LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • lfs cibalo 9
  • Zilongezyo Izili Mumulimo Wabu Misyinali

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Zilongezyo Izili Mumulimo Wabu Misyinali
  • Makani Aakuluula aa Bakamboni ba Jehova
  • Tutwe Twamakani
  • Ciindi Cakusaanguna Notwakamvwa Kasimpe Kamu Bbaibbele
  • Mbaakani Njondakalibikkila
  • Kuzuzikizya Mbaakani Yangu
  • Kubeleka Mulimo Wabumisyinali Muziindi Zikatazya
  • Kutandwa!
  • Kubelekela ku Honduras
  • Kuzuzikizya Mbaakani Zyakumuuya Kuletela Lukkomano Lwini-lwini
Makani Aakuluula aa Bakamboni ba Jehova
lfs cibalo 9
Ba Elfriede Urban.

BA ELFRIEDE URBAN | MAKANI AAKULUULA

Zilongezyo Izili Mumulimo Wabu Misyinali

Nondakacili mwana kwakacitika zintu zibyaabi kapati. Ndakazyalwa mu December 11, 1939 ku Czechoslovakia, nokwakainda buyo myezi yotatwe kuzwa Nkondo Yanyika Yoonse Yabili noyakatalika. Bamaama bakafwa nokwainda nsondo zyobilo akaambo kabuyumuyumu mbobakajana ciindi nobakali kunditumbuka. Aciindi eeco bataata bakaunkide ku Germany kuyoobeleka. Bubotu mbwakuti, bakaapa bazyala bamaama bakandibweza. Aciindi eeco, bakacili kukomezya basyoonto babamaama botatwe.

Kandili abaneene abasyaanene

Nkondo yakamana mu 1945, pele buumi bwakacili buyumu kapati. Twakali bana German, aboobo baku Czechoslovakia bakatutandila ku Germany, kwalo madolopo nkwaakanyonyookede alimwi bantu banji nkobakali bacete kapati. Zimwi ziindi bamaanti bakali kwiima mumulaini busiku boonse kutegwa babweze cakulya cisyoonto buyo. Mpoonya mazuba aamwi, twakali kuunka musyokwe kuyoocela micelo iili mbuli mulubbeni alimwi a abowa, zyalo nzyotwakali kucincanizya aacinkwa. Nzala yakalibbebbede kapati cakuti bantu bakali kubba zivwubwa zyaaŋanda mbuli bakkiti ababwa kutegwa bakalye. Kanji-kanji, twakali kwiilala.

Ciindi Cakusaanguna Notwakamvwa Kasimpe Kamu Bbaibbele

Bamakaapa bakali bacikombelo ca Katolika, pele tiitwakajisi Bbaibbele. Bapaizi bakakaka kubasambalila Bbaibbele lyomwe basyaanene, akwaamba kuti basicikombelo bakeelede buyo Kuswiilila kumulumbe. Akaambo kaceeci, basyaanene bakalijisi mibuzyo minji iijatikizya Leza njobatakajisi bwiinguzi.

Ndakajisi buyo myaka iili 7 ciindi Bakamboni ba Jehova bobilo nobakatuswaya kwesu. Kababelesya Bbaibbele, bakayiingula mibuzyo njobakajisi basyaanene iijatikizya butatu, mulilo wahelo, aciimo cabafwide. Basyaanene bakakkutila abwiinguzi busalede mbobakapegwa bwamu Bbaibbele. Bakasinizya kuti bakajana kasimpe. Kuzwa waawo, mukwasyi woonse wakazumina kwiiya Bbaibbele abanabukwetene bamwi Bakamboni.

Mbaakani Njondakalibikkila

Noliba leelyo nondakacili mwana, ndakali kumuyanda Jehova. Cakali kundibotela kubala zibalo zijatikizya bamisyinali ibakali kubelekela Jehova mumasena aakulamfwu. Aboobo, ndakali kulibuzya kujatikizya mbobakali kupona, alimwi ambocakabede kukambaukila bantu batakalinalimvwide zina lya Jehova.

Ba Elfriede nobakacili bana kabakkede adesiki kucikolo.

Kanditanalibikkila mbaakani yakubeleka mulimo wabumisyinali

Nondakali aamyaka iili 12, ndakalibikkila mbaakani yakuti ndikabe misyinali, alimwi ndakatalika kubeleka canguzu kutegwa ndiizuzikizye. Kusaanguna, ndakasolekesya kuba mukambausi musungu wamakani mabotu. Mpoonya mu December 12 1954, ndakabbapatizyigwa, kumane mukuya kwaciindi ndakaba mupainiya. Asyoonto-syoonto ndakali kuyaabwiizuzikizya mbaakani yangu!

Ndakalizyi kuti ikutegwa ndikanjile Cikolo ca Gileadi, ndakeelede kuzyiba Cikuwa, aboobo ndakabeleka canguzu kuciiya. Ndakayeeya kuti ndiciiye kwiinda mukubandika abasikalumamba bana America ibakali mu Germany aciindi eeci. Bumwi buzuba ndakaunka kuli sikalumamba umwi akumwaambila kuti, “Ndime Kristo.” Wakandilanga akundivwiila caluzyalo kuti, “Ndasyoma usola kwaamba kuti ‘ndili Munakristo.’” Tiindakali kucaambaula kabotu Cikuwa kweelana ambondakali kuyeeya!

Nondakali aamyaka yakuma 20, ndakalongela ku England, kwalo mafwumofwumo nkondakali kubeleka mulimo wakulela bana kumukwasyi umwi wa Bakamboni. Mpoonya masyikati, ndakali kucita bukambausi bwakuŋanda aŋanda, bwalo ibwakandigwasya kwiiya Cikuwa. Nokwakainda mwaka omwe kandili ku England, ndakatalika kucaambaula kabotu.

Ndakapiluka ku Germany, kumane mu October 1966, ndakatambwa kubeleka mulimo wabupainiya bwaalubazu ku Mechernich. Pele bantu bamucilawo eeci tiibakali kuubikkila maano mulumbe. Nokuba kuti kwantontola cinani, tiibakali kutunjizya mumaanda aabo. Kanji-kanji ndakali kumukombelezya Jehova kuti, “Ikuti aciindi cimwi ukandipe coolwe cakubeleka mulimo wabumisyinali, ndalomba kuti ukanditume kubusena kukasaala.”

Kuzuzikizya Mbaakani Yangu

Nokwakainda myezi iili mbwiibede kuzwa nondakatalika mulimo wabupainiya bwaalubazu, Jehova wakandipa cintu ncondakali kulombozya! Ndakatambwa kuyoonjila Cikolo ca Gileadi kkilasi yanamba 44, calo cakamana mu September 10, 1967. Ino ndakali kuyootumwa kuyoobelekela kuli? Kucisi cibotu kapati ca Nicaragua, ku Central America! Bamisyinali ibakali kale nkuko bakatutambula amaanza obilo mebo abeenzuma botatwe mbotwakali limwi. Ndakalimvwa mbwaakalimvwa mwaapostolo Paulo, ‘iwakalumba Leza akuyumizyigwa’ ciindi bakwesu nobakaboola kuzyoomucinga.​—Milimo 28:15.

Ba Elfriede abasicikolonyina balanga maapu iitondezya nyika yoonse.

Ku Cikolo ca Gileadi (ndili kulumwensyi), abasicikoloma ba Francis aba Margaret Shipley

Ndakatumwa kuyoobelekela kudolopo lya León, kwalo nkondakalibikkila mbaakani yakuti ndiiye ci Spanish cakufwambaana. Nokuba kuti mwaambo ooyu twakali kuwiiya kwamyezi yobilo mukkilasi kwamawoola aali 11, cakandikatazya kuwiiya!

Ndilayeeya buzuba bumwi mubukambausi mukamwiniŋanda wakandibuzya naa inga wandipa dilinki ibantu bakubusena oobu njobaita kuti fresco. Ndakali kuyeeya kuti ndamwiingula kuti ndinywa buyo “meenda.” Pele bwiinguzi bwangu bwakamugambya mukaintu ooyu. Nokwakainda mazuba, ndakazyikuzyiba kuti ncondakaingula muci Spanish cangu cityokede, cakali kwaamba kuti ndinywa buyo “meenda aasalala”! Bubotu mbwakuti, mukuya kwaciindi ndakazyi kucizyiba ci Spanish.

Ba Elfriede aba Marguerite kabatantide bbiza.

Aba Marguerite, mbondakali kubeleka limwi mulimo wabumisyinali kwamyaka iili 17

Kanji-kanji, banamukwasyi boonse bakali kuzumina kwiiya Bbaibbele, aboobo twakali kwiiya ambabo. Mbwaanga mu León mwakali luumuno, ndakali kuyandisya kusololela ziiyo zya Bbaibbele kumangolezya mane kusikila kuma 22:00hrs. Alimwi buya bunji bwabantu bamudolopo ndakalaazyi mazina aabo. Ndanooya kuŋanda, ndakali kubaanzya basimukoboma alimwi akwiizya ambabo ciindi nobakali kuumwa muwo aanze kumangolezya.

Ku León ndakagwasya bantu banji kwiiya kasimpe. Uumwi wabaabo mbondakagwasya muzyali wabana basankwa bali 8 wazina lya Nubia. Ndakazumanana kwiiya ambabo kusikila mu 1976, nondakatumwa kuyoobelekela ku Managua. Kwamyaka iili 18, tiitwakali kubandika aba Nubia abana babo, kusikila nondakaunka ku León kumuswaangano wacooko. Notwakali kulyookezya masyikati, kwakali kunga bana baba Nubia boonse baboola kulindime! Ndakakkomana kaka kubona kuti ba Nubia bakacikonzya kukomezya bana babo mukasimpe.

Kubeleka Mulimo Wabumisyinali Muziindi Zikatazya

Kumamanino aakuma 1970, mu Nicaragua kwakatalika manyongwe aabasitwaambo twacisi. Nokuba boobo, twakazumanana kukambauka kusikila mpotugolela. Mucilawo ca Masaya icili kumusanza kwadolopo mwalo mondakali kubelekela, ikanji-kanji twakali kujana basimanyongwe banyamwide zilwanyo. Bumwi buzuba notwakali kumuswaangano kumangolezya, kabunga kabazangi kategwa Sandinista abasikalumamba ibakwabilila mfwulumende bakatalika kudubulana cakuti twakalala aansi mu Ŋanda ya Bwami kutegwa tutadubulwi.a

Buzuba bumwi nondakali mubukambausi, ndakajana kabunga kabazangi ibakasamide zisooti zisisa busyu kabadubula basikalumamba ibakwabilila mfwulumende. Ndakasola kutija, pele nkujana batalika kuyaabuvwula. Ndakazuzila kulubazu lumwi, pele kwakanyina aakuyubila. Kumane kwakatalika kumwaika misyonga yantobolo kuzwa mumahelikkoputa aamfwulumende. Mpoonya, mwaalumi umwi wakajalula mulyango akundikwelela muŋanda yakwe. Ndakalimvwa kuti ngu Jehova wakandivwuna!

Kutandwa!

Ndakabeleka mudolopo lya Masaya kusikila mu March 20, 1982, ibuzuba mbonditakalubi. Ibuzuba oobu kuseeni, mebo abamisyinali bambi bali 5 notwakali kuyanda kulya cakulya cakuseeni, twakabona kakamu kabazangi ibakajisi ntobolo kababoola kuŋanda yesu yabamisyinali. Bakanjila motwakali kulida, kumane umwi wakati: “Ndamupa buyo woola lyomwe kuti aumwi apakiŋe zintu zyakwe mpoonya akututobela.”

Bazangi aaba bakatutola kubusena bumwi, kwalo nkobakatwaanga kwamawoola aali mbwaabede. Kumane swebo notuli 4 bakatukkwezyeka mukabbaasi akututola kumunyinza wa Costa Rica, mpoonya twakatandwa mucisi. Mukuya kwaciindi, bamisyinali bali 21 abalo bakatandwa.

Bakwesu baku Costa Rica bakaakututambula kabotu, kumane buzuba bwakatobela twakasika kuofesi yamutabi ku San José. Nokuba boobo tiitwakakkalisya amutabi. Nokwakainda mazuba aabalilwa ku 10, swebo notuli 8 twakaunka ku Honduras, kwalo nkotwakatumwa kuyoobeleka mulimo wabumisyinali.

Kubelekela ku Honduras

Ndakatumwa kuyoobelekela mudolopo lya Tegucigalpa, ku Honduras, mwalo imwakali buyo mbungano yomwe. Nokuba boobo mumyaka iili 33 njondakabeleka mudolopo eeli, mbungano zyakavwula akusika ku 8. Pele cuusisya ncakuti, mukuya kwaciindi bugwebenga bwakavwula mu Tegucigalpa. Babbi bakavwula, cakuti bunji bwaziindi andime ndakali kubbidwa. Kunze lyaboobo, kwakali atukamu twabazangi itwakali kundilomba mali naa “mutelo wankondo” kweelana ambobakali kuwiita aciindi eeco. Ndakali kubaambila kuti, “Ndijisi cintu cimwi ciinda kubota kwiinda mali,” kumane ndakali kubapa katulakiti naa magazini. Eeci cakali kupa kuti kabandileka buyo!

Bunji bwabantu bamu Tegucigalpa bakali basiluumuno alimwi bakalaaluzyalo, cakuti ibamwi ndakabagwasya kwiiya kasimpe. Mucikozyanyo, ndilayeeya buzuba bumwi sikwiiya wazina lya Betty iwakali kulibonya kuyaambele kumuuya, wakandaambila kuti wakali kuyanda kutalika kuunka kucikombelo ca evangelical. Ndakatyompwa kapati, nokuba boobo nokwakainda myaka yobilo wakandaambila kuti wakazwa mucikombelelo eeci akutalika kwiiya Bbaibbele alimwi, eeco cakandikkomanisya kapati. Ino ncizi cakamupa kuzwa? Akaambo kakuti taakajana luyando mbuli luli akati ka Bakamboni. (Johane 13:34, 35) Wakandaambila kuti: “Nywebo mulatambula bantu boonse kumiswaangano yanu, tacikwe makani mbavwubi naa mbacete. Mulaandeene kapati.” Mukuya kwaciindi, wakabbapatizyigwa

Ŋanda yabamisyinali yaku Tegucigalpa yakajalwa mu 2014, kumane ndakatumwa kuyoobelekela ku Panama. Calino mebo abeenzuma bamwi bali 4 ibabeleka mumulimo ooyu kwaciindi cilamfwu, tukkala muŋanda yabamisyinali.

Maapu iitondezya masena aaku Central America nkobakali kukkala akukambaukila ba Elfriede: Tegucigalpa, Honduras; León a Masaya, Nicaragua; Costa Rica; a Panama.

Kuzuzikizya Mbaakani Zyakumuuya Kuletela Lukkomano Lwini-lwini

Lino ndabeleka kwamyaka iibalilwa ku 55 mumulimo wabumisyinali. Calino, akaambo kakuciswa-ciswa, tandicibeleki mbuli kaindi. Nokuba boobo Jehova wandigwasya kuzumanana kuyiisya bantu.

Sena nondakalibikkila mbaakani yakucita zintu zimwi mubuumi? Inzya, nondakacita oobo. Pele nondakaindwa zilongezyo zinji kapati! Eeci candipa kuba acoolwe cakuba abana basankwa abasimbi bakumuuya bainda ku 50, balo mbondakagwasya kwiiya kasimpe alimwi abalongwe bambi banji. Kunze buyo lyakuba “amukwasyi mupati ooyu,” ndilatambula lugwasyo aluyando kuzwa kuli baanti ba Steffi, ibakkala ku Germany.

Nokuba kuti tiindaakakwatwa, kunyina nondilimvwa kulendelelwa. Jehova ulaandime lyoonse. Kunze lyaboobo, ndakaba abalongwe mbuli ba Marguerite Foster, mbotwali kubeleka limwi mulimo wabumisyinali kwamyaka iili 17. Kwakatucitikila zintu zinji zibotu antoomwe, alimwi tucili balongwe kusikila sunu.​—Tusimpi 18:24.

Kuzyiba kuti ndakabelesya buumi bwangu kubelekela Jehova, kundipa kulimvwa kukkutila. Ndakacizuzikizya cintu ncondakali kulombozya kubwana, alimwi kwandicitikila zintu zinji zibotu! Ndalikkomene mubuumi alimwi ndilangila kumbele nondiyoomubelekela Jehova mane kukabe kutamani.

a Kabunga kabazangi ikakali kwiitwa kuti Sandinista National Liberation Front kakazyi kuba ampuwo mu Nicaragua kumamanino aakuma 1970 kumane mukuuya kwaciindi kakagwisya bulelo bwakalela kwamyaka iinda ku 40.

    Chitonga Publications (1991-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi