Ikuba Munyika Pele Katutali Banyika
“Nkaambo tamuli bayeeyi nyika . . . nkakaambo ako inyika nciimusulide.”—JOHANE 15:19.
1. Banakristo bajisi cilongwe nzi anyika, pele ino nyika ibabona buti?
KALI aabasiciiya bakwe masiku mubuzuba bwakwe bwakweelelezya, Jesu wakabaambila kuti: “Tamuli bayeeyi nyika.” Ninyika nzi njaakali kwaamba? Sena cimwi ciindi tanaakaambide kuti: “Leza mbwaakayandisya nyika, wakapa Mwanaakwe simuzyalwa alike, kuti umwi umwi uumusyoma atafwidilili, pele abe abuumi ubutamani”? (Johane 3:16) Cakutadooneka basiciiya bakwe bakali banyika eeyo nkaambo bakali mbabataanzi ikumusyoma Jesu kutegwa bakabe aabuumi butamani. Ino ono, nkaambo nzi Jesu ncaamba kuti basiciiya bakwe tabali banyika? Alimwi ino nkaambo nzi alimwi ncaakaamba kuti: “Nkaambo tamuli bayeeyi nyika . . . nkakaambo ako inyika nciimusulide”?—Johane 15:19.
2, 3. (a) Banakristo bakeelede kutaba ‘banyika’ iili? (b) Ibbaibbele lyaamba nzi kujatikizya “inyika” Banakristo mobeelede kulizandula?
2 Inga kwaingulwa kuti nkaambo Ibbaibbele libelesya ibbala lyakuti “inyika” (Cigiliki, koʹsmos) munzila ziindene-indene. Mbuli mbokwapandululwa mucibalo cainda, zimwi ziindi mu Bbaibbele ibbala lyakuti “inyika” inga lyaamba banamaleya boonse munyika yoonse mboizulwa. Eeyi njenyika Leza njaakayanda alimwi Jesu njaakafwida. Pele, ibbuku litegwa The Oxford History of Christianity lyaamba kuti: “Ibbala lyakuti ‘inyika’ ndibbala alimwi libelesyegwa mu Bunakristo kwaamba cintu cizandukide kuli Leza alimwi cilwani kulinguwe.” Mbuti eci mbocili cakasimpe? Mulembi waci Katolika Roland Minnerath, mubbuku lyakwe litegwa Les chrétiens et le monde (Banakristo a Nyika), upandulula kuti: “Ikuti naa ibbala eli twalitola muciimo cakukazya, inyika munzila eyi ibonwa kuba . . . ibusena bwabweendelezi mwalo imfwulumende zilwani kuli Leza mozyeendelezya alimwi kwiinda mukukazya ibweendelezi bwa Kristo ibwakazunda, zipanga bwami bulwani ibupati bweendelezyegwaa Saatani.” Eeyi “nyika” mbanamaleya boonse ibazandukide kuzwa kuli Leza. Ibanakristo bakasimpe tabali banyika eeyi, alimwi ilibasulide.
3 Kutandila kumamanino aamwaanda wamyaka wakusaanguna, Johane wakali kwaamba nyika eyi naakalemba kuti: “Mutayandi nyika, neziba zintu zyamunyika. Kuti muntu wayanda nyika, luyando lwa-Taata taluli mulinguwe. Nkaambo zintu zyoonse zili munyika, niziba zisusi zyanyama niziba zisusi zyameso nikuba kulisumpula kwabuumi, tazili zya-Taata, pe, nzyenyika.” (1 Johane 2:15, 16) Alimwi wakalemba kuti: “Tulizi kuti tuli bakwe Leza, nikuba kuti bantunsi boonse mba Mubi.” (1 Joni 5:19, Ci) Jesu ilwakwe, Saatani wakamwiita kuti “[m]mwami wenyika ino.”—Johane 12:31; 16:11.
Ikutalika kwa Mfwulumende Zyeendelezya Nyika Yoonse
4. Mbuti bweendelezi bwamfwulumende zyanyika yoonse mbobwakatalika?
4 Inyika yabanamaleya iiliko ono iizandukide kuli Leza yakatalika kulibonya mbokwakainda buyo ciindi cisyoonto kuzwa nolyakamana Zambangulwe mumazubaa Nowa, ciindi bunji bwabantu muzyalane lya Nowa nobakaleka kukomba Jehova Leza. Imwaalumi wakadumide mazuba aayo aakusaanguna wakali Nimrodi, muyaki wamunzi alimwi wakali “muvwimi singuzu kumeso aa-Jehova.” (Matalikilo 10:8-12) Mumyaka eeyo inyika yakazwide bwami buniini-niini bwaminzi, bwalo ciindi aciindi bwakali kunga bwalibunga-bunga akucita nkondo akati kabo. (Matalikilo 14:1-9) Bwami bumwi bwaminzi bwakazunda bwami bumbi bumbi akuba bwami bwacooko coonse mbocizulwa. Oobu bwami bwacooko bumwi mukuya kwamazuba bwakazikuba bwami bweendelezya nyika yoonse mboizulwa.
5, 6. (a) Nimfwulumende nzi zyeendelezya nyika yoonse zili ciloba izyaambwa mumakani aakaindi aamu Bbaibbele? (b) Mbuti mfwulumende eezi zyeendelezya nyika yoonse mboziimininwa, alimwi ino nguzu zyazyo zizwa kuli?
5 Kabatobela cilengwa ca Nimrodi, ibeendelezi bamfwulumende zyanyika yoonse kwiina nobakalikukomba Jehova pe, icintu cilibonya mumicito yabo yalunya abulwani. Obu bwami bweendelezya nyika yoonse mboizulwa mu Magwalo bwiimininwaa zikozyanyo zyazinyama zyamusokwe, alimwi mukwiinda kwamyaanda yamyaka, Ibbaibbele lyaziyubununa zinyama zili boobu izili cisambomwe izyakapenzya bantu ba Jehova. Eezi zyakali Egepita, Asuri, Mediya aba Persia, Babuloni, cisi caba Helene, alimwi a Roma. Kwakasinsimwa kuti kuyooba bwami bwaciloba ikuzwa bwa Roma, ibujisi inguzu zyakweendelezya nyika yoonse. (Daniele 7:3-7; 8:3-7, 20, 21; Ciyubunuzyo 17:9, 10) Obu bwami bwakazikuba bwa Anglo-America, ibusangene a Bulelo bwaku Britain alimwi a United States, pele mukuya kwamazuba obu bwa United States bwakazikubaa nguzu kwiinda bwa Britain. Ibulelo bwa Britain bwakatalika kulibonya ciindi impuwo ya Bulelo bwa Roma noyakazimaanina limwi.a
6 Aaya maami aajisi nguzu zyakweendelezya nyika yoonse aakali ciloba, mubbuku lya Ciyubunuzyo aimininwaa cikozyanyo camitwe yacinyama cijisi mitwe ili ciloba icizwa mulwizi lwabantu banyongene. (Isaya 17:12, 13; 57:20, 21; Ciyubunuzyo 13:1) Ino uupa cinyama eeci ceendelezya inguzu nguni? Ibbaibbele liingula kuti: “Nkabela Simwaaba wakamupa inguzu zyakwe acuuno cakwe abwami bunji.” (Ciyubunuzyo 13:2) Simwaaba kwiina umbi ngu Saatani Diabolosi.—Luka 4:5, 6; Ciyubunuzyo 12:9.
Ibulelo Buboola Bwakumbele bwa Bwami bwa Leza
7. Ino Banakristo balangila nzi, alimwi mbuti bulangizi bwabo mbobujatikizya luyanzano lwabo amfwulumende zyanyika?
7 Kwamayaka iitandila ku 2,000, Banakristo balimukupaila kuti: “Abuze Bwami bwako, alucitwe luyando lwako, ansi ano mbubonya mbuli kujulu.” (Matayo 6:10) Bakamboni ba Jehova balizi kuti pele buyo Bwami bwa Leza bulikke mbobukonzya kuleta luumuno lwini-lwini anyika. Akaambo kakuti mbantu balangisisya mbobuli mukuzuzikizigwa businsimi bwa Bbaibbele, balasyoma cini-cini kuti mupailo ooyu uyooingulwa lino-lino alimwi akuti Bwami ono-ono buya kweendelezya zintu anyika. (Daniele 2:44) Akaambo kakuti batobela bweendelezi bwa Bwami obu, capa kuti batatoli lubazu mubweende bwamfwulumende zyamunyika.
8. Mbuti imfwulumende mbozyaatambula makani aajatikizya Bwami bwa Leza, mbuli mbokwakasinsimwa ku Intembauzyo 2?
8 Izisi zimwi zilyaamba kuti zilimukutobela njiisyo zyabukombi. Pele nokuba boobo, mumicito yazyo zilakazya kuti Jehova ngo Mwami Mupatikampatila alimwi akuti wabikka Jesu kuba Mwami kujulu kajisi nguzu zyakweendelezya anyika. (Daniele 4:17; Ciyubunuzyo 11:15) Intembauzyo yabusinsimi yaamba kuti: “Bami baansi balalibamba, abalo beendelezi balalayana, kukulwisya Jehova amunanike wakwe [Jesu]. Bati, Atudunsule zyaanzyo zyabo, tusowe inkole zyabo kuzwa kulindiswe.” (Intembauzyo 2:2, 3) Imfwulumende kwiina nozizumina “zyaanzyo” naa “inkole” zyabuleza zinga zilapa kuti kube aampobaiila mukucita bweendelezi bwamuzisi zyabo. Aboobo kuli Jesu Mwami ngwaakasala Jehova waamba kuti: “Kumbila kulindime, elyo njookupa masi kuti abe lukono lwako, amagolelo aanyika ukaavube. Uyoobavwinyauna amusako walubulo, uyoobapwaya mbuli zibumbwa zyamubumbi.” (Intembauzyo 2:8, 9) Pele inyika yabanamaleya Jesu njaakafwida kwiina noyiya kumaninina ‘kuvwunyaunwa.’—Johane 3:17.
Ikweeleba “Bulembo” bwa “Cinyama”
9, 10. (a) Ncinzi ncotucenjezegwa mubbuku lya Ciyubunuzyo? (b) Ncinzi ciimininwaa cikozyanyo cakusama ‘bulembo bwacinyama’? (c) Mbulembo nzi balanda ba Leza mbobazumina?
9 Iciyubunuzyo ncaakabona mwaapostolo Johane cakacenjezya kuti inyika yabanamaleya iizandukide kuli Leza yakali kuzoopanga milawo minji kaitana nyonyoonwa, yakali “[kuzyoo]citya bantu boonse, nibaba baniini nibaba bapati, nibaba bavubi nibaba bacete, nibaba bazyale nibaba bazike, kuti balembwe bulembo kumaanza aabo aalulyo nanka kunkumu zyabo, akuti kutabi muntu naba umwi uukonzya kuula nikuba kuuzya, cita uujisi bulembo, nkukuti izina lyacinyama nuuba mweelwe wazina lyaco.” (Ciyubunuzyo 13:16, 17) Ino eeci caamba nzi? Ibulembo kujanza lyalulyo ncizibyo ceelede icitondezya kutola lubazu muzintu zicitika. Ino mbuti bwalo bulembo bwaankumu? The Expositor’s Greek Testament yaamba kuti: “Eeci cikozyanyo cijatikizya cilengwa cakali kucitika cakusimba basikalumamba alimwi abazike insimbo iilibonya kubantu boonse naa caando . . . ; naa ndiza icizizilwe kapati nciyanza cabukombi cakusama citumwa cijisi izina lya leza ngobakomba akaambo kakusyoma kuti inga cabakwabilila.” Kwiinda muŋambawido alimwi amicito yabo ibantu banji basamide bulembo oobu kabalizyibya beni kuti “[m]bazike” naa “[m]baasikalumamba” “[ba]cinyama.” (Ciyubunuzyo 13:3, 4) Kayaamba ciyakucitika kubantu bali boobu kumbele aamazuba, ibbuku litegwa Theological Dictionary of the New Testament lyaamba kuti: “Basinkondonyina a Leza bazumizya [bulembo] bwacinyama, imweelwe naa namba yamaseseke iijisi izina lyakwe, ikuti lidindwe aankumu zyabo alimwi akukwaanza kwabo komwe. Eeci cibapa kuti basumpuke mumakwebo alimwi bavwube, pele eci cibacitya kuti babe mubukali bwa Leza alimwi akuti batakatoli lubazu mubwami bwamyaka iili cuulu, Ciy. 13:16; 14:9; 20:4.”
10 Kuyandika kubaa camba alimwi akuliyumya kutegwa tutasinikizigwi kutambula “bulembo.” (Ciyubunuzyo 14:9-12) Pele balanda ba Leza balizijisi nguzu zili boobu, alimwi akaambo kaceeci, ikanjikanji balasulaikwa alimwi akutamikizigwa kapati. (Johane 15:18-20; 17:14, 15) Muciindi cakubaa bulembo bwacinyama, Isaya wakati bakali kuyoolilemba kukwaanza kwabo umwi aumwi munzila yacikozyanyo, kuti “Wa-Jehova.” (Isaya 44:5) Alimwi, mbwaanga ‘balalila akutongela’ akaambo kazisesemyo zilimukucitwaa bukombi bwaluleyo, batambula bulembo bwacikozyanyo ankumu ibubazibya kuti tabeelede kujaigwa ciindi Jehova nayakunyonyoona.—Ezekiele 9:1-7.
11. Nguni uuzumizya kuti imfwulumende zyabuntunsi zyeendelezye kusikila ciindi Bwami bwa Leza nobutikayendelezye anyika?
11 Leza uli mukuzizumizya imfwulumende zyabuntunsi kuti zyeendelezye kusikila ciindi Bwami bwa Kristo bwakujulu nobutikayendelezye cakumaninina aanyika aano. Ooku kulekela Leza nkwaalekela zisi zyamapolitikisi kuti kaziceendelezya, kulaambwa mubbuku lya Professor Oscar Cullmann litegwa The State in the New Testament. Ulembede kuti: “Injiisyo eeyi iikatazya yakuti bweendelezi Bwacisi cimwi acimwi mbwakaindi buyo kasyoonto nkekaambo Banakristo bakusaanguna ncobatakali kumvwana kujatikizya makani aa Cisi, pele kulibonya mbuli kuti zilakazyanya. Ndilakankaizya kuti, kulibonya mbuli kuti mbokubede obo. Tweelede buyo kwaamba lugwalo lwa Ba-Roma 13:1, ‘Bantu boonse abalibombye kumaami aacisi . . . ,’ kweezyanisyaa bbuku lya Ciyubunuzyo 13 litondezya kuti: Icisi ncinyama cizwa mumulindi.”
“Cinyama” a “Kaisara”
12. Bakamboni ba Jehova bazilanga munzila nzi yeelede imfwulumende zyabantunsi?
12 Tacili cintu ciluzi kwaamba kuti ibeendelezi boonse bamfwulumende nzibelesyo zya Saatani. Ibanji babaaba balitondezya kuti mbantu batobela milawo iiluleme, mbuli mweendelezi Sergio Paulo mu Bbaibbele uupanduludwe kuti “mwaalumi musongo.” (Incito 13:7) Ibeendelezi bamwi bazikwabilila cabusicamba zyeelelo zyaciinga cabantu basyoonto, kwiinda mukusololelwaa manjezeezya ngobakapegwaa Leza nokuba kuti tabamuzi Jehova amakanze aakwe. (Ba-Roma 2:14, 15) Amuyeeye kuti Ibbaibbele libelesya bbala lyakuti “inyika” munzila zyobile zyaandeene: inyika yabanamaleya, Leza njayanda alimwi aswebo njotweelede kuyanda, alimwi anyika yabanamaleya iizandukide kuli Jehova, Saatani mwali leza alimwi nkotweelede kulizandula. (Johane 1:9, 10; 17:14; 2 Ba-Korinto 4:4; Jakobo 4:4) Aboobo, ibalanda ba Jehova babulanga munzila yeelede bweendelezi bwabuntunsi. Tatutoli lubazu mutwaambo twacisi mbwaanga tubeleka mbuli baiminizi naa bangambela ba Bwami bwa Leza alimwi tulilyaabide kuli Leza. (2 Ba-Korinto 5:20) Pele, tulalibombya kweelana ambotulimvwa mumanjezeezya eesu kuli baabo bajisi nguzu zyakweendelezya.
13. (a) Mbuti Jehova mbwazibona imfwulumende zyabuntunsi? (b) Ikulibombya kwa Banakristo kumfwulumende zyabuntunsi kweelede kusika aciimo nzi?
13 Eeyi nzila iyeelede yakulanga zintu ileendelana aya Jehova Leza. Iciindi imfwulumende zijisi nguzu zyakweendelezya nyika yoonse noziba mfwulumende zya Zisi zisyoonto, noziteendelezyi munzila iiluleme, nozidyaminina bantu bazyo, nokuba kupenzya baabo bakomba Leza, zileelelwa mubusinsimi kwiitwa kuti nzinyama zikali loko. (Daniele 7:l9-21; Ciyubunuzyo 11:7) Pele, iciindi imfwulumende zyazisi nozibeleka kuzuzikizya makanze aa Leza mukubona kuti milawo yatobelwa alimwi kuli luumuno cakululama, uzyibona kuba “basimilimo” bakwe. (Ba-Roma 13:6) Jehova uyanda kuti bantu bakwe kabazilemeka imfwulumende zyabantunsi akulibombya kulinzizyo, pele kulibombya kwabo takuli kwakumaninina pe, kulaampokugolela. Iciindi bantu nobayanda kuti balanda ba Leza bacite zintu zikasigwaa mulawo wa Leza naa nobakasya zintu Leza nzyayanda kuti zicitwe abalanda bakwe, muciimo eci ibalanda ba Leza babweza ntaamu yakajisi baapostolo, yakuti: “Tweelede kuswiilila Leza kwiinda bantu.”—Milimo 5:29, Ci.
14. Kulibombya kwa Bunakristo kumfwulumende zyabuntunsi kwakapandululwa buti a Jesu? a Paulo?
14 Jesu wakaamba kuti basikumutobela baleelede kunootobela milawo yamfwulumende alimwi aya Leza ciindi naakaamba kuti: “Mbuboobo amupe Kaisara zintu zya-Kaisara, akwa-Leza zintu zya-Leza.” (Matayo 22:21) Kwiinda mumuuya uusalala mwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Bantu boonse abalibombye kumaami aacisi . . . Anukuti wacita bubi, yoowa, nkaambo teensi cabuyo ncasaminide ipanga, nkaambo ngumulanda wa-Leza, mubetesi wakukoma abo bacitaula bubi. Nkaambo kaako kuleelede kulibombya, teensi nkaambo kabukali bulike, pele nkaambo kamanjezeezya aalo. Nciconya eco ncimutelela mutelo.” (Ba-Roma 13:1, 4-6) Ikuzwa mumwaanda wamyaka wakusaanguna C.E. kusikila sunu, Banakristo bakacita kweelana aziyanda Cisi. Bakeelede buyo kubelesya bupampu ikutegwa babone naa ikutobela zintu eezyo ziyanda cisi kulatyola mulawo wabukombi bwabo alimwi akuziba naa zintu eezyo zyakali zintu ziyandika amulawo alimwi naa manjezeezya aabo akali kubazumizya kucita boobo.
Basicisi Batobela Manjezeezya Aabo
15. Mbuti Bakamboni ba Jehova mbobamujosezya zintu zyakwe Kaisara kulinguwe kweelana amanjezeezya aabo?
15 “Maami aacisi” “mbibasimilimo” ba Leza ciindi nobazuzikizya mulimo wabo uuzumizidwe aa Leza, walo uujatikizya nguzu zyakuti “babeteke babisya akulumbaizya bacita ciluleme.” (1 Petro 2:13, 14) Balanda ba Jehova kwiinda mukutobela manjezeezya aabo balamujosezya Kaisara zintu nzyayanda kuzwa kulimbabo mumulawo munzila yakutela, alimwi balacita kufwumbwa manjezeezya aabo aayisidwe aa Bbaibbele ncaabazumizya kucita “[muku]litesya kubabetesi akubami, . . . akucita ciluzi coonse.” (Tito 3:1) “Kucita ciluzi” kujatikizya kugwasya bamwi, mbuli ciindi ntenda, naa mapenzi aali woonse naacitika. Bantu banji bapa bumboni kuluzyalo lwakatondezyegwaa Bakamboni ba Jehova kubantunyina muziimo zili boobu.—Ba-Galatiya 6:10.
16. Milimo nzi mibotu Bakamboni ba Jehova njobacitila imfwulumende abantunyina kweelana amanjezeezya aabo?
16 Bakamboni ba Jehova balabayanda bantunyina alimwi bayeeya kuti mulimo uugwasya iwiinda kubota ngobanga babacitila nkubagwasya kubaa luzibo lwini-lwini lwamakanze aa Leza aakuleta “ijulu ipya anyika impya” iziluleme. (2 Petro 3:13) Kwiinda mukukambauka alimwi akutobela malailile aa Bbaibbele aasumpwidwe, baba bantu bayandika kapati muciinga cabantunsi, babafwutula banji kubukkale bubi. Babelesi ba Jehova mbaasikutobela milawo alimwi balabalemeka beendelezi, inkumekume zyamucisi, ibabetesi alimwi abweendelezi bwamumankomponi mobakkala, kababalemeka boonse ‘beelede kulemekwa.’ (Ba-Roma 13:7) Bakamboni ibajisi bana baiya babelekelaamwi calukkomano abamayi babana babo kucikolo alimwi balabagwasya bana babo kubala kabotu, kutegwa aaba kumbele aamazuba bakakonzye kuligwasya muciindi cakuba mukuli uuminya muciinga mobakkala akaambo kakuyanda kunikugwasigwa lyoonse. (1 Ba-Tesalonika 4:11, 12) Mukati kambungano zyabo, Bakamboni balakukasya kusalaulana mubala alimwi acilengwa cakuyanzana buyo abantu mbobeelene limwi bukkale, alimwi babikkila maanu kapati kukuyumya-yumya buumi bwamumukwasyi. (Incito 10:34, 35; Ba-Kolose 3:18-21) Aboobo, kwiinda mumicito yabo batondezya kuti twaambo ntobabejelezyegwa kuti tabayandi kugwasya mikwasyi naa tabagwasyi mumunzi mobakkala ntwakupunga buyo, tatuluzi. Aboobo majwi aamwaapostolo Petro alazuzikizigwa aakuti: “Ndondulo luyando lwa-Leza, kuti mukucita kabotu mukaumuzye bantu bafubafuba batezi makani.”—1 Petro 2:15.
17. Mbuti Banakristo mbobanga bazumanana ‘kweenda cabusongo akati kabakunze’?
17 Eelyo nokuba kuti basikutobela Kristo ibakasimpe “tabali banyika,” bali munyika yaciinga cabantunsi alimwi beelede kuzumanana ‘kweenda cabusongo akati kabakunze.’ (Johane 17:16; Ba-Kolose 4:5) Kufwumbwa kuti Jehova kacaazumizya mami aacisi kweendelezya kaali basimilimo bakwe, tuyakuzumanana kutondezya bulemu mbwaayelede. (Ba-Roma 13:1-4) Nokuba kuti tatutoli lubazu mutwaambo twacisi, tulabapailila “bami abaabo boonse bali mubwami,” ikapati ciindi aaba nobayandika kusala kubweza ntaamu inzinga zilanyonganya luumuno lwesu lwabukombi. Tuyakuzumanana kucita boobo “kuti buumi bwesu bube bwaluumuno akutontola, tukale kabotu akulemeka Leza,” ikutegwa ‘bantu boonse bakafwutulwe.’—1 Timoteo 2:1-4.
Bupanduluzi buyungizidwe
a Amubone ibbuku lya Revelation—Its Grand Climax At Hand!, mutwe 35, ilyakamwaisigwaa ba Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.
Mibuzyo Yakwiindulula
◻ ‘Ninyika’ nzi Banakristo mobali banyika, pele ino ‘ninyika’ nzi alimwi mobateelede kuba banyika?
◻ Ncinzi ciimininwaa cikozyanyo ca “bulembo” bwa “cinyama” kujanza lyamuntu naa ankumu, alimwi ino balanda basyomeka ba Jehova bajisi bulembo nzi?
◻ Ninzila nzi iiluzi Banakristo bakasimpe njobalanga mfwulumende zyabantunsi?
◻ Ninzila nzi zimwi Bakamboni ba Jehova nzyobagwasya ciinga cabantunsi?
[Zifwanikiso izili apeeji 26]
Ibbaibbele lyaamba imfwulumende zyabuntunsi ikuti ncinyama alimwi akuti ngusimilimo wa Leza
[Cifwanikiso icili apeeji 29]
Akaambo kakutondezya luyando lwakubikkila bantu bamwi maanu, Bakamboni ba Jehova babonwa kuba bantu bagwasya kapati muziinga mobakkala