LAIBBULALI YAA INTANETI ya Watchower
Watchtower
LAIBBULALI YAA INTANETI
Chitonga
  • BBAIBBELE
  • ZYAKAMWAIGWA
  • MISWAANGANO
  • be p. 56-p. 61 munc. 3
  • Amuyungizye Luzibo Mbomuli Baiyi

Kunyina vidiyo aawa mpomwasala.

Vidiyo yakaka kulila.

  • Amuyungizye Luzibo Mbomuli Baiyi
  • Amugwasyigwe Alwiiyo Lujanwa mu Cikolo Camulimo Weendelezyegwa a Leza
  • Tutwe Twamakani
  • Makani Aakozyenye
  • Amusyome Muli Jehova
  • Amumulemeke Jehova
  • “Muleelede Kwaandaanya”
  • Amubakulwaizye Kuyeeya Baswiilizi
  • Aabe Makani Aanjila Mumoyo
  • Amutondezye Mbwaakonzya Kubelesyegwa Makani
  • Amube Citondezyo Cibotu
  • Makani Aanjila Mumoyo
    Amugwasyigwe Alwiiyo Lujanwa mu Cikolo Camulimo Weendelezyegwa a Leza
  • Amuyiisye Cabusongo Aluzibo
    Ngazi Yamulindizi—1999
  • ‘Amulifutule Nobeni Abaabo Ibamumvwa’
    Ngazi Yamulindizi—2000
  • Imulumbe Ngotweelede Kwaambilizya
    Amugwasyigwe Alwiiyo Lujanwa mu Cikolo Camulimo Weendelezyegwa a Leza
Amubone Azimwi
Amugwasyigwe Alwiiyo Lujanwa mu Cikolo Camulimo Weendelezyegwa a Leza
be p. 56-p. 61 munc. 3

Amuyungizye Luzibo Mbomuli Baiyi

INO nimbaakani nzi njomujisi mbomuli baiyi? Ikuti mwakaba basikumwaya ba Bwami caino-ino, cakutadooneka mulombozya kwiiya mbokusololelwa ciiyo ca Bbaibbele caaŋanda, mbwaanga Jesu wakapa basikumutobela bakwe mulimo wakugwasya bantu kuba basikwiiya. (Mt. 28:19, 20) Ikuti kamuli kale aluzibo mumulimo ooyu, ambweni mbaakani yanu njakuba aluzibo lwakupandulula kabotu makani ikutegwa bantu mbomugwasya kabaamvwisya. Ikuti kamuli bazyali, cakutadooneka muyanda kuba baiyi ibakonzya kukulwaizya bana ikwaaba buumi bwabo kuli Leza. (3 Joh. 4) Ikuti kamuli baalu naa kamulombozya kuba mwaalu, ambweni muyanda kuyooba mwaambi waabuleya uukonzya kukulwaizya bamuswiilila ikutegwa bamulumbe Jehova alimwi anzila zyakwe. Ino mbuti mbomunga mwazizuzikizya mbaakani eezyi?

Amwiiye Mwiiyi Mupati, Jesu Kristo. (Lk. 6:40) Takudoonekwi buya pe ikuti nzyaakaamba Jesu ambwaakali kuzyaamba ikwaambila bantu ibakali munsi amulundu abaabo ibakali kweenda munzila, bakacili kuziyeeya noliba leelyo nokwakaindide ciindi cilamfwu. Jesu wakabapa kuyeeya alimwi akuzicita nzyobakali kumvwa bakali kumuswiilila mane wakabagwasya kubona mbazu mobakali kunoobelesya njiisyo kutegwa bazimvwisye. Sena andinywe mulakonzya kucita mbubwenya?

Amusyome Muli Jehova

Icilongwe ncaakajisi Jesu a Wisi wakujulu kubikkilizya anguzu zyamuuya wa Leza, zyakamugwasya kapati kuba aluzibo lwakuyiisya. Sena mulapaila kuli Jehova camoyo woonse ikutegwa muzwidilile mukusololela ciiyo ca Bbaibbele caaŋanda? Ikuti kamuli bazyali, sena mulapaila lyoonse ikulomba busolozi bwa Leza mukuyiisya bana banu? Sena mulapaila camoyo woonse ciindi nomulibambila kuyookanana makani naa ikweendelezya miswaangano? Ikusyoma muli Jehova camoyo woonse ikuli boobo kuyoomugwasya kuba mwiiyi uucibwene.

Tulakonzya kutondezya kuti tulamusyoma Jehova munzila aimbi kwiinda mukuba alusyomo mu Jwi lyakwe, Ibbaibbele. Mumupailo wakwe imangolezya aabuzuba bwamamanino bwabuumi bwakwe kali muntu uulondokede, Jesu wakaambila Wisi kuti: “Ndakabapa ijwi lyako.” (Joh. 17:14) Nokuba kuti Jesu wakali aluzibo lunji kapati, kunyina naakaamba zintu zyakwe mwini. Lyoonse wakali kwaamba zintu nzyaakamuyiisya Wisi, aboobo wakatusiila cikozyanyo ncotweelede kutobela. (Joh. 12:49, 50) Ijwi lya Leza mbubwenya mboliyobwedwe mu Bbaibbele, lilijisi nguzu zyakweendelezya bantu—imilimo yabo, mizeezo ambobalimvwa. (Heb. 4:12) Mbomuya buyungizya luzibo lwanu mu Jwi lya Leza akulibelesya kabotu mumulimo wanu, muyoocizyiba kuyiisya munzila iiyoomugwasya kuyanzanya bantu a Leza.—2 Tim. 3:16, 17.

Amumulemeke Jehova

Ikuba mwiiyi mukutobela cikozyanyo ca Kristo tacaambi ikwiile kwaamba makani aakondelezya pe. Masimpe, ibantu bakagambwa “kumajwi aaluzyalo” aa Jesu. (Lk. 4:22) Pele ino Jesu wakali ambaakani nzi mukukanana kabotu? Yakali yakulemeka Jehova, ikutali kuba ampuwo lwakwe. (Joh. 7:16-18) Alimwi wakakulwaizya basikumutobela kuti: “Mumuni wanu umunike kunembo lyabantu, kuti babone milimo yanu mibotu, balemeke Usowanu uuli kujulu.” (Mt. 5:16) Injiisyo eeyi yeelede kutugwasya mukuyiisya kwesu. Tatweelede kuba amakanze aakucita cintu cili coonse cikonzya kunyonganya mbaakani eeyo. Aboobo ciindi notusala zintu nzyotuyookanana naa mbotuyoozikanana, cilayandika kapati kulibuzya kuti, ‘Sena eeci ciyoobagwasya bantu ikumulumba Jehova antela ciyoopa kuti ndibe ampuwo?’

Mucikozyanyo, izitondezyo azikozyanyo zyakacitika ncobeni zilakonzya kubelesyegwa kabotu mukuyiisya. Pele ikuti kwaambwa cikozyanyo cilamfwu naa kwabikkilizyigwa azintu zitayandiki nomuluula cakacitika, ikaambo nkomuyanda kusalazya takakamvwugwi pe. Mbubwenya buyo, akwalo kwiile kwaamba twaano tukondelezya kuzibaanya buyo makanze aamulimo wesu. Mubwini, ikuti kwacitwa boobo, nkokuti imwiiyi uyanda kuba ampuwo mwini muciindi cakuzuzikizya makanze eeni aalwiiyo lweendelezyegwa a Leza.

“Muleelede Kwaandaanya”

Ikutegwa muntu abe sikwiiya, uleelede kuzimvwisya kabotu zintu nzyali mukuyiisyigwa. Uleelede kumvwa kasimpe akubona mbokaindene anjiisyo zimbi. Ikwaandaanya kulagwasya mukucita boobo.

Cakwiinduluka-induluka, Jehova wakakulwaizya bantu bakwe kuti “muleelede kwaandaanya” zintu zisalala azintu zisofweede. (Bapaizi 10:9-11) Wakaamba kuti, aabo ibakali kuyoobelekela mutempele lyakwe lipati lyakumuuya bakali kuyooyiisya bantu “kwiindana kwazintu zisalala azintu buyo.” (Ezekiyeli 44:23) Ibbuku lya Tusimpi lilizwide makani aakwaandaanya bululami abubi, busongo abufwubafwuba. Noziba zintu zitaandeene zilakonzya kwaandanizyigwa. Kweelana ambokulembedwe kubbuku lya Ba-Roma 5:7, imwaapostolo Paulo wakaandaanya muntu uululeme amuntu mubotu. Mubbuku lya Ba-Hebrayo, wakatondezya mbousumpukide mulimo wabupaizi bwa Kristo kwiinda boobo bwa Aroni. Masimpe, kweelana abwakalemba mwiiyi wamumwaanda wamyaka wa 17 wazina lya John Amos Comenius: “Ikuyiisya caamba ikutondezya mboziindene zintu zisiyene-siyene kweelana amilimo yanzizyo, mbozyaanzidwe ambozyakatalika. . . . Aboobo, ooyo uucizyi kwaandaanya zintu, nkokuti ulicizyi ikuyiisya.”

Mucikozyanyo, atulange-lange citondezyo camuntu uuyiisya mweenzyinyina makani aa Bwami bwa Leza. Ikuti katamvwisyi ncobwaamba Bwami, mulakonzya kumutondezya kwiinda mukwaandaanya ncolyaamba Bbaibbele anjiisyo yakuti Bwami mbube buyo bwamumoyo wamuntu. Antela mulakonzya kumutondezya ikwiindana kuliko akati ka Bwami amfwulumende zyabantu. Pele kubantu aabo ibaazyi makani aaya aantalisyo, mulakonzya kubapa twaambo tuyungizyidwe. Inga mwabatondezya kwiindana kuliko akati ka Bwami bwabu Mesiya abweendelezi bwa Jehova bwakujulu aansi ibupanduludwe ku Intembauzyo 103:19, naa akati ka “Bwami bwa-Mwanaakwe uuyandwa” bwaambwa kubbuku lya Ba-Kolose 1:13, antela “mitwe” yaambwa ku Ba-Efeso 1:10. Ikwaandaanya zintu kulakonzya kumugwasya kubatondezya kabotu bamuswiilila njiisyo eeyi yamu Bbaibbele iiyandika kapati.

Cakwiinduluka-induluka, Jesu wakaibelesya nzila eeyi mukuyiisya kwakwe. Wakaandaanya muzeezo wakadumide ku Mulawo wa Musa amakanze eeni aa Mulawo. (Mt. 5:21-48) Wakaandaanya ikulyaaba kuli Leza kumaninide kumicito yaba Farisi yakuupaupa ameso. (Mt. 6:1-18) Wakaandaanya muuya wakajisi baabo ibakali kucitila bamwi “kami-kami” amuuya wakulyaaba basikumutobela ngobakeelede kutondezya. (Mt. 20:25-28) Aciindi cimwi kweelana ambokulembedwe kubbuku lya Matayo 21:28-32, Jesu wakakulwaizya basikumuswiilila ikulibonena kwaandaana kuliko akati kakulibona kuba balulami akweempwa kwini-kwini. Eeci cituleta kukaambo akambi kayandika kapati mukuyiisya kuli kabotu.

Amubakulwaizye Kuyeeya Baswiilizi

Kubbuku lya Matayo 21:28 tubala kuti Jesu wakatalika cikozyanyo cakwe amubuzyo wakuti: “Muyeeyanzi?” Imwiiyi uuyiisya kabotu tapi buyo twaambo naa bwiinguzi pe. Muciindi caboobo, ulabakulwaizya ibamuswiilila kubelesya maano aabo. (Tus. 3:21; Rom. 12:1) Zimwi ziindi eeci cilacitwa kwiinda mukubuzya mibuzyo. Kweelana ambokulembedwe kubbuku lya Matayo 17:25, Jesu wakabuzya kuti: “Uyeeyanzi, Simoni? Bami baansi nkulini nkubatambula mutelo na bulumbu? Sa nkubana babo nanka kubeenzu?” Imibuzyo ya Jesu iipa kukkala ansi kuyeeya yakamugwasya Petro ikulikosweda makani munzila iiluzi kujatikizya kutela mutelo watempele. Mbubwenya buyo, ciindi naakali kwiingula imwaalumi wakabuzya kuti: “Ino munamuzeesu nguni?” Jesu wakaandaanya micito yamupaizi amu Levi kumilimo eeyo yamu Samariya. Mpoonya wakabuzya mubuzyo ooyu wakuti: “Ino yebo uyeeya buti, kulooyo uwakawida mubafumpi nguni uwakaba munamuzyaabo, kulibaabo botatwe?” (Lk. 10:29-36) Aalo aawa muciindi cakumuyeeyela sikumuswiilila, Jesu wakamulekela kuti awiingule alikke mubuzyo ngwaakabuzyide muntu ooyo.—Lk. 7:41-43.

Aabe Makani Aanjila Mumoyo

Bamaiyi baazyi makanze aa Jwi lya Leza balizyi kuti ibukombi bwakasimpe takuli buyo ikwiile kubikka twaambo tumwi mumutwe akutobela milawo iibikkidwe pe. Buyeeme aakuba acilongwe cibotu a Jehova akulumba kuzintu zyakwe. Ibukombi buli boobo mbukombi buzwa mumoyo. (Dt. 10:12, 13; Lk. 10:25-27) Kanji-kanji mu Magwalo, ibbala lyakuti “moyo” lyaamba mbwalimvwa muntu kubikkilizya azintu mbuli kulombozya, luyando amakanze aatupa kucita zintu nzyotucita.

Jesu wakalizyi kuti nokuba kuti bantu balanga buyo ciwa camuntu, Leza walo ubona moyo wini mboubede. (1 Sam. 16:7) Imulimo ngotubelekela Leza tweelede kuucita akaambo kaluyando ndotujisi kulinguwe ikutali akaambo kakuyanda kukkomanisya bantuma. (Mt. 6:5-8) Kulubazu lumwi, ba Farisi bakacita zintu zinji kapati kutegwa babonwe abantu. Bakali kukankaizya ikutobela tulawo-lawo twa Mulawo alimwi akukakatila kumilawo njobakalibikkila beni. Pele mubuumi bwabo bakakakilwa ikutondezya bube ibwakali kuyoobazibya kuti bakali balongwe ba Leza ooyo ngobakali kwaamba kuti ngobakomba. (Mt. 9:13; Lk. 11:42) Jesu wakayiisya kuti, nokuba kuti ikulibombya kuzintu nzyayanda Leza kulayandika kapati, mbokuyandika ikulibombya ooko kulakonzya kubonwa kwiinda muzintu zili mumoyo. (Mt. 15:7-9; Mk. 7:20-23; Joh. 3:36) Tuyoozwidilila mukuyiisya kwesu ikuti twaiya citondezyo ca Jesu. Cilayandika kapati ikubagwasya bantu kuzyiba ncayanda Leza kulimbabo. Pele cilayandika kapati alimwi kuti bantu aabo bamuzyibe akumuyanda Jehova mbubwenya mbwabede ikutegwa bukkale bwabo kabutondezya mbociyandika cilongwe cibotu ncobajisi a Leza mwini-mwini.

Masimpe, ikutegwa bagwasyigwe anjiisyo iili boobo, ibantu beelede kulilingula akubona zili mumyoyo yabo. Jesu wakakulwaizya bantu kwiilangisya mizeezo yabo akulingaula mbobalimvwa. Naakali kululamika kuyeeya kutaluzi, wakali kubabuzya bakali kumuswiilila ikaambo ncobakali kuyeeyela boobo, ikwaamba naa kucita zintu zimwi. Pele muciindi cakwiile kubuzya buyo, Jesu wakali kubikkilizya akaambo kamwi, icikozyanyo naa icintu cimwi cakali kunoobakulwaizya ikwaabona munzila iiluzi makani. (Mk. 2:8; 4:40; 8:17; Lk. 6:41, 46) Aswebo tulakonzya kubagwasya batuswiilila kwiinda mukubakulwaizya kuti kabalibuzya mibuzyo mbuli bwayeeyi: ‘Ino nkaambo nzi ncondiyandisya kucita zintu munzila eeyi? Ino nkaambo nzi ncondicitila boobu mubukkale oobu?’ Mpoonya amubakulwaizye kuzilanga mbuli mbwazilanga zintu Jehova.

Amutondezye Mbwaakonzya Kubelesyegwa Makani

Mwiiyi mubotu ulizyi kuti “busongo ncintu cipati.” (Tus. 4:7) Busongo caamba kucizyiba kubelesya luzibo munzila iili kabotu mukumanizya mapenzi, kulikwabilila kuntenda, ikuzuzikizya mbaakani akugwasya bamwi. Mwiiyi nguujisi mukuli wakugwasya basikwiiya ikwiiya kucita boobo, pele ikutali kubasalila zintu nzyobeelede kucita anzyobateelede kucita. Nomubandika njiisyo zyamu Bbaibbele zisiyene-siyene, amumugwasye sikwiiya kulikosweda makani alikke. Mulakonzya kwaamba cimwi cintu cijatikizya bukkale buliko mubuumi mpoonya akumubuzya kuti aambe njiisyo yamu Bbaibbele njomwazwa akwiiya mboikonzya kumugwasya ikuti wajanika mubukkale buli boobo.—Heb. 5:14.

Mwaapostolo Petro mumakani aakwe ngaakaamba lya Pentekoste mu 33 C.E., wakapa citondezyo cigwasya kapati icakajatikizya bukkale bwabantu. (Inc. 2:14-36) Naakamana kubandika zibalo zyotatwe zyamu Magwalo izyakali kusyomwa ankamu yabantu eeyo, Petro wakatondezya mbwaakonzya kubelesyegwa makani aayo kweelana azintu zyakacitika nzyobakalibonena boonse. Aboobo, nkamu eeyo yakakulwaizyigwa ikwaabelesya makani ngoyakamvwide. Sena kuyiisya kwanu akwalo mbokubajatikizya bantu oobo? Sena muvwula kubandauka buyo twaambo tuluzi ikusoleka kubagwasya bantu kumvwisya ncozili boobo zintu? Sena mulabakulwaizya ikulanga-langa mbozyeelede kubujatikizya buumi bwabo izintu nzyobaiya? Tabalangilwi koongolola buya kwaamba kuti, “Ino tucite buti?” mbuli bwakoongolola inkamu yabantu lya Pentekoste, pele ikuti mwaabelesya kabotu magwalo, bayookulwaizyigwa ikubweza ntaamu yeelede.—Inc. 2:37.

Ciindi nomubala Bbaibbele abana banu, nceciindi cibotu ncomujisi nobazyali cakubagwasya kuti kabayeeya mbobakonzya kuzibelesya mubuumi bwabo injiisyo zyamu Bbaibbele. (Ef. 6:4) Mucikozyanyo, mulakonzya ikusala tupango tuli mbotubede mucibalo cakubala Bbaibbele icamvwiki eeyo akubandika ncotupandulula, mpoonya amubuzye mibuzyo iili mbuli bwayeeyi: ‘Ino muunzila nzi motugwasyigwa atupango ootu? Mbuti mbotunga twatubelesya tupango ootu mumulimo? Ino tututondezya nzi kujatikizya Jehova ambwacita zintu, alimwi ino eeci mbuti mbocitukulwaizya kumulumba?’ Amubakulwaizye bamukwasyi kuyootola lubazu mukwiingula twaambo ootu lyamubandi watwaambo tupati-pati twamu Bbaibbele mu Cikolo Camulimo Weendelezyegwa a Leza. Cakutadooneka, itupango ntobayooingula tunooli tooto ntobaciyeeya.

Amube Citondezyo Cibotu

Kunze lyakuyiisya kwiinda muli zyeezyo nzyomwaamba, mulayiisya akwiinda muzintu nzyomucita. Imilimo yanu ilapa citondezyo cigwasya cambozibelesyegwa zintu nzyomwaamba. Oobu mbobaiya bana. Eelyo bana nobaiya bazyali babo, bapa bumboni bwakuti bayanda kuba mbuli mbabo. Bayanda kuzyiba mbocibede ikucita zintu nzyobacita bazyali babo. Aboobo, aabo mbomuyiisya ‘nobamwiiya mbubwenya mbuli mbomwiiya Kristo anywebo,’ balatalika ikugwasyigwa azilongezyo ziboola kwiinda mukucita nzyayanda Jehova. (1 Kor. 11:1) Balalibonena zintu nzyaabacitila Leza.

Eeci cituyeezya mbociyandika kapati ikuba citondezyo cibotu. ‘Ikuba bantu beenda munzila iisalala amukulemeka Leza’ kuyootugwasya kapati ikupa citondezyo cigwasya kujatikizya mbokubelesyegwa njiisyo zyamu Bbaibbele kuli baabo mbotuyiisya. (2 Pet. 3:11) Ikuti kamukulwaizya sikwiiya Bbaibbele ikubala Jwi lya Leza abuzuba, nywebo lwanu mweelede kuba bankutwe mukulibala. Ikuti kamuyanda kuti bana banu batobele njiisyo zyamu Bbaibbele, amubone kwaamba kuti balabona kuti milimo yanu ileendelana akuyanda kwa Leza. Ikuti kamulailila mbungano ikusungwaala mumulimo, amubone kuti mulatola lubazu anywebo mumulimo ooyu. Nomuzicita zintu nzyomuyiisya, ciyoomuubila-ubila ikukulwaizya bamwi.—Rom. 2:21-23.

Kamujisi muzeezo wakuyanda kuyaambele mukuyiisya kwanu, amulibuzye kuti: ‘Ciindi nondipa malailile, sena ndaapa munzila iibakulwaizya aabo bandiswiilila ikucinca bukkale bwabo, mbobaambaula naa imicito yabo? Ikutegwa ndisalazye makani, sena ndilatondezya kwiindana kuliko akati kakaambo kamwi naa nzila imwi yakucita zintu kuzwa kuli imbi? Ino ndicita nzi mukusoleka kugwasya mbondiyiisya, bana bangu naa ibandiswiilila kumuswaangano kutegwa kabaziyeeya nzyondaamba? Sena ndilabatondezya kabotu-kabotu ibandiswiilila mbobakonzya kuzibelesya eezyo nzyobaiya? Sena inga bazibona mubukkale bwangu? Sena balizyi kuti kweelana ambobaabona makani aabandikwa, cilakonzya kuyumya cilongwe ncobajisi a Jehova naa pe?’ (Tus. 9:10) Amuzumanane ikubikkila maano kuzintu eezyi nomusoleka kuyungizya luzibo lwanu kamuli baiyi. “Ulibambe kabotu lwako anjiisyo nzyoiisya. Koujisi utaleki pe, nkaambo wacita oobo, inga ulalifutula omwini, abaabo bakuswiilila.”—1 Timo. 4:16.

IKUTEGWA MUBE BAIYI BACIBWENE

  • Amusyome Jehova, ikutali maano aanu nobeni

  • Amuzisyome nguzu nzyolijisi Jwi lya Leza akulibelesya kabotu

  • Aabe makanze aanu aakulemeka Jehova ikutali kuba ampuwo nobeni

  • Amutondezye kwiindana kuliko akati kazintu kutegwa mugwasye bamwi kuziteelela kabotu nzyomwaamba

  • Amubakulwaizye baswiilizi kuyeeya

  • Amubakulwaizye bamwi ikulingula mizeezo alimwi ambobalimvwa

  • Amubakulwaizye baswiilizi ikulanga-langa luzibo lwamu Bbaibbele mbolweelede kubujatikizya buumi bwabo

  • Amube citondezyo cibotu ncobakonzya kwiiya bamwi

    Chitonga Publications (1991-2024)
    Log Out
    Log In
    • Chitonga
    • Amutumine Bamwi
    • Makani Ngomuyanda
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Nzyomweelede Kuzumina
    • Mulawo Uujatikizya Kubamba Maseseke
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Log In
    Amutumine Bamwi