Kuponesegwa Kwabantu Munzila Yamaleele Kuli Afwaafwi
“TATUNA kabwene kali bobuya.” Mbwaakaamba makamu aabantu bakalibonena aameso kuponya kwamaleele aa Jesu, kwampoona-mpoona nkwaakacita kumuntu wakayuminide mubili. (Marko 2:12) Jesu alimwi wakaponya boofwu, basyaataambi, balema, alimwi abalo baali kumutobela bakacita mbubwena abalo. Ino ninguzu nzi Jesu nzyaakabelesya kucita zeezi? Mulimo nzi lusyomo ngolwakabeleka? Zyakacitika mumwaanda wamyaka wakusaanguna eezi zipa luzibo nzi kujatikizya kuponya kwamaleele kwasunu?—Matayo 15:30, 31.
“Lusyomo Lwako Lwakufutula”
Basilisi bamulusyomo basunu balayanda kwaamba majwi aa Jesu ngaakaambila mukaintu wakali kuciswa kuzwa bulowa kwa myaka iili 12 wakasika kuli Jesu kuzyi kuponesegwa naakati: “Lusyomo lwako lwakufutula.” (Luka 8:43-48) Sena makani aa Jesu akatondezya kuti mukaintu ooyu wakapona nkaambo kalusyomo lwakwe? Sena eeci cakali citondezyo ca “kuponya kwamulusyomo” kucitwa mazubaano?
Notubala zilembedwe mu Bbaibbele kabotu-kabotu, tujana kuti kanjikanji muziindi ezi Jesu abasiciiya bakwe kwiina nobakaambila balwazi kuti basyome kabatana ponesegwa. Mukaintu waambwa atala wakasika cakaumuumu kusyule wajata moombe wacisani ca Jesu kakwiina ancaakaamba kulinguwe mpoona “ndilyona bulowa bwakaleka kuzwa.” Mane Jesu wakaponya amwaalumi wakali akati kabaabo bakasikide kuzyi kumujata. Alimwi wakaponya amuntu watakamuzyi Jesu naaceya kuti wakalini.—Luka 22:50, 51; Johane 5:5-9, 13; 9:24-34.
Aboobo, ino mulimo nzi lusyomo ngolwakabeleka? Jesu abasiiciya bakwe nobakali munyika ya Turo a Sidoni, mukaintu waku Fonika wakabazyida akoongolola wati: “Ndifwida luzyalo, Mwami, Mwana a-Davida, mwana wangu musimbi ulijisi loko daimona.” Amuyeeye buyo kuzyingwa nkwaakajisi naakakombelezya kuti: “Mwami, ndigwasya.” Kazwide nkumbu, Jesu wakavwiila wati: “Webo mwanakazi, lusyomo lwako ndupati! Akucitwe kulinduwe mbuli mboyanda. Nkabela mwana wakwe musimbi wakaponezegwa kuzwa kuciindi eco nciconya.” (Matayo 15:21-28) Cilasalala buya kuti lusyomo lwakalijatikizidwe, pele, ino ndusyomo lwani? Amubone kuti lwakali lusyomo lwabanyina lwakatembaulwaa Jesu kutali lwamwana waalikuciswa pe. Alimwi ino lwakali lusyomo munzi? Kwiinda mukwiita Jesu kuti, “Mwami, Mwana a-Davida,” mukaintu ooyu wakali kuzumina akusinizya kuti Jesu wakali ngonguwe Mesiya wakasyomezyedwe. Tiilwakali lusyomo lwaatala buyo muli Leza naa munguzu zyamusilisi. Jesu naakaamba kuti, “Lusyomo lwako lwakufutula,” wakali kupandulula kuti naa babula lusyomo mulinguwe kuba Mesiya, balwazi taaku nobakali kunga baunka kuli nguwe kuya kuponesegwa.
Kuzwa kuzikozyanyo zyamu Magwalo eezi, tubona kuti kuponya kwakacitwaa Jesu kwakaliindene kapati akooko kuvwulide sunu naa kucitwa mazubaano. Taaku nokwaali kulitondeezya kunjilwa—kupozomoka, kwiinduluka zyakwaamba, kucwema, kuyuminina, azimwi zinji—kuzwa kubantu alimwi walo lwakwe Jesu takwe naakalibonya kubukilwa-bukilwa pe. Alimwi kuyungizya waawa, kwiina Jesu naakakakilwa kubaponya bakalemene kalicengezya kuti bakanyina lusyomo nokuba kwaamba kuti mulumbo wabo tiiwakali munji.
Kuponya kwiinda mu Nguzu zya Leza
Mbuti kuponya kwakacitwaa Jesu abasiciiya bakwe mbokwakakonzeka? “Nkabela inguzu zya-Jehova wakali azyo kubaponya,” mbolivwiila Bbaibbele. (Luka 5:17) Naakaponya umwi, Luka 9:43 yaamba kuti, “bakaankamana boonse anguzu mpati zya-Leza.” Mbuli mboceelede, Jesu tanaakalyaamba kuti ngomusilisi. Cimwi ciindi wakaambila muntu umwi ngwaakaangulula kulunya lwamadaimona kuti: “Koya kuŋanda yako kubeenzinyoko, ukabalwiide ezyo nzyaakucitila Mwami [Jehova NW], ambwaakufwida luzyalo.”—Marko 5:19.
Mbokunga Jesu abaapostolo bakwe bakaponya kwiinda munguzu zya Leza, ncuuba-uba kubona kuti talili lyoonse lusyomo nolwakali kuyandika kumulwazi kutegwa aponesegwe. Nokuba boobo, lusyomo lupati lwakali kuyandika kuli sikuponya. Aboobo, ciindi basikutobela ba Jesu nobakakakilwa kugusya daimona limwi lyakali kkali loko, Jesu wakabaambila kaambo ncobaakakililwa naakati: “Nkaambo lusyomo lwanu nduniini.”—Matayo 17:20.
Ncikwakacitilwa Kuponya Kwamaleele
Nokuba kuti Jesu wakaponya bantu banji kuzwa kumatalikilo kwamulimo wakwe anyika, ooyu ‘mulimo wakuponya’ taakaucita kuti ube ngomulimo wakwe wini-wini. Kuponya kwakwe munzila yamaleele—kwalo nkwaatakabbadelesya muntu naba omwe nokuba kubuzya mulumbo uliwoonse—wakali mulimo wabili kuli woyo ngwakazida, walo uli ngwa “kukambauka makani mabotu aa-Bwami.” (Matayo 9:35) Imalembe aaluula ceeci aamba kuti cimwi ciindi “wakabatambula, wabaambawida aa-Bwami bwa-Leza, wabaponya abali kubula kupona.” (Luka 9:11) Mukuluula kwa Makani Mabotu, Jesu kanjikanji wali kwiitwa kuti “Mwiiyi” pele tanaakaitwa kuti “Musilisi” nobuba buzuba bomwe.
Aboobo, ino nkaambo nzi Jesu ncakaponya munzila yamaleele? Cipati ncakuti wakali kulizyibya kuti ngonguwe Mesiya wakasyomezyedwe. Ciindi Johane Mubbapatizi naakaangilwe calweeno muntolongo, wakayanda lusinizyo lwakuti azyibe naa wakacizuzikizya Leza ncaakamutumide kuti acicite. Aboobo wakatuma basikwiiya bakwe mwini kuli Jesu kuti bakabuzye kuti: “Sa nduwe oyo uuza antela ngumbi ngutulangila?” Amumvwe Jesu mbwaakabaambila basiciiya ba Johane: “Kamuya mukakananine Johane nzimwamvwa akubona. Boofu balabonununa, zilema zileenda, basicinsenda balasalazigwa, basinkematwi balamvwa, bafu balabusigwa, abacete balakambaukilwa makani mabotu.”—Matayo 11:2-5.
Inzya, akaambo kakuti Jesu tanaakali kuponya buyo munzila yamaleele pele wakacita aambi maleele aalembedwe mu Makani Mabotu, akamuzyibya kuti ncobeni wakali yooyo ‘Wakali Kuza,’ Mesiya wakasyomezyedwe. Kwiina wakeelede ‘kulangila umbi.’
Sena Kuponesegwa Munzila Yamaleele Nkokucili Asunu?
Sena, nkokuti asunu tweelede kulangila kuti Leza ape citondezyo canguzu zyakwe kwiinda mukuponya? Peepe. Kwiinda mumaleele ngaakacita munguzu zya Leza, Jesu wakalitondezya kakunyina kudooneka kuti wakali ngo Mesiya Leza ngwaakasyomezezye kuti wakali kuzyi kuboola. Imilimo mipati Jesu njaakacita yoonse ililembedwe mu Bbaibbele kutegwa boonse baibale. Taceelede alimwi kuti Leza atondezye nguzu zyakwe kwiinda mukwiindulula milimo ili boobu kuzyalani azyalani lyabantu boonse.
Alimwi kujanika kuti kuponya amilimo imwi yamaleele teeyakali kumaninizya kusinizya kasimpe. Nobaba basikulibonenaa meso bamaleele aa Jesu bamwi tiibakasyoma kuti wakazicita eezi nkaambo kanguzu zya Wisi wakujulu. “Pele nokuboobo nacita mal[e]ele manjimanji kubusyu bwabo, tabamusyomi.” (Johane 12:37) Nkakaambo kaako, naakamana kukanana zipego zinjaanji zyamaleele—kusinsima, kwaamba mumyaambo, kuponya, azimwi zinji—eezyo Leza nzyaakapede banji-banji mumbungano ya Banakristo mumwaanda wamyaka wakusaanguna, mwaapostolo Paulo wakasololelwa amuuya kwaamba boobu: “Pele masinsimi alaloba, ayalo myaambo ilamana, alwalo luzibo lulaloba. Nkaambo luzibo ndutujisi nduce-luce, akusinsima kwesu akwalo nkuce-kuce. Pele aakusika malondosi elyo aya makani mace-mace alaloba.”—1 Ba-Korinto 12:28-31; 13:8-10.
Aino, kubaa lusyomo muli Leza ncintu cipati kapati mukupona kabotu. Pele, kuyaamaa kusyoma zisyomezyo zyakuponya zyakubeja inga kwaile kuletela buyo kutyompokelwa. Kumane, kaamba zyakumamanino aaciindi, Jesu wakapa kucenjezya ooku: “Nkaambo kuzooba bakristo babeji abasinsimi babeji, bazootondezya zitondezyo zipati amalele, kuti kwakukonzeka bakeene abalo basale.” (Matayo 24:24) Kunze lyaluuni abumpelenge, kwakali kuzyikuba alimwi izitondezyo zyanguzu zya madaimona. Aboobo, kutaminina kwazintu zicitika zitako bupanduluke na zyizinga takweelede kutugambya, alimwi masimpe lusyomo lwini-lwini muli Leza taansyi mpoluyeeme azintu zili boobu.
Mbwaanga taakwe sunu uuponya mbuli bwakacita Jesu, sena twabula coolwe? Peepe. Alimwi, aabo bakaponesegwa aa Jesu mukuya kwamazuba bakatalika kuciswa alimwi. Boonse bakacembaala alimwi bakafwa. Bubotu bwakuponesegwa mbobakali abo bwakali buyo bwakaindi kasyoonto. Pele, kuponya munzila yamaleele nkwakacita Jesu kujisi bupanduluzi butamani mukuti kwakali kwiiminina zilongezyo zyakumbele.
Aboobo, nobakamana kulilanga-langa kabotu Jwi lya Leza, Ibbaibbele, ba Alexandre a Benedita, babandwa kale, tiibakazumanana kusyoma mukuponya kwamulusyomo akuponya kwamasalamuzi kwamazubaano. Nokuba boobo, balisinizizye kuti kuponya munzila yamaleele tazili zintu zyakacitika buyo mumazuba aainda. Nkaambo nzi? Mbuli mamiliyoni amwi munyika yoonse mbwiizulwa, balangila zilongezyo zyakupona mu Bwami bwa Leza.—Matayo 6:10.
Kuciswa a Kufwa Tazikabiko
Mbuli mbotwacibona kale kumatalikilo, mulimo wa Jesu mupati tiiwakali wakuponya bantu akucita maleele pe. Mubusena bwakucita boobo, kukambauka makani mabotu aa Bwami bwa Leza wakaucita kuba ngomulimo mupati. (Matayo 9:35; Luka 4:43; 8:1) Bwami oobo njenzila Leza njayakubelesya kuzuzikizya kuponya kwamaleele kwabantu akugusya kunyonyooka koonse kwacibi akutalondoka ncokwaletela mukwasyi wamuntunsi. Mbuti alimwi ndilili nayakucizuzikizya eeci?
Naakali kusinsima zyakumbele lyesu, Kristo Jesu wakapa mwaapostolo Johane cilengaano cazyakumbele naakati: “Sunu kwasika lufutuko, anguzu, abwami bwa-Leza wesu, abwami bwa-Kristo wakwe.” (Ciyubunuzyo 12:10) Bumboni boonse butondezya kuti kuzwa mumwaka wa 1914 sikukazya mupati wa Leza, Saatani, wakawisigilwa anyika, alimwi akuti Bwami lino buleendelezyegwa munzila yini-yini! Jesu wakabikkwa kuba Mweendelezi wa Bwami bwabu Mesiya alimwi ulilibambilide kubucinca bweende bwazintu anyika.
Ono-ono, imfwulumende ya Jesu yakujulu ilatalika kweendelezya mukwasyi wabantu baluleme, nkokwaamba kuti ‘inyika impya.’ (2 Petro 3:13) Ino bukkale buya kuba buti ma? Nceeci cifwanikiso cazyakumbele icitaliboteli: “Lino ndakabona ijulu ipya anyika impya, nkaambo ijulu lyakusaanguna anyika yakusaanguna zyoonse zyakamaninina . . . . Nkabela [Leza] uyoosindula misozi yoonse kumeso aabo, takukooyooba limbi lufu, nikuba kuomoka nikuba kulila nikuba kuciswa, nkaambo zintu zyakale zyamaninina.”—Ciyubunuzyo 21:1, 4.
Ino nkooko sena inga mwayezeezya buumi mbobunikubede ciindi kuponesegwa munzila yamaleele kwabantu nokutikazuzikizigwe? “Lino takukooyooba naba omwe akati kabantu banyika uuamba kuti, Ndaciswa. Bantu boonse bakede mulinjiyo bayoolekelelwa milandu yabo.” Inzya, Leza uyakuzuzikizya basikulipa kuba basilisi mulusyomo nzyobatakonzyi. “Lufu walumenenena mane kukabe kutamani.” Ncobeni, “Mwami Jehova uyoosindula misozi kumasyu oonse.”—Isaya 25:8; 33:24.
[Cifwanikiso icili apeeji 7]
Mubweendelezi bwa Bwami bwa Leza bantu bayakuponesegwa munzila yamaleele