LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w98 6/1 map. 21-26
  • ‘Amweende Muli Kristo’

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • ‘Amweende Muli Kristo’
  • Ngazi Yamulindizi 1998
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Sena ‘Mulisimpidwe Muli Kristo’?
  • Sena ‘Mulayakwa Muli Kristo’?
  • Sena ‘Mwaliyumya Mumakani aa Lusyomo’?
  • “Mufwasuke Kulumba”
  • Twaambo Tugwasya Mumagwalo Aakalembelwa Bana Galatiya, Bana Efeso, Bana Filipi Abana Kolose
    Ngazi Yamulindizi—2008
  • Ikweendaa Leza—Intaamu Zyakusaanguna
    Ngazi Yamulindizi 1998
  • Sena ‘Mwakasimpa Akuzyatila Antalisyo’?
    Ngazi Yamulindizi—2009
  • Amuzumanane Kweenda Munzila Njayanda Jehova
    Ngazi Yamulindizi—1999
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi 1998
w98 6/1 map. 21-26

‘Amweende Muli Kristo’

“Lino mbuli mbumutambwide Kristo Jesu Mwami, amweende mulinguwe.”—BA-KOLOSE 2:6.

1, 2. (a) Ino Bbaibbele libupandulula buti buumi bwa Enoki bwakubelekela Jehova cakusyomeka? (b) Ino Jehova watugwasya buti kweenda anguwe mbuli mbolitondezya bbuku lya Ba-Kolose 2:6, 7?

SENA mwakalangilila kale kana kasankwa kakeenda abausyi? Aka kana kalaiya fwumbwa mbubacita bausyi, abusyu bwankako kakalombozya kapati; bausyi bayabukagwasya, ibusyu bwabo kabuzwide luyando alukkomano. Icakweelela, awalo Jehova ubelesya cikozyanyo cili boobu ikupandulula buumi bwakumubelekela cakusyomeka. Mucikozyanyo, Ijwi lya Leza lyaamba kuti mwaalumi uusyomeka Enoki “wakali kweenda a-Leza [mwini-mwini].”—Matalikilo 5:24; 6:9.

2 Mbubwenya mbuli bausyi balaalubomba mbubanga bagwasya mwanaabo musyoonto ikweenda ambabo, Jehova ulitupede lugwasyo lwiinda kubota. Wakatuma Mwanaakwe simuzyalwa alikke anyika. Mukweenda kwakwe koonse Jesu Kristo nkwaakacita mubuumi bwakwe anyika, wakali kwiiminina Usyi wakujulu cakulondola. (Johane 14:9, 10; Ba-Hebrayo 1:3) Aboobo ikutegwa tweende a Leza, tweelede kweendaa Jesu. Imwaapostolo Paulo wakalemba kuti: “Lino mbuli mbumutambwide Kristo Jesu Mwami, amweende mulinguwe. Miyanda yanu imusimpye, kamuciya buyakwa mulinguwe, amuliyumye mumakani aalusyomo mbuli mbumwakaiisigwa, mufwasuke kulumba.”—Ba-Kolose 2:6, 7.

3. Ikweelana abbuku lya Ba-Kolose 2:6, 7, nkaambo nzi ncotunga twaambila kuti nzinji zijatikizidwe mukweenda muli Kristo kunze lyakubbapatizigwa buyo?

3 Akaambo kakuti bayanda kweenda muli Kristo, ikusola kutobela ntaamu zyakwe zilondokede, basikwiiya Bbaibele babombe myoyo balabbapatizigwa. (Luka 3:21; Ba-Hebrayo 10:7-9) Mu 1997 mwalo, nyika yoonse mbwiizulwa ibainda ku 375,000 bakabweza ntaamu eyi iiyandika kapati—imweelwe waakati-kati wiinda ku 1,000 abuzuba. Oku kuyungizigwa kulakkomanisya! Nokuba boobo, imajwi aa Paulo aalembedwe ku Ba-Kolose 2:6, 7 atondezya kuti nzinji zibikkilizidwe mumakani aakweenda muli Kristo kuleka buyo kubbapatizigwa. Ibbala lya Cigiliki ilyaamba kuti “amweende” lipandulula cintu ceelede kuzumanana kucitwa. Kunze lyaboobo, Paulo ulayungizya ategwa kweendaa Kristo kujatikizya zintu zyone: Ikusimpya miyanda muli Kristo, ikuyakwa mulinguwe, ikuliyumya mumakani aalusyomo alimwi akufwasuka kulumba. Atulange-lange kaambo komwe-komwe akubona mbuli mbokatugwasya kuzumanana kweenda muli Kristo.

Sena ‘Mulisimpidwe Muli Kristo’?

4. Ino caamba nzi ‘kusimpya miyanda muli Kristo’?

4 Icakusaanguna Paulo walemba kuti, tweelede ‘kusimpya miyanda muli Kristo.’ (Amweezyanisye Matayo 13:20, 21.) Ino muntu inga wacita buti kutegwa asimpye miyanda muli Kristo? Imiyanda yacisyango taiboneki pe, pele ilayandika kapati kucisyango—ipa kuti kaciimvwi alimwi akutola cakulya. Mbubwenya buyo, icikozyanyo ca Kristo alimwi akuyiisya kwakwe takulibonyi nokutujatikizya lwakusaanguna, kulasimpwa mumizeezo alimwi amumyoyo yesu. Mpoonya zilatupa busani bubotu akutuyumya. Notuzizumizya kweendelezya kuyeeya kwesu, micito yesu alimwi amizeezo yesu tulakulwaizigwa kulyaaba kuli Jehova.—1 Petro 2:21.

5. Mbuti mbotunga ‘twayandisya’ zilyo zyakumuuya?

5 Jesu wakali kuluyanda luzibo luzwa kuli Leza. Mane wakalukozyanisyaa cakulya. (Matayo 4:4) Kayi mu Mulumbe wakwe Waacilundu wakazubulula ziindi zili 21 kuzwa mumabbuku aali lusele aandeene-andeene aa Magwalo aa Cihebrayo. Ikutegwa tutobele cikozyanyo cakwe, tweelede kucita mbuli mbwalailila mwaapostolo Petro—“kuyandisya” cakulya cakumuuya “mbuli bavwanda.” (1 Petro 2:2) Imuvwanda nayandisya cakulya ulalitondezya caantangala kuti uyanda ncobeni. Ikuti naa lino kwiina notulimvwa boobo kujatikizya cakulya cakumuuya, majwi aa Petro atukulwaizya kubaa “kuyandisya” kuli boobo. Munzila nzi? Injiisyo iijanika ku Intembauzyo 34:8 ilakonzya kugwasya yakuti: “Amulabile, mubone kuti Jehova mubotu.” Ikuti ‘katulabila’ Jwi lya Jehova, Ibbaibbele ciindi aciindi, ambweni kubala cibeela candilyo abuzuba, tuyoojana kuti lilaa busani bwakumuuya alimwi ndibotu. Mpoonya, ikuliyandisya kuyooyaambele.

6. Nkaambo nzi ncociyandikila ikuzinzibala kuyeeya zintu nzyotubala?

6 Nokuba boobo, kulayandika kucitafwuna kabotu cakulya twacilya. Aboobo tuyandika kuzinzibala kuyeeya zintu nzyotubala. (Intembauzyo 77:11, 12) Mucikozyanyo, twanoobala bbuku lya Munthu Wamukulu Woposa onse Amene Anakhalako, icibalo acibalo cilaindila kutugwasya ikuti naa twaima akulibuzya kuti: ‘Nciimo nzi ica Kristo ncendibona mucibalo eci, alimwi mbuti mbondikonzya kuciiya mubuumi bwangu?’ Ikuzinzibala kuyeeya munzila iili boobo kuyootupa kuti tutobele zintu nzyotwiiya. Mpoonya, twayanda kusala cakucita, tulakonzya kulibuzya kuti, ino naali Jesu naacita buti. Ikuti twasala munzila eyo, tuyootondezya kuti masimpe tulisimpidwe muli Kristo.

7. Ino tweelede kuzilanga buti zilyo ziyumu zyakumuuya?

7 Alimwi Paulo utukulwaizya kulya “zilyo ziyumu,” kasimpe keni-keni ka Jwi lya Leza. (Ba-Hebrayo 5:14) Kumakani aya, makanze esu aakusaanguna alakonzya kuba aakubala Bbaibbele lyoonse mbolizulwa. Mpoonya kuli mitwe yaciiyo imwi iigaminina, mbuli cituuzyo ca Kristo cacinunuzyo, izizuminano zyaandeene-andeene nzyaakabamba Jehova abantu bakwe naa milumbe imwi yabusinsimi yamu Bbaibbele. Kuli makani manji aayootugwasya kulya alimwi akutafwuna zilyo ziyumu zyakumuuya izili boobu. Ino makanze nzi aakubedaa luzibo luli boobu? Taali akuti tulijanine aakulisumpuda, pele nkuti tube aluyando kuli Jehova alimwi akuswenenena kulinguwe. (1 Ba-Korinto 8:1; Jakobo 4:8) Ikuti naa twasungwaala mukubaa luzibo olu, twalutobela akulubelesya kuyiisya bamwi, masimpe tuyoomwiiya Kristo. Eci ciyootugwasya kusimpwa kabotu mulinguwe.

Sena ‘Mulayakwa Muli Kristo’?

8. Ino caamba nzi ‘kuyakwa muli Kristo’?

8 Mukaambo katobela kakweenda muli Kristo, Paulo wacinca cakufwambaana kuzwa kukwaamba cintu comwe kuya kuli cimbi—kuzwa kucisyango akwaamba Ŋanda. Twayeeya ŋanda iiyakwa, tatuyeeyi buyo ntalisyo yalo pele tulayeeya abwaanda bwiima kwiinda mukubeleka canguzu. Mbubwenya buyo, tweelede kubeleka canguzu ikuyaka ziimo alimwi azilengwa izikozyanya azya Kristo. Ikubeleka canguzu kuli boobu kulafwambaana kubonwa mbubwenya Paulo mbwaakalembela Timoteo kuti: “Bantu boonse babone mboya bukomena mumilimo yako.” (1 Timoteo 4:15; Matayo 5:16) Ino milimo nzi imwi ya Bunakristo iituyaka?

9. (a) Ikutegwa tumwiiye Kristo mumulimo wesu, nimbaakani nzi zimwi izibeleka nzyotukonzya kulibikkila? (b) Ino tuzyi buti kuti Jehova ulayanda kuti katuukkomanina mulimo wesu?

9 Jesu wakatupa mulimo wakukambauka alimwi akuyiisya makani mabotu. (Matayo 24:14; 28:19, 20) Wakapa cikozyanyo cilondokede, ikukambauka cabusicamba alimwi cabusungu. Aino kunyina notuyoocita mbuli mbwaakacita walo. Nokuba boobo, imwaapostolo Petro watubikkila mbakaani eyi ulaamba: “Amulemeke Kristo mumyoyo yanu kuti ngo-Mwami. Amube balibambide lyoonse, kuti mubapandulwide boonse bamubuzya makani aalusyomo lumukalilide, pele amuvuwe amoyo mutete akuyoowa Leza.” (1 Petro 3:15) Ikuti naa kunyina nomulimvwa kuti ‘mulilibambilide lyoonse kupandulula,’ mutatyompokelwi pe. Amulibikkile mbaakani iziyoomugwasya kuyaambele kusika aceelelo eco. Ikulibambila ciindi kaciciliko kulakonzya kumupa kuti kamucinca-cinca nzila zyanu zyakukambauka naa kukonzya kubikkilizya lugwalo lomwe naa obile mukwaambaula kwanu. Mulakonzya kulibikkila mbaakani yakumwaya mabbuku amamagazini manji, ikucita nyendo zyakupilukila zinji naa ikutalika ciiyo ca Bbaibbele. Ikukankaizya takweelede kuba amweelwe wamawoola ngotubeleka, mabbuku ngotumwaya naa ziiyo—pele tweelede kubikkila kapati maanu kunzila mbuli mbotuzicita zintu ezi. Ikulibikkila mbaakani zili kabotu alimwi akusolekesya kuzizuzikizya kulakonzya kutugwasya kuti katulyaaba mumulimo. Obo mbwayanda Jehova—ikuti tumubelekele “cakukondwa.”—Intembauzyo 100:2; amweezyanisye 2 Ba-Korinto 9:7.

10. Milimo nzi imwi ya Bunakristo njotweelede kucita, alimwi itugwasya buti eyi?

10 Nkoili aimbi milimo njotucita mumbungano yalo iituyaka muli Kristo. Uuyandika kapati nguyooyo wakutondezya luyando kuli umwi aumwi, nkaambo eci ncecituzibya kuti tuli Banakristo beni-beni. (Johane 13:34, 35) Notuciiya, ibunji bwesu tulazibilana kapati abatuyiisya mbuli mbocibede lyoonse. Nokuba boobo, sena lino inga twatobela lulayo lwa Paulo ‘lwakujula myoyo yesu’ kwiinda mukuziba bambi bantu mumbungano? (2 Ba-Korinto 6:13) Abalo baalu bayandika kuti katubayanda akubalumba. Kwiinda mukubelekela antoomwe ambabo, ikulomba alimwi akutobela lulayo ndobapa lwamu Magwalo, tuyoopa kuti mulimo wabo uubaube. (Ba-Hebrayo 13:17) Alimwi eci ciyootugwasya kuyakwa muli Kristo.

11. Muzeezo nzi mubotu ngwotweelede kubaanguyo kujatikizya lubbapatizyo?

11 Ilubbapatizyo ncintu cikkomanisya kapati! Nokuba boobo, tatweelede kulangila ciindi coonse ciza kumbele mubuumi kuti cinookkomanisya. Icibeela cipati cakuyakwa muli Kristo cijatikizya kweenda “mbubonya mbuli makani ngitubwene kale.” (Ba-Filipi 3:16) Eco tacaambi buumi butakondelezyi naa bucima pe. Caamba buyo kuzumanana kweenda kuya kumbele cakutaleya-leya—munzila imwi ikubaa zilengwa zyakumuuya zibotu alimwi akuzitobela buzubaa buzuba, mwakaa mwaka. Amuyeeye kuti “oyo uuliyumya kusikila kumamanino uzoofutuka.”—Matayo 24:13.

Sena ‘Mwaliyumya Mumakani aa Lusyomo’?

12. Ino caamba nzi ‘kuliyumya mumakani aalusyomo’?

12 Mukaambo kakwe katatu ikapandulula kweenda kwesu muli Kristo, Paulo watukulwaizya ‘kuliyumya mumakani aalusyomo.’ Ibbaibbele limwi lyaamba kuti, “kujatisya mumakani aalusyomo,” nkaambo ibbala lya Cigiliki ndyaakabelesya Paulo lilakonzya kwaamba “kujatisya, kusyomezya alimwi akubamba cizuminano kwiinda mumulawo.” Mbotuyaabuyaambele muluzibo, tulapegwa twaambo atumbi twakuziba kuti ilusyomo lwesu muli Jehova Leza lulisimide alimwi akuti ndwamumulawo. Icicitika ncakuti kuliyumya kwesu kulayungizigwa. Cilayuma kapati kuti nyika ya Saatani itoongelezye. Eci cituyeezya malailile aa Paulo aakuti “tuye kumbele kumakani aabupati.” (Ba-Hebrayo 6:1) Ibupati akuliyumya zyeendelaamwi.

13, 14. (a) Nkulibilika nzi nkobakajisi Banakristo bana Kolose bamumwaanda wamyaka wakusaanguna kujatikizya kuliyumya? (b) Ncinzi cikonzya kuti ncecakapa kuti mwaapostolo Paulo abikkile maanu?

13 Ikuliyumya kwa Banakristo bamumwaanda wamyaka wakusaanguna mu Kolose kwakali muntenda. Paulo wakacenjezya ategwa: “Amucenjele kuti kutabi muntu naba omwe uumuyunga kukusongwaalasongwaala akukwaamba makani aatawo aazwa kutunsiyansiya twabantu, aazwa kuzilenge zitaanzi zyaansi, aatazwi kuli-Kristo pe.” (Ba-Kolose 2:8) Paulo tanaakali kuyanda kuti bana Kolose balo bakali kale balelwa “mu-Bwami bwa-Mwanaa [Leza] uuyandwa” kuti babwezegwe, bazwisigwe kuciimo cabo cakumuuya cilongezyedwe. (Ba-Kolose 1:13) Ikweenwa munzila nzi? Paulo wakaamba “busongo bwabantunsi,” BT, iciindi comwe buyo ncaalibonya mabala aya mu Bbaibbele. Sena wakali kwaamba basyaabusongo bana Giliki mbuli Plato a Socrates? Nokuba kuti aba bakalikulibilisya ku Banakristo beni-beni bakuciindi eco, ijwi lyakuti “busongo bwabantunsi” munji molyakali kubelesyegwa. Kanjikanji lyakali kwaamba nkamu zinji alimwi amizeezo—noiba yeeyo yacikombelo. Mucikozyanyo, bama Juda bamumwaanda wamyaka wakusaanguna mbuli Josifasi alimwi a Philo bakali kwiita cikombelo cabo kuti busongo bwabantunsi—ambweni kutegwa bakwelelezye bantu.

14 Ibusongo bumwi bukonzya kuti mbubwakapa kuti Paulo abikkile maanu, mbuboobo bwakali bwacikombelo. Mpoonya mucibalo nciconya calugwalo ndwaakalembela bana Kolose, wakaambila baabo bakali kuyiisya ategwa: “Utagumi cintu, nanka Utalabili, nanka Utaampi,” elyo wakali kwaamba zintu zyamu Mulawo wa Musa zyalo zyakamanizigwaa lufwu lwa Kristo. (Ba-Roma 10:4) Kunze lyabusongo bwabantu batakombi, kwakali kuyungwa kumwi ikwakali kunyonganya mbungano munzila yakumuuya. (Ba-Kolose 2:20-22) Paulo wakacenjezya busongo bwakali lubazu lwa “zilengwa zyabuntunsi.” (BT) Malailile aali boobu aakubeja akali kuzwa kubantu.

15. Mbuti mbotunga twatantamuka koongelezyegwaa kuyeeya ikutali kwamu Magwalo kwalo kutuboolela kanjikanji?

15 Ikusumpula mizeezo yabantu alimwi akuyeeya izitayeemi a Jwi lya Leza kulakonzya kunyonganya kuliyumya kwa Bunakristo. Sunu, swebo tweelede kucenjela kapati azintu zili boobu. Imwaapostolo Johane wakaamba kuti: “Nobayandwa, mutazuminini myuuya yoonse, pele amusoleke myuuya na njiya-Leza.” (1 Johane 4:1) Aboobo ikuti naa sicikolonyoko wasola kumucenga kuti kupona kweelana azyeelelo zya Bbaibbele ncakaindi, naa simukobonyoko wasola kumuyunga kuti mube amuuya wakuyandisisya lubono, naa mubelesinyoko wamusinikizya cabucenjezu ikukazya manjezeezyaanu aayiisidwe a Bbaibbele, naa naba musyominyoko waamba majwi mabyaabi kujatikizya bamwi mumbungano alo aali muzeezo buyo wakwe, mutaide kuzitobela ezyo nzyobaamba. Amuzisale-sale akuziyumbilaa mbali ezyo ziteendelani a Jwi lya Leza. Twacita boobu, tuyoozumanana kuliyumya mbotuyaabweenda muli Kristo.

“Mufwasuke Kulumba”

16. Nkaambo nzi kane kakweenda muli Kristo, alimwi mubuzyo nzi ngotukonzya kubuzya?

16 Ikaambo kane kakweenda muli Kristo nkaamba Paulo nkakuti ‘tufwasuke kulumba.’ (Ba-Kolose 2:7) Ibbala lyakuti ‘kufwasuka’ lituyeezya mulonga uuzuzya nkomwe zyanguyo. Eci caamba kuti ikulumba kwesu to Banakristo kweelede kuzumanana naa kuti kacili cilengwa buya lyoonse. Umwi aumwi wesu ulakonzya kulibuzya kuti, ‘Sena ndili muntu uulumba?’

17. (a) Nkaambo nzi ncokukonzya kwaambilwa kuti toonse tulijisi zintu zinji nzyotukonzya kulumba, nomuba muziindi zikatazya? (b) Nzipego nzi zimwi zizwa kuli Jehova nzyomulumba kapati?

17 Masimpe toonse tulijisi twaambo tunji ncotukonzya kufwasuka kulumba kuli Jehova buzubaa buzuba. Nomuba muziindi notuli mumapenzi, kulakonzya kakuli zintu zimwi zikonzya kutupa kukatalukwa. Imweenzuma watufwida luzyalo. Imuyandwa wesu watwaambila kuti ulatuyanda. Iŋonzi zibotu zyatuyumya-yumya. Icakulya cibotu calesya kumyonga kwanzala. Ikwiimba kwakayuni, kuseka kwamwana, ikusiya-siya kwajulu cabubotu, kawo kaunga kabotu—zyoonse ezi azimwi-zimwi zilakonzya kutucitikila mubuzuba bomwe. Ncuuba-uba kapati kutazibikkila maanu zintu zili boobu. Sena zyoonse ezi taziyandiki kwaamba kuti ndalumba? Zyoonse zizwa kuli Jehova, Ikuzwa “zipego zibotu zyoonse azyoolwe zyoonse zilondokede.” (Jakobo 1:17) Alimwi watupa zipego ziinda alizyeezi—mucikozyanyo, ibuumi. (Intembauzyo 36:9) Kunze lyaboobo watupa coolwe cakupona kusika kutamani. Ikutegwa atupe cipego eci, Jehova wakalyaaba cakumaninina kwiinda mukutuma Mwanaakwe simuzyalwaalikke, “muyandwi wakwe.”—Tusimpi 8:30; Johane 3:16.

18. Ino inga twatondezya buti kuti tulamulumba Jehova?

18 Aliluzi kaka majwi aasintembauzyo aakuti: “Ncibotu kulumba Jehova.” (Intembauzyo 92:1) Munzila njiyonya, Paulo wakayeezya Banakristo bana Tesalonika kuti: “Amube amyoyo iilumba kuzintu zyoonse.” (1 Ba-Tesalonika 5:18; Ba-Efeso 5:20; Ba-Kolose 3:15) Umwi aumwi ulakonzya kukanza kwiindila kulumba. Imipailo yesu tayeelede kuzula buyo zyakulomba kuli Leza kujatikizya zintu nzyotuyanda. Ikulomba kuli buyo kabotu kukubikkilizya mumipailo yesu. Pele amuyeeye, ikubaa mweenzinyoko uuambaula buyo andinywe ciindi nayanda cimwi cintu kulindinywe! Aboobo, sena inga tamupaili kuli Jehova ikuti mumulumbe buyo akumutembaula? Imipailo iili boobu ilamukkomanisya kaka kuti walanga anyika eyi iitalumbi! Ilugwasyo lumwi ndwakuti imipailo iili boobu ilakonzya kutugwasya kubulanga munzila iiluzi buumi, ikutuyeezya mbotulongezyedwe.

19. Ino majwi aa Paulo kubbuku lya Ba-Kolose 2:6, 7 atondezya buti kuti toonse tulakonzya kuzumanana kuyaambele kweenda muli Kristo?

19 Sena tacigambyi ikubona busolozi bwamaanu ibujanwa mucibalo comwe buyo ca Jwi lya Leza? Ilulayo lwa Paulo lwakuzumanana kweenda muli Kristo ncintu cimwi omwe-omwe wesu ncayelede kuyeeya. Nkokuti atukanze ‘kusimpya miyanda muli Kristo, ikuyakwa mulinguwe, ikuliyumya mumakani aalusyomo alimwi akufwasuka kulumba.’ Ilulayo luli boobu lulayandika kapati kuli baabo bacizwaa kubbapatizigwa lino. Pele lulayandika akulindiswe toonse. Amuyeeye muyanda mbulaakuzumanana kulampa kuyaansi alimwi aŋanda iiyakwa mbwiizumanana kulampa kuya mujulu. Aboobo kweenda kwesu muli Kristo takumani pe. Kuli coolwe cipati cakuyaambele. Jehova uyootugwasya akutulongezya, nkaambo uyanda kuti tuzumanane kweenda anguwe alimwi a Mwaanaakwe uuyandwa.

Mulaingula Buti?

◻ Ncinzi cijatikizidwe mukweenda muli Kristo?

◻ Ino caamba nzi ‘kusimpya miyanda muli Kristo’?

◻ Mbuti mbotunga ‘twayakwa muli Kristo’?

◻ Nkaambo nzi ncociyandikila ‘kuliyumya mumakani aalusyomo’?

◻ Ntwaambo nzi ntotujisi ‘twakufwasuka kulumba’?

[Cifwanikiso icili apeeji 22]

Imiyanda yacisamu ilakonzya kaitaboneki, pesi ilacipa cakulya akucigwasya kuti kaciimvwi nji

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi