Imulengi Wanu—Amwiiye Mbwabede
“Ndainzya bubotu bwangu boonse kumeso aako, alyalo izina lyangu lya-Jehova ndaliyubulula mumatwi aako.”—KULONGA 33:19.
1. Nkaambo nzi Mulengi ncayelede kulemekwa?
IMWAAPOSTOLO Johane, imulembi wabbuku lyamamanino mu Bbaibbele wakaamba majwi aya caluzibo kujatikizya Mulengi ategwa: “Nduwe uuelede, O Mwami [Jehova], kutambula bulemu alulemeko anguzu, nkaambo nduwe wakalenga zintu zyoonse, nkaambo kabukanze bwako nkizibeda, ankizyakalengelwa.” (Ciyubunuzyo 4:11) Mbweena mbuli cibalo camusyule mbocasinizya, ibuvwuntauzyi bwasayaansi yasunu kanjikanji buyungizya twaambo tusinizya ncotweelede kusyoma mu Mulengi wazintu zyoonse.
2, 3. (a) Ncinzi ncobeelede kwiiya bantu kujatikizya Mulengi? (b) Nkaambo nzi ncocitali camaanu kulangila kumubona cakaanzambwene Mulengi?
2 Mbubwena mbuli mbociyandika kapati ikuzulwa kuti Mulengi nkwali, ncimwi buyo alimwi cilayandika kapati ikwiiya mbwabede—ikuzyiba kuti mmuntu wini-wini uulaa ciimo alimwi anzila zikulwaizya bantu kuswena kulinguwe. Nokuba kuti mulakonzya mwakacita kale obo kusikaa ciimo cili mbocibede, sena inga tacikoogwasya ikumuzyiba kwiinda waawo? Eco tacaambi kuti tweelede kuswaangana awe cakaanzambwene mbuli mbotuswaanganaa bantu bambi.
3 Jehova ngo Sikwaanza noziba nyenyeezi, izuba kalili buyo yimwi yanyenyeezi zipati-pati. Sena inga mwayeeya kuswena afwaafwi azuba? Peepe! Ibunji bwabantu balayoowa kapati nokuba kulilanga cacigamainina izuba naa kulekela lukanda lwamubili wabo kalutavwumbidwe kumitungazuba kwaciindi cilamfwu. Akati aazuba eni alapya kapati kusika ku 15,000,000°C (27,000,000°F.). Ikavwaluvwalu kamwi akamwi kainda, eeli bbibi lyamulilo lisandula tuulunzuma tone twazintu zipange kuti zibe nguzu. Ikabeela kasyoonto buyo kuzwa nkuko nkakasika anyika muciimo cakupya amumuni, pele kabeela ako kacitya kuti buumi boonse anyika bukonzyeke. Itwaambo oto tweelede kutuyeezya nguzu zitalikomeneni zya Mulengi. Cakweelela Isaya wakalemba ‘zyabupati bwa Mulengi bugambya alimwi anguzu zyakwe.’—Isaya 40:26.
4. Ncinzi Musa ncaakalomba alimwi ino Jehova wakavwiila buti?
4 Pele sena mulizyi kuti kakwiindide buyo myeezi iili mbwiibede ibana Israyeli kabazwide mucisi ca Egepita mu 1513 B.C.E., Musa wakakombelezya Mulengi kuti: “Unditondezye bulemu bwako.” (Kulonga 33:18) Mbwaanga mulizyi kuti Leza ngowakaanza zuba, mulakonzya kuteelela ncaakaambila Musa kuti: “Tokonzyi kubona busyu bwangu pe, nkaambo taakwe muntu uukonzya kubona busyu bwangu akupona.” Mulengi wakazumizya Musa ikuyuba ku Cilundu ca Sinai ooko walo ‘nkwaakainda.’ Mpoonya Musa wakatondezyegwa buyo atwaambe kuti “isule” lya Leza, lyalo lyakajisi buyo kumweka kuli mbuli kwamamanino kwabulemu bwa Mulengi naa kubako kwakwe.—Kulonga 33:20-23; Johane 1:18.
5. Muunzila nzi Mulengi mwaakazuzikizya kulomba kwa Musa, ino ncinzi ncaakatondezya?
5 Ikuyandisisya kwa Musa ikwakuti amuzyibe kabotu Mulengi kwiina nokwakalekwa kakunyina kuzuzikizigwa. Kaambaula kwiinda mumungelo, Leza wakainda munsi lya Musa akwaamba kuti: “Jehova! Leza siluzyalo asibuuya uutafwambi kukalala, uuzwide luse alusyomo, uufwida bantu bali zyuulu luzyalo, uujatila milandu andeyo azibi, nekubaboobo [ulasubula] bataluleme.” (Kulonga 34:6, 7) Eci citondezya kuti ikuzyiba Mulengi wesu kabotu takujatikizyi kumubona bupange bwakwe pe, pele nkuzyiba mbwabede, ibube bwakwe munzila zyoonse.
6. Ino nguzu zyakulikwabilila nzyotujisi zigambya buti?
6 Inzila yomwe mbotunga twacita boobo nkwiinda mukuzyiba bube bwa Leza muzintu nzyaakalenga. Amuyeeye nguzu zyamubili wanu zyakulikwabilila. Mukumwaya kumwi kujatikizya kulikwabilila kwamubili, imagazini ya Scientific American yakati: “Kuzwa ciindi cakuzyalwa kusikila kulufwu, inguzu zyakukwabilila mubili zilabeleka ciindi coonse. Mamolekyu amaseelo aandeene-andeene . . . zilatukwabilila kutuuka-uka tupa malwazi akutuzunda. Nokwanyina bukwabilizi obu, kwiina muntu wali kunga ulapona.” Ino nguni wakaanza nguzu zyabukwabilizi obo? Icibalo cimwi mumagazini eyo cakati: “Ibuyale bugambya bwamaseelo ibunjilene cabusongo ibukwabilila mubili kutuzunda toonse buzwa kumaseelo aakaanzwa aayo aalibonya cakusaanguna kwainda imvwiki zili fwuka kuzwa lyakumitwa.” Inguzu zyakulikwabilila kuzwa kumukaintu uumitide zilapegwaa kunsalalila iili mukukomena mwida lyakwe. Kumbele, kwiinda mumukupa wamunkolo zyakwe, ulapa imaseelo aalukwabililo amisamu iigwasya kumwanaakwe.
7. Ncinzi ncotunga twalanga-langa kujatikizya nguzu zyamumubili zyakulikwabilila nzyotujisi, ino eci inga casinizya nzi?
7 Mulaakaambo kasinizya kuti inguzu zyanu zyalukwabililo lwamubili wanu zilaziinda zyoonse izinga zyapegwaa misamu yasunu. Aboobo amulibuzye kuti, ‘Ino eci caamba nzi kujatikizya Sikuzyaanza alimwi a Sikuzyaabila?’ Inguzu ezi zyalo ‘lutaanzi izilibonya kwainda mvwiki zili fwuka kuzwa ciindi muntu naamitwa’ alimwi izilibambilide kukwabilila muvwanda, masimpe zitondezya busongo anguzu zigambya zyakukonzya kuyeeyela cintu kacitanacitika. Pele sena inga twamuzyibisya Mulengi kuzwa kunguzu ezi? Ncinzi bunji bwandiswe ncotuyeeya kujatikizya Albert Schweitzer alimwi abamwi-bamwi ibakaaba maumi aabo kuti kabapa busilisi kubantu bacete? Kanjikanji aba bantu tubabona kuba bantu bali kabotu, ibajisi bube bubotu. Naa tweezyanisya, ncinzi ncotunga twaamba kujatikizya Mulengi wesu, uupa nguzu zyakulikwabilila kumalwazi kubantu boonse, ibavwubi alimwi abacete? Kakunyina kudooneka caamba kuti ngusiluyando, tasalululi ngusilubomba alimwi uliluleme. Sena eci taceendelani abupanduluzi bwa Mulengi, Musa mbwaakamvwa?
Waliyubununa Mbwabede
8. Muunzila nzi iilibedelede Jehova mwaliyubununa kulindiswe?
8 Pele kuli aimwi inzila yakumuzyiba kabotu Mulengi wesu—nkwiinda mu Bbaibbele. Eci cilayandika kapati nkaambo kuli zintu zimwi zyaambidwe kujatikizya nguwe izitakonzyi kuyubununwaa sayaansi abubumbo, alimwi kuli azimbi izisalede kapati mu Bbaibbele. Imukozyanyo wazintu zisalede ndizina lini-lini limugeme Mulengi. Ibbaibbele lilikke ndelitondezya izina lya Mulengi alimwi amboliyandika. Mumapepa aa Bbaibbele aa Cihebrayo, izina lyakwe lilajanwa ziindi zili 7,000 kalijisi makkonsonanti one aakonzya kulembwa kuti YHWH naa JHVH, alo mu Chitonga aambwa kuti Jehova.—Kulonga 3:15; 6:3.
9. Ncinzi ncolyaamba izina lya Mulengi limugeme, alimwi ncinzi ncotunga twasinizigwa kumakani aya?
9 Ikutegwa tumuzyibe kabotu Mulengi, tweelede kuzyiba kuti tali buyo “Sikulilenga” oko ikwakazwa bantu boonse naa kwaambwa buyo kuti “NDIME” ibbala linyina bupanduluzi busalala. Pele izina lyakwe limugeme lilatondezya obo. Lyakazwa kubbala lya Cihebrayo ilyaamba “kuba” naa “ikuba boobu.”a (Amweezyanisye Matalikilo 27:29; Mukambausi 11:3.) Izina lya Leza lyaamba “Uupa Kuti Kube” alimwi likankaizya kuti nguukanza alimwi nguucitya zintu. Kwiinda mukulizyiba alimwi akulibelesya izina lyakwe, tulakonzya kuzyiba kapati kuti ulaazuzikizya makanze alimwi cabusungu makanze aakwe waacitya kuti acitike.
10. Nduzibo nzi luyandika kapati ndotunga twajana mumakani aali kubbuku lya Matalikilo?
10 Mu Bbaibbele momuzwa luzibo lujatikizya makanze aa Leza alimwi ambwabede. Imakani aali kubbuku lya Matalikilo atondezya kuti aciindi cimwi bantu bakali muluumuno a Leza alimwi bakajisi bulangizi bwabuumi butamani, ibuumi bujisi mpindu. (Matalikilo 1:28; 2:7-9) Kweelana ancolyaamba izina lyakwe, tulakonzya kusyoma kuti Jehova uyookumanizya kupenga akutyompokelwa bantu nkobajisi kwaciindi cilamfwu. Kujatikizya kuzuzikizigwa kwamakanze aakwe tubala kuti: “Inyika yakasampauzigwa, kutali mukuliyandila ini, pele kwiinda mukuyanda kwa Mulengi, walo mukucita boobo iwakaipa bulangizi bwakuti bumwi buzuba . . . ikatole lubazu mukulubulwa kwabulemu kwabana ba Leza.”—Ba-Roma 8:20, 21, The New Testament Letters lyakalembwaa J. W. C. Wand.
11. Nkaambo nzi ncotweelede kulanga-langa zibalo zyamu Bbaibbele, alimwi mmakani nzi aanga ayiigwa kuzwa kucibalo comwe cili boobo?
11 Alimwi Ibbaibbele lilakonzya kutugwasya kumuzyiba kabotu Mulengi wesu nkaambo liyubununa micito yakwe ambwaakalimvwa naakali kweendelezya bana Israyeli bansiku. Amulange cikozyanyo cijatikizya Elisha a Naamani silutwe wampi yabasikalumamba yaba Aramu ibabyaabi. Mbomubalila cibalo eci ku 2 Bami caandaano 5, mulajana kuti imusimbi muna Israyeli iwakatoledwe buzike wakakulwaizya kuti icinsenda ca Naamani cilakonzya kupona kwiinda mukugwasigwaa Elisha mucisi caba Israyeli. Naamani wakayumuka kalangila kuti Elisha uyootambaika maanza aakwe mucilengwa cakuponya camizimo. Pele Elisha wakaambila muna Aramu oyo kuyoosamba mu Mulonga wa Jordano. Nokuba kuti basikumutobela bakwe bakayuma buya kumuzula kuti atobele ncaakaambilwa, naakatobela wakaponesegwa. Naamani wakapa zipego zyakulumba zyalo Elisha nzyaakakaka. Kumbele umwi wabalanda wakaloboka waunka kuli Naamani elyo kwiinda mukubeja wakabweza zimwi zyazipego zibotu ezyo. Ikutasyomeka kwakwe kwakacitya kuti abe acinsenda. Eci ncibalo cibotu citondezya lubomba akukompama kwabantunsi—icibalo cijisi ciiyo ncotunga twaiya.
12. Mmakani nzi ngotunga twasinizya kujatikizya Mulengi kuzwa kucibalo cijatikizya Elisha a Naamani?
12 Munzila mbotu, icibalo eci citondezya kuti Mulengi Mupati wabubumbo kwiina nasumpukide kapati cakuti akakilwe kukabikkila maanu ikasimbi, calo iciimpene kapati acilengwa cili mubukkale budumide mazubaano. Alimwi citondezya kuti kwiina Mulengi nabikkila buyo maanu musyobo omwe naa cisi. (Incito 10:34, 35) Muciindi cakulangila kuti bantu babelesye majwi mabyaabi aakubeja—icilengwa icidumide mu “basilisi” bamwi bansiku asunu, Mulengi wakatondezya busongo bugambya. Wakalizyi mbocisilikwa cinsenda. Alimwi wakatondezya busongo abululami naakakasya bumpelenge kuzumanana. Alimwi sena eci taceendelani abube bwa Jehova oobo Musa mbwaakateelela? Nokuba kuti cibalo camu Bbaibbele eco ncifwaafwi, nzinji kaka nzyotunga twaiya kujatikizya mbwabede Mulengi wesu!—Intembauzyo 33:5; 37:28.
13. Amupe cikozyanyo cijatikizya mbotunga twajana ziiyo zigwasya muzibalo zya Bbaibbele.
13 Izibalo zimbi zijatikizya micito yabana Israyeli yakutalumba antaamu njaakatola Leza zitondezya kuti Jehova ncobeni ulalanganya. Ibbaibbele lyaamba kuti bunji bwaziindi bana Israyeli bakamusunka icakacitya kuti apenzyegwe akukalazyigwa cini-cini. (Intembauzyo 78:40, 41) Aboobo, Mulengi kuli mbwalimvwa alimwi ulazibikkila maanu zintu nzyobacita bantu. Nzinji nzyotunga twaiya akuzibalo zijatikizya bantu bazizyilwe kapati. Davida naakasalwa kuba mwami wa Israyeli, Leza wakaambila Samuele kuti: “Muntu ulabona busyu buyo, pele Jehova ulabona moyo.” (1 Samuele 16:7) Inzya, Mulengi ulanga mbotubede mumoyo, ikutali buyo ciwa camuntu. Elo akkazika moyo kaka makani aya!
14. Notubala Magwalo aa Cihebrayo, ncintu nzi cigwasya ncotukonzya kucita?
14 Imabbuku aamu Bbaibbele aali 39 akalembwa katanasika Jesu, alimwi cilayandika kapati kuti twaabale. Eci taceelede kuba kwiiya zibalo zyamu Bbaibbele naa makani aakaindi buyo. Ikuti katuyandisisya kwiiya mbwabede Mulengi wesu, tweelede kuyeeya cakuzinzibala kujatikizya zibalo ezi, ambweni kuyeeya kuti, ‘Ino makani aya aakacitika ayubununa nzi kujatikizya bube bwakwe? Mbube nzi akati kabube mbwajisi ibulibonya kapati awa?’b Ikucita boobo inga kwagwasya nobaba baabo ibadooneka kubona kuti Ibbaibbele lyakazwa kuli Leza, calo icipa intalisyo yakuti bamuzyibe bwini Mwaanzi walyo siluyando.
Imwiiyi Mupati Ulatugwasya Kuzyiba Mulengi
15. Nkaambo nzi micito anjiisyo zya Jesu ncozyeelede kutugwasya kapati?
15 Ibantu ibadooneka kuti Mulengi nkwali naa abo ibayeeya kuti Leza ngwakuyeeyela buyo, bajisi luzibo lusyoonto kapati kujatikizya Bbaibbele. Ambweni kuli bantu mbomwakayaana ibakakakilwa kwiingula naa Musa wakali kupona musyule naa kumbele kwa Matayo naa ibanyinaa ncobazyi kujatikizya zintu Jesu nzyaakacita akuyiisya. Oko nkubula coolwe kapati nkaambo nzinji muntu nzyakonzya kwiiya kujatikizya Mulengi kuzwa ku Mwiiyi Mupati, Jesu. Mbwaanga wakali kubelekaamwi a Leza, wakali kukonzya kuyubununa Mulengi wesu mbwabede. (Johane 1:18; 2 Ba-Korinto 4:6; Ba-Hebrayo 1:3) Elyo wakacita obo. Atwaambe kuti, cimwi ciindi wakati: “Oyo uwandibona, wamubona awalo Taata.”—Johane 14:9.
16. Ikubandika Jesu nkwaakabandikaa mwanakazi muna Samariya kutondezya nzi?
16 Amulange-lange cikozyanyo eci. Cimwi ciindi Jesu naakakatede wakakananaa mukaintu muna Samariya munsi amunzi wa Sukari. Wakamwaambila makani aakasimpe aayandika, kaambisya mbokwakali kuyandika ‘kukomba Taata mumuuya amubwini.’ Iba Juda bakuciindi eco tiibakali kulyatana aba Samariya. Mukwiimpana, Jesu wakatondezya kulisungula kwa Jehova kwakutambula baalumi abanakazi basinizizye bamuzisi zyoonse mbubwena mbuli mbotwabona kuli ceeco cakacitika cijatikizya Elisha a Naamani. Eci ceelede kutusinizya kuti Jehova kwiina natondezya nokuba kuzumina kutalanganya kwamanyongwe kuli mubukombi budumide munyika sunu. Alimwi tulakonzya kubona kuti Jesu wakali lisungwide kuyiisya mukaintu oyo, aciindi eco iwakali kukkalaa mwaalumi ngobatakakwetene pe. Muciindi cakumutongooka, Jesu wakamulemeka munzila yakali kukonzya kumugwasya. Aboobo kumbele, ibana Samariya ibambi bakamuswiilila Jesu mane baamba kuti: “Twaziba kuti ncobeni oyu ngo-Mununuzi waansi.”—Johane 4:2-30, 39-42; 1 Bami 8:41-43; Matayo 9:10-13.
17. Nkaambo nzi ikaambwa mucibalo cijatikizya kubuka kwa Lazaro?
17 Atulange cikozyanyo cimbi citondezya mbotunga twaiya kujatikizya Mulengi kwiinda mukuzyiba zintu nzyaakacita akuyiisya Jesu. Amuyeeye ciindi mulongwaa Jesu, Lazaro naakafwa. Musyule Jesu wakazwide aakutondezya nguzu nzyajisi zyakubusya bafwide. (Luka 7:11-17; 8:40-56) Pele ino wakalimvwa buti naakabona mucizi wa Lazaro, Mariya kalila? “Moyo wa [Jesu] wakalenda, wakeetela.” Kwiina naakayumya moyo; “wakalila.” (Johane 11:33-35) Oku tiikwakali kutondezya buyo buumba pe. Jesu wakakulwaizigwa kubweza ntaamu—wakamubusya Lazaro. Mulakonzya kuyeeya mbuli mbocakabagwasya baapostolo ikuzyiba mbwalimvwa antaamo nzyabweza Mulengi. Eci ceelede kutugwasya andiswe ikuzyiba bube bwa Mulengi anzila zyakwe.
18. Mbuti mbobeelede kulimvwa bantu kujatikizya kwiiya Bbaibbele?
18 Kwiina kaambo ncotweelede kufwa nsoni kujatikizya kwiiya Bbaibbele akwiiya zinji kujatikizya Mulengi wesu. Ibbaibbele talili bbuku lyansiku, ilinyina mpindu pe. Umwi iwakaliiya alimwi iwakaba sikuyanzana wa Jesu lyoonse wakali Johane. Kumbele wakazi kulemba kuti: “Tulizi kuti Mwana wa-Leza wakasika, wakatupa busongo kuti tumuzibe silusinizyo, alimwi tuli mulinguwe oyu silusinizyo nkukuti mu-Mwana wakwe Leza, Jesu Kristo. Oyu ngu-Leza mwinimwini, mbuumi butamani.” (1 Johane 5:20) Amubone kuti kwiinda mukubelesya “busongo” mukujana luzibo lwa “silusinizyo,” Imulengi, kulakonzya kusololela ‘kubuumi butamani.’
Mbuti Mbomunga Mwagwasya Bamwi Kwiiya Kujatikizya Nguwe?
19. Nintaamo nzi iyabwezegwa kutegwa bantu badooneka bagwasigwe?
19 Nzinji ziyandika kutegwa bantu bamwi basyome kuti Mulengi uutulanganya nkwali alimwi akuzyiba mbwabede. Kuli tuulunzuma tutaambiki twabantu ibacidooneka kujatikizya Mulengi naa ibaciyeeya munzila iiteendelani amakani aali mu Bbaibbele. Ino bantu bali boobo inga mwabagwasya buti? Lyamiswaangano ya Bakamboni ba Jehova yacooko ayamasi mu 1998/99, icibelesyo cigwasya cini-cini cakamwaigwa mumyaambo minji—eco cibelesyo ndibbuku lyakuti Is There a Creator Who Cares About You?
20, 21. Mbuti ibbuku lya Creator mbolinga lyabelesegwa cakuzwidilila?
20 Ndibbuku iliyooyungizya lusyomo lwanu mu Mulengi wesu alimwi aluzibo lwanu kujatikizya mbwabede alimwi anzila zyakwe. Nkaambo nzi eci ncocili camasimpe? Nkaambo kakuti ibbuku lyakuti Is There a Creator Who Cares About You? lyakabambilwa kuti lizuzikizye mbaakani ezyo. Ikaambo kapati kabandikwa mubbuku lyoonse mbolibede nkakuti “Ncinzi cinga cacitya kuti buumi bwanu bube aampindu?” Izibalo zyalembwa munzila iiyoobakkomanisya nobaba bantu balaalwiiyo lwaatala. Pele lilabandika kulombozya nkotujisi toonse. Kuli makani aakondelezya alimwi aakonzya kuzula basikubala ibadooneka kuti Mulengi nkwali. Ibbuku eli talipeekezyi kuti sikubala ulasyoma mu Mulengi. Aabo ibadooneka bayoozikkomanina zintu zyakajanwaa basayaansi calino-lino alimwi amizeezo iijatikizidwe mulinzizyo. Itwaambo tuli boobo tuyooyumya noluba lusyomo lwabaabo ibasyoma muli Leza.
21 Mwanoobala bbuku eli pya, muyoobona kuti izibeela zyalyo zibandika makani aansiku aamu Bbaibbele munzila iitondezya mbazu zyabube bwa Leza, ikugwasya basikubala ikumuzyiba kabotu Leza. Ibanji ibakalibala kale baamba kujatikizya mbobalibonena beni kuti eco ncakasimpe. Acibe boobo akulindinywe mbomuyabulizibila ibbuku eli akulibelesya kugwasya bantu bambi ikumuzyiba kabotu Mulengi wabo.
Bupanduluzi buyungizidwe
a Sikwiiya mu Jesuit M. J. Gruenthaner kacili mweendelezi wamagazini iitegwa The Catholic Biblical Quarterly wakaamba kujatikizya bbala eli nzyaakaamba kujatikizya bbala limbi ndyocikozyanya alyo kuti, “kwiina nolijisi muzeezo wakupona munzila iitateeleleki kabotu pele lyoonse lyaamba ikuba kwamumizeezo, nkokuti ikulitondezya kwini-kwini.”
b Ibazyali nobalwiida bana babo zibalo zyamu Bbaibbele, balakonzya kubagwasya kwiinda mukubuzya mibuzyo iili boobo. Aboobo ibakubusi balakonzya kumuzyiba kabotu Leza, alimwi inga bakonzya akwiiya kuyeeya cakuzinzibala aa Jwi lyakwe.
Sena Mwateelela?
◻ Mbuti Musa mbwaakamuzyiba kabotu Jehova ku Cilundu ca Sinai?
◻ Nkaambo nzi ikwiiya Bbaibbele ncocigwasya kuzyiba mbwabede Leza?
◻ Notubala Bbaibbele, ncinzi ncotunga twacita kutegwa tuswene munsi lya Mulengi wesu?
◻ Muunzila nzi momukanza kubelesya bbuku lya Creator?
[Cifwanikiso icili apeeji 15]
Icibeela camabbuku aategwa Dead Sea Scrolls, aatondezya Tetragrammaton (imabala aaiminina zina lyakuti Jehova) [izina lya Leza mu Cihebrayo]
[Kulumba]
Courtesy of the Shrine of the Book, Israel Museum, Jerusalem
[Cifwanikiso icili apeeji 17]
Ncinzi ncotwiiya kujatikizya mbwaakalimvwa Jesu naakabona Mariya kali mubuumba?