Ikulumba “Zipego Kubantu”
“Mulemeke abo abamana milimo akati kanu ... amukabalemekesye loko acaluyando nkaambo kamilimo yabo.”—1 BA-TESALONIKA 5:12, 13.
1. Kweelana abbuku lya Milimo 20:35, Ci, ino kupa kujisi nguzu nzi? Amupe cikozyanyo.
“KUPA kuletela cileleko cipati kwiinda kutambula.” (Milimo 20:35, Ci) Sena mulayeeya ciindi nomwakalibonena kululama kwamajwi aa Jesu aayo? Ambweni cakali cipego ncomwakapa muntu umwi ngomuyandisya. Mwakacisala kabotu nkaambo mwakali kuyanda kuti cibe ceeco muyandwa wanu ncakkomanina kapati. Elo kwakamukonda kaka kumweta-mweta kwamuyandwa wanu! Ikupa nokucitwa amizeezo iiluzi ninzila imwi yakutondezya luyando alimwi ikutondezya luyando kutuletela lukkomano.
2, 3. (a) Nkaambo nzi ncokunga kwaambwa kuti kwiina muntu uumbi uukkomene kapati kwiinda Jehova, alimwi mbuti icaabilo ‘cazipego kubantu’ mbocicitya moyo wakwe kukondwa? (b) Ncinzi ncotutakonzyi kuyanda kucita kujatikizya cipego cizwa kuli Leza?
2 Aboobo, ino nguni uukonzya kukkomana kwiinda Jehova, Sikupa “zipego zibotu zyoonse”? (Jakobo 1:17; 1 Timoteo 1:11) Icipego cili coonse ncapa ulacipa nkaambo kaluyando. (1 Johane 4:8) Ayo ngamasimpe kujatikizya cipego calo Leza ncaakapa kumbungano kwiinda muli Kristo—‘izipego kubantu.’ (Baefeso 4:8, Ci) Ibaalu ibalanganya butanga ncipego citondezya luyando lwini-lwini ndwajisi Leza kubantu bakwe. Ibaalumi aba balasalwa kabotu-kabotu—beelede kusika azyeelelo zyamu Magwalo. (1 Timoteo 3:1-7; Tito 1:5-9) Balizi kuti beelede ‘kweendelezya butanga munzila yalubomba,’ nkaambo lilikke bacita boobo nozinga zyatondezya kulumba mbelele kujatikizya beembezi basiluyando bali boobo. (Incito 20:29; Intembauzyo 100:3) Jehova nabona kuti imbelele zyakwe zilalumba munzila iili boobo, masimpe imoyo wakwe mwini ulakondwa!—Tusimpi 27:11.
3 Masimpe kwiina notulombozya kuubya-ubya mulimo wacipego cakazwa kuli Leza; alimwi tatuyandi kuba bantu batalumbi kujatikizya zipego zyakwe. Aboobo, imibuzyo yobile ilakonzya kubuzigwa: Ino baalu beelede kuulanga buti mulimo wabo mumbungano? Alimwi mbuti bamwi boonse bamubutanga mbobanga batondezya kuti balalumba kujatikizya “zipego kubantu”?
‘Tuli Babelesinyoko’
4, 5. (a) Ino Paulo wayeezyanisyaa nzi mbungano, alimwi nkaambo nzi cikozyanyo eci ncoceelela? (b) Ino cikozyanyo ca Paulo citutondezya nzi kujatikizya mbotweelede kulangana akweendelezya bamwi?
4 Jehova wapa “zipego kubantu” imukuli wabweendelezi mumbungano. Aino, baalu kwiina nobayanda kububelesya bubi bweendelezi bwabo, pele balizyi kuti ncuuba-uba kapati kucita boobo mbwaanga mbantunsi batalondokede. Aboobo, ino beelede kulibona buti kweelana abutanga boonse? Amulange cikozyanyo mwaapostolo Paulo ncaakabelesya. Naakamana kubandika kaambo ncokwakapegwa “zipego kubantu,” Paulo wakalemba kuti: ‘Caluyando, atukule muziyanza zyoonse akujatana ayooyo uuli mutwe wesu, nkukuti Kristo. Kunsi kulinguwe mubili woonse mbuubulungene akujatana mungo zyoonse nzyuubambilidwe, kubeleka kweelede kwacizo cimwi acimwi kulagwasya mubili kuti ukule akuliyaka muluyando.’ (Ba-Efeso 4:15, 16) Eelyo, Paulo weezyanisya mbungano kubikkilizyaa baalu alimwi abasimbungano bambi kumubili wamuntu. Nkaambo nzi mukozyanyo oyu ncoweelela?
5 Mubili wamuntu ujisi zyizo zinji pele ujisi buyo mutwe omwe. Nokuba boobo, kwiina cizo cili mumubili icabuyo—ube mulambi, inswaana noluba lusinga. Cizo cimwi acimwi cijisi mulimo mupati alimwi cilagwasya kuti mubili woonse kauli muzumi alimwi imubotu. Mbubonya buyo, imbungano ijisi basimbungano banji baandeene-andeene, pele umwi aumwi—abe mwana naa mupati, muyumu naa uuciswa-ciswa—balakonzya kupa kuti mbungano iyume alimwi akubota munzila yakumuuya. (1 Ba-Korinto 12:14-26) Kwiina weelede kulimvwa kuti unyina mpindu. Alimwi kwiina weelede kulisumpula, nkaambo toonse—ibeembezi ambelele tuli cibeela camubili alimwi kuli buyo mutwe omwe, Kristo. Aboobo Paulo watutondezya kujatikizya luyando, ikulanganya alimwi abulemu mbotweelede kubaabo kuli umwi aumwi. Ikuzyiba kaambo aka kulabagwasya baalu ikulanga mulimo wabo wamumbungano munzila yakulibombya alimwi yakutaciindizya.
6. Nokuba kuti wakajisi nguzu zyabwaapostolo, mbuti Paulo mbwaakatondezya muuya wakulibombya?
6 Eezi “zipego kubantu” kwiina nobayanda kweendelezya bukkale naa lusyomo lwabakombinyina pe. Nokuba kuti wakajisi nguzu zyabwaapostolo, Paulo cakulibombya wakaambila bana Korinto kuti: “Takweensi kwaamba kuti tulaba abwami kulusyomo lwanu pe, pele tulagwasyanya anywebo kuti mube akukondwa, nkaambo muliimvwi nubeni mulusyomo.” (2 Ba-Korinto 1:24) Paulo kwiina naakayanda kweendelezya lusyomo naa bukkale ibwabanyina. Ncobeni tanaakacibona kuti ncamaanu kucita boobo, mbwaanga wakatondezya lusyomo lwakuti bakali baalumi abanakazi bakali kusyoma kale ibakali mumbunga ya Jehova nkaambo kakuyanda kucita zintu ziluleme. Aboobo, kalyaamba lwakwe alimwi a Timoteo ngocakali kweenda limwi, Paulo ncaakali kwaamba ncakuti: ‘Mmukuli wesu ikubelekaa ndinywe mukubelekela Leza cakukondwa.’ (2 Ba-Korinto 1:1) Tauliboteli kaka muuya oyo wakulibombya!
7. Ncinzi baalu balibombya ncobazyi kujatikizya mulimo wabo mumbungano, alimwi ndusyomo nzi ndobajisi mubabelesinyina?
7 Imulimo nguwenya oyo ngoucicitwaa “zipego kubantu” sunu ‘Mbabelesima kukukondwa kwesu.’ Ibaalu balibombya balizyi kuti tauli mulimo wabo wakwaamba mbuli bamwi mbobeelede kubeleka mumulimo wa Leza. Balizyi kuti nokuba kuti inga balakonzya kukulwaizya bamwi kuyungizya naa kuyaambele mumulimo wabo, ikubelekela Leza ceelede kuba cintu cakulisungula buya. (Amweezyanisye 2 Ba-Korinto 9:7.) Balasyoma kuti, ikuti babelesinyina kabakondedwe balakonzya kubeleka kusika mpobagolela. Aboobo nkulombozya kwabo kuti bagwasye banabokwabo kuti ‘bakombe Jehova cakukondwa.’—Intembauzyo 100:2.
Ikugwasya Boonse Kuti Kababeleka Cakukondwa
8. Ninzila nzi zimwi ibaalu mobanga bagwasya ibanyina kubelekela Jehova cakukondwa?
8 Nobaalu, ino inga mwabagwasya buti ibanyoko kuti babeleke cakukondwa? Mulakonzya kubakulwaizya kwiinda mucikozyanyo canu. (1 Petro 5:3) Ibusungu bwanu alimwi alukkomano mumulimo azitondezyegwe, elyo bambi balakonzya kukulwaizigwa kwiiya cikozyanyo canu. Amubalumbaizye bamwi kujatikizya kusoleka kwabo nkobacita camoyo woonse. (Ba-Efeso 4:29) Ikulumbaizya kusangaalizya alimwi kusinizide kugwasya bamwi kulimvwa kuti bajisi mpindu alimwi balayandika. Imbelele zilakulwaizigwa kuyandisisya kuzumanana kubeleka kusika mpobagolela mukubelekela Leza. Amulikasye kukweezyanisya kubyaabi. (Ba-Galatiya 6:4) Ikweezyanisya kuli boobo kutyompya buya muciindi cakukulwaizya bamwi kuyaambele. Kunze lyaboobo, imbelele zya Jehova mbantu bajisi bukkale alimwi abusongo bwaandeene. Mbubwenya mbuli Paulo, amubasyome ibanyoko. Luyando ‘lulaalusyomo lyoonse,’ aboobo inga cainda kubota kusyoma kuti bakwesu balamuyanda Leza alimwi balayandisisya kumukkomanisya. (1 Ba-Korinto 13:7) ‘Nomulemeka bamwi,’ mubacitya kuti batondezye bubotu bwabo. (Ba-Roma 12:10) Amuzibe kuti imbelele nozikulwaizigwa akukatalusigwa, ibanji bayoosoleka kucita mpobagolela mukubelekela Leza alimwi banooyookkomene mumulimo oyo.—Matayo 11:28-30.
9. Nkubalanga munzila iili buti baalunyina ikuyoogwasya mwaalu umwi aumwi ikubeleka cakukondwa?
9 Ikuti kamulilanga kuti muli ‘babelesi’ buyo, ciyoomugwasya kubeleka cakukondwa alimwi akulumba zipego zilibedelede izyabaalunyoko. Imwaalu umwi aumwi kuli zintu nzyakonzya kucita kabotu zyalo nzyakonzya kubelesya mukugwasilizya mbungano. (1 Petro 4:10) Umwi inga kajisi cipego mukuyiisya. Uumbi inga kali haazibwene mukweendelezya zintu. Aumbi inga kali muntu ngobaangulukide kusikila banji akaambo kakusangaalizya alubomba ndwajisi. Ibwini mbwakuti, kwiina mwaalu uujisi zipego zyoonse nzyazuzikizya cakweelana. Sena ikubaa cipego cimwi—atwaambe mbuli cipego cakuyiisya inga kwacitya kuti mwaalu oyo asumpuke kwiinda umwi? Peepe! (1 Ba-Korinto 4:7) Kulubazu lumwi, kwiina weelede kutongauka cipego cijisi umwi naa kulimvwa kubula mpindu ciindi mwaalu umwi nalumbaizigwa abamwi akaambo kabusongo bwakwe. Amuyeeye kuti, nywebo nobeni mulijisi zipego eezyo Jehova nzyabona mulindinywe. Alimwi ulakonzya kumugwasya kuyungizya zipego ezyo akuzibelesya mukugwasilizya ibanyoko.—Ba-Filipo 4:13.
‘Amuswiililisye Alimwi Amulitesye’
10. Nkaambo nzi ncoceelede kulumba kujatikizya “zipego kubantu”?
10 Notwatambula cipego, kulayandika kulumba. Ilugwalo lwa Ba-Kolose 3:15 lwaamba kuti, “amube amyoyo yakulumba.” Ino mbuti kujatikizya icipego citaliboteli ncaatupa Jehova ca “zipego kubantu?” Aino, ngotusaanguna kulumba ngu Jehova, Sikupa Zipego sibuuya. Pele ino mbuti kujatikizya baabo bategwa “zipego kubantu”? Mbuti mbotunga twatondezya kuti tulabalumba?
11. (a) Mbuti mbotunga twatondezya kulumba kwesu kujatikizya “zipego kubantu”? (b) Ncinzi cini caambwa mutwaambo twakuti ‘amubaswiililisye’ akuti ‘amulitesye’?
11 Tulakonzya kutondezya kulumba kwesu kujatikizya “zipego kubantu” kwiinda mukuba bantu bafwambaana kutobela lulayo lwabo luzwa mu Bbaibbele alimwi akusala nkobacita. Ibbaibbele litulaya kuti: “Kamubaswiililisya baalu banu, mulitesye kulimbabo, nkaambo mbabalangilila myuuya yanu, alimwi babaanga basikuyoolyaambilila lwabo beni. Amusungwaale kuti kabacita boobo cakubotelwa, citali cakuusa, nkaambo eco tacimuleteli kululama pe.” (Ba-Hebrayo 13:17) Amubone kuti tatweelede kuba bantu ‘baswiilila’ buyo pe, pele alimwi ‘ibalitesya’ kuli baabo ibasololela. Ibbala lya Cigiliki lyakasandululwa kuti “mulitesye” mucini-cini lyaamba kuti “amulibombye aansi aa.” Kabandika kujatikizya jwi lyakuti “kamubaswiililisya” alimwi alyakuti ‘amulitesye,’ sikwiiya Bbaibbele R. C. H. Lenski waamba kuti: “Imuntu ulaswiililisya iciindi nazumina kucita cintu ncaambilwa kuti acicite, ulasinizya kuti cililuzi alimwi akuti cilagwasya; ulalibombya . . . ikuti kajisi muzeezo waandeene.” Notuteelela akuzumina busolozi bwabaabo ibasololela, tulafwambaana kuswiililisya. Pele ino mbuti naa tatukateeleli kaambo ikapa kuti kusalwe mbuli mbokwasalwa?
12. Nkaambo nzi ncotweelede kuba bantu balibombya notutaazyi kabotu makani aakacitya kuti kusalwe mbuli mbokwakasalwa?
12 Awa mpotweelede kulibombya naa kulitesya. Nkaambo nzi? Atwaambe kuti, tweelede kusyoma kuti aaba baalumi ibasimide munzila yakumuuya balayandisisya kutugwasya. Kayi, balizyi kuti bayoobetekwa kuli Jehova akaambo kambelele nzyobapedwe kuti bazilanganye. (Jakobo 3:1) Kunze lyaboobo, inga catugwasya kuyeeya kuti kwiina notunga twaazyiba oonse makani aamaseseke aakapa kuti basale mbuli mbobakasala.—Tusimpi 18:13.
13. Ncinzi cinga catugwasya kuba bantu balibombya caboola kukusala kwamulubeta ibaalu nkobacita?
13 Ino mbuti kujatikizya kulibombya kumakani aalubeta? Masimpe, cilakonzya kutuyumina kulibombya ikapati ikuti kwasalwa kuti muntu ngotuyanda agusigwe mumbungano—imusazima naa mulongweesu. Awa alimwi ncibotu ikulibombya kuliceeco icasalwaa “zipego kubantu.” Balijisi nguzu zyakusala boobo kwiinda ndiswe, alimwi balakonzya kabajisi twaambo tunji kwiinda ndiswe. Ibakwesu aaba kanjikanji kulabapenzya kapati kusala kuli boobo; mmukuli mupati cini-cini ‘kubetekela Jehova.’ (2 Makani 19:6) Balasolekesya kuba bantu basiluzyalo, nkaambo balizyi kuti Leza “ulafwamba kujatila.” (Intembauzyo 86:5) Pele alimwi bajisi mukuli wakubona kwaamba kuti imbungano ilasalala alimwi Ibbaibbele lilailila kuti bagusye baabo basikubisya ibateempwi. (1 Ba-Korinto 5:11-13) Iziindi zinji sikubisya mwini nguuzumina kuti kucitwe boobo. Icisubulo ncecintu cilikke ncanga kayandika kutegwa aliyeeye. Ikuti naa swebo tobayandwa bakwe twalibombya kujatikizya kusala kwacitwa, tunoogwasilizya muntu oyo kugwasigwa alulayo olo.—Ba-Hebrayo 12:11.
“Amukabalemekesye Loko”
14, 15. (a) Ikweelana a 1 Ba-Tesalonika 5:12, 13, nkaambo nzi ncotweelede kubalemeka baalu? (b) Nkaambo nzi ncocinga caambwa kuti ibaalu ‘balamana milimo cabusungu akati kesu’?
14 Alimwi tulakonzya kutondezya kulumba kwesu ‘kuzipego kubantu’ kwiinda mukubalemeka. Naakali kulembela mbungano yaku Tesalonika, Paulo wakalailila basimbungano eyo kuti: “Mulemeke abo abamana milimo akati kanu, abasolozi banu bamu-Mwami . . . Amukabalemekesye loko acaluyando nkaambo kamilimo yabo.” (1 Ba-Tesalonika 5:12, 13) ‘Ikumanina milimo’—sena eci tacipandululi baalu ibalipede caluyando kuti babelekele ndiswe? Amuyeeye kwakaindi kasyoonto imukuli mulemu ngobayumuna ibakwesu aaba ibayandwa.
15 Ikanjikanji mbaasimikwasyi ibeelede kubeleka milimo yakumubili ikutegwa basanine mikwasyi yabo. (1 Timoteo 5:8) Ikuti mwaalu kajisi bana, uyandika kuti ajane ciindi cakuba ambabo alimwi weelede kubabikkila maanu bana bakwe. Inga wayandika kubagwasya kujatikizya zyakucita zyakucikolo alimwi akujana ciindi cakuti babelesye nguzu zyabo zyabwanike mukulikondelezya kubotu. (Mukambausi 3:1, 4) Icipati kwiinda, ulalanganya ziyandika kumukwasyi wakwe munzila yakumuuya, ikucitya ciiyo ca Bbaibbele camukwasyi lyoonse, ikubeleka ambabo mumulimo wamumuunda akubatolelezya kumiswaangano ya Bunakristo. (Deuteronomo 6:4-7; Ba-Efeso 6:4) Tutalubi kuti, kunze lyamikuli eeyi yalo iicitwaa bunji bwesu, ibaalu bajisi milimo iimbi: ikulibambila zibeela zyamiswaangano, ikucita nyendo zyabweembezi, ikulanganya ciimo cambungano munzila yakumuuya alimwi nokuyandika, ikulanganya makani aajatikizya mbeta. Bamwi bajisi mikuli iimbi kujatikizya miswaangano yabbazu, yacooko, mayake aa Ŋanda zya Bwami alimwi amu Makkomitii aa Hospital Liaison. Ncobeni, ibakwesu aaba ‘balamana milimo’!
16. Amupandulule inzila motunga twalemeka baalu.
16 Ino inga twatondezya buti kuti tulabalemeka? Ikasimpi kamu Bbaibbele kamwi kaamba kuti: “Ijwi liambwa kuciindi ceelede lyabota loko.” (Tusimpi 15:23; 25:11) Eelyo imajwi aakulumba aasinizizye alimwi akukulwaizya alakonzya kubatondezya kuti imulimo wabo ngobacita cabunkutwe tatuuboni kuba wabuyo. Alimwi tatweelede kuciindizya kujatikizya nzyotulangila kucitilwaa mbabo. Kulubazu lumwi, tweelede kuba bantu baangulukide ikubasikila kuti katuyanda kugwasigwa. Kulakonzya kuba ziindi ‘imoyo wesu noucisa loko’ alimwi notuyandika kukulwaizigwa kwiinda mu Magwalo, busolozi naa kulaililwa kuzwa kuli baabo ‘ibafundisya kabotu’ Jwi lya Leza. (Intembauzyo 55:4; 1 Timoteo 3:2) Pele tweelede kuyeeya kuti kuli buyo ciindi cili mbocibede ncakonzya kwaaba mwaalu kulanganya ndiswe, nkaambo kwiina nanga walekelezya iziyandika zyamukwasyi wakwe naa zyabamwi mumbungano. ‘Ikweetelela’ bakwesu aaba ibabeleka canguzu kuyootucitya kuti tutanoociindizyi kulomba kulanganizigwaa mbabo. (1 Petro 3:8) Muciindi caboobo, atubalumbe kujatikizya ciindi alimwi akulanganya koonse nkobatucitila.—Ba-Filipi 4:5.
17, 18. Nkulyaaba nzi ikucitwaa bamakaintu banji ibajisi balumi babo ibaalu, alimwi mbuti mbotunga twatondezya kuti ibacizi aaba basyomeka kwiina notubabona kuti banyina mpindu?
17 Ino mbuti kujatikizya bamakaintu babaalu? Sena abalo tabayandiki kuti katubalemeka? Kayi balabazumizya balumi babo ikwaabanya ciindi kumbungano akulimbabo. Eci kanjikanji ciyandika kuti kabali bantu basikulyaaba kapati. Muziindi zimwi, ibaalu bayandika kumanina ciindi camangolezya kabalanganya makani aajatikizya mbungano iciindi nobeelede kubaa mikwasyi yabo. Mumbungano zinji ibanakazi Banakristo ibasyomeka icakulisungula bali mukulyaaba munzila ili boobo kutegwa balumi babo balanganye mbelele zya Jehova.—Amweezyanisye 2 Ba-Korinto 12:15.
18 Mbuti mbotunga twatondezya kuti bacizi aaba basyomeka Banakristo tatubaboni kuti banyina mpindu? Nkwiinda mukutakomezya mikuli yeelede kulanganizigwaa balumi babo. Pele alimwi tutalubi kuti imajwi masyoonto aakulumba alijisi nguzu kapati. Ibbuku lya Tusimpi 16:24 lyaamba kuti: “Majwi aabotezya ali mbuli cimbulwe cabuci, alalweezya muuya akuponya mubili.” Amulange-lange cakacitika. Nowakamana muswaangano wa Bunakristo, ibanabukwetene bamwi bakasikila mwaalu umwi akumulomba kuti babandike anguwe kujatikizya mwanaabo musankwa mukubusi. Imwaalu naakali kubandikaa banabukwetene aba, imukaintu wakwe wakalindila cakukkazika moyo. Mpoonya, banyina mwana musankwa bakaunka kumukaintu wamwaalu akumwaambila kuti: “Ndiyanda kukulumba kapati kujatikizya ciindi balumi bako ncobabelesya kugwasya mukwasyi wangu.” Aayo majwi masyoonto imabotu aakulumba masimpe akamunjila kapati imukaintu wamwaalu.
19. (a) Mmakanze nzi baalu ngobali mukuzuzikizya cakusyomeka? (b) Ncinzi toonse ncotweelede kukanza kucita?
19 Icipego cabaalu ibakulanganya mbelele ncimwi ‘cazipego zibotu’ nzyapa Jehova. (Jakobo 1:17) Aaba baalumi tabalondokede pe; bali buyo mbubwena mbuli ndiswe, balalubizya. (1 Bami 8:46) Pele, ibaalu mumbungano nyika yoonse mbwiizulwa bali mukwaazuzikizya cakusyomeka makanze ngaakajisi Jehova kujatikizya mbabo—nkokuti kusitikizya, kuyumya, kukamantanya alimwi akukwabilila butanga. Imwaalu umwi aumwi akanze kuzumanana kulanganya mbelele zya Jehova calubomba elyo anoocita boobo unoolitondezya kuti ncipego naa ncileleko kubanyina. Alimwi toonse atukanze kutondezya kulumba kujatikizya “zipego kubantu” kwiinda mukubaswiilila akulibombya kuli mbabo alimwi akwiinda mukubalemeka kujatikizya mulimo ngobacita cabusungu. Tulakonzya kulumba kaka kuti Jehova caluyando wapa baalumi balo mumakanze aabo ibaamba kuti: ‘Mmulimo wesu ikumugwasya kubelekela Leza cakukondwa’!
Inga Mwaingula Buti?
◻ Nkaambo nzi mbungano cakweelela ncoinga yakozyanisigwaa mubili?
◻ Mbuti baalu mbobanga bagwasya ibanyina kubelekela Jehova cakukondwa?
◻ Nkaambo nzi ncotuteleede kuba bantu baswiililisya buyo pele alimwi ibalibombya kuli baabo ibasololela?
◻ Muunzila nzi motunga twalemeka baalu?
[Cifwanikiso icili apeeji 28]
Nobaalu, amubalumbaizye bamwi kujatikizya zintu nzyobasoleka kucita camoyo woonse
[Cifwanikiso icili apeeji 29]
Kwiinda mucikozyanyo cabo cabunkutwe mumuunda, ibaalu balakonzya kugwasya banamikwasyi abamwi kuti babeleke cakukondwa
[Zifwanikiso izili apeeji 30]
Tulabalumba kaka ibaalu besu ibabeleka canguzu!