LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w00 3/1 map. 8-13
  • Sena Mulaa “Miyeeyo Ya-kristo”?

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Sena Mulaa “Miyeeyo Ya-kristo”?
  • Ngazi Yamulindizi—2000
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Tanaakali Kukatazya Kusikila
  • Ikubabikkila Maanu Bamwi
  • Ikulisungula Kusyoma Bamwi
  • Wakatondezya Kuti Ulabasyoma Basikwiiya Bakwe
  • “Kristo Ninguzu zya Leza”
    Amube Acilongwe a Jehova
  • Ikuzyiba “Miyeeyo Ya-Kristo”
    Ngazi Yamulindizi—2000
  • Sena Mulakulwaizigwa Kucita Ibwakacita Jesu?
    Ngazi Yamulindizi—2000
  • “Uboole, Ucilile Ndime”
    Ngazi Yamulindizi—2009
Ngazi Yamulindizi—2000
w00 3/1 map. 8-13

Sena Mulaa “Miyeeyo Ya-kristo”?

“Leza uugwasya bantu kuti bakkazike myoyo akuba basicamba, amugwasye anywebo . . . mukutobela ciyanza ca Kilisito Jesu.”—BALOMA 15:5, Ci.

1. Muunzila nzi Jesu mwatondezyedwe muzifwanikiso zinji zya Kristendomu, alimwi ino nkaambo nzi oku ncokutaluzi kujatikizya ciwa ca Jesu?

“KUNYINA buzuba naakabonwa kaseka.” Obo mbwapandulwidwe Jesu mukabbuku kamwi cakubeja ikaambwa kuti kakalembwaa mweendelezi umwi muna Roma wansiku. Ikabbuku aka ikazyibidwe kuzwa mumwaanda wamyaka wa 11 kaambwa kuti kakabayunga basikuzekaula banji.a Muzifwanikiso zinji, Jesu utondezyedwe kuti mmuntu sibuumba uutana buzuba wamwetamweta. Pele zifwanikiso ezyo kunyina nozimutondezya munzila ini Jesu mbwaakabede, walo mu Makani Mabotu mwaambwa kuti wakali muntu uusamausya, imubombe moyo alimwi imwaalumi silweetelelo.

2. Ino mbuti mbotunga twabaa “ciyanza ca Kilisito Jesu,” alimwi ino eci inga catugwasya kucita nzi?

2 Inzya, ikutegwa tuzyibe bwini mbwaakabede Jesu, tweelede kujana luzibo lwini-lwini kujatikizya mbwaakabede Jesu naakali anyika. Aboobo atulange-lange zibalo zimwi zya Makani Mabotu izitugwasya kuzyiba “miyeeyo ya-Kristo,” nkokuti mbwaakali kulimvwa mwini akuteelela kwakwe amizeezo alimwi akuyeeya. (1 Ba-Korinto 2:16) Notucita boobo, atulange-lange mbotunga aswebo twabaa “ciyanza ca Kilisito Jesu.” (Baloma 15:5, Ci.) Aboobo tulakonzya kunoolibambilide mubuumi bwesu anotuyanzanaa bamwi ikutobela citondezyo ncaakatusiila.—Johane 13:15.

Tanaakali Kukatazya Kusikila

3, 4. (a) Ino makani aalembedwe kuli Marko 10:13-16 akacitika buti? (b) Ino Jesu wakalimvwa buti basikwiiya bakwe nobakasola kukasya bana kuti batainki kulinguwe?

3 Ibantu bakali kuyandisya kuyanzanaa Jesu. Muziindi zinji, ibantu bamisela abukkale bwiindene-indene bakali kulikwaya kumusikila. Amulange cakacitika icilembedwe kuli Marko 10:13-16. Cakacitika kumamanino aamulimo wakwe eelyo naakali kuya ku Jerusalemu lwamamanino, kwalo ooko nkwaakali kuyoofwa lufwu lubyaabi.—Marko 10:32-34.

4 Amweezeezye mbucakabede. Ibantu baleta bana babo, kubikkilizyaa bavwanda ikutegwa Jesu abalongezye.b Pele basikwiiya babakasya bana kuunka kuli Jesu. Ambweni basikwiiya bakwe bayeeya kuti Jesu tayandi kunyonganizigwaa bana mumvwiki ezi zyamakatazyo. Pele balilubizyide. Jesu naakabona ncobakali kucita basikwiiya bakwe, wakanyema. Jesu waita bana akwaamba kuti: “Amuleke twana, tuze kulindime, mutatukasyi pe.” (Marko 10:14) Mpoonya wacita cintu cimwi citondezya luyando lwini-lwini. Icibalo caamba kuti: “Elyo wakatubukata, watulongezya.” (Marko 10:16) Ncobeni ibana aaba balaangulukide nababukata Jesu mumaanzaakwe.

5. Ino cibalo cili kuli Marko 10:13-16 citwaambila nzi kujatikizya mbwaakabede Jesu?

5 Kuli makani manji ngotwiiya kuzwa mucibalo eco cifwaafwi kujatikizya mbwaakabede Jesu. Amubone kwaamba kuti tanaakali kukatazya kusikila. Nokuba kuti wakajisi cuuno caatala kapati kujulu, ibantunsi batalondokede kunyina naakabakonga nokuba kubanyansya. (Johane 17:5) Alimwi sena tacili cintu cilibedelede kuti, nobaba bana bakalaangulukide kubaanguwe? Masimpe kunyina nobakali kunga bayanda kukkala amuntu uutasamausyi, uutakkomani naa watakali kumwetamweta nokuba kuseka! Ibantu bamisela yoonse bakamusikila Jesu nkaambo bakamuzyi kuti mmuntu uusamausya, uulanganya bamwi alimwi bakalisyomede kuti kunyina naakali kunga wabatanda.

6. Ino baalu inga bacita buti kuti babe bantu ibatakatazyi kusikila?

6 Notutelaika cibalo eci, tulakonzya kulibuzya kuti, ‘Sena ndilaa miyeeyo ya Kristo? Sena ndili muntu uutakatazyi kusikila?’ Muziindi zino zyamapenzi, mbelele zya Leza ziyandika beembezi ibatakatazyi kusikila, ibaalumi ibali mbuli “macijilo aakulivuna kumuuwo.” (Isaya 32:1, 2; 2 Timoteo 3:1) Nobaalu, ikuti mwabaa luyandisisyo lwini-lwini lwakuzyiba ibanyoko alimwi ikuti kamulisungwide kulitakata kubacitila kufwumbwa ncobayandika, bayoobona kuti mulabalanganya. Bayoobona ameso, akumvwa jwi lyanu alimwi bayoobona munzila yalubomba mbomunoocita zintu. Ikusamausya kwini-kwini kuli boobo akulanganya kulakonzya kupa kuti lyoonse kabamusyoma calo iciyoocitya kuti cuube-ube kuli bamwi kubikkilizyaa bana kumusikila. Imukaintu Munakristo umwi ulapandulula mbwaakakonzya kwaanguluka kwaambila mwaalu umwi cintu cimwi, ategwa: “Wakali kubandika andime munzila yabulemu alimwi yalubomba. Nokwatakali boobo, nondatakaamba jwi neliba lyomwe. Wakacitya kuti ndiliibe.”

Ikubabikkila Maanu Bamwi

7. (a) Ino Jesu wakatondezya buti kuti wakali kubabikkila maanu bantu bambi? (b) Ncinzi cilangilwa kuti nkakaambo Jesu ncaakaponya moofwu asyoonto-asyoonto?

7 Jesu wakali kubabikkila maanu bantu. Wakali kubikkila maanu kujatikizya mbobakali kulimvwa bamwi. Ikubona buyo bantu bali mumapenzi kwakamunjila kapati cakuti wakakulwaizigwa kumanizya mapenzi aabo. (Matayo 14:14) Alimwi wakali kukubikkila maanu kulezya kwabamwi azintu nzyobakali kuyandika. (Johane 16:12) Cimwi ciindi ibantu bakaletela Jesu imuntu moofwu akumulomba kuti amuponye. Jesu wakamuponya muntu oyo, wakatalika kubona, pele wakali kuyaabubona asyoonto-asyoonto. Kusaanguna, ibantu wakali kubabona mbuli zinzemweemwe buyo, “beenda mbuli masamu.” Mpoonya Jesu wakamuponya kuti zintu zyoonse azibone kabotu-kabotu. Ino nkaambo nzi muntu oyo ncaakamuponya asyoonto-asyoonto? Kulangilwa kuti wakacita obo ikutegwa amugwasye kucinca kabotu-kabotu mbwaanga wakali muntu wakazyibide mudima, elyo ikwiile kuba mumuni wazuba akubona zintu zyamunyika zigambya nokwakamunyonganya.—Marko 8:22-26.

8, 9. (a) Ncinzi cakacitika Jesu abasikwiiya bakwe mbobakanjilila buyo mucilawo ca Dekapole? (b) Amupandulule Jesu mbwaakaponya musinkematwi.

8 Alimwi amulange cakacitika cimwi kupobwe Lyakwiindilila lyamu 32 C.E. nolyakainda. Jesu abasikwiiya bakwe bakali mucooko ca Dekapole, kujwe kwa Lwizi lwa Galilaya. Ndilyonya, imakamu-makumu aabantu akabajana oko alimwi bakaleta bantu banji ibalwazi abalema kuli Jesu, elyo wakabaponya boonse. (Matayo 15:29, 30) Jesu wakagama mwaalumi omwe akumulanganya munzila iilibedelede. Imulembi wa Makani Mabotu Marko, walo uuli ngowakalemba cakacitika eco alikke ulaluula cakacitika.—Marko 7:31-35.

9 Imwaalumi oyo wakali musinkematwi alimwi sikubebeesya. Kulangilwa kuti Jesu wakazyiba kuti mwaalumi oyu wakaliyoowede kapati alimwi wakali kumvwa nsoni. Mpoonya Jesu wakacita cintu cimwi catakali kulangilwa. Wakamutola ambali kubusena busisikide kuzwa kumakamu-makamu aabantu mwaalumi oyo. Mpoonya Jesu wakatambaika kutegwa azibye mwaalumi oyo ncaakali kuyanda kucita. “Wakamutunga minwe yakwe mumatwi, alimwi wakaswida mate akumulamba ngao amulaka wakwe.” (Marko 7:33) Mpoonya Jesu wakalungumana kujulu akupaila. Eeyi micito yamuzitondezyo yakali kunoowambila mwaalumi oyo kuti, ‘Ncondiyanda kukucitila cilacitwa kwiinda munguzu zya Leza.’ Kumamanino Jesu wakati: “Sinkuka.” (Marko 7:34) Mpoonyaawo, imwaalumi oyo wakatalika kumvwa, alimwi wakacikonzya kukanana kabotu-kabotu.

10, 11. Ino mbuti mbotunga twatondezya kuti tulakubikkila maanu kulimvwa kwabamwi mumbungano? mumukwasyi?

10 Elo Jesu wakali kubabikkila maanu kaka ibantu bambi! Wakali kukubikkila maanu kujatikizya mbobakali kulimvwa alimwi iluse olu lwakamukulwaizya kubweza ntaamu yakutabakalazya. Mbotuli Banakristo, inga cabota naa andiswe twasumpula akutondezya miyeeyo ya Kristo munzila eyi. Ibbaibbele litulaya kuti: “Amube amoyo omwe, amube akweetelelana akuyandana kwabunyina, aluzyalo, amoyo mutete.” (1 Petro 3:8) Aboobo eci ciyanda kuti katwaamba akucita zintu munzila iitondezya kuti tulabikkila maanu mbobalimvwa bamwi.

11 Mumbungano, tulakonzya kubikkila maanu mbobalimvwa bamwi kwiinda mukubalemeka, ikubacitila zintu nzyotuyanda kuti batucitile aswebo. (Matayo 7:12) Eci cijatikizya kucenjela anzyotwaamba alimwi ambotuzyaamba. (Ba-Kolose 4:6) Kamuyeeya kuti ‘majwi mabyaabi alayasa mbuli ipanga.’ (Tusimpi 12:18) Ino mbuti mwalo mumukwasyi? Imulumi amukaintu ibayandana ncobeni balabikkila maanu kukulimvwa kwamweenzinyina. (Ba-Efeso 5:33) Tababelesyi majwi aabukali, tabazumanani kulengaudana akubelesya majwi mabyaabi aakubbodola—izinga zyapa kucimwa ikukonzya kuzumanana kwaciindi cilamfwu. Abalo bana kuli mbobalimvwa, aboobo bazyali basiluyando balakubikkila maanu kulimvwa kwabo. Nokuyandika kululamika, ibazyali bali boobo balabapa lulayo cabulemu bana babo alimwi tababausyi insoni munzila iitayandiki.c (Ba-Kolose 3:21) Aboobo elyo notubabikkila maanu bamwi, tutondezya kuti tujisi miyeeyo ya Kristo.

Ikulisungula Kusyoma Bamwi

12. Muunzila nzi mbotu alimwi iigwasya Jesu mbwaakali kubabona basikwiiya bakwe?

12 Jesu wakali kubabona munzila iili kabotu alimwi iigwasya basikwiiya bakwe. Wakalizyi kabotu-kabotu kuti tiibakalondokede pe. Alimwi wakali kukonzya kuzyiba zyakali mumyoyo yabo. (Johane 2:24, 25) Nokuba boobo, kunyina naakabikkila maanu kapati kujatikizya zintu nzyobakali kucita akaambo kakutalondoka pele wakabikkila maanu kubube bwabo bubotu. Alimwi ibaalumi aaba Jehova mbaakakwela wakababona kuti bakali kukonzya kuyaambele. (Johane 6:44) Ikulanga kukulwaizya Jesu nkwaakajisi kuli basikwiiya bakwe kwakali kulibonya naakali kuyanzana ambabo alimwi amuzintu nzyaakabacitila. Wakatondezya kuti wakalilisungwide ikubasyoma.

13. Ino Jesu wakatondezya buti kuti wakali kubasyoma basikwiiya bakwe?

13 Ino kusyoma Jesu nkwaakajisi wakakutondezya buti? Naakapiluka kujulu, wakabasiila mukuli mupati basikwiiya bakwe bananike. Wakabapa mukuli wakulanganya ziyandika zya Bwami bwakwe nyika yoonse mbwiizulwa. (Matayo 25:14, 15; Luka 12:42-44) Mumulimo wakwe waanyika, wakatondezya inzila ziindene-indene nomuba mutuntu tusyoonto ikuti wakali kubasyoma. Naakavwuzya cakulya munzila yamaleele ikutegwa asanine makamu-makamu aabantu, wakapa basikwiiya bakwe mukuli wakwaabanya cakulya eco.—Matayo 14:15-21; 15:32-37.

14. Mbuti mbomunga mwaluula cibalo cilembedwe kuli Marko 4:35-41 mubufwaafwi?

14 Alimwi amulange cibalo cilembedwe kuli Marko 4:35-41. Aciindi eci Jesu abasikwiiya bakwe bakatanta mubwaato akukwasula kugama kujwe mutala lya Lwizi lwa Galilaya. Mbobakatalikila buyo kukwasula, Jesu wakaya kusyule lyabwaato woona. Pele ndilyonya “kwakabbubbula iguwo ipati.” Imyuuwo ili boobo yakalidumide mu Lwizi lwa Galilaya. Akaambo kakuti ndufwaafwi (imamita aali 200 kuzwaa cibuye), imuwo mubusena obo ulakasaala kwiinda yooyo uuli mumasena aaengelede, aboobo eci cipa kunyongana kwamuuwo. Kunze lyaceeci, imyuuwo iilaanguzu iguunkila mu Mumpata wa Jordano kuzwa ku Cilundu ca Herimoni icili kunyika kwalwizi. Ikubatama kunga kwaba kwakaindi kaniini kulakonzya kucinca alimwi ndilyonya inga kwaba iguwo litaambiki. Amuciyeeyele eci: Cakutadooneka Jesu wakalaazyi kabotu makani aamyuuwo iidumide mbwaanga wakakomenena ku Galilaya. Pele wakaliiba buya koona, kasyomede mubuhaazibwene bwabasikwiiya bakwe, mbwaanga ibamwi akati kabo bakali bazubi.—Matayo 4:18, 19.

15. Ino inga twakwiiya buti kulisungula kwa Jesu mukusyoma basikwiiya bakwe?

15 Sena inga twakwiiya kulisungula kwa Jesu mukusyoma basikwiiya bakwe? Bamwi cilabayumina ikupa bamwi mikuli njobajisi. Atwaambe kuti, lyoonse bayanda kuti kabeendelezya mbabo. Balakonzya kuyeeya kuti, ‘Ikuti kandiyanda kuti cintu cimwi cicitwe munzila iluzi, ndeelede kucicita ndemwini!’ Pele ikuti zintu zyoonse katuzicita ndiswe, tunoojisi penzi lyakunoolijaya buya kubeleka alimwi ambweni tunoobelesya ciindi ncotweelede kubaantoomwe amukwasyi wesu. Kunze lyaboobo, ikuti tatupi bamwi milimo imwi amikuli iibeelede, tunoobaima lwiiyo akuzyibila nkobeelede kubaako. Ncamaanu ikwiiya kusyoma bamwi, ikubapa milimo yakucita. Cilainda kugwasya kulibuzya kuti, ‘Sena ndijisi miyeeyo ya Kristo kumakani aaya? Sena imwi mikuli ndiipa bamwi kandisyoma kuti bayooicita mbuli mbobakonzya?’

Wakatondezya Kuti Ulabasyoma Basikwiiya Bakwe

16, 17. Nokuba kuti wakalizyi kuti bakali kuyoomusiya alikke, ncisyomezyo nzi Jesu ncaakapa baapostolo bakwe mubusiku bwamamanino bwabuumi bwakwe bwaanyika?

16 Jesu wakatondezya kuti wakali kubakkomanina basikwiiya bakwe munzila iiyandika iimbi. Wakabaambila kuti wakali kubasyoma. Eci cilalibonya kabotu mumajwi aakatalusya ngaakaambila baapostolo bakwe mubusiku bwamamanino bwabuumi bwakwe bwaanyika. Amubone cakacitika.

17 Nzinji zintu Jesu nzyaakacita mangolezya ayo. Wakabapa ciiyo cakulicesya baapostolo bakwe kwiinda mukusanzya matende aabo. Kuzwawaawo, wakatalisya mulalilo iwakali kuzooba ciibalusyo calufwu lwakwe. Mpoonya baapostolo bakazwangana alimwi bakakazyanya kujatikizya wakali kweelede kuba mupati akati kabo. Kakkazikide moyo mbuli lyoonse, Jesu kunyina naakabanyemena, pele wakabapa twaambo tugwasya. Wakabaambila cakali kuyoocitika kumbele ulaamba: “Inywe nyoonse mulalebwa alindime masiku ano, nkaambo kulilembedwe kuti, nzoouma mweembezi, imbelele zizoomwaika.” (Matayo 26:31; Zekariya 13:7) Wakalizyi kuti ibeenzinyina mbocakali kubeleka limwi bakali kuyoomusiya iciindi nayooyandika lugwasyo. Nokuba boobo, tanaakabanyemena pe. Mukwiimpana, wakabaambila kuti: “Pele musule lyabubuke bwangu njoomusaangunina kuya ku-Galilaya.” (Matayo 26:32) Inzya, wakabasyomezya kuti nokuba kuti bakali kuyoomusiya alikke, pele walo tanaakali kuyoobasiya pe. Camana cintu eco cibyaabi, wakali kuyooswaangana alimwi ambabo.

18. Mmulimo nzi mupati Jesu ngwaakalailila basikwiiya bakwe kuti baucite ku Galilaya, alimwi ino baapostolo bakaucita buti mulimo oyo?

18 Jesu wakacizuzikizya ncaakaamba. Kumbele, naakali ku Galilaya, Jesu iwakabusigwa wakalibonya kubaapostolo basyomeka ibali 11, ibalangilwa kuti bakalibungene abantu bambi ibanji. (Matayo 28:16, 17; 1 Ba-Korinto 15:6) Ooko Jesu wakabapa mulimo mupati, wakati: “Kamuya mukabaiisye bantu bamisyobo yoonse, akubabapatizya muzina lya-Taata alya-Mwana alya-Muuya Uusalala, alimwi amubaiisye kuti bajatisye makani oonse ngendakamulailila.” (Matayo 28:19, 20) Ibbuku lya Incito litupa bumboni busalede bwakuti baapostolo bakaucita mulimo oyo. Cakusyomeka bakaucita mulimo oyo wakukambauka makani mabotu cabusungu mumwaanda wamyaka wakusaanguna.—Incito 2:41, 42; 4:33; 5:27-32.

19. Ino twiiya nzi mumilimo Jesu njaakacita kabusidwe kujatikizya miyeeyo ya Kristo?

19 Ino cibalo eci cisalede cituyiisya nzi kujatikizya miyeeyo ya Kristo? Jesu wakalibonena baapostolo bakwe kabalubizya kapati. Nokuba boobo, “wakabayanda mane kusikila kumamanino.” (Johane 13:1) Nokuba kuti bakali kulezya, wakabatondezya kuti wakali kubasyoma. Amubone kuti lusyomo Jesu ndwaakajisi tiilwakalubide pe. Cakutadooneka, ilusyomo ndwaakabatondezyede lwakabayumya kuti bakanze kucita mulimo ngwaakabalailila kuti bacite.

20, 21. Ino inga twatondezya buti kuti tulabasyoma basyomima?

20 Ino inga twaitondezya buti miyeeyo ya Kristo kumakani aaya? Mutabadooneki pe basyominyoko. Ikuti kamubayeeyela zintu zibyaabi, imajwi aanu amicito ziyooyubununa mbomulimvwa. (Luka 6:45) Pele Bbaibbele litwaambila kuti luyando [“lula]alusyomo lyoonse.” (1 Ba-Korinto 13:7) Luyando lucita zintu zibotu lyoonse ikutali zibyaabi. Lulayumya muciindi cakutyompya. Ibantu balafwambaana kutobela nzyobaambilwa ikuti baambilwa caluyando akukulwaizyigwa kwiinda ciindi nobakongwa naa kusungilizigwa. Tulakonzya kubayumya akubakulwaizya bamwi kwiinda mukubasyoma. (1 Ba-Tesalonika 5:11) Ikuti bakwesu katubalanga munzila iili kabotu mbubwenya bwakacita Kristo, tuyoobacitila zintu iziyoobayumya akubikkila buyo maanu kubube bwabo bubotu.

21 Ikuba alimwi akutondezya miyeeyo ya Kristo kujatikizya zintu zinji kunze lyakwiiya buyo zimwi Jesu nzyaakacita. Mbubwena mbokwaambwa mucibalo camusule, ikuti katuyanda kucita zintu mbubwenya Jesu mbwaakazicita lutaanzi tweelede kulanga zintu mbuli mbwaakazilanga walo. Imakani Mabotu alatugwasya kubona lubazu lumbi lwabube bwa Jesu nkokuti imizeezo ambwaakalimvwa kujatikizya mulimo ngwaakapedwe, zyalo ziyoobandikwa mucibalo citobela.

Bupanduluzi buyungizidwe

a Mukabbuku ako, sikubeja umwi wakalengelezya mbocakabede ciwa ca Jesu, musyobo wamasusu aakwe acilezu alimwi ameso. Musanduluzi wa Bbaibbele Edgar J. Goodspeed upandulula kuti, ikulengelezya oku “kwakacitwa kutegwa bantu banji bazumine bubupanduluzi ibuli mumabbuku aasikuzekaula kujatikizya ciwa ca Jesu.”

b Kulangilwa kuti ibana bakali bamisela yiindene-indene. Ibbala aawa ilyakasandululwa kuti “twana” lyakabelesyegwa alimwi kujatikizya mwana musimbi wa Jairo wamyaka yakuzyalwa iili 12. (Marko 5:39, 42; 10:13) Pele mucibalo cikozyenye, Luka ubelesya bbala ilibelesyegwaa kubavwanda.—Luka 1:41; 2:12; 18:15.

c Amubone cibalo cakuti “Kodi Mumawalemekeza?” mu Ngazi Yamulindizi yamu Chichewa yamu April 1, 1998.

Sena Inga Mwapandulula?

• Ino Jesu wakalimvwa buti basikwiiya bakwe nobakasola kukasya bana kuunka kulinguwe?

• Muunzila nzi Jesu mwaakatondezya kuti wakali kubabikkila maanu bamwi?

• Ino inga twakwiiya buti kulisungula kwa Jesu mukusyoma basikwiiya bakwe?

• Ino inga twalwiiya buti lusyomo Jesu ndwaakatondezya kubaapostolo bakwe?

[Cifwanikiso icili apeeji 10]

Ibana bakali kulikwaya nobakalaa Jesu

[Cifwanikiso icili apeeji 11]

Jesu wakabafwida lubomba bantu

[Cifwanikiso icili apeeji 12]

Ibaalu ibatakatazyi kusikila ncilongezyo

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi