SENA CAKALENGWA BUYA?
Maseelo Mbwaandaana Mumubili
Ciindi nomwakamitwa, buumi bwakatalika kwiinda mukaseelo komwe buyo kasyoonto kaitwa kuti zygote, akaambo kakuceya tatukonzyi kukabona syita kuti twabelesya muncini uutegwa microscope. Nokwakainda myezi misyoonto mwakazyalwa kamuli mwana. Seelo yomwe buyo yakacinca akuba maseelo aayinda ku 200 aindene mbwaabambidwe, kukomena, kuceya alimwi amulimo mbwaabeleka.
Amuzinzibale kuyeeya: Eeyi zygote ilapanga kkopi ya DNA akwaandaana muzibeela zyobilo. Maseelo aapangwa alawiinduluka mulimo ooyu kwaaziindi zili mbozibede. Kusaanguna, maseelo woonse aapangwa inga alakozyanya. Muma DNA, muli malailile woonse aayandika kupanga seelo mpya.
Kwainda nsondo yomwe kuzwa ciindi muntu naamita, maseelo alatalika kucita milimo yiinde-indene muzibeela zyobilo. Maseelo aamwi inga aba nsalalila, kumane amwi aba pulasenta iswaangene amatisyu alo aagwasya nsalalila kuti ikomene.
Munsondo yatatu, maseelo aansalalila aba muzibeela zyotatwe. Mukuya kwaciindi maseelo aalaanze alacinca akuba nsinga, bongo, mulomo, lukanda alimwi amaseelo aamwi buyo. Maseelo aakati alacinca akuba bulowa, mafwuwa, insa, milambi alimwi amatisyu aambi buyo. Kunze lyaboobo, maseelo aamukati apanga zizo zyamukati mbuli mapunga, subilo alimwi azizo zimbi zili mwida.
Ciindi mwana uutanazyalwa nayaabukomena, maseelo alacinca akuba maseelo ayinda ku 200 aindene
Ciindi muntu namitide, maseelo amwi alalonga—kaali alikke naa mutubunga—kuzwa kubusena bumwi bwansalalila kuunka kubusena bumbi. Maseelo aambi alaswaangana antoomwe akupanga ma sheet naa alavwungana akuba tutambo naa ma cavity. Kutegwa zyoonse eezyi zikonzyeke maseelo ayelede kubelekela antoomwe. Mucikozyanyo, aciindi cimwi ma sheet aamaseelo alalibunga akuba tuma tube tusyoonto. Zintu eezyi zilacitika mumasena aindene-indene munsalalila. Tuma tube tulatalika kulampa akuba aamitabi-tabi kumane tulaswaangana, eeci cipa kuti bulowa kabweenda kabotu mumubili.
Ciindi mwana naazyalwa kajisi buumi bubotu, mwaanda wamabbiliyoni aamaseelo alacinca mbwayelede kuba, busena nkwaayelede kukkala aciindi ceelede.
Ino muyeeya buti? Sena maseelo mbwaandaana mumubili akasanduka buya? Naa akalengwa buya?