LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w98 7/1 map. 13-16
  • Kulibambilila Limwi—Zyabukkale Bwabayandwa Besu Kumbele

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Kulibambilila Limwi—Zyabukkale Bwabayandwa Besu Kumbele
  • Ngazi Yamulindizi 1998
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Nkaambo nzi Ncomweelede Kuyeeya Lufwu?
  • Kukona
  • “Aba Bobile Babe Nyama Yomwe”
  • Izilengwa Zyadilwe
  • Ikubweza Ntaamu Kweelana Amulawo
  • Kubandika Makani Abanamukwasyi
  • Amukwabilile Mukwasyi Wanu
  • Munakristo Mbwayelede Kuzilanga Zilengwa Zyaadilwe
    Ngazi Yamulindizi 1998
  • Mulakonzya Kukkomana Mumukwasyi Wanu
    Ncinzi Bbaibbele Ncolituyiisya?
  • Mbomunga Mwacita Bukkale Bwanu Bwamumukwasyi Kuba Bwalukkomano
    Ino Ncinzi Cini Bbaibbele Ncoliyiisya?
  • Mutabaandaanyi Leza Mbaakaswaanganya
    Ngazi Yamulindizi—2007
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi 1998
w98 7/1 map. 13-16

Kulibambilila Limwi—Zyabukkale Bwabayandwa Besu Kumbele

MAKANI aa Ana aayetezya akazwa mupepa lyamu Afulika caino-ino. Mulumi wa Ana wakali simakwebo. Wakafwa mu 1995 akusiya myootokala iili 15; mali mumaakkaunti manjaanji aakubbanki; mali muŋanda aasika ku $4,000 (U.S.); cintoolo; bbiyaholo; alimwi aŋanda yamazyuli otatwe. Ncaatakasiya mmalailile aambolweelede kweendelezegwa lubono lwakwe.

Kuluulwa kuti mulamwe wa Ana wakalubweza lubono amali akutanda Ana abana bakwe bali cisambomwi muŋanda yabo. Mbwatajisi kwakukkala, Ana abana bakwe calino ukkalaa mupati wakwe musankwa. Ibana bone bakaleka kuya kucikolo nkaambo tabajisi mali aakubbadelela lwiiyo lwabo naa aakuuzya mayunifoomu.

Ana wakalembela kunkuta mpati yalo yakalailila kuti apegwe lubono lumwi, kubikkilizya amootokala. Pele taakwe cakajosegwa pe. Lino weelede alimwi ajokele kunkuta kuyoolomba kuti ilailile mulamwe wakwe kuccilila malailile aakapegwa ankuta mpati.

Nkaambo nzi Ncomweelede Kuyeeya Lufwu?

Makani aa Ana atondezya cinga cacitika kuti silutwe wamukwasyi tayeeyi zyalufwu akulibambilila limwi. Ibantu nobafwa, “balasiila bambi imbono zyabo.” (Intembauzyo 49:10) Kunze lyaboobo bafwu tabajisi nguzu zyakulanga mbolweendelezegwa lubono lwabo. (Mukambausi 9:5, 10) Muntu kutegwa abe anguzu zyakubona mbolweendelezegwa lubono lwakwe, weelede kuzibambila limwi zintu katanafwa.

Nokuba kuti toonse tulizi kuti tulakonzya kufwa aciindi ncotutalangili, bantu banji tabalibambilili limwi kutegwa bakagwasye bayandwa babo bacaala. Aaya mapenzi alajanika amumasena aambi aamunyika nokuba kuti mubandi wesu ujatikizya bantu bazilengwa zimwi mu Afulika.

Ciya kulindinywe kucita bubambe bwamboluyooabanwa lubono lwanu mwaakufwa. (Ba-Galatiya 6:5) Pele mubuzyo muntu ngwanga wabuzya ngwakuti, ‘Nkaambo nzi muntu ncayanda mukaintu wakwe abana akubabamba kabotu ciindi ncali muumi pele taciti bubambe bwakubagwasya kuti bakakkale kabotu aakufwa?’ Kaambo kapati nkakuti bunji bwandiswe tatuyeeyi kuti tuyakufwa, elyo tatulibambili zyalufwu pe. Tatululangili lufwu pe, nkakaambo kaako Bbaibbele lyaamba kuti: “Anukuti tamucizi ciyooba junza. Ino buumi bwanu ninzi? Ningubi buyo iibonwa kaindi kaniini, ndilyonya yamana.”—Jakobo 4:14.

Kulibambila zyalufwu cilagwasya. Alimwi citondezya kuti mulabayanda bacaala. Ikuti tamwaayendelezyi makani aanu, bantu bambi bayooayendelezya. Bantu bayakwaaba lubono lwesu akweendelezya dilwe balakonzya kabali bantu mbotutanabwene. Mumasi amwi mfwulumende njiiaba mali alubono kuti kakutakwe bubambe bwakacitwa amufwu. Mumasena aamwi basazinyina mufwu mbabeendelezya zintu alimwi bweende bwazintu kanjikanji buleta mazwanga amanjaka mumukwasyi. Kunze lyaboobo zintu zilakonzya zyeendelezegwa munzila njotutayandi.

Kukona

Mukamufwu nguupenga kapati mulumi afwa. Kunze lyakuusa nkwajisi akaambo kakufwidwa, ulanyanzigwa zintu. Eeci cabandikwa kale kujatikizya Ana. Ikaambo kamwi kapa kuti lubono kalukonwaa bambi bantu kajatikizya bamakaintu mbobalangwa. Mumisyobo imwi mukaintu wamuntu talangwi kuti musazinyina. Ulangwa mbuli kuti muntu buyo mutuba uunga wajokela kwabo nkwaakazwa naa kukwatwa kumbi. Pele balo banabakwabo basankwa, abasimbi abazyali bamusankwa ategwa tabakamusiyi pe. Ikuti naa wafwa, banamukwasyi bayeeya kuti lubono ndwaajisi ndulwabo, taluli lwamukaintu abana pe.

Balumi bataambili bakaintu babo zintu zyoonse bakulwaizya kuyeeya kwamusyobo oyu. Mike wakali kubandika buyo abanabakwabo makani aakwe aamakwebo. Bakaliluzi lubono lwakwe, pele mukaintu wakwe tanaakaluzi kapati. Naakafwa, ibanabakwabo bakamuboolela mukaintu akumwaambila kuti abape mali aacikwelete ngaakali kulangila kubbadelwa mulumi. Taakwe mukaintu ncaakazi pe. Kuzwa waawo bakabweza mincini yamafotokkopi alimwi antaipi mulumi nzyaakamuulilide. Mpoona, banabakwabo mulumi bakanjila muŋanda akubweza zintu zyoonse zyakali mukati. Ooyu mukamufwu akana kakwe kasimbi bakaatulwa muŋanda, bazwa azisani zyabo buyo.

“Aba Bobile Babe Nyama Yomwe”

Balumi Banakristo balabayanda bamakaintu babo alimwi balabalemeka. Aaba baalumi balatobela lulayo lwa Magwalo lwakuti: “Mbuboobo balumi mbubeelede kuyanda banakazi babo mbuli mibili yabo beni. Uuyanda mukaakwe waliyanda mwini.” Alimwi aaba baalumi balazuminizya akaambo aka kakaambwa kwiinda mumuuya uusalala wa Leza kakuti: “Mbuboobo mwaalumi mbweelede kusia wisi abanyina kuti akakatile kumukaakwe, nkabela aba bobile babe nyama yomwe.”—Ba-Efeso 5:28, 31.

Balumi banaleza alimwi balazuminizya amajwi aamwaapostolo Munakristo Paulo wakalemba kuti: “Na muntu tabambi basazinyina, kwaambisya bamuŋanda yakwe, wati oyo ulisowede lusyomo lwakwe, ulaindilila akuliyooyo uutazumina.” (1 Timoteo 5:8) Mukutobela njiisyo eyi, mulumi Munakristo ulasola kubamba zintu kugwasya mukwasyi kuti ukakkale kabotu ciindi ncatanooliko kuti naa wayeeya kubweza lweendo lulamfwu. Aboobo sena tacili camaanu kuti mulumi wacita bubambe butikagwasye mukaintu wakwe abana ciindi nayakufwa? Tacigwasyi buyo pele nduyando kulibambilila limwi zyantenda inga yacitika.

Izilengwa Zyadilwe

Kuli azimbi zintu zijatikizya kaambo aka nzyobeelede kulanga balumi Banakristo. Imisyobo imwi isinikizya mukamufwu kutobela bumpiyompiyo bumwi bwadilwe kuyungizya apenzi lyakuusa ndyajisi kale lyakufwidwa mulumi, kunyanzigwa zintu alimwi ambweni abana. Ipepa lyaku Nigeria litegwa The Guardian lyaamba kuti mumasena aamwi mukaintu mbuli cilengwa weelede koona mukaanda muli mudima mweena mulede mutumba wamulumi. Mumasena aambi bamukabafwu tabazumizigwi kuzwa mumaanda aabo ciindi cadilwe kwamyezi iitandila kucisambomwi. Ciindi eco tabazumizigwi kusamba amubili, amumaanza kabatanalya naa nobamana kulya.

Izilengwa zyamusyobo oyo zilapenzya kapati kuli bamukabafwu Banakristo. Akaambo kakuyanda kukkomanisya Leza, tabatobeli zilengwa ziteendelani anjiisyo zya Bbaibbele. (2 Ba-Korinto 6:14, 17) Akaambo kakutatobela zilengwa ezi, mukamufwu ulakonzya kupenzegwa. Mane ulasika nkwatija kujaigwa.

Ikubweza Ntaamu Kweelana Amulawo

Cabusongo Bbaibbele lyaamba kuti: “Makanze aabasungu alaleta zilyo zinji.” (Tusimpi 21:5) Ino mmakanze nzi nganga wabaawo silutwe waŋanda? Mumanyika manji muntu ulakonzya kusiya malailile naa kulemba apepa kulailila mbolweelede kwaabanisigwa lubono lwakwe kuti naa walifwide. Aaya malailile alakonzya kubikkilizya ambolyeelede kweendelezegwa dilwe. Ipepa eli lilakonzya kwaamba ncayelede (naa ancatayelede) kucita mukaintu kujatikizya dilwe azilengwa zyadilwe.

Mukaintu uutegwa Leah wakafwidwa mulumi mu 1992. Wakati: “Ndijisi bana bosanwe—basimbi bone amusankwa omwe. Mulumaangu wakaciswa kwaciindi cilamfwu katanafwa. Pele katana akuciswa wakalemba apepa kulailila kuti wakali kuyanda kuti zintu zyoonse zizoobe zyangu abana besu. Eezi zyakali kujatikizya mali aaku insurance, mpulasi, banyama baampulasi alimwi aŋanda. Wakalisaina pepa eli akundipa. . . . Naakafwa mulumaangu, ibasazinyina bakali kuyanda kuti babweze zintu zimwi. Ndakabaambila kuti mulumaangu wakalyuulila mpulasi eyi alikke, elyo teebakajisi lubazu mulinjiyo. Nobakabona pepa lyamalailile ndyaakalemba, bakamvwa.”

Kubandika Makani Abanamukwasyi

Inga kwabuka mapenzi kuti muntu tabaambili banamukwasyi zyalusyomo lwakwe alimwi azintu nzyayanda. Amuyeeye buyo cakacitika kujatikizya mwaalumi umwi. Basazinyina bakazumanana kuti akazikkilwe kumunzi kweelana acilengwa cabo. Mukamufwu abana bakwe nobakakongwa kujaigwa, mubili wakwe bakausiya mumaanza aabasazinyina. Wakalilauka kati: “Kuti mulumaangu naakaambila naba omwe buyo siminzyaabo naa musazinyina mbwaakali kuyanda kuzikkwa, mukwasyi nowatakazumanana kuti kutobelwe zilengwa zyabo zyadilwe.”

Mumisyobo imwi cizuminano caambwa amulomo cilalemekwa mbweena mbuli cilembedwe. Oobu mbozibede zintu mumasena amwi aaku Swaziland banji nkobasyoma muzintu zikulwaizya zilengwa zimwi zyadilwe. Akaambo kaceeci, umwi mwaalumi Munakristo wazina lya Isaka wakacita muswaangano abasazinyina ibatakali Bakamboni ba Jehova akubandika ambabo ncaakali kuyanda kuti cikacitwe aakufwa. Wakabaambila uutikapegwe lubono alimwi wakapandulula kabotu-kabotu dilwe lyakwe mbolyakeelede kweendelezegwa. Naakafwa, zintu zyakeendelezegwa mbubonya mbwaakali kuyanda. Isaka wakazikkwa munzila ya Bunakristo alimwi mukaintu wakwe wakabambwa kabotu.

Amukwabilile Mukwasyi Wanu

Ncomutikacite kukwabilila mukwasyi wanu mwaakufwa cilikulindinywe, pele Munakristo umwi wazina lya Edward waamba kuti: “Ndilayobola mali ku insurance aakuti ndaakufwa mukwasyi wangu wabantu bali lusele ukagwasigwe. Mukaintu wangu ngumwi wabantu basaina kuzumizya kuti mali agusigwe muakkaunti yangu yakubbanki. Kuti naa ndalifwide, ulakonzya kugwisya mali kuzwa kuakkaunti yangu yakubbanki. . . . Ndakalemba malailile aakugwasya mukwasyi wangu. Kuti naa ndalifwide, kufwumbwa cintu cacaala ncamukaintu wangu abana. Ndakaalemba malailile aaya myaka yosanwe yainda. Akalembwa kwiinda mumwiiminizi wamilawo, alimwi mukaintu wangu abana balijisi pepa eli. Mupepa eeli ndakalemba kuti basazima batakatoli lubazu mudilwe lyangu. Ndimumbunga ya Jehova. Aboobo nokuba kuti kuli buyo omwe naa bobile Bakamboni bacita dilwe lyangu, nkunji. Ndakaabandika makani aya abasazima.”

Ikubacitila bubambe buli boobo ncimwi buyo akubapa cipego bamukwasyi wako. Aino kulibambila zyalufwu tacili mbuli cipego canswiiti naa camaluba. Pele ncitondezyo caluyando lwako. Cisinizya kuti uyanda ‘kubamba baŋanda yako’ nokuba kuti tocili ambabo.

[Kabbokesi/Cifwanikiso icili apeeji 15]

Jesu Wakasiya Bubambe Bwakugwasya Banyina

“Eno oko [kucisamu cakupenzezya] ca-Jesu kwakali kwiimvwi banyina, awalo mwanaakwabo banyina, Mariya muka-Klopa, awalo Mariya Magadelene. Nkaambo kaako Jesu naakabona banyina, awalo sikwiiya ngwaakali kuyanda, uwakali kwiimvwi mpoonya, wakaambila banyina kuti, Mwanakazi, bona, ngooyu mwanaako. Eno wakamwaambila sikwiiya kuti, Bona, mbaaba banyoko. Kuzwida ciindi eco sikwiiya oyo wakabatola kumunzi wakwe.”—Johane 19:25-27.

[Cifwanikiso icili apeeji 16]

Banakristo banji babweza ntaamu zimwi zyamumulawo kukwabilila mikwasyi yabo

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi