CIIYO 48
Kulanga-langa Twaambo
TULALUMBA ikucinca Ijwi lya Leza nkolyacita mubuumi bwesu alimwi tuyanda kuti abamwi bagwasyigwe. Kunze lyaboobo, tulizyi kuti bantu mbobaatambula makani mabotu kulabujatikizya bulangizi bwabo. (Mt. 7:13, 14; Joh. 12:48) Tulayandisya kuti bakatambule kasimpe. Pele kunze lyalusyomo abusungu, tuyandika kuba abupampu ikutegwa tuzwidilile.
Imakani aalonda kutondezya mbwaataluzi makani ngasyoma muntu, nokuba kuti kwabikkilizyigwa a Magwalo manji aapa bumboni, kanji-kanji ibantu tabayandi kwaamvwa pe. Mucikozyanyo, ikuti mapobwe aadumide aile kwaambwa kuti taayandiki akuti akatalisyigwa abantu batakombi Leza, eeci inga tacikonzyi kucinca bantu bamwi mbobaabona mapobwe aaya. Kulanga-langa twaambo tumvwika kanji-kanji kulagwasya. Ino ncinzi cijatikizyidwe mukulibombya?
Imagwalo atwaambila kuti “busongo buzwa kujulu . . . mbwaluumuno, bulatontola.” (Jak. 3:17) Ibbala lya Cigiliki lyakasandululwa kuti “bulatontola” kuligama lyaamba “kulibombya.” Busanduluzi bumwi bubelesya mabala aakuti “kubikkila maano,” “kubomba” naa “kweengelela.” Amubone kuti kutontola kuli mbokuswaangene aluumuno. Kuli Tito 3:2, kulabandaukwa antoomwe akubomba moyo alimwi kwaambwa kuti kuliindene abusinkondo. Kuli Ba-Filipi 4:5 tukulwaizyigwa kuti katuzyibwa a “butontozi” bwesu. Imuntu mubombe ulabikkila maano mbwaakakomena muntu ngwabandika limwi, bukkale bwakwe ambwalimvwa. Ulalibombya nokuyandika kucita boobo. Ikubandika abamwi munzila iili boobu kupa kuti baanguluke akuswiilila notusalazyanya twaambo kwiinda mu Magwalo.
Aakutalikila. Sikulemba zyansiku Luka waamba kuti, mwaapostolo Paulo naakali ku Tesalonika wakabelesya Magwalo, ‘ikupandulula akutondezya kuti Kristo wakeelede kupenga akubuka kubafwu.’ (Inc. 17:2, 3) Cikondelezya ncakuti, Paulo wakacita oobo mucikombelo caba Juda. Aabo mbaakali kukananina bakali kwaatobela kapati Magwalo aa Cihebrayo. Cakaliluzi ikutalika amakani ngobakali kusyoma.
Paulo naakali kwaambaula kuba Giliki munkuta yamu Atene, tanaakatalika akutondezya ncaamba Magwalo. Pele wakatalika azintu nzyobakazyi alimwi anzyobakali kusyoma. Wakabelesya zintu eezyi kucita kuti babikkile maano kumakani aamba zya Mulengi amakanze Aakwe.—Inc. 17:22-31.
Mazuba aano kuli myaanda-myaanda yabantu batatobeli ncolyaamba Bbaibbele mubuumi bwabo. Pele buumi bwamuntu aumwi bulijatikizyidwe abuyumu-yumu bwamazuba aakumamanino aabukkale oobu. Bantu balombozya bubotu. Ikuti mwasaanguna kutondezya kuti mulazibikkila maano zintu zibakatazya mpoonya akutondezya Bbaibbele mbolyaamba, kubomba kuli boobo kulakonzya kubakulwaizya kuswiilila nzyolyaamba Bbaibbele kumakanze Leza ngajisi kubantu boonse.
Ambweni cimwi ciindi cikono ncaakakona sikwiiya Bbaibbele kubazyali bakwe cilabikkilizya amakani amwi ngasyoma alimwi atunsiya-nsiya. Pele lino sikwiiya waiya kuti makani aayo alimwi atunsiya-nsiya tazimukkomanisyi Leza, wazyikaka akutobela nzyolyaamba Bbaibbele. Ino mbuti sikwiiya mbwakonzya kubaambila bazyali bakwe kusala nkwaacita? Balakonzya kuyeeya kuti ikukaka cikono cabukombi ncobakamupa caamba kuti wabakaka abalo. Sikwiiya Bbaibbele ulakonzya kuyeeya kuti katanabelesya Bbaibbele ikwaamba cakamupa kusala boobu, weelede kwaambila bazyali bakwe kuti ulabayanda akuti ulabalemeka.
Nokuyandika Kulibombya. Jehova lwakwe nokuba kuti ulijisi nguzu zyakweendelezya, ulakkazyika moyo kapati. Nobakali kufwutula Loti amukwasyi wakwe mu Sodoma, bangelo ba Jehova bakamwaambila kuti: “Amutijile kuzilundu zili kule, kutegwa mutafwidilili.” Pele Loti wakakombelezya kati: “Peepe, ndakomba kutabi boobo, nobaalu bangu.” Wakalomba kuti accijile ku Zoari. Jehova wakamweengelela Loti kwiinda mukumuzumizya kucita boobo; aboobo minzi iimbi noyakanyonyoonwa, Zoari kunyina nowakanyonyoonwa. Pele kumbele amazuba, Loti wakaatobela malailile Jehova ngaakamwaambila kumatalikilo akuya kuzilundu. (Matalikilo 19:17-30) Jehova wakalizyi kuti wakaliluzi, pele cakukkazyika moyo wakamweengelela Loti kusikila leelyo naakakabona kaambo.
Ikutegwa tucikonzye kubandika kabotu abamwi, andiswe tweelede kubakkazyikila moyo. Tulakonzya kusinizya kuti kaambo nkaamba umwi takaluzi, ambweni inga katujisi twaambo tukonzya kumuzula mpeena aawo. Pele zimwi ziindi ncibotu ikutagunisya muntu ngomubandika limwi. Ikubomba tacaambi kuti nkwiile kuzumina zintu noziteendelani azyeelelo zya Jehova. Inga cainda kubota kumulumba muntu kumakani ngaamba naa kuumuna buyo ikuti waamba twaambo tutaluzi kucita kuti mubikkile maano kukaambo aako kayoomugwasya kapati. Nokuba kuti wakazya makani ngomusyoma, amulijate. Mulakonzya kumubuzya cimupa kwaamba boobo. Amuswiililisye bwiinguzi bwakwe. Eeci ciyoomugwasya ikubona mbwayeeya. Alimwi alakonzya kuba ngamatalikilo aakutalisya mubandi uugwasya ciindi ciboola.—Tus. 16:23; 19:11.
Jehova wakapa bantu lwaanguluko lwakulisalila nzyobayanda. Ulabazumizya kubelesya lwaanguluko ndobajisi nokuba kuti balakonzya kulubelesya munzila mbyaabi. Kali sikwiiminina Jehova mukukanana, Joshua wakabandauka milimo Leza njaakacitila Israyeli. Pele alimwi wakati: “Pele na mumeso aanu kwabija kumanina Jehova milimo, lino amulisalile buzuba obuno ngumuyanda kubelekela, nanka mizimu bamauso njibakabelekela mutala lyamulonga, nanka mizimu yaba-Amori mbemukede abo munyika yabo. Pele mebo abasiŋanda bangu tulabelekela Jehova.” (Jos. 24:15) Imulimo ngotujisi sunu ngwakupa “bumboni,” alimwi tulaamba cakutadooneka pele tatusinikizyi bantu kusyoma. (Mate. 24:14) Baleelede kulisalila alimwi tatubakasyi kucita oobo.
Amubuzye Mibuzyo. Jesu wakasiya cikozyanyo cibotu kapati mukusalazyanya abantu. Wakabubikkila maano bukkale bwabo alimwi wakabelesya zikozyanyo nzyobakazyi kabotu. Alimwi wakaibelesya kabotu mibuzyo. Eeci cakabapa coolwe bamwi cakwaamba nzyobakali kuyeeya alimwi zyakabonwa nzyobakajisi mumoyo. Alimwi cakabakulwaizya kwaalangisya makani ngobakali kubandika.
Imwaalumi Similawo wakabuzya Jesu kuti: “Mufundisi, ino ndicite buti kuti ndinjile mubuumi ubutamani?” Jesu wakali kukonzya kumwiingula mpoonya aawo. Pele wakamukulwaizya kuti aambe mbwayeeya. “Kwakalembwanzi mumulao? Ubala kutinzi ino?” Imwaalumi wakavwuwa kabotu. Sena bwiinguzi bubotu mbwaakapa bwakapa kuti mubandi umane? Peepe. Jesu wakamulekela mwaalumi kuzumanana alimwi mubuzyo ngwaakabuzya mwaalumi wakatondezya kuti wakali kulibikka kuti walo uliluleme. Wakabuzya kati: “Ino munamuzeesu nguni?” Muciindi cakumupa bupanduluzi, bwalo mbwaakali kulangilwa kukazya akaambo kaba Juda mbobakali kubabona Bamasi aba Samariya, Jesu wakamukulwaizya kukalangisya kaambo kakali mucikozyanyo. Cakali cikozyanyo camu Samariya siluzyalo wakagwasya silweendo umwi wakabbidwa akuumwa, kakuli mupaizi amu Levi kunyina nobakamugwasya. Kwiinda mukubuzya mubuzyo muuba-uba, Jesu wakabona kuti imwaalumi ulya wakakabona kaambo. Nzila njaakabelesya Jesu mukuyiisya kwakwe yakapa kuti bbala lyakuti “munamuzeesu” mwaalumi ulya alimvwe munzila njatana limvwide. (Lk. 10:25-37) Cabotaace cikozyanyo nceeci kwiiya! Muciindi cakwiile kwaambaula nyolikke, ikwiile kumupa twaambo ngomubandika limwi, amubone mbomukonzya kubelesya mibuzyo azikozyanyo zili kabotu zikulwaizya uumuswiilila kuyeeya.
Amupe Twaambo. Mwaapostolo Paulo naakakanana mucikombelo mu Tesalonika, tanaakaile kubala zyeezyo ibamuswiilila nzyobakali kuzuminizya. Luka waamba kuti Paulo wakapandulula, wakapa bumboni akutondezya mbozyigwasya nzyaakabala. Akaambo kaceeco, “bamwi babo bakasyoma, basangana aba-Paulo a-Sila.”—Inc. 17:1-4.
Kufwumbwa muntu uuli akati kabaswiilizi, ikubandika munzila iili boobu kulakonzya kumugwasya. Eeci cili masimpe nomupa bumboni kubasazinyoko, mbomubeleka limwi naa mbomwiiya limwi kucikolo, nomubandika abantu mbomutazyi mumulimo wakukambauka, nomweendelezya ciiyo ca Bbaibbele antela nomukanana makani mumbungano. Nomubala lugwalo, icaambwa inga kamucizyi nywebo pele ikutali muntu ngomubalila. Bupanduluzi bwanu bulakonzya kulimvwisya mbuli kuti mulisumpula buya. Sena ikubikkila maano akupandulula buyo twaambo tuyandika mulugwalo inga takugwasyi? Sena inga mwapa buyo bumboni kuzwa mucibalo naa kwiinda mukubala lugwalo lumbi lwaamba makani aayo? Sena inga mwatondezya kwiinda mukupa cikozyanyo ibubotu bwamakani ngomwaamba? Sena mibuzyo ilakonzya kubagwasya bamuswiilila ikwaalangisya makani? Ikutulanga munzila iili boobo twaambo kulakulwaizya alimwi kugwasya bantu kuyeeya.