CIBALO CAKWIIYA 31
LWIIMBO 111 Twaambo Tutupa Kukkomana
Sena ‘Mwaiya Cikonzya Kumugwasya’ Kuba Bantu Bakkutila?
“Ndakaiya kukkutila anzyondijisi kufwumbwa mubukkale mondibede.”—FLP. 4:11.
ZILAAYIIGWE
Tulaiya mbotukonzya kuba bantu bakkutila mubuumi kwiinda mukuba bantu balumba, balicesya alimwi bazinzibala kuyeeya kujatikizya zisyomezyo zya Leza zyakumbele.
1. Ino muntu uukkutila uli buti? Ncinzi kukkutila ncokutaambi?
SENA muli muntu uukkutila? Muntu uukkutila ngooyo uujisi luumuno alimwi uukkomene akaambo kazintu nzyajisi. Alimwi tanyemi akaambo kazintu nzyatajisi. Nokuba boobo, kukkutila tacaambi kulilendekezya. Aboobo tacilubide kuyanda kucita zinji mumulimo wa Jehova. (Rom. 12:1; 1Tim. 3:1) Pele ikuti katuli bantu bakkutila, tatukamaninwi lukkomano akaambo kakuti tiitwapegwa mukuli ngotwali kuyandisya kapati.
2. Nintenda nzi iikonzya kuboola akaambo kakutakkutila?
2 Kutakkutila kulakonzya kutupa kuti tutalike kupanga zyakusala zitali kabotu. Mucikozyanyo, akaambo kakutakkutila bamwi cabapa kuti kababeleka mawoola manji kutegwa bajane mali aakuula zintu nzyobatayandiki buya. Cuusisya ncakuti, nobaba Banakristo bamwi basika antaamu mpobabba mali naa zintu zimwi nzyobayanda. Ambweni bakalyaambauzya kuti, ‘Cintu eeci ceelede kuba cangu,’ ‘Ndacilindila kwaciindi cilamfwu,’ naa kuti, ‘Ndiyakwaajola aakale mali aaya.’ Nokuba boobo, kubba kwamusyobo uuli woonse takumukkomanisyi Jehova. (Tus. 30:9) Kunze lyaboobo, bamwi batyompwa kapati akaambo kakutapegwa mikuli imwi mane buya akucileka kumubelekela Jehova. (Gal. 6:9) Aboobo ncinzi cikonzya kupa mubelesi wa Jehova kuyeeya kucita cintu camusyobo ooyu? Penzi ambweni inga kalili lyakuti wakacileka kwiiya kuba muntu uukkutila.
3. Nciiyo nzi cikulwaizya ncotwiiya kulugwalo lwaba Bafilipi 4:11, 12?
3 Toonse tulakonzya kwiiya kuba bantu bakkutila. Mwaapostolo Paulo wakalemba kuti ‘wakaiya kukkutila azintu nzyaakajisi kufwumbwa mubukkale mwaakabede.’ (Amubale Bafilipi 4:11, 12.) Wakalemba majwi aaya ciindi naakaangidwe muntolongo. Nokuba boobo wakazumanana kuba muntu uukkomene. Nkaambo nzi? Nkaambo ‘wakaiya cikonzya kumugwasya’ kukkutila. Ikuti kacitukatazya kuba bantu bakkutila, majwi aa Paulo alimwi azyakamucitikila zilakonzya kutugwasya. Nkaambo zitondezya kuti tulakonzya kuba bantu bakkutila tacikwe makani amubukkale motubede. Tatweelede kuyeeya kuti bube oobu bwakukkutila bulakonzya kwiile kuliboolela buyo, pele tweelede kubwiiya buya. Aboobo, mbuti mbotukonzya kucita oobo? Lino amuleke tubandike bube bumwi bukonzya kutugwasya kwiiya kuba bantu bakkutila.
AMUBE BANTU BALUMBA
4. Mbuti kuba amuuya wakulumba mbokukonzya kutugwasya kuba bantu bakkutila? (1 Batesalonika 5:18)
4 Kuba amuuya wakulumba kulakonzya kutugwasya kuba bantu bakkutila. (Amubale 1 Batesalonika 5:18.) Mucikozyanyo, ikuti katulumba ncobeni akaambo kazintu nzyotujisi mubuumi, ciyootugwasya kutabikkila kapati maano kuzintu eezyo nzyotutajisi. Mpoonya ikuti katumulumba Jehova akaambo kamulimo ngwatupede kumubelekela lino, ciyootugwasya kubikkila maano kubona mbotukonzya kuucita kabotu mulimo ooyo muciindi cakubikkila maano kuyanda kupegwa mukuli uumbi. Nkakaambo kaako Magwalo atukulwaizya kuti tweelede kumulumba Jehova mumipailo yesu. Masimpe kuba amuuya wakulumba kulakonzya kutugwasya kuba ‘aluumuno lwa Leza oolo lwiinda maano oonse.’—Flp. 4:6, 7.
5. Ntwaambo nzi itwakeelede kupa bana Israyeli kuba bantu balumba? (Amubone acifwanikiso.)
5 Amubone cikozyanyo cabana Israyeli. Kwaziindi zili mbozibede, bakatongookela Jehova kuti tiibakajisi zyakulya mbuli zyeezyo nzyobakajisi mu Egepita. (My. 11:4-6) Masimpe kuti buumi tiibwakali buubauba munkanda. Pele ncinzi cakali kukonzya kubagwasya kuba bantu bakkutila? Bakeelede kuzinzibala kuyeeya zintu Jehova nzyaakabacitilide kale akutondezya kulumba. Bakeelede kuyeeya kuti ciindi nobakali bazike akweendelezyegwa calunya mu Egepita, Jehova wakaletela bana Egepita zipenzyo zili 10 kutegwa abafwutule. Mpoonya nobakaangununwa mubuzike, “bakabweza mbono zyabana Egepita” izyakali kubikkilizya nsiliva, ngolida alimwi azisani. (Kul. 12:35, 36) Kumane nobakabula kwakutijila ku Lwizi Lusalala akaambo kampi ya Farao iyakali kubatandaanya, camaleele Jehova wakaandaanya lwizi kutegwa bacikonzye kuzabuka. Kunze lyaboobo ciindi nobakali munkanda, Jehova abuzuba wakali kubasanina mana. Pele nkaambo nzi bana Israyeli ncobakali kutongooka kujatikizya cakulya? Nkaambo kakuti tiibakali kulumba kuzintu nzyobakajisi kale, calo icakabapa kutakkutila. Pesi bwini mbwakuti bakalijisi zyakulya nzyobakali kuyandika.
Ncinzi cakapa bana Israyeli kucileka kukkutila? (Amubone muncali 5)
6. Ncinzi cikonzya kutugwasya kuba bantu balumba?
6 Ncinzi cikonzya kumugwasya kuba bantu balumba? Cakusaanguna, buzuba abuzuba mweelede kujana ciindi cakuzinzibala kuyeeya kujatikizya zintu zibotu nzyomujisi. Mane buya, mulakonzya kulemba zintu zyobilo naa zyotatwe nzyomulumba. (Malo. 3:22, 23) Cabili, mweelede kutondezya kulumba ciindi bantu nobamucitila cintu cimwi alimwi kwiinda zyoonse, mweelede kumulumba Jehova abuzuba. (Int. 75:1) Catatu, mweelede kusala balongwe bajisi muuya wakulumba. Nkaambo ikuti balongwe besu kanji-kanji kabatongooka naa kutalumba, andiswe tulakonzya kuba mbuli mbabo. Pele ikuti balongwe besu kabalumba, balakonzya kupa kuti andiswe tube bantu balumba. (Dt. 1:26-28; 2Tim. 3:1, 2, 5) Ikuti katubikkila maano lyoonse kutondezya kulumba, tuyooba bantu bakkutila.
7. Ncinzi cakagwasya mucizyi Aci kuba muntu uukkutila?
7 Amubone cikozyanyo camucizyi Aci, uukkala ku Indonesia. Wakaamba kuti: “Lyabulwazi bwa COVID-19, ndakatalika kweezyanisya buumi bwangu kubuumi bwa Banakristo bamwi, calo icakapa kuti ndileke kuba muntu uukkutila.” (Gal. 6:4) Ncinzi cakamugwasya kucinca mbwaakali kuzibona zintu? Mucizyi Aci wakaamba kuti: “Abuzuba ndakali kubala zilongezyo nzyondakali kutambula akuzinzibala kuyeeya zintu zibotu nzyondakajana akaambo kakuba cibeela cambunga ya Leza. Mpoonya ndakali kumulumba Jehova akaambo kazintu zyoonse eezyo, calo icakandigwasya kuba muntu uukkutila.” Aboobo, ikuti buumi mbomupona kabumupa kulimvwa kutakkutila, amucite ncaakacita mucizyi Aci kutegwa mube amuuya wakulumba.
AMUBE BANTU BALICESYA
8. Ncinzi cakacitikila Baruki?
8 Aciindi cimwi Baruki mulembi wamusinsimi Jeremiya wakaleka kuba muntu uukkutila. Mulembi ooyu wakajisi mulimo uukatazya. Wakali kugwasyilizya Jeremiya kwaambila bana Israyeli batalumbi kujatikizya izyakali kuyoobacitikila akaambo kakuti bakamuzangila Jehova. Pele aciindi cimwi wakaleka kubikkila maano kumulimo ooyu. Muciindi cakubikkila maano kucita kuyanda kwa Jehova, wakatalika kulibikkila maano lwakwe mwini alimwi azintu nzyaakali kuyanda. Aboobo kwiinda mukubelesya Jeremiya, Jehova wakaambila Baruki kuti: “Yebo uliyandawida zintu zipati. Koleka kuyandaula zintu zili boobu.” (Jer. 45:3-5) Munzila imwi Jehova wakali kumwaambila kuti: “Kokkutila azintu nzyojisi.” Cikkomanisya ncakuti Baruki wakalutambula lulayo oolu akuzumanana kukkomaninwa a Jehova.
9. Ncinzi ncotwiiya kulugwalo lwa 1 Bakorinto 4:6, 7? (Amubone azifwanikiso.)
9 Zimwi ziindi, Munakristo ulakonzya kutalika kuyeeya kuti weelede kupegwa mukuli umwi. Ulakonzya kuyeeya boobo ambweni akaambo kakuti ujisi luzyibo, ulabeleka canguzu naa wamubelekela Jehova kwamyaka minji. Alimwi buya, ambweni inga kazijisi zyoonse eezyi zyotatwe. Mpoonya ulakonzya kubona bamwi kabapegwa mukuli ngoonya ooyo ngwayanda. Aboobo ncinzi cikonzya kumugwasya kuzibona munzila yeelede zintu? Weelede kuzinzibala kuyeeya majwi aamwaapostolo Paulo aajanika kulugwalo lwa 1 Bakorinto 4:6, 7. (Amubale.) Mikuli iili yoonse njotujisi alimwi aluzyibo luli loonse ndotukonzya kuba andulo zizwa kuli Jehova. Alimwi kunyina natupa zintu eezyi akaambo kakuti tulayandika kapati kwiinda bamwi. Pele ulatupa akaambo kaluzyalo lwakwe.—Rom. 12:3, 6; Ef. 2:8, 9.
Kufwumbwa luzyibo luli loonse ndotujisi naa zyoolwe, tulizijisi akaambo kaluzyalo lwa Jehova (Amubone muncali 9)b
10. Mbuti mbotukonzya kuba bantu balicesya?
10 Tulakonzya kuba bantu balicesya kwiinda mukuzinzibala kuyeeya cikozyanyo ncaakatusiila Jesu. Amubone cakacitika mubusiku Jesu naakasanzya maulu aabaapostolo bakwe. Mwaapostolo Johane wakalemba kuti: ‘Jesu kazyi kuti Bausyi bakabikkide zintu zyoonse mumaanza aakwe akuti wakazwide kuli Leza alimwi wakali kuunka kuli Leza, wakatalika kusanzya maulu aabasikwiiya bakwe.’ (Joh. 13:3-5) Jesu wakali kukonzya kulimvwa kuti ngonguwe wakeelede kusanzyigwa kumaulu, pele tanaakacita oobo. Kunze lyaboobo, akaambo kakuti wakali Mwana wa Leza, kunyina naakalimvwa kuti wakeelede kuba aŋanda iilibedelede, mali manji naa kupona buumi busumpukide. (Lk. 9:58) Pele wakali muntu uulicesya alimwi uukkutila. Eelo kaka wakatusiila cikozyanyo cibotu ncotukonzya kutobela!—Joh. 13:15.
11. Ino kulicesya kwamugwasya buti mukwesu Dennis kuba muntu uukkutila?
11 Mukwesu Dennis uukkala ku Netherlands, wakasolekesya kwiiya cikozyanyo ca Jesu cakulicesya nokuba kuti tiicakali cuubauba. Wakaamba kuti: “Ciindi umwi naapegwa mukuli ngondiyanda, inga ndilanyema akaambo kakuti inga ndilimvwa kuti ndime ndeelede kupegwa mukuli ooyo. Cacitika eeci, inga ndilabala zibalo izyaamba makani aakulicesya. Mucikozyanyo, a JW Library® app ndakabikka mataagi kumagwalo amwi aamba kujatikizya kulicesya kutegwa kandifwambaana kwaajana akwiinduluka kwaabala. Kunze lyaboobo, ndakadauniloda makani mufooni yangu aamba kujatikizya kulicesya alimwi inga ndilaaswiilila bunji bwaziindi.a Ndakaiya kuti milimo yoonse njotucita, tulaicita kutegwa Jehova alemekwe ikutali ndiswe. Caluzyalo, Jehova nguupa umwi aumwi mulimo ngwayelede kucita, pele walo ngonguwe uupa kuti mulimo ooyo uzwidilile.” Aboobo, ikuti mwatalika kulimvwa kutakkutila akaambo kamulimo ngomujisi, mweelede kubweza ntaamu iziyoomugwasya kuba abube bwakulicesya. Kucita boobo kuyooyumya cilongwe ncomujisi a Jehova alimwi akuba bantu bakkutila.—Jak. 4:6, 8.
AMUZINZIBALE KUYEEYA ZISYOMEZYO ZYANU ZYAKUMBELE
12. Nzisyomezyo nzi zyakumbele izitugwasya kuba bantu bakkutila? (Isaya 65:21-25)
12 Tulaiya kuba bantu bakkutila ciindi notuzinzibala kuyeeya kujatikizya zisyomezyo zyakumbele. Mubbuku lya Isaya, Jehova utwaambila kuti ulizyi kuti tulijisi mapenzi manji. Pele alimwi utusyomezya kuti mapenzi oonse aaya uyakwaamana. (Amubale Isaya 65:21-25.) Mucikozyanyo, utusyomezya kuti tuyooba amaanda mabotu kapati. Tuyoobeleka milimo iikkomanisya akulya zyakulya zibotu. Alimwi kunyina notuyoolibilika kuti cintu cibi cilakonzya kutucitikila swebo naa bana besu. (Is. 32:17, 18; Ezk. 34:25) Aboobo tulakonzya kuba masimpe kuti zisyomezyo zyoonse eezyi ziyoozuzikizyigwa ncobeni.
13. Muubukkale nzi motukonzya kuyandika kubikkila maano kuzisyomezyo zyakumbele?
13 Lino kwiinda kaindi, cilayandika kapati kubikkila maano kuzisyomezyo zyakumbele. Nkaambo nzi? Nkaambo tupona “kumazuba aamamanino” alimwi toonse tulijisi mapenzi ‘aakatazya ncobeni’ ngotulwana angayo. (2Tim. 3:1) Jehova lyoonse ulatugwasya kuliyumya kwiinda mukutupa busolozi, nguzu alimwi alugwasyo ndotuyandika. (Int. 145:14) Kunze lyaboobo, bulangizi mbotujisi mbuli Banakristo bulatugwasya kuliyumya muziindi zikatazya. Ambweni mujisi buyumuyumu bwakujana nzyouyandika mukwasyi wanu. Pele sena eeci caamba kuti lyoonse munoojisi buyumuyumu oobo? Peepe. Jehova usyomezya kunootupa nzyotuyandika lino, mpoonya mu Paradaiso uyootupa zinji kapati. (Int. 9:18; 72:12-14) Kunze lyaboobo, ambweni muciswa bulwazi butaponi naa penzi lyakutyompwa. Pele sena eeci caamba kuti munoojisi bulwazi oobo naa penzi eelyo mane kukabe kutamani? Peepe. Kayi Jehova usyomezya kuti kuciswa alimwi alufwu tazinooliko munyika mpya. (Ciy. 21:3, 4) Cisyomezyo eeci cilatugwasya kutanyema akaambo kazintu zitucitikila lino. Tulakonzya kukkomana akuba aluumuno lwamumizeezo nokuba kuti umwi watucitila cakutalulama, twafwidwa muyandwa wesu naa kuba apenzi limwi buyo. Nkaambo nzi? Akaambo kakuti tacikwe makani abuyumuyumu mbotukonzya kujana lino, tulizyi kuti “mapenzi eesu ngakaindi buyo kaniini” alimwi akuti munyika mpya, mapenzi aaya taanooliko.—2Kor. 4:17, 18.
14. Mbuti mbotukonzya kuyumya lusyomo lwesu muzisyomezyo zya Jehova zyakumbele?
14 Mbwaanga zisyomezyo zyakumbele zilayandika kapati kutegwa tube bantu bakkutila, mbuti mbotukonzya kuyumya lusyomo lwesu muzisyomezyo eezyi? Mbubwenya muntu mbwakonzya kuyandika kusama magilazi aameso kutegwa acikonzye kubona kabotu zintu zili alamfwu, andiswe tweelede kubweza ntaamu ziyandika kutegwa tuyumye lusyomo lwesu akweezeezya kuti tuli mu Paradaiso. Mucikozyanyo, ciindi notulibilikide kapati akaambo kapenzi lyakubula mali, tulakonzya kweezeezya buumi mbobunoobede ciindi notutanooyandiki mali alimwi nokutakabi bantu bacete. Mpoonya ciindi notwatyompwa akaambo kakutaba amukuli umwi, tulakonzya kuzinzibala kuyeeya zintu eezyi mbozitanooyandiki tweezyanisya abuumi mbobunooli bubotu twaakulondoka alimwi akumubelekela Jehova kwamyaka minji. (1Tim. 6:19) Masimpe kuti mazuba aano kuli zintu zinji zitulibilisya cakuti cilakonzya kutuyumina kuzinzibala kuyeeya kujatikizya zilongezyo zyakumbele. Pele ciindi notuzinzibala kuyeeya zintu zibotu Jehova nzyatusyomezyede, ciyootugwasya kubikkila maano kulinzizyo muciindi cakubikkila maano kumapenzi ngotujisi.
15. Ncinzi ncomwaiya kucakuluula camucizyi Christa?
15 Amubone zisyomezyo zyakumbele mbozyakamugwasya mucizyi Christa uukwetwe kumukwesu Dennis iiwambwa kale. Wakaamba kuti: “Ndiciswa bulwazi bwamilambi calo cindipa kweendela akacinga kabalema alimwi nsibukilwi bulo. Akaambo kaceeci abuzuba inga ndilatongela. Caino-ino, badokota bangu bakandaambila kuti kunyina nondiyooba kabotu. Pele mebo ndakalyaambauzya kuti, ‘Buumi tababuboni mbondibubona.’ Nkaambo mebo ndibikkilide maano kubuumi bwakumbele calo cindipa kuba aluumuno lwamumizeezo. Masimpe kuti mazuba aano ndiyandika kuliyumya kumapenzi manji aamunyika eeyi, pele kumbele ndiyookkomana abuumi bubotu munyika mpya.”
“AABO BAMUYOOWA KUNYINA NCOBABULA PE”
16. Nkaambo nzi Mwami Davida ncaakalembela kuti aabo bamuyoowa Jehova “kunyina ncobabula pe”?
16 Nokuba kuti inga katuli bantu bakkutila, bwini mbwakuti tunoojisi buyumuyumu. Amuyeeye buyo kujatikizya zintu izyakamucitikila Mwami Davida. Wakafwidwa bana bakwe botatwe, bantu bamwi bakamubejekezya zintu zibyaabi, balongwe bamwi bakamwaaba alimwi Mwami Saulo wakali kumuyandaula kwamyaka minji kutegwa amujaye. Nokuba boobo, wakazumanana kuliyumya kumapenzi aaya akwaamba kujatikizya Jehova kuti: “Aabo bamuyoowa kunyina ncobabula pe.” (Int. 34:9, 10) Nkaambo nzi ncaakaambila boobu? Akaambo kakuti wakalizyi kuti, nokuba kuti Jehova takonzyi kulesya mapenzi kucitika, wakali kuyoozumanana kumupa nzyayandika. (Int. 145:16) Mbubwenya mbuli Davida, andiswe tulakonzya kuba masimpe kuti Jehova uyootugwasya kuliyumya kumapenzi eesu calo iciyootupa kukkomana akuba aluumuno lwamumizeezo.
17. Nkaambo nzi ncomuyanda kuba bantu bakkutila?
17 Jehova uyanda kuti kamuli bantu bakkutila. (Int. 131:1, 2) Aboobo amucite kufwumbwa ncomukonzya kutegwa mube bantu bakkutila. Ikuti mwazumanana kubeleka canguzu kuba bantu balumba akuyumya bulangizi bwanu muzisyomezyo zyakumbele, muyoocikonzya kwaamba cakusinizya kuti: “Inzya, ndakkutila.”—Int. 16:5, 6.
LWIIMBO 118 “Kotuyungizyila Lusyomo”
a Mucikozyanyo, amweebelele makani aa Kukomba Kwamafwumofwumo aakuti Jehova Ulabalanganya Aabo Balicesya a jw.org.
b BUPANDULUZI BWACIFWANIKISO: Mukwesu ulabeleka abusena bwakukombela, mucizyi iwakaiya mwaambo wakutambaika ulabuzyigwa-buzyigwa amuswaangano wabbazu kumane mukwesu upa makani aabuleya.