LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • wp17 No. 4 map. 8-10
  • Ikuti Muyandwa Wanu Waciswa Bulwazi Butasilikiki

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Ikuti Muyandwa Wanu Waciswa Bulwazi Butasilikiki
  • Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakubuleya)—2017
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • PENZI LILIKO MAZUBA AANO
  • AMULIBAMBILE KAKUCILI CIINDI
  • MBOMUKONZYA KUGWASYA
  • AMUBUZUMINE BUKKALE
  • SIKULANGANYA OOYO WIINDA BOONSE
  • Kuumbulizya Balwazi Batalangilwi Kupona
    Ngazi Yamulindizi—2008
  • Kulanganya Bacembeede
    Ngazi Yamulindizi—2014
Ngazi Yamulindizi Yaambilizya Bwami bwa Jehova (Yakubuleya)—2017
wp17 No. 4 map. 8-10
Banabukwetene babandika busilisi amuyandwa wabo uuciswa bulwazi butasilikiki

Kubandika kakucili ciindi alimwi cakwaanguluka kulayandika kapati

Ikuti Muyandwa Wanu Waciswa Bulwazi Butasilikiki

BA DOREEN, bakalimvwa bubi kapati ciindi balumi babo ba Wesley, ibakajisi myaka iili 54 nobakajanwa abulwazi bwakkansa yakubongo.a Bamadokota bakabaambila kuti bajisi buyo myezi misyoonto yakupona. Ba Doreen bakaamba kuti: “Tiindakacisyoma ncondakamvwa. Ndakalinyongene kwansondo zili mbozibede. Cakali kulimvwisya mbuli kuti cakali kucitikila buyo muntu uumbi, kutali ndiswe. Tiindakalibambilide.”

Cuusisya ncakuti, mbobakalimvwa ba Doreen mbobalimvwa abantu banji. Muntu uuli woonse ulakonzya kuciswa bulwazi butasilikiki aciindi cili coonse. Cikkomanisya ncakuti, bantu banji balalyaaba kulanganya muyandwa wabo uuciswa bulwazi butasilikiki. Nokuba boobo, tacili cintu cuuba-uba kulanganya muntu uuciswa. Ncinzi ncobakonzya kucita banamukwasyi kutegwa baumbulizye alimwi akulanganya muyandwa wabo uuciswa bulwazi butasilikiki? Mbuti aabo balanganya muntu uuciswa mbobakonzya kuliyumya kukulimvwa bubi kukonzya kuboola ciindi nobalanganya mulwazi wabo? Ciindi nayanda kufwa, ncinzi cikonzya kulangilwa? Cakusaanguna, atulange-lange kaambo ncocikatazya kapati kulanganya muntu uuciswa bulwazi butasilikiki mazuba aano.

PENZI LILIKO MAZUBA AANO

Kusumpuka mumakani aabusilisi kwapa kuti bantu bacince mbobafwa. Myaka iibalilwa ku 100 yainda, nomuba muzisi zisumpukide, myaka yabantu yakupona yakali misyoonto. Bantu bakali kufwaambana kufwa akaambo kamalwazi naa ntenda. Mbasyoonto bantu bakali kutolwa kuzibbadela, alimwi bunji bwabantu bakali kulanganizyigwa aabanamukwasyi alimwi akufwida aŋanda.

Mazuba aano, kuyaambele mumakani aabusilisi kwapa kuti basilisi kabalwana malwazi canguzu kutegwa muntu azumanane kupona kwaciindi cili mbocibede. Malwazi aakali kujaya bantu cakufwambaana kaindi, mazuba aano muntu ulakonzya kukkala angawo kwamyaka minji. Nokuba boobo, kuyungizya myaka yakupona ooku tacaambi kuti muntu wapona. Kanji-kanji bantu baciswa inga balijisi buyumuyumu bupa kuti baalilwe kulilanganya lwabo beni. Kulanganya bantu bali boobu kulakatazya kapati mazuba aano alimwi nzinji ziyandika.

Aboobo, bantu banji baleka kufwida mumaanda akutalika kufwida kuzibbadela. Bantu banji mazuba aano tabazyi muntu mbwafwa, alimwi mbasyoonto ibakamubona kale muntu kafwa. Aboobo kuyoowa cintu citazyibidwe kulakonzya kusinkila naa kupa muntu umwi kwaalilwa kulanganya munamukwasyi uuciswa. Ino ncinzi cikonzya kugwasya?

AMULIBAMBILE KAKUCILI CIINDI

Kweelana ambokwapandululwa kale mubukkale bwaba Doreen, bantu banji balimvwa kukopana kapati ciindi muyandwa wabo naaciswa bulwazi butasilikiki. Ciindi nomulibilikide, kuyoowa, alimwi akuusa kapati, ino ncinzi cikonzya kumugwasya kutegwa mulibambile zikonzya kucitika kumbele? Mubelesi wa Leza uusyomeka wakapaila kuti: “Kotuyiisya mbotweelede kubala mazuba eesu kutegwa tube amoyo wabusongo.” (Intembauzyo 90:12) Inzya, amupaile kuli Jehova Leza camoyo woonse kutegwa amutondezye mbomweelede ‘kubala mazuba aanu’ cabusongo kutegwa mwaabelesye munzila iili kabotu mazuba aaciceede abayandwa banu.

Kucita boobu kuyandika kulibambila kabotu. Ikuti muyandwa wanu kacikonzya kubandika alimwi kayanda kwaabandika makani aayo, inga cabota kumubuzya kuti aambe muntu ngwayanda kuti kamusalila kucita zintu ciindi aakwaalilwa kucita boobo. Kubandika anguwe cakutainda mumbali naa ulayanda kubikkwa kumuncini uugwasya kuyoya, kubikkwa mucibbadela, naa kupegwa busilisi bumwi, kulakonzya kucesya kuzwangana alimwi akutalipa mulandu akati kabanamukwasyi ibeelede kumusalila zyakucita muntu uuciswa uutacikonzyi kubandika. Kubandika kakucili ciindi alimwi cakwaanguluka, kulakonzya kugwasya mukwasyi kubikkila maano kulanganya mulwazi ciindi naciswa. Bbaibbele lyaamba kuti: “Makanze alanyongana ikuti kakunyina kubandika.”—Tusimpi 15:22.

MBOMUKONZYA KUGWASYA

Kanji-kanji, mulimo mupati wasikulanganya muntu uuciswa ngwakumuumbulizya. Muntu uulaafwaafwi kufwa weelede kutondezyegwa kuti ulayandwa akuti talekelezyedwe. Ino inga twacita buti oobo? Amumubalile naa kumwiimbila muntu uuciswa, amusale mabbuku alimwi anyimbo izikonzya kumukulwaizya alimwi akumukkomanisya. Bantu banji balaumbulizyigwa ciindi munamukwasyi nabajata kumaanza anaambaula ambabo munzila yabubombe.

Kanji-kanji cilagwasya kumupandulwida beenzu ibali boonse basika. Lipooti imwi yakaamba kuti: “Kumvwa ncecintu cicaalizya kuleka kubeleka akati kazintu zyosanwe eezyi, kubona, kujata, kulabila, kununkizya, alimwi akumvwa. Muntu uuciswa ulakonzya kumvwa nokuba kuti kalibonya mbuli kuti uloona, aboobo tamweelede kwaamba cintu cili coonse munsi lyakwe calo ncomutakonzyi kwaamba kuti kalanga.”

Ikuti kacikonzyeka, amupaile antoomwe anguwe. Bbaibbele lyaamba kuti aciindi cimwi, mwaapostolo Paulo abeenzinyina bakali mubukkale bukatazya kapati cakuti tiibakazyi cakali kukonzya kucitika kubuumi bwabo. Naakamana kwaamba bukkale oobo, Paulo wakalomba beenzinyina kuti: “Anywebo mulakonzya kutugwasya kwiinda mukutupailila mipailo yakukombelezya.” (2 Bakorinto 1:8-11) Mupailo uuzwa ansi aamoyo ulayandika kapati ciindi nomukopene alimwi anomucisidwe kapati.

AMUBUZUMINE BUKKALE

Kanji-kanji, cilanyonganya kapati mumizeezo kuzyiba buyo kuti muyandwa ulafwa. Nkakaambo kaako, lufwu taluzyibiliki. Tiitwakalengwa kuti lufwu katulubona kuti ncibeela cabuumi bwesu. (Baroma 5:12) Nkakaambo kaako Jwi lya Leza lyaamba lufwu kuti “sinkondo.” (1 Bakorinto 15:26) Aboobo kutayanda kuyeeya zyakufwa kwamuyandwa cili buyo kabotu.

Nokuba boobo, ikuyeeya cikonzya kucitika inga kwabagwasya banamukwasyi kucesya-cesya kulibilika akubikkila maano kubamba zintu kutegwa zyeende kabotu. Zimwi zintu zikonzya kucitika zililembedwe mukabbokesi kakuti “Mazuba Aamamanino Aabuumi.” Masimpe, tazili zyoonse zintu zilembedwe zicitika kumuntu uuli oonse uuciswa, naa kucitika kweelana amboziccililene. Nokuba boobo, bantu banji baciswa balacitikilwa zintu zimwi akati kazintu eezyi.

Ciindi muyandwa naafwa, inga cagwasya kwiita mulongwe walo iwakalyaaba kuti inga wagwasyilizya. Kayi, basikumulanganya alimwi abamukwasyi inga bayandika kusyomezyegwa kuti kupenga kwamuyandwa wabo kwamana alimwi akuti tacipengi pe. Caluyando, Mulengi wabantu utusyomezya kuti “bafwide tabazyi cintu nociba comwe.”—Mukambausi 9:5.

SIKULANGANYA OOYO WIINDA BOONSE

Mukaintu waswaya muntu kucibbadela uuciswa bulwazi butasilikiki

Tweelede kwiiya kutakaka lugwasyo lwamuntu uuli woonse

Kusyoma Leza kulayandika kapati—ikutali buyo ciindi munamukwasyi naciswa bulwazi butasilikiki pele alimwi aciindi cabuumba buboola akaambo kalufwu. Ulakonzya kumugwasya kwiinda mumajwi alimwi amumilimo iigwasya yabamwi. Ba Doreen bakaamba kuti: “Ndakaiya kutakaka lugwasyo lwamuntu uuli woonse. Alimwi twakagambwa kapati kubona lugwasyo ndotwakapegwa. Mebo abalumi bangu twakali masimpe kuti ooyu ngu Jehova iwakali kwaamba kuti, ‘Ndili aandinywe kuti ndimugwasye kuliyumya kupenzi eeli.’ Tandikalubi pe.”

Masimpe, Jehova Leza ngusikulanganya wiinda boonse. Mbwali Mulengi wesu, ulaazyi mapenzi eesu alimwi abuumba bwesu. Ulakonzya alimwi uliyandide kapati kupa lugwasyo lweelede akutukulwaizya kutegwa tucikonzye kuliyumya. Pele alimwi, wakatusyomezya kuti uyakulugusya lufwu kukabe kutamani alimwi akubusya mabbiliyoni aabantu. (Johane 5:28, 29; Ciyubunuzyo 21:3, 4) Mpoonya boonse bayookonzya kwaamba majwi aamwaapostolo Paulo aakuti: “O lufwu, ino luli kuli luzundo lwako? O lufwu, ino luli kuli lumoola lwako?”—1 Bakorinto 15:55.

a Mazina amwi acincwa.

MAZUBA AAMAMANINO AABUUMI

Kanji-kanji muntu uuciswa ulakonzya kuba azitondezyo zimwi naa zyoonse izili ansi aawa mumazuba aamamanino aabuumi bwakweb:

  • Kutayanda kulya alimwi akunywa. Kumubikka mafwuta amulomo alimwi akumubikka kasani katete ankumo kulakonzya kupa kuti muntu uuciswa alimvwe kabotu.

  • Kuyanda kuba alikke naa abantu basyoonto buyo. Takweelede kuba coongo abusena mpabede muntu uuciswa.

  • Kuvwula kwaciindi cakoona.

  • Kutakkalikana mumizeezo. Muciindi cakumulesya kubbubba, amubandike amuntu uuciswa calubomba.

  • Kukopana. Amulyaambe zina lyanu, alimwi akuswiilila cabulemu nokuba kuti muntu ulibonya kukopana.

  • Kulibisya. Amusolekesye kumusanzya lyoonse muntu uuciswa kutegwa kanyina tombe alimwi akusalazya bulo bwakwe.

  • Kucinca kuyoya. Kutongela ciindi muntu nayoya kulakonzya kucitika akaambo kakukwela moyo.

  • Kufwundilila. Kunyamuna mutwe wakwe apilo kulakonzya kugwasya kutegwa muntu uuciswa atafwundilili.

  • Kucinca kwamubala wacikanda. Kanji-kanji eeci cilacitika akaambo kakwaalilwa kwamubili kutola bulowa kuzizo ziyandika kapati.

b Nkwaazwa makani: The Metropolitan Hospice of Greater New York

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi