Nkaambo nzi Ncotweelede ‘Kulangila’?
“Tamuzyi buzuba Mwami wanu nayooboola.”—MT. 24:42.
1. Amupe cikozyanyo icitondezya mbociyandika kuzyiba mpocasika ciindi alimwi azintu zicitika aawo mpotubede. (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)
MUSWAANGANO wacooko uyanda kutalika. Notulindila kuti ciindi cikkwane kweelana ambocitondezyedwe asikkilini, tulazyiba kuti lino nciindi cakuti tukkale azyuuno zyesu kutegwa tuswiilile nyimbo izilizyigwa kutalika cibeela camuswaangano. Eeci nciindi cakuswiilila cakukkazika moyo inyimbo zitaliboteli iziimbwa abaimbi ba Watchtower, pele kwiinda waawo zigwasya kulibambila mumizeezo alimwi amumoyo kujatikizya makani aatiitobele. Pele ino mbuti kuti naa bamwi kabatabikkilide maano, kabaile kweendeenda naa kubandika abalongwe babo, kabatabwene kuti muswaangano utalika buya? Cakutadooneka baalilwa kupakamana kuzyiba mpocasika ciindi alimwi akubona cicitika, nkokuti ikubona kuti sicuuno uli acibumbili, nyimbo zilalila, alimwi abantu balikkede munkamu. Bukkale oobu bulakonzya kutugwasya kubona mbociyandika “kulindila kuti ciindi cikkwane” kujatikizya cintu cipati icilangilwa, calo iceelede kutupa kuti tubikkile maano kapati kucintu cilangilwa kucitika caino-ino. Ino cintu eeco ncinzi?
2. Ino nkaambo nzi Jesu ncaakaambila basikwiiya bakwe kuti “amulangile”?
2 Naakali kwaamba kujatikizya “mamanino aabweende bwazintu,” Jesu wakakulwaizya basikwiiya bakwe kuti: “Amulangile, amupakamane, nkaambo tamuzyi ciindi cibikkidwe nociyoosika.” Naakamana kwaamba boobo, Jesu wakabakulwaizya cakwiinduluka-induluka kuti: “Amulangile.” (Mt. 24:3; amubale Marko 13:32-37.) Cibalo cili kulugwalo lwa Matayo icaamba kujatikizya makani aaya acalo citondezya kuti Jesu wakabacenjezya basikumutobela kuti bazumanane kupakamana naakati: “Amulangile, nkaambo tamuzyi buzuba Mwami wanu nayooboola. . . . Amulibambile, nkaambo Mwanaamuntu ulaboola aciindi ncomutayeeyeli.” Alimwi wakaamba kuti: “Amulangile, nkaambo tamuzyi buzuba nociba ciindi.”—Mt. 24:42-44; 25:13.
3. Nkaambo nzi ncotweelede kukubikkila maano kapati kucenjezya kwa Jesu?
3 Mbotuli Bakamboni ba Jehova, tulakubikkila maano kapati kucenjezya kwa Jesu. Tulizyi kuti tupona kwini “kuciindi cakumamanino” alimwi akuti kusyeede buyo ciindi cisyoonto kuti “mapenzi mapati” atalike! (Dan. 12:4; Mt. 24:21) Twalibonena nkondo zikali, kuyaambele mumakani aakutalilemeka amilandu, manyongwe aacitika mubukombi, nzala, zilwazi, alimwi amizuzumo yanyika iicitika. Tulizyi kuti mulimo mupati wakukambauka makani aa Bwami uli mukucitwa abantu ba Jehova mumasena oonse. (Mt. 24:7, 11, 12, 14; Lk. 21:11) Tulalangila caluyandisisyo kutegwa tukalibonene kuboola kwa Mwami ncokuya kwaamba kulindiswe alimwi amakanze aa Leza mbwaayoozuzikizyigwa.—Mk. 13:26, 27.
KULINDILA KUTI CIINDI CIKKWANE
4. (a) Nkaambo nzi ncotukonzya kusyoma kuti Jesu lino ulizyi buzuba Armagedoni noiyoocitika? (b) Nokuba kuti tatubuzyi buzuba mapenzi mapati naayootalika, ino ncinzi ncotukonzya kusinizya?
4 Tulizyi kuti cibeela camuswaangano wacooko uuli woonse cilijisi ciindi cigaminide noceelede kutalika. Nokuba boobo, kufwumbwa naa twasoleka buti, tatukonzyi kuuzyiba mwaka uugaminide, nobuba buzuba buya alimwi aciindi mapenzi mapati naayootalika. Naakacili anyika Jesu wakati: “Kujatikizya buzuba oobo alimwi aciindi kunyina uuzyi pe, nobaba bangelo kujulu naba Mwana, pele buyo Taata alikke.” (Mt. 24:36) Pesi Kristo wakapegwa nguzu zyakunyonyoona nyika ya Saatani. (Ciy. 19:11-16) Aboobo, cileelela kwaamba kuti lino Jesu ulizyi buzuba nkondo ya Armagedoni noiyoocitika. Pesi swebo tatuzyi pe. Aboobo cilayandika kapati kuti katupakamene kusikila ciindi mapenzi mapati naayootalika. Bwini mbwakuti, walo Jehova lyoonse walibuzyi buzuba oobo. Wakabikkila limwi buzuba bugaminide mamanino naayoosika. Ulindila buyo kuti ciindi cikkwane kutegwa mapenzi mapati atalike, alimwi buzuba oobo ‘tabukamuki pe!’ (Amubale Habakuku 2:1-3.) Ino inga twaasinizya buti makani aaya?
5. Amupe cikozyanyo citondezya kuti businsimi bwa Jehova lyoonse bulazuzikizyigwa aciindi ceelede.
5 Businsimi bwa Jehova lyoonse bulazuzikizyigwa aciindi ceelede! Amuyeeye kuti wakabwaamba buzuba bugaminide naakali kuyoogusya bana Israyeli mu Egepita. Kaamba buzuba bwa Nisani 14, 1513 B.C.E., Musa wakaamba kuti: “Noyakamana myaka iili 430, mubuzuba mbubonya oobu makamu oonse aa Jehova akazwa mucisi ca Egepita.” (Kul. 12:40-42) “Myaka iili 430” eeyo yakatalika mu 1943 B.C.E. ciindi nocakatalika kubeleka cizuminano Jehova ncaakapangana a Abrahamu. (Gal. 3:17, 18) Nokwakainda ciindi cili mbocibede, Jehova wakaambila Abrahamu kuti: “Kozyiba calusinizyo kuti, bantu balunyungu lwako bayookkala kabali bamuzwakule mucisi citali cabo, alimwi akuti bantu bakooko bayoobacita kuba bazike akubapenzya kwamyaka iili 400.” (Matl. 15:13; Mil. 7:6) Kuboneka kuti “myaka iili 400” eeyo yamapenzi yakatalika mu 1913 B.C.E. Isimayeli naakali kufwubaazya Izaka ciindi naakali kulesyegwa kunyonka, alimwi yakamana ciindi bana Israyeli nobakalonga kuzwa mucisi ca Egepita mu 1513 B.C.E. (Matl. 21:8-10; Gal. 4:22-29) Inzya, kakucili myaka iili 400, Jehova wakaambila limwi ciindi naakali kuyoobafwutula bantu bakwe!
6. Nkaambo nzi ncotukonzya kuba masimpe kuti Jehova uyoobafwutula bantu bakwe?
6 Joshua, iwakali akati kabaabo ibakafwutulwa kuzwa mu Egepita, wakayeezya bana Israyeli boonse kuti: “Mulizyi kabotu amyoyo yanu yoonse abuumi bwanu boonse kuti kunyina cisyomezyo nociba comwe catazuzikizyigwa akati kazisyomezyo zibotu zyoonse Jehova Leza wanu nzyaakamusyomezya. Zyoonse zyacitika kulindinywe. Kunyina nociba comwe catazuzikizyigwa.” (Jos. 23:2, 14) Andiswe tulakonzya kuba masimpe kuti cisyomezyo ca Jehova cakutufwutula lyamapenzi mapati ciyoozuzikizyigwa ncobeni. Nokuba boobo, ikuti naa katuyanda kufwutulwa ciindi bweende bwazintu oobu bwaakunyonyoonwa, tweelede kuzumanana kulangila.
KULANGILA KULAYANDIKA KUTEGWA TUKAFWUTUKE
7, 8. (a) Lyansiku, ino mulimo nzi ngobakali kubeleka balindizi, alimwi ino eeci cituyiisya nzi? (b) Amupe cikozyanyo citondezya icikonzya kucitika ikuti balindizi boona ciindi nobali amulimo.
7 Tulakonzya kwiiya ciiyo kuzwa kuzintu zyakacitika lyansiku kujatikizya ncociyandika kulangila. Kuciindi eeco, minzi minji mipati—mbuli Jerusalemu—yakazingulukidwe malambo malamfwu. Malambo aayo akali kubakwabilila kuli basinkondonyina alimwi akali kubagwasya kubona kabotu icakali kucitika kunze aamunzi. Syikati amasiku, kwakali balindizi ibakali kukkala atala aamalambo alimwi amumilyango. Bakeelede kubacenjezya bantu ibakali mumunzi kujatikizya ntenda iili yoonse iyakali kuboola. (Is. 62:6) Balindizi bakeelede kupakamana kapati akubikkila maano kumilimo yabo nkaambo maumi aabantu akali muntenda.—Ezk. 33:6.
8 Sikwiiya zyakaindi mu Juda wazina lya Josephus uluula kuti, mu 70 C.E., impi yabana Roma yakabweza Ngazi ya Antonia, iyakaswaangene amalambo aamunzi wa Jerusalemu nkaambo balindizi ibakali aamulyango bakalilede! Kuzwa waawo, bana Roma bakazuzila kutempele akulyuumpa, calo icakasololela kumapenzi mapati aakacitika mu Jerusalemu aayo ngobatakalinabwene ba Juda mubuumi bwabo boonse.
9. Ino ncinzi bantu banji mazuba aano ncobatazyi?
9 Zisi zinji mazuba aano zilijisi bantu balinda minyinza yacisi alimwi amincini iifwotola zintu zicitika. Balalangilila kutegwa babone bantu batazumizyidwe ibakonzya kubanjilila mumasi aabo alimwi abasinkondonyina ibakonzya kunyonganya luumuno lwacisi cabo. Nokuba boobo, “balindizi” bali boobu bakonzya buyo kubona ntenda iikonzya kuboola kuzwa kumfwulumende zyabantu naa bantu kubagama. Kunyina ncobazyi kujatikizya mfwulumende ya Bwami bwa Leza iyakujulu iili mumaanza aa Kristo alimwi ancoicita kubikkilizya alubazu njoijisi mulubeta iluboola kumasi oonse. (Is. 9:6, 7, bupanduluzi buyungizyidwe; 56:10; Dan. 2:44) Kulubazu lumwi, kwiinda mukulangila alimwi akupakamana kumuuya, tunooli bantu balibambilide kufwumbwa buzuba lubeta oolo noluyoosika.—Int. 130:6.
AMUZICENJELELE ZINTU ZIKONZYA KUMUNYONGANYA KUTEGWA MUCILEKE KULANGILA
10, 11. (a) Nzintu nzi nzyotweelede kucenjelela, alimwi nkaambo nzi? (b) Ino ncinzi cimupa kusyoma kuti Diabolosi wabeena bantu kutegwa batabikkili maano kubusinsimi bwamu Bbaibbele?
10 Amweezyeezye mulindizi iwali kulangila amulimo wakwe busiku boonse. Wakatala kapati cakuti ulombozya buyo koona kakusyeede buyo ciindi cisyoonto kuti akotoke. Ncimwi buyo andiswe, mbwaayaabuswena mamanino aabweende bwazintu oobu, cinooyaabukatazya kapati kuzumanana kupakamana. Eelo kaka inga caba cintu cuusisya kapati ikuti twaalilwa kuzumanana kulangila! Atulange-lange zintu zyotatwe zibyaabi izikonzya kupa kuti twaalilwe kulangila alimwi akupakamana ikuti naa tiitwacenjela.
11 Diabolosi uluujisi kweena bantu akubapa kutabikkila maano kuzintu zyakumuuya. Kakusyeede buyo ciindi cisyoonto kuti afwe, Jesu wakacenjezya basikwiiya bakwe kwaziindi zyotatwe kujatikizya “mweendelezi wanyika eeyi.” (Joh. 12:31; 14:30; 16:11) Jesu wakalizyi kuti Diabolosi wakali kuyoozumanana koofwaazya bantu mumizeezo kutegwa batabikkili maano kujatikizya mbobuli mukuzuzikizyigwa businsimi bwa Leza. (Zef. 1:14) Saatani ulaboofwaazya bantu mumizeezo kwiinda mubulelo bwanyika yoonse bwabukombi bwakubeja. Ino ncinzi ncomubona mumibandi njomubandika abantu bamwi? Sena taali masimpe kuti Diabolosi ‘waboofwaazya mumizeezo bantu batasyomi’ kujatikizya mamanino aabweende bwazintu oobu alimwi akuti lino Kristo ulalela mu Bwami bwa Leza? (2Kor. 4:3-6) Sena tamubamvwi bantu kanji-kanji kabaamba kuti, “Tandiyandi”? Bunji bwaziindi tababikkili maano ciindi notubaambila kuti bweende bwazintu oobu buyoonyonyoonwa.
12. Nkaambo nzi ncotuteelede kumulekela Diabolosi kuti atweene?
12 Mutalekeli kutabikkila maano kwabantu bamwi kuti kumutyompye naa kumulesya kuzumanana kulangila. Mbubwenya mbomuzyi, Paulo wakalembela basyominyina kuti: “Nywebo nobeni mulizyi kabotu kuti buzuba bwa Jehova buyoosika mbubonya mbwasika mubbi imasiku.” (Amubale 1 Batesalonika 5:1-6.) Jesu wakatucenjezya kuti: “Kamulibambilide lyoonse . . . , nkaambo aciindi ncomutayeeyeli, Mwanaamuntu ulaboola.” (Lk. 12:39, 40) Lino-lino buyo, Saatani uyakweena bantu banji kwiinda mukubapa kumvwida kwaambilizya kwakubeja kwakuti “luumuno akuliiba.” Uyoobeena akubapa kuyeeya kuti zintu zyoonse zyaba kabotu munyika. Ino mbuti kujatikizya ndiswe? Buzuba oobo bwalubeta tabweelede ‘kutusikila cakutayeeyela mbuli mbobukonzya kusikila mubbi.’ Eeco inga cacitika buyo lilikke kuti twacileka kuzumanana ‘kupakamana alimwi akubatama.’ Nkakaambo kaako ncotweelede kubala Jwi lya Leza buzuba abuzuba alimwi akuzinzibala kuyeeya nzyatwaambila Jehova.
13. Ino muuya wanyika ubajatikizya buti bantu, alimwi mbuti mbotukonzya kukutantamuka kuyunga ooko ikubyaabi?
13 Muuya wanyika woongelezya bantu kuti kaboona kumuuya. Bantu banji balibbaatidwe kapati azintu zyamubuumi cakuti ‘tabazyi kuti bayandika kusololelwa a Leza.’ (Mt. 5:3) Bajisi bubi butaambiki kujatikizya zintu zyamunyika zyalo izisololela ‘kuzisusi zyanyama alimwi azisusi zyameso.’ (1Joh. 2:16) Kuyungizya waawo, basikubamba zyakulikondelezya boongelezya bantu kubikkila maano kapati ‘kukuyandisya zyakulikondelezya,’ calo cipa kuti mwaka amwaka zintu zisunka bantu ziindile. (2Tim. 3:4) Aaka nkakaambo Paulo ncaakaambila Banakristo kuti ‘batanookanzi kuzuzikizya zisusi zyanyama,’ zyalo izipa bantu koona kumuuya.—Rom. 13:11-14.
14. Ino nkucenjezya kuli buti nkotujana kulugwalo lwa Luka 21:34, 35?
14 Muciindi cakuyungwa amuuya wanyika, swebo tulauzumizya muuya wa Leza kuti utusololele mubuumi bwesu walo ngwabelesya Jehova kutupa kuti tumvwisye kabotu zintu ziyoocitika kumbele.[1] (1Kor. 2:12) Nokuba boobo tulizyi kuti tazili zintu zipati buya zikonzya kupa muntu koona kumuuya—zintu nzyotucita lyoonse mubuumi inga zyatupa koona kumuuya ikuti twazilekela kuba mubusena bwakusaanguna mubuumi bwesu. (Amubale Luka 21:34, 35.) Bamwi bantu inga kabatufwubaazya akaambo kakuti tulalangila, pele aaka takali kaambo ikeelede kutupa kuleka kupakamana. (2Pet. 3:3-7) Muciindi caboobo, lyoonse tweelede kuyanzana a Banakristoma kumiswaangano yambungano, ooko muuya wa Leza nkuujanika.
Sena mulacita zyoonse nzyomukonzya kutegwa muzumanane kupakamana kumuuya? (Amubone muncali 11-16)
15. Ino ncinzi cakacitikila Petro, Jakobo, a Johane, alimwi ino mbuti mbocikonzya kutucitikila andiswe?
15 Kutalondoka kwesu kulakonzya kutupa kuti tutolwaale kuzumanana kupakamana. Jesu wakalicizyi cilengwa ncobajisi bantu batalondokede cakuzundwa amibili yabo iitalondokede. Amubone cakacitika busiku bwakuti juunza Jesu ulajaigwa. Ikutegwa azumanane kusyomeka, wakeelede kupaila kuli Bausyi bakujulu akubalomba kuti bamuyumye. Jesu wakaambila Petro, Jakobo, a Johane kuti ‘balinde’ ciindi walo naakali kupaila. Nokuba boobo, tiibakazyi mbocakali cipati cintu icakali afwaafwi kucitika. Muciindi cakulinda Simalelaabo, bakazundwa amibili yabo aboobo bakoona. Nokuba kuti Jesu awalo wakalikatede kumubili, wakalipakamene cakumaninina mumupailo uuzwa ansi amoyo kuli Bausyi. Eeco ncobakeelede kucita abalo balongwe bakwe.—Mk. 14:32-41.
16. Kweelana alugwalo lwa Luka 21:36, mbuti Jesu mbwaakatulailila kuti ‘katupakamana’?
16 Kuzumanana ‘kupakamana’ kumuuya tacaambi buyo kuba amakanze mabotu. Mazuba masyoonto buyo kacitanacitika eeco icakacitika mumuunda wa Getesemane, Jesu wakaambila basikwiiya mbomunya aaba kuti kabapaila mipailo yakukombelezya kuli Jehova. (Amubale Luka 21:36.) Aboobo kutegwa andiswe tutooni kumuuya, tweelede kuzumanana kupakamana mumipailo.—1Pet. 4:7.
AMUZUMANANE KULANGILA
17. Mbuti mbotukonzya kusinizya kuti tulilibambilide kujatikizya zintu ziboola lino-lino kumbele?
17 Mbwaanga Jesu wakaamba kuti mamanino ayoosika ‘aciindi ncotutayeeyeli,’ eeci tacili ciindi cakuumvwula kumuuya, cakuyandaula zintu zyabuyo eezyo Saatani anyika yakwe nzyoipa alimwi anzyoulombozya mubili wesu. (Mt. 24:44) Kwiinda mu Bbaibbele, Leza alimwi a Kristo balatwaambila nzyobatubambilide lino-lino kumbele alimwi ambotukonzya kuzumanana kulangila. Tweelede kubikkila maano kubube bwesu bwakumuuya, kucilongwe cesu a Jehova, alimwi azintu ziyandika izijatikizya Bwami. Tweelede kubikkila maano kuciindi alimwi azintu zicitika kutegwa tube bantu balibambilide kujatikizya zintu ziboola kumbele. (Ciy. 22:20) Buumi bwesu buli muntenda!