CIBALO CAKWIIYA 28
Bwami Bulalela!
“Ibwami bwanyika bwaba Bwami bwa Mwami wesu abwa Kristo wakwe.”—CIY. 11:15.
LWIIMBO 22 Bwami Bulalela—Abuboole!
IZILI MUCIBALOa
1. Ndusyomo nzi ndotujisi, alimwi nkaambo nzi?
NOMUBONA zicitika munyika, sena cilamukatazya kusyoma kuti zintu ziyakuba kabotu kumbele? Banamukwasyi tabaciyandani. Bantu bayabwiindila buya kuba bakali alimwi akuliyanda. Banji cilabakatazya kubasyoma aabo ibali mubweendelezi. Pele bukkale oobu bulakonzya kumupa kuba alusyomo. Muunzila nzi? Nkaambo bantu bapona mbubwenya mbokwakasinsimwa kujatikizya “mazuba aamamanino.” (2Tim. 3:1-5) Kunyina muntu uusyomeka uukonzya kukazya kuti businsimi oobu buli mukuzuzikizyigwa alimwi kuzuzikizyigwa kwambubo kutondezya kuti Kristo Jesu ulalela kali Mwami wa Bwami bwa Leza. Pele oobu mbusinsimi buyo bomwe akati kabusinsimi bunji bujatikizya Bwami. Aboobo ciyumya lusyomo kulanga-langa businsimi abumbi ibwazuzikizyigwa mumyaka yaino-ino.
Businsimi ibuli mubbuku lyamu Bbaibbele lya Daniele alya Ciyubunuzyo buliswaangene kapati calo icitugwasya kubona mpotweendela mumulongo wazintu nzyabikkide Jehova (Amubone muncaliAmubone muncali 2)
2. Ncinzi ncotutiilange-lange mucibalo eeci, alimwi nkaambo nzi? (Amupandulule cifwanikiso icili aacivwumbyo.)
2 Mucibalo eeci, tulalanga-langa (1) businsimi butugwasya kuzyiba ciindi Bwami nobwakatalika kulela, (2) businsimi butugwasya kuzyiba kubako kwa Jesu kutalibonyi kali Mwami wa Bwami bwa Leza, alimwi (3) businsimi butondezya mbobayoonyonyoonwa basinkondonyina ba Bwami bwa Leza. Mpoonya tulabona businsimi oobu mbobuswaangene kapati calo icitugwasya kubona mpotweendela mumulongo wazintu nzyabikkide Jehova.
MBOTUZYIBA NOBWAKATALIKA KULELA BWAMI
3. Ino businsimi ibuli kubbuku lya Daniele 7:13, 14 butusyomezya nzi kujatikizya Mwami wa Bwami bwa Leza?
3 Businsimi ibuli kubbuku lya Daniele 7:13, 14 butusyomezya kuti Kristo Jesu unooli Mweendelezi mubotu wa Bwami bwa Leza. Bantu bazwa muzisi zyoonse “bayoomubelekela” calukkomano, alimwi kunyina nayakunjililwa mubusena a Mweendelezi uumbi. Businsimi bumbi ibuli kubbuku lya Daniele bwakasinsima kuti Jesu wakali kuyoopegwa Bwami kumamanino aaziindi izili ciloba. Sena cilakonzyeka kuzyiba nocakacitika cintu eeci cikkomanisya?
4. Amupandulule bbuku lya Daniele 4:10-17 mbolitugwasya kuzyiba ciindi Kristo naakali kuyooba Mwami. (Amubone abupanduluzi buyungizyidwe.)
4 Amubale Daniele 4:10-17. “Ziindi zili ciloba” ziiminina myaka iili 2,520. Ciindi eeci cakatalika mu 607 B.C.E. ciindi bana Babuloni nobakagwisya mwami wamamanino acuuno cabwami bwa Jehova mu Jerusalemu. Mpoonya cakamana mu 1914 C.E. ciindi Jehova naakabikka Jesu kuba Mwami wa Bwami bwa Leza, “ooyo uuzumizyidwe amulawo.”b—Ezk. 21:25-27.
5. Ino businsimi ibujatikizya “ziindi zili ciloba” butugwasya buti?
5 Mbuti mbotukonzya kugwasyigwa abusinsimi oobu? Kumvwisya businsimi bujatikizya “ziindi zili ciloba” kutugwasya kuba alusyomo lwakuti Jehova ulazizuzikizya zisyomezyo zyakwe aciindi ceelede. Mbubwenya mbwaakabikka ciindi cigaminide nobwakali kuyootalika kulela Bwami bwakwe, uyoobona kuti businsimi bumbi boonse bwazuzikizyigwa aciindi cakwe ncabikkide. Inzya, buzuba bwa Jehova “tabukamuki pe!”—Hab. 2:3.
MBOTUZYIBA KUBAKO KWA KRISTO KUTALIBONYI KALI MWAMI WA BWAMI BWA LEZA
6. (a) Ncinzi ncotubona anyika citondezya kuti Kristo ulalela kujulu? (b) Mbuti businsimi ibuli ku Ciyubunuzyo 6:2-8, mbobwaasinizya makani aaya?
6 Kumamanino aamulimo wakwe waanyika, Jesu wakasinsima zintu zimwi izyakali kuyoocitika munyika ikugwasya basikumutobela kuzyiba kuti wakatalika kulela kujulu. Akati kazintu eezyo, wakaamba nkondo, nzala alimwi amizuzumo yanyika. Alimwi wakasinsima kuti kuyooba zilwazi, naa malwazi “mumasena aaindene-indene.” Mucikozyanyo, bulwazi bwa COVID-19. Zintu eezyi ncibeela Bbaibbele ncolyaamba kuti “citondezyo” cakubako kwa Kristo. (Mt. 24:3, 7; Lk. 21:7, 10, 11) Kakwiindide myaka iili 60 kuzwa naakafwa akupiluka kujulu, Jesu wakapa mwaapostolo Johane bumboni bumbi businizya kuti zintu eezyi zyakali kuyoocitika. (Amubale Ciyubunuzyo 6:2-8.) Zintu zyoonse eezyi zyakatalika kucitika kuzwa ciindi Jesu naakapegwa nguzu zya Bwami mu 1914.
7. Nkaambo nzi zintu zinji zibyaabi ncozyali kucitika anyika kuzwa ciindi Jesu naakaba Mwami?
7 Nkaambo nzi zintu ncozyakaindila buya kubija kuzwa ciindi Jesu naakaba Mwami? Ciyubunuzyo 6:2 ilaamba kaambo kayandika kapati. Cintu cakusaanguna Jesu ncaakacita naakabikkwa kuba Mwami, nkulwana nkondo. Ino wakalwana ani? Diabolosi amadaimona aakwe. Kweelana a Ciyubunuzyo caandaano 12, Saatani amadaimona aakwe, bakazundwa akuwaalilwa anyika. Kanyemede kapati, Saatani wakatalika kubalwana bantu, calo icakaleta mapenzi anyika—Ciy. 12:7-12.
Makani mabyaabi taatukkomanisyi, pele kubona businsimi bwamu Bbaibbele mbobuli mukuzuzikizyigwa kutupa kuba alusyomo lwakuti Bwami bwa Leza bulalela (Amubone muncali 8)
8. Mbuti mbotukonzya kugwasyigwa ciindi notubona businsimi bujatikizya Bwami kabuzuzikizyigwa?
8 Mbuti mbotukonzya kugwasyigwa abusinsimi oobu? Zintu zicitika munyika alimwi akukucinca kwabukkale bwabantu kulatugwasya kuzyiba kuti Jesu Mwami. Aboobo muciindi cakunyema ciindi bantu nobatondezya kuliyanda alimwi abukali, tweelede kuyeeya kuti micito yabo izuzikizya businsimi bwamu Bbaibbele. Bwami bulalela! (Int. 37:1) Alimwi Amagedoni mboiyaabuswena, tulangila kuti zintu zinooyabwiindila buya kubija munyika. (Mk. 13:8; 2Tim. 3:13) Eelo kaka tulalumba kuti Taateesu wakujulu siluyando ulatugwasya kumvwisya kaambo ncokuli mapenzi manji munyika!
MBOBAYOONYONYOONWA BASINKONDO BA BWAMI BWA LEZA
9. Ino bweendelezi banyika yoonse bwamamanino bupanduludwe buti kubbuku lya Daniele 2:28, 31-35? Ndilili nobwakatalika kulela?
9 Amubale Daniele 2:28, 31-35. Tulabubona businsimi oobu kabuzuzikizyigwa mazuba aano. Ciloto ca Nebukadinezara cakatondezya icakali kuyoocitika “kumamanino aamazuba,” ciindi Kristo aakutalika kulela. Basinkondonyina Jesu baanyika bakali kuyoobikkilizya bweendelezi bwanyika yoonse bwamamanino ibwakasinsimwa mu Bbaibbele, oobo bwiimininwa “azimpata zyabutale abulongo.” Bweendelezi bwanyika oobu bwakalibonya kale. Bwakalibonya lya Nkondo Yakusaanguna Yanyika Yoonse ciindi Britain alimwi a United States nobakapangana cilongwe cilibedelede, nkokuti Anglo-America. Cibumbwa camuciloto ca Nebukadinezara acalo cakatondezya zintu zyobilo kujatikizya bweendelezi bwanyika eeyi kuti bunooindene amami aakalela kale.
10. (a) Kweelana abusinsimi bwa Daniele, ncinzi ncotubona mazuba aano mubweendelezi bwanyika yoonse bwa Anglo-America? (b) Ncinzi ncotweelede kucenjelela? (Amubone kabbokesi kakuti “Amubucenjelele Bulongo!”)
10 Kaambo kakusaanguna, kwiindana abweendelezi bwanyika bumwi ibwaambidwe mucilengaano, bweendelezi bwa Anglo-America bwiimininwa abutale busangene abulongo ikutali lubulo lomwe buyo lugaminide, mbuli ngolida naa nsiliva. Bulongo bwiiminina “lunyungu lwabantu” naa bantu-bantu buyo. (Dan. 2:43, bupanduluzi buyungizyidwe.) Mazuba aano tulabona caantangalala zintu nzyobacita bantu ciindi nobavwoota, nobabamba tubunga tulanganya lwaanguluko lwakulisalila zyakucita, nobatalisya manyongwe alimwi anobabamba tubunga tulanganya babelesi calo cipa kuti bweendelezi bwanyika yoonse bwaalilwe kuzuzikizya makanze aambubo.
11. Mbuti bweendelezi bwanyika yoonse bwa Anglo-America mbobuyumya lusyomo lwesu lwakuti tupona muciindi cakumamanino?
11 Kaambo kabili, bweendelezi bwa Anglo-America ibwiimininwa acibumbwa cipati kapati, mbobweendelezi bwamamanino ibwakasinsimwa mu Bbaibbele. Tabukanjililwi mubusena abweendelezi bumbi. Muciindi caboobo, buyoonyonyoonwa lya Amagedoni ciindi Bwami bwa Leza bwaakubunyonyoona antoomwe amfwulumende zimbi zyabantunsi.c—Ciy. 16:13, 14, 16; 19:19, 20.
12. Ino businsimi bwa Daniele bujisi bumboni nzi ibutupa luumbulizyo abulangizi?
12 Mbuti mbotukonzya kugwasyigwa abusinsimi oobu? Businsimi bwa Daniele bupa bumboni abumbi bwakuti tupona muciindi camamanino. Myaka iinda ku 2,500, Daniele wakasinsima kuti bwaakunyonyoonwa bweendelezi bwa Babuloni, bweendelezi bumbi bwanyika yoonse bone bwakali kuyoobadyaaminina kapati bantu ba Leza. Kuyungizya waawo, wakaamba kuti bweendelezi bwa Anglo-America, mbobunooli bwamamanino. Eeci citupa luumbulizyo alimwi abulangizi bwakuti lino-lino Bwami bwa Leza buyoobunyonyoona bweendelezi bwabantu alimwi bwalo mbobunooyendelezya munyika yoonse.—Dan. 2:44.
13. Kweelana a Ciyubunuzyo 17:9-12, ino “mwami walusele” a “bami bali kkumi,” ziiminina nzi, alimwi mbuti businsimi oobu mbobwakazuzikizyigwa?
13 Amubale Ciyubunuzyo 17:9-12. Kunyonyoonwa ikwakacitika lya Nkondo Yakusaanguna Yanyika Yoonse kwakasololela kukuzuzikizyigwa kwabusinsimi abumbi bwamu Bbaibbele bujatikizya mazuba aamamanino. Beendelezi bamunyika bakali kuyanda kuleta luumuno munyika. Aboobo mu January 1920, bakatalisya mbunga ya League of Nations, yalo iyakanjililwa mubusena ambunga ya United Nations mu October 1945. Mbunga eeyi iitwa kuti “mwami walusele.” Pele tabuli bweendelezi bwanyika yoonse. Nguzu zyambubo zizwa kubeendelezi bamunyika. Bbaibbele lyaamba beendelezi aaba kuti ‘mbami bali kkumi.’
14-15. (a) Ino lugwalo lwa Ciyubunuzyo 17:3-5 lwaamba nzi kujatikizya “Babuloni Mupati”? (b) Ncinzi ncobacita bantu aabo ibagwasyilizya bukombi bwakubeja mazuba aano?
14 Amubale Ciyubunuzyo 17:3-5. Kwiinda mukusololelwa amuuya mwaapostolo Johane wakabona muvwuule mucilengaano, nkokuti “Babuloni Mupati,” iwiiminina bulelo bwanyika yoonse bwabukombi bwakubeja. Ino cilengaano eeci cakazuzikizyigwa buti? Mbunga zyabukombi bwakubeja zyalikubelekela antoomwe abeendelezi bamunyika alimwi akubagwasyilizya. Nokuba boobo, lino-lino, Jehova uyoocibikka mumyoyo yabeendelezi bamfwulumende aaba “kuzwidilizya muzeezo wakwe.” Ncinzi ciyakucitika? Beendelezi bamfwulumende aaba, nkokuti “bami bali kkumi,” bayoobukila mbunga zyabukombi bwakubeja alimwi akuzinyonyoona.—Ciy. 17:1, 2, 16, 17.
15 Ino tuzyi buti kuti mamanino aa Babuloni Mupati alaafwaafwi? Kutegwa twiingule mubuzyo ooyu, icikonzya kutugwasya nkuyeeya kuti munzi wa Babuloni wansiku wakalikwabilidwe amaanzi aa Mulonga mupati wa Firate. Bbuku lya Ciyubunuzyo likozyanisya bantu banji bali kulubazu lwa Babuloni Mupati ‘kumaanzi’ aakwabilila. (Ciy. 17:15) Pele alimwi lyaamba kuti maanzi aayo ‘ayooyuminina,’ ikutondezya kuti bulelo bwanyika yoonse bwabukombi bwakubeja buyoosweekelwa bantu banji ibabugwasyilizya. (Ciy. 16:12) Mukuzuzikizyigwa kwabusinsimi oobo, mazuba aano mweelwe uuli mbuubede wabantu balazwa mubukombi bwakubeja akutalika kulanga kumbi kutegwa bajane nzila yakumana mapenzi ngobajisi.
16. Mbuti mbotukonzya kugwasyigwa kwiinda mukubumvwisya businsimi bujatikizya kubambwa kwambunga ya United Nations alimwi amamanino aa Babuloni Mupati?
16 Mbuti mbotukonzya kugwasyigwa abusinsimi oobu? Kubambwa kwambunga ya United Nations alimwi abantu banji ibatacigwasyilizyi bukombi bwakubeja zitondezya kuti tupona kumazuba aamamanino. Nokuba kuti maanzi aacikozyanyo aa Babuloni ayaabuyuminina, mamanino aambunga zyabukombi bwakubeja ayooboola munzila iindene. Mbubwenya mbokwaambwa kale, Jehova uyoocibikka mumyoyo ‘yabami bali kkumi,’ nkokuti mbunga zyatwaambo twacisi izigwasyilizya United Nations kuti ‘bazwidilizye muzeezo wakwe.’ Kunyonyoona bukombi bwakubeja ikuyoocitwa amasi aayo kuyoocitika cakutayeeyela, calo iciyoogambya nyika.d (Ciy. 18:8-10) Kunyonyoonwa kwa Babuloni Mupati kuyakwiijatikizya kapati nyika alimwi akuleta buyumuyumu bumwi, pele bantu ba Leza banoojisi twaambo tobilo ituyoobapa kukkomana. Bukombi bwakubeja, nkokuti sinkondonyina Leza kwaciindi cilamfwu, tabunoociliko alimwi lufwutuko lwesu kuzwa kubweende bwazintu bubyaabi oobu luyooswena afwaafwi!—Lk. 21:28.
AMUBE BASICAMBA NOMULANGILA ZINTU ZIYOOCITIKA KUMBELE
17-18. (a) Mbuti mbotukonzya kuzumanana kuyumya lusyomo lwesu? (b) Ncinzi ncotuyoobandika mucibalo citobela?
17 Daniele wakasinsima kuti “luzyibo lwini-lwini luyoovwula kapati.” Alimwi masimpe lwavwula kapati! Lino tulabumvwisya businsimi bujatikizya ciindi ncotupona. (Dan. 12:4, 9, 10) Businsimi oobu buliluzi kapati cakuti citupa kumulemeka kapati Jehova alimwi a Jwi lyakwe lyakasololelwa amuuya. (Is. 46:10; 55:11) Aboobo amuzumanane kuyumya lusyomo lwanu kwiinda mukuba basungu kubala Magwalo alimwi akugwasya bamwi kuba acilongwe a Jehova. Uyoobakwabilila boonse aabo ibamusyoma cakumaninina, alimwi uyoobapa “luumuno lutamani.”—Is. 26:3.
18 Mucibalo citobela, tuyoolanga-langa businsimi bujatikizya mbungano ya Bunakristo muciindi camamanino. Kweelana ambotuyakwiiya, businsimi oobu abwalo businizya kuti tupona mumazuba aamamanino. Tuyoobona bumboni buyungizyidwe bwakuti Jesu, Mwami wesu uulela, ulabasololela basikumutobela ibasyomeka.
LWIIMBO 61 Kamweenda Nobakamboni, Mutapiluki Musyule!
a Eelo kaka tupona muciindi cikkomanisya kapati! Kweelana abusinsimi bunji bwamu Bbaibbele mbobutondezya, Bwami bwa Leza bulalela. Mucibalo eeci tulalanga-langa businsimi bumwi ibutiitugwasye kuyumya lusyomo lwesu muli Jehova, kuzumanana kubatama alimwi akuba basicamba lino akumbele.
b Amubone ciiyo 32 kaambo 4 mubbuku lyakuti Amupone Kukabe Kutamani!, akweebelela vidiyo yakuti Bwami bwa Leza Bwakatalika Kulela mu 1914 iili a jw.org.
c Kutegwa muzyibe zinji kujatikizya businsimi bwa Daniele, amubone Ngazi Yamulindizi yamu June 15, 2012, peeji 14-19.
d Kutegwa muzyibe zinji kujatikizya ziyoocitika lino-lino, amubone cibalo 21 cabbuku lyakuti Bwami bwa Leza Bulalela!