LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • w15 1/15 map. 18-22
  • Mbomukonzya Kuba Acikwati Ciyumu Kumwi Kamukkomene

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Mbomukonzya Kuba Acikwati Ciyumu Kumwi Kamukkomene
  • Ngazi Yamulindizi—2015
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • AMUMUBIKKILIZYE JEHOVA MUCIKWATI CANU
  • NOBALUMI—AMUBE BASILUTWE BAJISI LUYANDO
  • NOBAKAINTU—AMULIBOMBYE CAKULICESYA
  • AMUZUMANANE KULEKELELANA CAMOYO WOONSE
  • AMUTOBELE MULAWO WABUKKALE BUBOTU
  • “AMULISAMIKE LUYANDO”
  • Ino Ncinzi Bbaibbele Ncolyaamba Kujatikizya Cikwati?
    Mibuzyo Yamu Bbaibbele Yaingulwa
  • Ncobeelede Kucita Banakristo Kutegwa Cikwati Cabo Cizwidilile
    Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakwiiya)—2016
  • Lyoonse Akube “Kakole Kaindulwidwe” Mulukwatano
    Ngazi Yamulindizi—2008
  • Mbomukonzya Kukkala Kabotu Mucikwati
    Sinsimuka!—2008
Amubone Azimwi
Ngazi Yamulindizi—2015
w15 1/15 map. 18-22
1. Banabukwetene balabandika kabakkomene; 2. Banabukwetene mbamunya balwana buyumuyumu bwabuzuba abuzuba bwakumulimo, kulanganya bana, buyumuyumu bwakujana mali, alimwi abuyumuyumu bwakuciswa-ciswa mumukwasyi

Mbomukonzya Kuba Acikwati Ciyumu Kumwi Kamukkomene

“Ccita kuti Jehova wayaka ŋanda, bayaki inga baile kulipenzya buyo kubeleka canguzu kwiiyaka.”—INT. 127:1a.

SENA INGA MWAPANDULULA?

  • Ino mbuyumuyumu nzi mbobajana banabukwetene?

  • Mbuti banabukwetene mbobakonzya kumubikkilizya Jehova mucikwati cabo?

  • Mbuti balumi alimwi abakaintu mbobakonzya kutobela Mulawo Wabukkale Bubotu?

1-3. Ino mbuyumuyumu nzi mbobajana banabukwetene? (Amubone cifwanikiso icili kumatalikilo aacibalo.)

MULUMI umwi iwajana lukkomano mucikwati kwamyaka iili 38 wakaamba kuti, “Ikuti mwabeleka canguzu akutondezya kuti muyanda kuti cikwati canu cizwidilile, Jehova ulakonzya kumulongezya.” Inzya, balumi alimwi abakaintu balakonzya kuba aziindi zyakukkomana alimwi akugwasyanya muziindi zyamapenzi.—Tus. 18:22.

2 Nokuba boobo, tacigambyi pe kuti banabukwetene balakonzya kuba ‘amapenzi mumibili yabo.’ (1Kor. 7:28) Ino nkaambo nzi? Mapenzi aabuzuba abuzuba alakonzya kunyonganya cikwati. Kunyemezyanya, kutamvwana, alimwi akutabandika kabotu akaambo kamulaka uutalondokede zilakonzya kuleta buyumuyumu nomuba muzikwati oomo banabukwetene mobacita kabotu. (Jak. 3:2, 5, 8) Alimwi banabukwetene banji balajana buyumuyumu akaambo kamilimo iiyanda ciindi cinji kumwi kabalanganya bana. Kukopana mumizeezo alimwi akukatala zipa kuti cibayumine banabukwetene bamwi kujana ciindi ncobayandika kutegwa bayumye cikwati cabo. Luyando ndobajisi kuli umwi amweenzinyina alimwi akulemekana zilakonzya kumana akaambo kabuyumuyumu bwakujana mali, kuciswa-ciswa, naa buyumuyumu bumbi. Kuyungizya waawo, ntalisyo yacikwati iyakali kulibonya kuti ninjumu ilakonzya kunyonganizyigwa ‘amilimo yanyama,’ mbuli bwaamu, bukkale busesemya, businkondo, kuzwangana, munyono, kunyema, alimwi akukazyanya.—Gal. 5:19-21.

3 Cimbi icipa kuti zintu ziindile kubija, ‘nziindi zikatazya’ izizwide bube ibutali bwabunaleza bwakuliyanda oobo ibunyonganya zikwati. (2 Tim. 3:1-4) Camamanino, banabukwetene beelede kuliyumya mukulwanwa asinkondo mubyaabi. Mwaapostolo Petro utucenjezya kuti: “Sinkondonyoko, Diabolosi, uyaabweendeenda mbuli syuumbwa wabutambo uuvwuluma, uyandaula muntu ngwatiimene buumbulu.”—1 Pet. 5:8; Ciy. 12:12.

4. Ino mbuti mbocikonzyeka kuba acikwati ciyumu kumwi kamukkomene?

4 Mulumi umwi ku Japan wakati: “Ndakalikatazyidwe kapati kujatikizya makani aamali. Alimwi akaambo kakuti kunyina nindakaabandika makani aaya amukaintu wangu, awalo wakakatazyigwa kapati. Kuyungizya waawo, calino-lino buyo wakaciswa kapati. Zimwi ziindi, makatazyo aaya akali kutupa kuzwangana.” Buyumuyumu bumwi mucikwati bulalangilwa, pele tacaambi kuti tabukonzyi kuzundwa. Kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, banabukwetene balakonzya kuba acikwati ciyumu alimwi akukkomana. (Amubale Intembauzyo 127:1.) Atubandike zintu zyosanwe izili mbuli zitina zyakuyasya cikwati ciyumu alimwi cizwidilila. Mpoonya tulalanga-langa zintu eezyi zyakuyasya cikwati mbozikonzya kuyumizyigwa aluyando.

AMUMUBIKKILIZYE JEHOVA MUCIKWATI CANU

5, 6. Ino ncinzi balumi alimwi abakaintu ncobakonzya kucita kutegwa babikkilizye Jehova mucikwati cabo?

5 Kusyomeka alimwi akulibombya kuli Sikutalisya cikwati mpaayeeme lukwabililo lwacikwati. (Amubale Mukambausi 4:12.) Balumi abakaintu balakonzya kumubikkilizya Jehova mucikwati cabo kwiinda mukutobela busolozi bwakwe bwaluyando. Mboobu Bbaibbele mbolyaamba kujatikizya bantu ba Leza bakaindi: “Matwi aako ayoomvwa jwi kusyule lyako kaliti, ‘Njeeyi nzila. Amweende mulinjiyo,’ ikuti naa mwasiya nzila yeelede akuunka kululyo naa kulumwensyi.” (Is. 30:20, 21) Mazuba aano, banabukwetene balakonzya ‘kumvwa’ jwi lya Jehova kwiinda mukubala Jwi lya Leza antoomwe. (Int. 1:1-3) Alimwi balakonzya kuyumya cikwati cabo kwiinda mukuba abubambe bwa Kukomba Mumukwasyi ibukkomanisya alimwi ibukatalusya kumuuya. Alimwi kupaila antoomwe lyoonse kulayandika kapati kutegwa banabukwetene bayume kulwana buyumuyumu mboileta nyika ya Saatani.

Mulumi ulapaila amukaintu wakwe kabatanatalika kukomba kwabo mumukwasyi

Kwiinda mukucitila antoomwe zintu zyakumuuya, banabukwetene balakamantana a Leza alimwi akuli umwi amweenzinyina mucilongwe ciyumu akukkomana. (Amubone mincali 5, 6)

6 Ba Gerhard ibakkala ku Germany bakati, “Kufwumbwa ciindi lukkomano lwesu nolunyonganizyigwa abuyumuyumu bumwi naa kutamvwana, lulayo luzwa mu Jwi lya Leza lulatugwasya kuba bantu bakkazikilana myoyo akulekelelana. Bube oobu bulayandika kapati kutegwa cikwati cizwidilile.” Ciindi banabukwetene nobabeleka canguzu kutegwa Leza azumanane kuba mucikwati cabo kwiinda mukucitila antoomwe zintu zyakumuuya, balakamantana a Leza alimwi balakamantana lwabo beni mucilongwe ciyumu alimwi cikkomanisya.

NOBALUMI—AMUBE BASILUTWE BAJISI LUYANDO

7. Ino mbuti balumi mbobeelede kutondezya busilutwe bwabo?

7 Inzila mulumi mbwatondezya busilutwe bwakwe ilakonzya kupa kuti cikwati ciyume alimwi akuti kube lukkomano. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Mutwe wamwaalumi uuli woonse ngu Kristo awalo mutwe wamukaintu mwaalumi.” (1 Kor. 11:3) Cibalo mwaazwa majwi aaya caambila balumi mbobeelede kutondezya busilutwe bwabo—munzila njiyonya Kristo mbweendelezya bamaalumi. Jesu kunyina naakali sikudyaaminina naa mukali pe, pele lyoonse wakali siluyando, siluse, uunyoneka, mubombe moyo, alimwi uulicesya.—Mt. 11:28-30.

8. Ino mbuti mulumi mbwakonzya kupa kuti mukaintu amuyande akumulemeka?

8 Balumi Banakristo tabeelede kuti lyoonse kabasinikizya bakaintu babo kubalemeka. Muciindi caboobo, beelede ‘kuzumanana kukkala ambabo kweelana aluzyibo [kubabikkila maano; kubamvwisya; bupanduluzi buyungizyidwe].’ Balumi beelede ‘kubapa bulemu mbubonya mbuli cibelesyo cipwaika buyo.’ (1 Pet. 3:7) Nobali abuleya alimwi anobali balikke, balumi beelede kutondezya kuti bakaintu babo balayandika kapati kulimbabo kwiinda mumajwi aabo aabulemu alimwi amumilimo yalubomba. (Tus. 31:28) Busilutwe buli boobu bwaluyando bupa kuti mukaintu amuyande akumuleka mulumi alimwi eeci cileta zilongezyo zya Leza mucikwati.

NOBAKAINTU—AMULIBOMBYE CAKULICESYA

9. Mbuti mukaintu mbwakonzya kutondezya kulibombya cakulicesya?

9 Luyando lwini-lwini kuli Jehova alimwi iluyeeme anjiisyo lulatugwasya toonse kulicesya ansi aajanza lyakwe lyanguzu. (1Pet. 5:6) Inzila imwi iyandika kapati mukaintu uulibombya mbwalemeka bweendelezi bwa Jehova nkwiinda mukukamantana amulumaakwe akupa lugwasyo luyandika mumukwasyi. Ibbaibbele lyaamba kuti: “Nywebo nobakaintu, amulibombye kubalumi banu, mbwaanga eeci ncibotu mu Mwami.” (Kol. 3:18) Kwaamba masimpe, tazili zyoonse nzyasala mulumi iziyakumukkomanisya mukaintu. Nokuba boobo, ikuti nzyasala mulumi kazitakazyanyi amilawo ya Leza, mukaintu uulibombya weelede kutobela.—1 Pet. 3:1.

10. Ino nkaambo nzi kulibombya caluyando ncokuyandika kapati?

10 Mukaintu ulayandika kapati mbwaanga ‘mweenzinyina’ aamulumaakwe. (Mlk. 2:14) Ulapa lulayo luyandika kujatikizya zintu ziyandika kusala mumukwasyi kwiinda mukupa mizeezo yakwe alimwi akwaamba mbwalimvwa cabulemu pele ulacita oobo cakulibombya. Mulumi musongo uyakuswiilila cakubikkila maano kumizeezo yamukaintu wakwe. (Tus. 31:10-31) Aboobo, kulibombya caluyando kupa kuti kube lukkomano, luumuno, alukamantano mumukwasyi alimwi kupa kuti balumi abakaintu balimvwe kukkutila akaambo kakuzyiba kuti bakkomanisya Leza.—Ef. 5:22.

AMUZUMANANE KULEKELELANA CAMOYO WOONSE

11. Nkaambo nzi kulekelelana ncokuyandika kapati?

11 Cintu cimwi ciyandika kapati kutegwa cikwati cizwidilile nkulekelelana. Cikwati cilayumizyigwa ciindi balumi abakaintu ‘nobazumanana kweengelelana akulekelelana camoyo woonse.’ (Kol. 3:13) Kulubazu lumbi, cikwati cilanyonganizyigwa ciindi banabukwetene nobabikililana twaambo alimwi kanji-kanji akubelesya twaambo ooto kutalisya mazwanga aambi. Mbubonya mbuli lwaanzi mbolukonzya kupa kuti ŋanda iwe, kutongooka akunyema zilakonzya kuba mumoyo wesu, akupa kuti kacikatazya kapati kulekelelana. Mukwiimpana, cikwati cilayuma ciindi mulumi amukaintu nobalekelelana, mbubonya mbuli Jehova mbwabeendelezya.—Mik. 7:18, 19.

12. Mbuti luyando mboluvwumba “zibi zinji kapati”?

12 Luyando lwini-lwini “talubikkilili.” Muciindi caboobo, “luyando lulavwumba zibi zinji kapati.” (1 Kor. 13:4, 5; amubale 1 Petro 4:8.) Munzila imwi, luyando talutubikkili mweelwe wazibi nzyotweelede kulekelela. Ciindi mwaapostolo Petro naakabuzya ziindi nzyaakeelede kumulekelela umwi, Jesu wakaingula kuti: “kusikila kuziindi zili 77.” (Mt. 18:21, 22) Jesu wakali kutondezya kuti kunyina mweelwe uuliko waziindi Munakristo nzyayelede kulekelela bamwi.—Tus. 10:12.a

13. Ino mbuti mbotukonzya kuzunda cilengwa cakutalekelelana?

13 Ba Annette bakaamba kuti: “Ikuti naa banabukwetene kabatayandi kulekelelana, kunyema akutasyomana zilakonzya kuyaambele, aboobo bukkale buli boobu buli mbuli musamu uujaya cikwati. Kulekelelana kuyumya cikwati alimwi kumupa kuba acilongwe ciyumu.” Ikutegwa muzunde cilengwa cakutalekelela, amubelekele akuba amuuya wakulumba. Amube acilengwa cakumulumba ngomukwetene limwi camoyo woonse. (Kol. 3:15) Amuliibe mumizeezo, kuba alukamantano alimwi azilongezyo zya Leza eezyo iziboola kulibaabo ibajisi muuya wakulekelelana.—Rom. 14:19.

AMUTOBELE MULAWO WABUKKALE BUBOTU

14, 15. Ino Mulawo Wabukkale Bubotu ninzi, alimwi mbuti mbougwasya mucikwati?

14 Cakutadooneka mulayanda kweendelezyegwa kabotu alimwi cabulemu. Mulakkomana ciindi mizeezo yanu noitambulwa alimwi aciindi bamwi nobabikkila maano kujatikizya mbomulimvwa. Pele sena kuli nomwakamvwa kale umwi kaamba kuti, “Awalo ulacibona, ndilamucitila mbubonya mbwaakandicitila”? Nokuba kuti ikulimvwa boobo zimwi ziindi kulakonzya kulimvwisya, Ibbaibbele litwaambila kuti: “Utaambi kuti: ‘Ndilamucitila mbubonya mbwaandicitila.’” (Tus. 24:29) Mubwini, Jesu wakakulwaizya nzila iigwasya yakumana kutamvwana. Ooyu mulawo wakulilemeka ulizyibidwe kapati cakuti wiitwa kuti Mulawo Wabukkale Bubotu: “Mbubonya mbomuyanda kuti bantu bamucitile, andinywe amubacitile mbubonya.” (Lk. 6:31) Jesu wakali kupandulula kuti tweelede kulanganya bantu munzila swebo njotunga twayanda kuti batulanganye ikutali kupilusya cibi kucibi. Mucikwati, eeci caamba kuti tweelede kucita zintu eezyo nzyotulangila kucitilwa.

15 Banabukwetene balayumya cikwati cabo ciindi nobabikkila maano kujatikizya mbwalimvwa ngobakwetene limwi. Mulumi umwi ku South Africa wakati: “Tulasolekesya kuutobela Mulawo Wabukkale Bubotu. Masimpe, kuli ziindi zimwi notunyema, pele tulabeleka canguzu kulanganya umwi amweenzinyina mbubonya mbotunga twayanda kuti tulanganizyigwe—cabulemu alimwi munzila iili kabotu.”

16. Ncinzi banabukwetene ncobateelede kucita kuli umwi amweenzinyina?

16 Tamweelede kuyubununa kulezya kwamuntu ngomukwetene limwi naa kutongooka lyoonse kujatikizya tumpenda ntwajisi ntomutakkomanini—nokuba kucita boobo cakusobana buyo. Amuyeeye kuti cikwati tauli muzundano wakuti muzyibe uujisi nguzu, uukonzya kubwenta kapati, naa uukonzya kuyeeya majwi aayasa kapati. Masimpe, toonse tulijisi tumpenda, alimwi zimwi ziindi tulabanyemya bamwi. Pele kunyina kaambo kalimvwisya ikeelede kupa mulumi naa mukaintu kubelesya majwi mabi naa aakunyansya, naa kusika nkomutonkana naa kulwana.—Amubale Tusimpi 17:27; 31:26.

17. Ino mbuti balumi mbobakonzya kuutobela Mulawo Wabukkale Bubotu?

17 Nokuba kuti mumasena amwi balumi ibapenzya naa kuuma bakaintu babo babonwa kuti mbabasankwa, Ibbaibbele lyaamba kuti: “Muntu uumuka kunyema uli kabotu kwiinda muntu singuzu, alimwi ooyo uujata moyo wakwe uli kabotu kwiinda yooyo uuzunda munzi.” (Tus. 16:32) Kuyandika busicamba kwiiya Jesu Kristo, muntu mupati kwiinda iwakaponede, alimwi akulyeendelezya. Imwaalumi uutundulula mukaintu wakwe mumajwi naa kumuuma buya tali musankwa pe, alimwi uyakusweekelwa cilongwe cakwe a Jehova. Sintembauzyo Davida, ooyo lwakwe iwakali mwaalumi singuzu alimwi sicamba, wakati: “Amukopane, pele mutabisyi pe. Amulyaambauzye mumyoyo yanu, aamalo aanu, akuumuna.”—Int. 4:4.

“AMULISAMIKE LUYANDO”

18. Ino nkaambo nzi ncociyandika kapati kuzumanana kuba aluyando?

18 Amubale 1 Bakorinto 13:4-7. Luyando mbube buyandika kapati mucikwati. “Amulisamike luyando lwamoyo walubomba, luzyalo, kulicesya, kubomba moyo alimwi akukkazika moyo. Pele kunze lyazintu zyoonse eezyi, amulisamike luyando, nkaambo ncecaanzyo calukamantano cilondokede.” (Kol. 3:12, 14) Luyando lwakulyaaba, iluli mbuli luyando lwa Kristo lupa kuti banabukwetene bakamantane mbubonya mbuli bulongo bwakuyasya mbobuswaanganya zitina antoomwe. Luyando luli boobu lupa kuti cikwati citamani nokuba kuti inga kakuli tumpenda tumwi tutakkomanisyi, buyumuyumu ibuboola akaambo kakuciswa-ciswa, buyumuyumu bwakujana mali, alimwi akuteendelana abamakwe.

19, 20. (a) Mbuti banabukwetene mbobakonzya kuzwidilila kuba acikwati ciyumu kumwi kabakkomene? (b) Ino ncinzi ncotuyoolanga-langa mucibalo citobela?

19 Mubwini, kuyandika kulyaaba caluyando, kusyomeka cakumaninina alimwi akubeleka canguzu kutegwa cikwati cizwidilile. Muciindi cakuzwa mucikwati ciindi nokwaba buyumuyumu, banabukwetene beelede kuti kabakanzide kubona kuti cikwati cabo cazwidilila, ikutali kwiile kuliyumya buyo. Banabukwetene Banakristo ibalyaabide kuli Jehova akuli umwi amweenzinyina balakulwaizyigwa aluyando ndobajisi kuli Leza akuli umwi amweenzinyina kumana mapenzi, nkaambo “luyando talumani.”—1 Kor. 13:8; Mt. 19:5, 6; Heb. 13:4.

20 Ikuba acikwati ciyumu kumwi kamukkomene cilakatazya kwaambisya ‘muziindi zikatazya’ eezyi nzyotupona. (2Tim. 3:1) Pele kwiinda mukugwasyigwa a Jehova, cilakonzyeka. Nokuba boobo, banabukwetene alimwi beelede kulwana kutalilemeka ikudumide munyika. Cibalo citobela ciyoolanga-langa ncobakonzya kucita balumi abakaintu kutegwa bayumye cikwati cabo kumuuya.

a Nokuba kuti banabukwetene balasoleka kulekelelana akumana mapenzi, Bbaibbele lilamuzumizya ooyo uutakwe mulandu kusala kumulekelela naa kulekana angobakwetene limwi iwakacita bumambe. (Mt. 19:9) Amubone makani aayungizyidwe “Ncolyaamba Bbaibbele Kumakani aa Kwaandaana Akulekana” apeeji 219-221 mubbuku lya “Luyando lwa Leza.”

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi