapya ibakali mu Jerusalemu bakazyikubikkilizya abapaizi banji iba Juda ibakaba cibeela cambungano.—Mil. 5:27, 28; 6:7.
7 Jesu wakaamba kuti: “Muyooba bakamboni bangu mu Jerusalemu, mu Judaya moonse amu Samariya, mane kusikila kumasena aakulamfwu kapati aanyika.” (Mil. 1:8) Aboobo ciindi nobakatalika kupenzyegwa kapati mu Jerusalemu musyule lyalufwu lwa Sitefano, basikwiiya ibakali kukkala mumo bakamwaika mu Judaya moonse alimwi amu Samariya. Pele kufwumbwa nkobakaunka bakazumanana kwaambilizya makani mabotu akuyiisya bantu abambi banji kuba basikwiiya, kubikkilizya abamwi bazwa akati kaba Samariya. (Mil. 8:1-13) Alimwi kumbele, makani mabotu akatalika kukambaukwa akubantu batapaludwe, nkokuti kubantu bamasi ibatali ba Juda. (Mil. 10:1-48) Mulimo woonse ooyu wakukambauka wakapa kuti bantu banji bayiisyigwe kuba basikwiiya alimwi akuti kubambwe mbungano zya Banakristo zipya mumasena aambi aali kunze aa Jerusalemu.—Mil. 11:19-21; 14:21-23.
8 Ino mbubambe nzi bwakacitwa ikutegwa mbungano imwi aimwi mpya ikamantane akweendelezyegwa munzila njayanda Leza, nkokuti yeendelezyegwe a Leza? Kwiinda mukusololelwa amuuya wa Leza, kwakaba bubambe bwakubikka beembezi ibalanganya butanga. Mwaapostolo Paulo a Barnaba bakasala baalu mumbungano oomo mobakaswaya mulweendo lwabo lwakusaanguna lwabumisyinali. (Mil. 14:23) Mulembi wa Bbaibbele Luka uluula makani aamuswaangano mwaapostolo Paulo ngwaakajisi abaalu bambungano yaku Efeso. Paulo wakabaambila kuti: “Kamulibikkila maano nobeni alimwi abutanga boonse, oobo muuya uusalala mbowakamubikka kuba balangizi bambubo, kuti mweembele mbungano ya Leza, eeyo njaakaula abulowa bwa Mwanaakwe mwini.” (Mil. 20:17, 28) Bakeelela kuba baalu akaambo kakuti bakasika azyeelelo zyamu Magwalo. (1Tim. 3:1-7) Tito mubelesinyina Paulo wakapegwa nguzu zyakusala baalu mumbungano zyaku Krete.—Tit. 1:5.
9 Ciindi mbungano azimbi zipya nozyakali kuyaabubambwa, baapostolo abaalu bamu Jerusalemu bakazumanana kubeleka kabali balangizi bambungano mpati yanyika yoonse yamumwaanda wamyaka wakusaanguna. Mbabakali kabunga keendelezya kambungano eeyi.
10 Ciindi mwaapostolo Paulo naakalembela mbungano yaku Efeso, wakapandulula kuti kwiinda mukutobela muuya wa Leza, imbungano ya Banakristo yakali kukonzya kuzumanana kukamantana kwiinda mukutobela busilutwe bwa Jesu Kristo. Mwaapostolo wakakulwaizya Banakristo baku Efeso kuba bantu balicesya alimwi akuzumanana kuba ‘alukamantano lwamuuya’ mukuyanzana caluumuno abantu bamumbungano boonse. (Ef. 4:1-6) Mpoonya wakazubulula majwi aali ku Intembauzyo 68:18 akwaabelesya mukwaamba bubambe bwa Jehova bujatikizya baalumi beelela ibabikkila maano kuzintu zyakumuuya kuti balanganye ziyandika zyambungano kabali baapostolo, basinsimi, bakambausi, beembezi alimwi abamayi. Akaambo kakuti baalumi aaba nzipego kuzwa kuli Jehova, bakali kunooyumya mbungano yoonse kuti isime kumuuya akukkomanisya Leza.—Ef. 4:7-16.
MBUNGANO MAZUBA AANO ZITOBELA CIKOZYANYO CABAAPOSTOLO
11 Mazuba aano, ibubambe mbubonya oobu bwakweendelezya zintu mbobutobelwa mumbungano zyoonse zya Bakamboni ba Jehova. Mbungano zyoonse eezyi kuzibikka antoomwe zipanga mbungano iikamantene nyika yoonse mboizulwa iiyeeme aali baabo bananikidwe amuuya. (Zek. 8:23) Jesu Kristo nguupa kuti eeci cikonzyeke. Mbubonya mbwaakasyomezya, cakusyomeka wazumanana kuba abasikwiiya bakwe bananike “mazuba oonse mane kusikila kumamanino aabweende bwazintu.” Aabo ibaletwa mumbungano eeyi iiyaabukomena balaatambula makani mabotu aa Leza, balalyaaba cakumaninina kuli Jehova alimwi balabbapatizyigwa akuba basikwiiya ba Jesu. (Mt. 28:19, 20; Mk. 1:14; Mil. 2:41) Balamulemeka “mweembezi mubotu,” Jesu Kristo, kuti ngo Mutwe wabutanga boonse, bwalo bujisi Banakristo bananike alimwi aba “mbelele zimbi.” (Joh. 10:14, 16; Ef. 1:22, 23) Eeli “tanga lyomwe” lilazumanana kukamantana kwiinda mukusyomeka akulibombya kubusilutwe bwa Kristo alimwi akwiinda mukutobela bubambe bwambunga, nkokuti “muzike uusyomeka alimwi uucenjede” ooyo Kristo ngwaakasala. Atuzumanane kubusyoma cakumaninina bubambe oobu ibubelesyegwa mazuba aano.—Mt. 24:45.
MULIMO WAMBUNGA ZYAMUMULAWO ZYA BAKAMBONI
12 Kutegwa cakulya cakumuuya kacipegwa aciindi ceelede alimwi akuti makani mabotu aa Bwami akambaukwe kaatanasika mamanino, kuli mbunga zyamumulawo zya Bakamboni izyakabambwa. Eezyi mbunga zyamumulawo zilizyibidwe kumfwulumende zyazisi ziindene-indene, alimwi mbunga eezyi zibelekela antoomwe. Zipa kuti cuube-ube kukambauka makani mabotu munyika yoonse mboizulwa.
MBOWEENDELEZYEGWA MUTABI
13 Ciindi nokubambwa ofesi yamutabi, kulasalwa Kkomiti ya Mutabi iijisi baalu botatwe naa banji kwiinda waawo kutegwa ilanganye mulimo wamucisi moibede naa muzisi zilanganizyigwa amutabi ooyo. Umwi wamukkomiti eeyi ulabeleka kali sicuuno wa Kkomiti ya Mutabi.
14 Mbungano izilangwa amutabi umwi aumwi zilabikkwa antoomwe kupanga mabbazu. Mabbazu aaya alakonzya kwiindana-indana kukomena kweelana abusena nkozibede mbungano, myaambo iikananwa alimwi amweelwe wambungano izili mubusena bulanganizyigwa amutabi ooyo. Mulangizi wabbazu ulasalwa kuti kaswaya mbungano zili mubbazu lyakwe. Bakuofesi yamutabi balamupa malailile mulangizi wabbazu kujatikizya mbwayelede kulanganya mikuli yakwe.
15 Mbungano zilabutobela bubambe bwambunga bwalo ibubikkilwa kuti boonse bagwasyigwe. Zilabulemeka bubambe bwakusala baalu ibalanganya mulimo mumitabi, mumabbazu alimwi amumbungano. Zilanga kumuzike uusyomeka alimwi uucenjede kuti azipe cakulya cakumuuya aciindi ceelede. Noliba lino, awalo muzike uusyomeka cakutazungaana utobela busilutwe bwa Kristo, ukakatila kunjiisyo zyamu Bbaibbele, alimwi akulibombya kubusolozi bwamuuya uusalala. Ciindi toonse notubelekela antoomwe calukamantano, tulakkomana kujana micelo iili mbuli yeeyo njobakajana Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna mbotubala kuti: “Bamumbungano eezyo bakazumanana kuyumizyigwa mulusyomo alimwi bakali kuyaabuvwula buzuba abuzuba.”—Mil. 16:5.