Amwiiye Cikozyanyo Ca Jesu Cakulinda
“Amulinde akuzumanana kupaila.”—MT. 26:41.
INO INGA MWAINGULA BUTI?
․․․․․
Ino mipailo yesu inga yatondezya buti kuti tulalinda?
․․․․․
Mbuti mbotukonzya kutondezya kuti tulalinda mumulimo wesu wakukambauka?
․․․․․
Nkaambo nzi ncociyandika kuzumanana kulinda ciindi nitusunkwa, alimwi mbuti mbotukonzya kucita oobo?
1, 2. (a) Mibuzyo nzi njotukonzya kubuzya iijatikizya cikozyanyo ca Jesu cakulinda? (b) Sena cikozyanyo ca Jesu cilondokede cilakonzya kubagwasya bantu batalondokede? Amupe cikozyanyo.
MULAKONZYA kulibuzya kuti: ‘Mbwaanga Jesu wakalilondokede, sena inga cakonzyeka ncobeni kwiiya cikozyanyo cakwe cakulinda? Mbokunga Jesu zimwi ziindi wakali kukonzya kubona zyintu zyakali kuyoocitika kakucili zyuulu-zyuulu zyamyaka kumbele, sena mubwini wakaleelede kulinda?’ (Mt. 24:37-39; Heb. 4:15) Atusaangune kulanga-langa mibuzyo eeyi kutegwa tubone mbwaayandika makani aaya.
2 Sena cikozyanyo camuntu uulondokede cilakonzya kubagwasya bantu batalondokede? Inzya, nkaambo cilakonzyeka kwiiya kumwiiyi mubotu alimwi akucikozyanyo cakwe. Mucikozyanyo, amweezyeezye muntu watalika kwiiya kubelesya buta. Takonzyi kufwusa muvwi bweelede ciindi cakusaanguna pe, pele ulazumanana kwiiya akusola. Kutegwa ayaambele, cakusitikila ulaiya cikozyanyo camwiiyi wakwe uucibwene kubelesya buta. Sikwiiya ulabikkila maano kubona mwiiyi wakwe mbwaimikila, mbwajata buta alimwi ambwabelesya tunywe twakwe kukwela katambo kabuta. Asyoonto-syoonto ooyu sikwiiya ulaiya nguzu nzyaelede kubelesya nakwela katambo kabuta, ulabona muwo mbowuunga alimwi ulasoleka canguzu. Kwiinda mukwiiya nzyacita mwiiyi wakwe, mukuya kwaciindi ulacikonzya kuyasa aelede. Mbubwenya buyo, mbuli Banakristo tulazumanana kutobela malailile aa Jesu akwiiya cikozyanyo cakwe cilondokede.
3. (a) Ino Jesu wakatondezya buti kuti wakali kuyandika bube oobu bwakulinda? (b) Ino tulalanga-langa nzi mucibalo eeci?
3 Caboola kumakani aakulinda, sena Jesu wakaleelede kuba abube oobu? Mubwini, wakacita oobo. Mucikozyanyo, masiku mubuzuba bwamamanino ano anyika, Jesu wakakulwaizya baapostolo bakwe basyomeka naakati: “[A]mulinde antoomwe andime.” Mpoonya wakayungizya akwaamba kuti: “Amulinde akuzumanana kupaila kutegwa mutanjili mumusunko.” (Mt. 26:38, 41) Nokuba kuti lyoonse Jesu wakali kulinda, aciindi eeci cikatazya Jesu wakalizyi kuti kulinda kwakali kuyandika kapati alimwi wakeelede kuzumanana kuba acilongwe a Bausyi bakujulu. Wakalizyi kuti basikumutobela abalo bakeelede kupakamana mbubwenya kutali aciindi eeci buyo, pele akumbele. Aboobo, atulange-lange kaambo Jesu ncayandila kuti katulinda. Twamana kucita oobo, tulalanga-langa nzila zyotatwe mbotukonzya kwiiya kulinda kwa Jesu mubuumi bwesu bwabuzuba-abuzuba.
KAAMBO JESU NCAYANDILA KUTI KATULINDA
4. Ino zyintu zyakumbele nzyotutazyi ziswaangene buti ambokuyandika kulinda?
4 Mubufwaafwi, Jesu uyanda kuti tuzumanane kulinda akaambo kazyintu zimwi nzyotutazyi alimwi azyintu nzyotuzyi kale. Ciindi Jesu naakali anyika, sena wakalizizyi zyintu zyoonse zyakali kuboola kumbele? Peepe, cakulicesya wakaamba kuti: “Kujatikizya buzuba oobo alimwi aciindi, kunyina uuzizyi pe, nobaba bangelo kujulu naba Mwana, pele Taata alikke.” (Mt. 24:36) Aciindi eeco, Jesu, “Mwana,” kunyina naakalizyi ciindi cini bweende oobu bwazyintu nibuyoomana. Mbuti kujatikizya ndiswe mazuba aano? Sena tulizizyi zyintu zyoonse ziboola kumbele? Peepe. Tatuzyi ciindi Jehova nayootuma Mwanaakwe kutegwa agusye bweende oobu bwazyintu bubyaabi. Nitwalibuzyi buzuba, sena kulinda nikwali kuyandika ncobeni? Kweelana ambwaakapandulula Jesu, mamanino ayoosika cakutayeeyelwa, aboobo tweelede kuzumanana kulinda.—Amubale Matayo 24:43.
5, 6. (a) Mbuti kuzyiba zyintu ziboola kumbele alimwi amakanze aa Leza mbokujatene ambociyandika kulinda? (b) Nkaambo nzi luzyibo ndotujisi kujatikizya Saatani ncolweelede kutupa kuba amakanze aakulinda?
5 Jesu wakalizyi zyintu zinji zibotu zyakumbele—kasimpe kalo bantu banji ibakali kupona muciindi cakwe nkobatakazyi. Swebo tatujisi luzyibo mbuli Jesu, pele tulalumba luzyibo ndotujisi akaambo kanguwe, tatuzyi makani manji aajatikizya Bwami bwa Leza ancobuyoocita ino-ino. Nitulanga bantu mbotwiiya limwi kucikolo, mbotubeleka limwi naa aabo mbotukambaukila tulakonzya kubona kuti bantu banji bali mumudima, tabakazyi kasimpe. Aaka kaambo katupa kulinda. Mbubwenya mbuli Jesu, tweelede kupakamana lyoonse, tweelede kubona zyoolwe nzyotujisi kutegwa twaambile bamwi makani aajatikizya Bwami bwa Leza. Zyoolwe ziliboobu nzibotu, tweelede kuzibelesya kabotu. Buumi bwabantu bulijatikizyidwe.—1 Ti. 4:16.
6 Kuli kaambo akambi Jesu nkaakazyi kakamupa kuti alinde. Wakalizyi kuti Saatani wakalikanzide kumusunka, kumupenzya akupa kuti aleke kusyomeka. Ooyu sinkondo silunya lyoonse wakali kulinda kutegwa abone “ciindi cimbi ceelede” cakusunka Jesu. (Lk. 4:13) Jesu kunyina naakaleka kulinda pe. Wakali kuyanda kulibambila masunko, kukazyigwa akupenzyegwa kwakali kuboola kumbele. Oobu mboceelede kuba akulindiswe. Tulizyi kuti Saatani ucizumanana ‘kweendeenda mbuli syuumbwa uuvwuluma, uyandaula muntu ngwatiimene buumbulu.’ Nkakaambo kaako Jwi lya Leza likulwaizya Banakristo kuti: “Amulibatamike, amupakamane.” (1 Pe. 5:8) Mbuti mbotukonzya kucita oobo?
MBOTUKONZYA KULINDA KWIINDA MUMUPAILO
7, 8. Ndulayo nzi Jesu ndwaakapa kujatikizya mupailo, alimwi ncikozyanyo nzi ncaakapa?
7 Bbaibbele lilatondezya kuswaangana kuliko akati kakulinda alimwi amupailo. (Kol. 4:2; 1 Pe. 4:7) Kakutanainda ciindi kuzwa naakaambila basikumutobela kuti balinde anguwe, Jesu wakaamba kuti: “Amulinde akuzumanana kupaila kutegwa mutanjili mumusunko.” (Mt. 26:41) Sena wakali kupandulula kuti lulayo oolu lwakeelede buyo kutobelwa nibakali mubukkale bukatazya kapati kuciindi eeco? Peepe, lulayo lwakwe ninjiisyo njotweelede kutobela mubuumi abuzuba.
8 Jesu wakapa cikozyanyo cibotu cakupaila. Mulayeeya kuti ciindi cimwi wakapaila busiku boonse kuli Bausyi. Atweezyeezye mbocakabede. (Amubale Luka 6:12, 13.) Cakali ciindi cacilimo afwaafwi adolopo lya Kapernauma ikwakali kujanika nswi, cibeela cabusena Jesu nkwaakali kuzwa. Nilyakali kubbila zuba, Jesu wakaunka atala aamulundu, Lwizi lwa Galilaya mpolwakali kulibonya. Naakali kulanga mbokuboneka nikwasiya, ambweni wakabona malampi aamafwuta aayanda kuzima mu Kapernauma alimwi aminzi imwi iyakali afwaafwi. Jesu naakatalika kwaambaula kuli Jehova, wakabikkila kapati maano kumupailo wakwe. Kwakainda maminiti mpoonya mawoola kapaila. Tanaakabikkila maano ciindi malampi naakali kuzima naa mwezi niwakali kweenda masiku naa banyama beenda masiku nibakali kuyandaula zyakulya. Kulangilwa kuti mupailo wakwe wakayeeme kapati akusala nkwaakeelede kucita—ikusala baapostolo bakwe ibali 12. Tulakonzya kweezyeezya Jesu mbwaakali kwaambila Bausyi cakumaninina kujatikizya mizeezo yakwe alimwi akulibilika nkwaakajisi kujatikizya sikwiiya umwi aumwi ciindi naakali kulomba busolozi abusongo.
9. Ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo ca Jesu ncaakapaila busiku boonse?
9 Ncinzi ncotukonzya kwiiya kucikozyanyo ca Jesu? Sena tweelede kutola ciindi cilamfwu nitupaila? Peepe. Jesu wakaamba boobu kujatikizya basikumutobela: “Moyo ncobeni ulapya pele mubili unyina nguzu.” (Mt. 26:41) Nokuba boobo, tulakonzya kumwiiya Jesu. Mucikozyanyo, sena tulamuzyibya Taateesu wakujulu katutanasala cili coonse icikonzya kutujatikizya lwesu, mukwasyi wesu naa basyomima kumuuya? Sena mipailo yesu ilabikkilizya nzyotulibilika kujatikizya bakwesu abacizyi mbotuswaangene limwi mulusyomo? Sena tulapaila kuzwa ansi amoyo naa tubelesya majwi ngoonya cakwiinduluka-induluka? Amubone alimwi kuti Jesu wakali kukulemeka kubandika a Bausyi. Mazuba aano munyika eeyi iijisi bubi alimwi iilemya, ncuubauba kujata bubi mubuumi akuluba zyintu ziyandika kapati. Kuti katujana ciindi cibotu cakubandika kuzwa ansi amoyo mumupailo wesu, tunooli bantu bapakamene kumuuya. (Mt. 6:6, 7) Tuyooswena kuli Jehova, katuyanda kuyumya cilongwe cesu anguwe alimwi akutantamuka cintu cili coonse cikonzya kupa kuti cilongwe cesu cinyongane.—Int. 25:14.
MBOTUKONZYA KULINDA MUMULIMO WAKUKAMBAUKA
10. Ncikozyanyo nzi citutondezya mbwaakapakamene Jesu kuzyoolwe zyakupa bumboni?
10 Jesu wakali kulinda mumulimo Jehova ngwaakamupa kuti acite. Kuli milimo imwi iipa similimo kuti atalike kuyeeya zimbi kakunyina ntenda mpati iikonzya kucitika. Nokuba boobo, milimo minji iyandika kubikkila maano akulinda, aboobo mulimo wa Bunakristo mboubede oobo. Ciindi coonse Jesu wakali kulinda mumulimo wakwe akubikkila maano kuzyoolwe nzyaakajisi kutegwa aambile bamwi makani mabotu. Mucikozyanyo, ciindi walo abasikwiiya bakwe nibakasika mudolopo lya Sukari nibakeenda ciindi cilamfwu mafwumofwumo, basikwiiya bakaunka kuyooula zyakulya. Jesu wakakkala amukalo wamudolopo kuti alyookezye, pele wakalipakamene alimwi wakajana coolwe cakupa bumboni. Mukaintu muna Samaliya wakasika kuteka meenda. Jesu naakasala kuti aone asyoonto. Naakayandaula twaambo kutegwa atabandiki. Nokuba boobo, wakabandika akumubikkilizya mukaintu ooyu mumubandi, wakapa bumboni bwalo bwakajatikizya buumi bwabantu banji bamumunzi. (Joh. 4:4-26, 39-42) Tweelede kwiiya cikozyanyo ca Jesu cakupakamana, ambweni kwiinda mukupakamana kuzyoolwe zyakubakambaukila makani mabotu bantu mbotuswaanganya buzuba abuzuba.
11, 12. (a) Ino Jesu wakali kucita buti kuli baabo ibakali kuyanda kumunyonganya mumulimo wakwe? (b) Ino Jesu wakatondezya buti kuti tanaakali kuciindizya mumulimo wakwe?
11 Zimwi ziindi, bantu ibakali kuyeeya kuti bajisi mizeezo mibotu bakali kusola kunyonganya Jesu mumulimo wakwe. Mu Kapernauma, makamu aabantu akagambwa akaambo kamaleele aa Jesu aakuponya cakuti bakali kuyanda kuti azumanane kukkala ambabo. Cakali kweelela kucita oobo. Nokuba boobo, mulimo wa Jesu wakali wakukambauka “kumbelele zisweekede zyamuŋanda ya Isilayeli,” kutali buyo baabo ibakali mumunzi omwe. (Mt. 15:24) Aboobo, wakaambila bantu aabo kuti: “Akuminzi imbi ndileelede kwaambilizya makani mabotu aa Bwami bwa Leza, nkaambo eeci ncindakatuminwa.” (Lk. 4:40-44) Cilasalala kuti buumi bwa Jesu bwakagaminide aamulimo wakwe. Tanaakalekela cintu cili coonse kuti cimunyonganye.
12 Sena Jesu wakagamikide mizeezo kumulimo wakwe cakuti wakali kuciindizya? Sena wakabikkilide kapati maano kumulimo wakwe cakuti tanaakali kuyanda kutola lubazu muziyandika zyamikwasyi? Peepe. Jesu wakapa cikozyanyo cibotu cakuzilanga munzila iili kabotu zyintu. Wakali kukkomana mubuumi, akujana ciindi cakukkomana abalongwe bakwe. Wakali kubikkila maano mikwasyi, akutondezya lweetelelo kuzyintu nzyobakali kuyandika alimwi akumapenzi aabo alimwi wakatondezya luyando kubana.—Amubale Maako 10:13-16.
13. Mbuti mbotukonzya kwiiya cikozyanyo ca Jesu cakulinda alimwi akuba bantu bataciindizyi caboola kumulimo wesu wakwaambilizya Bwami?
13 Nitwiiya cikozyanyo ca Jesu cakulinda, ncinzi ncotukonzya kucita kutegwa tutaciindizyi? Tatulekeli nyika eeyi kuti itunyonganye mumulimo wesu. Nibaba balongwe babona mbuli kuti bajisi mizeezo mibotu alimwi abanamukwasyi balakonzya kutwaambila kuti tuleke kubikkila maano kumulimo wesu naa kuti tutalike kupona buumi mbobabona kuti buli kabotu. Kuti twamwiiya Jesu, mulimo wesu tunooubona mbuli kuti ncakulya. (Joh. 4:34) Mulimo wesu ulatuyumya kumuuya alimwi ulatuletela lukkomano. Pele tatuyandi kutondezya kuti tulaciindizya, kulibona kululama. Mbubwenya mbuli Jesu, tuyanda kuba bantu bakkomene, kuba babelesi ba “Leza uukkomene” bataciindizyi.—1 Ti. 1:11.
MBOTUKONZYA KULINDA MUCIINDI CAMAPENZI
14. Ncilengwa nzi ncotweelede kutantamuka ciindi nitusunkwa, alimwi nkaambo nzi?
14 Mbubwenya mbotwabona kale, malailile amwi aa Jesu kujatikizya kulinda wakaapa ciindi naakali mumasunko mapati. (Amubale Maako 14:37.) Nituli mumasunko tweelede kwiiya cikozyanyo cakwe. Ciindi nibasunkwa, bantu banji balaluba kasimpe aaka kayandika kapati kaambidwe ziindi zyobilo mulugwalo lwa Tusimpi kakuti: “Kuli inzila iiluleme mumeso aabantu, Pele mamanino aayo ninzila zyalufu.” (Tus. 14:12; 16:25) Kuti naa twalisyoma, ikapati nituli mumapenzi, tulalangilwa kulibikka muntenda alimwi abaabo mbotuyanda.
15. Mbuti mboukonzya kusunkwa mutwe wamukwasyi ciindi mali naakataazya kujana?
15 Mucikozyanyo, mutwe wamukwasyi ulakonzya kuba apenzi lyakujana nzyobayandika “aabo bamuŋanda yakwe.” (1 Ti. 5:8) Ulakonzya kusunkwa kunjila mulimo uupa kuti katajaniki lyoonse kumiswaangano, katakonzyi kusololela mukukomba mumukwasyi naa kutola lubazu mumulimo wamumuunda. Kuti kasyoma buyo kuyeeya kwabantunsi, kuyeeya kuli boobo kulakonzya kulibonya mbuli kuti kuliluzi. Nokuba boobo, cilakonzya kumupa kuciswa naa kufwa kumuuya. Eelo kaka cilainda kubota kutobela lulayo lujanika mulugwalo lwa Tusimpi 3:5, 6! Solomoni wakaamba kuti: “Syoma Jehova amoyo wako woonse; Utalifunkizyi kumaanu aako omwini. Umuzibye munzila zyako zyoonse, Nkabela uyooenzya myeendelo yako.”
16. (a) Ino Jesu wakapa citondezyo nzi cakusyoma busongo bwa Jehova kutali kulisyoma mwini? (b) Ino mitwe yamikwasyi itobela buti cikozyanyo ca Jesu cakusyoma Jehova ciindi camapenzi?
16 Jesu naakali kusunkwa, wakakaka kusyoma maano aakwe mwini. Amuyeeye buyo! Muntu musongo kwiinda boonse bakaponede anyika wakasala kutasyoma busongo bwakwe. Mucikozyanyo, Jesu naakasunkwa a Saatani, cakwiinduluka-induluka wakaingula amajwi aakuti: “Kulilembedwe.” (Mt. 4:4, 7, 10) Wakasyoma busongo bwa Bausyi kutegwa akazye masunko, wakatondezya kulicesya bube bwalo Saatani mbwatayandi alimwi mbwatajisi. Sena andiswe mbotucita oobo? Mutwe wamukwasyi iwiiya cikozyanyo ca Jesu cakulinda ulasololelwa a Jwi lya Leza, ikapati ciindi camapenzi. Kuzinguluka nyika yoonse zyuulu-zyuulu zyamitwe yamikwasyi balacita oobo. Babikka Bwami bwa Leza alimwi abukombi busalala mubusena bwakusaanguna mubuumi bwabo muciindi cakulibilika azyintu zyakumubili. Akaambo kakucita boobo, balailanganya kabotu mikwasyi yabo. Jehova ulabalongezya nibasolekesya kujana ziyandika zyakumubili mbubwenya Jwi lyakwe mbolisyomezya.—Mt. 6:33.
17. Ncinzi cimukulwaizya kwiiya cikozyanyo ca Jesu cakulinda?
17 Cakutadooneka, Jesu wakapa cikozyanyo cibotu cakulinda. Cikozyanyo cakwe cilagwasya alimwi cilakonzya kufwutula buumi. Kamuyeeya kuti Saatani uyanda kuti moone kumuuya, mutabi alusyomo luyumu, mube batolo mukukomba, alimwi akuleka kusyomeka. (1 Te. 5:6) Mutamuzumizyi kucita boobo. Amuzumanane kulinda mbubwenya mbwaakacita Jesu—kulinda kwiinda mumupailo, mumulimo wamumuunda, alimwi aciindi camapenzi. Kwiinda mukucita boobo, muyookkomana abuumi, buumi bulaampindu niliba lino kumamanino aabweende bwazyintu oobu bubyaabi. Kulinda kuyoopa kuti aakusika Simalelo kuzoonyonyoona bweende oobu bubyaabi, uyoomujana kamupakamene alimwi kamuli basungu kucita kuyanda kwa Bausyi. Eelo kaka uyookkomana Jehova kumulumbula akaambo kakusyomeka kwanu!—Ciy. 16:15.
[Cifwanikiso icili apeeji 6]
Jesu wakakambaukila mukaintu amukalo. Nzyoolwe nzi nzyomujana zyakukambauka abuzuba?
[Cifwanikiso icili apeeji 7]
Kubajanina nzyobayandika zyakumuuya bamukwasyi wanu citondezya kuti mulalinda