Manyongwe Aabasimapolitikisi Aazuzikizya Businsimi Bwamu Bbaibbele
Mazuba aano, bantu balaandeene kapati mumakani aamapolitikisi. Balakazyanya mumakani aamilawo iijatikizya buumi bwabo bwabuzuba-abuzuba alimwi ciindi nobapa mizeezo yabo inga balacita oobo munzila yamazwanga. Mumfwulumende iili yoonse, kanji-kanji basikupanga milawo abalupati-pati bambi balakazyanya alimwi inga tabalibambilide kunyoneka. Kuteendelana ooku kupa kuti kube manyongwe akati kabasimapolitikisi calo cipa kuti mfwulumende kazitabeleki kabotu.
Nokuba boobo, manyongwe ngotweelede kubikkila maano ngaayo aali ku United States a Britain (Britain alimwi yiitwa kuti United Kingdom). Nkaambo nzi? Nkaambo Bbaibbele lyakasinsima kuti kwakali kuyooba manyongwe muzisi eezyi zyobilo, akuti aciindi nciconya eeco mfwulumende ya Leza yakali kuyoobweza ntaamu yakubambulula bukkale anyika cakumaninina.
Manyongwe aabasimapolitikisi “kumamanino aamazuba”
Bbaibbele lilijisi businsimi bukkomanisya bulembedwe kubbuku lya Daniele. Mubusinsimi oobu, Leza wakayubununa “iciyoocitika kumamanino aamazuba,” alimwi ciindi Daniele naakalemba majwi aaya, wakali kwaamba mazuba aakumbele kwalo zintu nkozyakali kuyoocinca mumaumi aabantu.—Daniele 2:28.
Businsimi oobu bwakaambwa kwiinda muciloto Leza ncaakapa mwami wa Babuloni. Muciloto eeco, mwami wakabona cibumbwa cipati kapati cakapangidwe alubulo lwiindene-indene. Kumbele, musinsimi Daniele wakapandulula kuti cibumbwa eeci kuzwa kumutwe kusikila kuzimpata cakali kwiiminina kubuka alimwi akuwa kwabulelo bwanyika yoonse kuzwa kaindi kusikila kumazuba aamamanino.a Mukuya kwaciindi, cibumbwa cakali kuyoonyonyoonwa cakumaninina kwiinda mukuumwa abbwe iliiminina Bwami naa mfwulumende yakatalisyigwa a Leza.—Daniele 2:36-45.
Kweelana ambobutondezya businsimi, Bwami bwa Leza buyoonjila mubusena bwamfwulumende zyabantu zyoonse. Oobu mbo Bwami Jesu mbwaakaambila basikumutobela kuti kababupailila naakaamba kuti: “Abuboole Bwami bwako.”—Matayo 6:10.
Pele ino ncibeela nzi cabusinsimi bwamu Bbaibbele cakaamba kujatikizya manyongwe aabasimapolitikisi? Amubone kuti zimpata zyacibumbwa “zyakali zyabutale buvwelene abulongo.” (Daniele 2:33) Kuvwelana ooku kwakaliindene alubulo luyumu ilwakali muzibeela zimwi zyacibumbwa, ikutondezya kuti kwakali kuyooba bulelo bwanyika yoonse ibwiindene. Munzila nzi? Businsimi bwa Daniele butondezya kuti:
“Alimwi mbubonya mbowakabona kuti zimpata atunwe zyakali zyabulongo bwamubumbi buvwelene abutale, ibwami oobo bunakwaandeene, pele buyumu bumwi bwabutale bunooli mulimbubo, mbubonya mbowakabona kuti butale bwakalivwelene abulongo butete. Alimwi mbokunga tunwe twazimpata twakali twabutale buvwelene abulongo, nkokuti bwami oobo bunooli buyumu aciindi nciconya bunooli buteteete mbuli bulongo bupwaika buyo. Mbubonya mbowakabona butale buvwelene abulongo butete, bayoosangana abantu; pele tabakakamantani pe, umwi amweenzinyina, mbubonya butale mbobutajatani abulongo.”—Daniele 2:41-43.
Kweelana abusinsimi mbobutondezya, bulelo bwanyika yoonse ibwiiminina zimpata zyacibumbwa tiibwakali kuyookamantana mumakani aamapolitikisi. Bantu beendelezyegwa ambubo bakali kuyoocita zintu izyakali kuyoopa kuti nguzu zyambubo kaziyaabumana.
Businsimi bwa Daniele mbobuzuzikizyigwa mazuba aano
Bulelo bwanyika yoonse ibwiiminina zimpata zyacibumbwa, ncisi ca United States a Britain ciindi nozibelekela antoomwe. Mbuti zintu zicitika mazuba aano mbozyaasinizya makani aaya?
Zimpata zyacibumbwa zipangidwe ‘abutale buvwelene abulongo.’ Ooku kuvwelana kupa kuti kazili ziteteete. (Daniele 2:42) Mazuba aano, nguzu zyazisi eezyi zyobilo ziyaabumana akaambo kalwaandaano luli akati kabantu babo. Mucikozyanyo, muzisi eezyi, inga kulaba mazwanga akati kabasicisi. Balwanina lwaanguluko lwabo kwiinda mukuleta manyongwe. Aabo mbobavwootela kanji-kanji balaalilwa kuzuzikizya zintu nzyobasyomezya. Akaambo kakuti bantu tabakamantene, mfwulumende eezyi zimwi ziindi zilaalilwa kubeleka bweelede.
Daniele caandaano 2 yakasinsima kujatikizya mbozinoobede mfwulumende
Atwiiye zinji kujatikizya businsimi bwa Daniele alimwi ambobuli mukuzuzikizyigwa mazuba aano:
Businsimi: “Ibwami oobo bunakwaandeene, pele buyumu bumwi bwabutale bunooli mulimbubo.”—Daniele 2:41.
Bupanduluzi: Nokuba kuti cisi ca United States aca Britain cilijisi manyongwe aangayo mumakani aamapolitikisi, zyazumanana kuba abasikalumamba ibalaanguzu. Akaambo kaceeci zilakonzya kucita zintu zikonzya kujatikizya nyika yoonse nkaambo zilijisi nguzu mbuli zyabutale.
Kuzuzikizyigwa
Mumulongo wamu 2023 uutondezya mali ngocakabelesya cisi cimwi acimwi kugwasyilizya basikalumamba babo, tujana kuti ba United States a United Kingdom bakabelesya mali manji kapati kwiinda zisi zili 12 zitobela mumulongo.—Stockholm International Peace Research Institute.
“Kubelekela antoomwe kwa United Kingdom a United States kukwabilila zisi zyabo . . . kwapa kuti zikamantane kapati alimwi zibelesya tekkinoloji mpya amizeezo mipya. . . . Tubelekela antoomwe, tulagwasyanya alimwi tulwanina antoomwe.”—Strategic Command, U.K. Ministry of Defence, April 2024.
Businsimi: “Mbokunga tunwe twazimpata twakali twabutale buvwelene abulongo, nkokuti bwami oobo bunooli buyumu aciindi nciconya bunooli buteteete mbuli bulongo bupwaika buyo.”—Daniele 2:42.
Bupanduluzi: Nokuba kuti zisi eezyi zilijisi basikalumamba balaanguzu, tazikonzyi kucita zintu zyoonse nzyoziyanda akaambo kamfwulumende zyabo mbozibeleka. Ikuti bantu banji kabatazumini kujatikizya mulawo umwi, cilakonzya kupa kuti zimwi ziindi mfwulumende eezyi zibe abuyumuyumu bwakuzuzikizya makanze aanzizyo.
Kuzuzikizyigwa
“Basyaazibwene mumapolitikisi baamba kuti lwaandaano luli akati kamfwulumende ya America lwapa kuti cibayumine kucita zintu nzyobasyomezya bantu munyika yoonse. Mucikozyanyo baalilwa kuzuzikizya nzyobakasyomezya mumakani aajatikizya lukwabililo amakwebo.”—“The Wall Street Journal.”
“Ku Britain kwali manyongwe manji aajatikizya mapolitikisi alo aatanacitikide alimwi abanyonganya basimapolitikisi. Eeci capa kuti babelesi bamfwulumende baalilwe kucita ziyandika kutegwa bagwasye basicisi.”—Institute for Government.
Businsimi: “Bayoosangana [nkokuti bwami] abantu-bantu buyo, pele tabakakamantani pe.”—Daniele 2:43, bupanduluzi buyungizyidwe.
Bupanduluzi: Bantu-bantu buyo inga kabajisi nguzu zyakwaambila mfwulumende zyabo mbozyeelede kucita zintu, pele zizwa mpawo inga tazibapi kukkutila balupati-pati naa basikuvwoota.
Kuzuzikizyigwa
“Mazuba aano, bunji bwabantu baku America tabaayandi mapolitikisi kubikkilizya abasimapolitikisi.”—Pew Research Center.
“Mazuba aano, bantu baku Britain bayaabucileka kuzisyoma mfwulumende abasimapolitikisi mbuli mbocakabede mumyaka iili 50 yainda.”—“National Centre for Social Research.”
Businsimi bwa Daniele mbobuyoozuzikizigwa kumbele
Kweelana abusinsimi bwa Daniele, cisi ca United States aca Britain nzyozinooyendelezya nyika yoonse ciindi Bwami bwa Leza bwaakunyoonyoona mfwulumende zyabantu.—Daniele 2:44.
Bbaibbele litondezya businsimi bukozyenye mubbuku lya Ciyubunuzyo kuti Jehovab Leza uyoobunganya ‘bami bamunyika yoonse’ kunkondo ya Amagedoni, ‘inkondo yabuzuba bupati bwa Leza Singuzuzyoonse.’ (Ciyubunuzyo 16:14, 16; 19:19-21) Munkondo eeyi, Jehova uyoonyonyoona mfwulumende zyoonse zyabantu mpoonya aakumanizya kucita boobo, kunoocinyina cibeela cili coonse cabulelo bwanyika yoonse iciimininwa acibumbwa cili mubusinsimi bwa Daniele.
Kutegwa muzyibe zinji, amubone cibalo cakuti “Ino Nkondo ya Amagedoni Ninzi?”
Amugwasyigwe abusinsimi bwa Daniele bujatikizya manyongwe aabasimapolitikisi
Cakusalazya, Bbaibbele lyakasinsima kujatikizya manyongwe aabasimapolitikisi ku United States aku Britain, alimwi kuzyiba ncobwaamba businsimi oobu kulakonzya kumupa kucinca mbomuyeeya kujatikizya zintu zicitika mazuba aano.
Mulakonzya kumvwisya kaambo Jesu ncaakali kuyanda kuti basikumutobela kabatatoli lubazu mumapolitikisi aamunyika eeyi. (Johane 17:16) Alimwi muyoozyiba kaambo Jesu, walo Leza ngwaakasala kuba mwami wa Bwami bwakwe ncaakaambila kuti: “Bwami bwangu tabuli bwanyika eeyi.”—Johane 18:36.
Mulakonzya kuba alusyomo lwakuti ino-ino Bwami bwa Leza buyoocinca zintu zyoonse alimwi akuleta zilongezyo zibotu kubantu kweelana ambwaakasyomezya Leza.—Ciyubunuzyo 21:3, 4.
Mulakonzya kusinizya kuti zintu ziyooba kabotu kumbele alimwi tamunoolibiliki kuti manyongwe aali akati kazisi ayooyinyonyoona nyika.—Intembauzyo 37:11, 29.
Businsimi bwa Daniele butondezya kuti cisi ca United States aca Britain calo iciiminina zimpata zyacibumbwa, mbobulelo bwanyika yoonse bwamamanino. Bwaakumana kunyonyoonwa, Bwami bwa Leza mbobuyootalika kulela!
Kutegwa muzyibe zinji kujatikizya Bwami bwa Leza ncobuyoobacitila bantu, amweebelele vidiyo yakuti Ino Bwami bwa Leza Ninzi?
a Amubone kabbokesi kakuti “Ino Mbulelo Nzi Bwanyika Yoonse Ibwaambidwe Mubusinsimi bwa Daniele?”
b Jehova ndizina lya Leza limugeme. (Intembauzyo 83:18) Amubone cibalo cakuti “Ino Jehova Nguni?”