ARTÍCULO NEMA NATALIKGALHTAWAKGA 18
TAKILHTLIN 65 ¡Kamatliwakglhti mintakanajla!
Kgawasa, kastalani xliʼakxilhtitkan Marcos chu Timoteo
«Kalita Marcos, xlakata lu nakimakgtaya chuna la kskujnanima Dios» (2 TIM. 4:11).
TUKU NAʼAKXILHAW
Naʼakxilhaw la xliʼakxilhtitkan Marcos chu Timoteo tlan nakamakgtaya lakgkgawasan xlakata nakgalhikgo tayat nema talakaskin xlakata tlakg naskujnanikgo Jehová chu tlan nakamakgtayakgo natalan.
1, 2. ¿Tuku max xtitlawalh pi Marcos chu Timoteo nila tlan kskujnanikgolh Jehová?
KOMO wix chatum kgawasa, max tlakg skujnaniputuna Jehová chu tlakg makgtayanamputuna kcongregación. Lu kpaxuwayaw akxni kakxilhaw pi anankgo lhuwa lakgkgawasan tiku tlakg kamakgtayaputunkgo amakgapitsin (Sal. 110:3). Pero min kilhtamaku uma tuwa. Max wix tuwa makgkatsiya naskujnaniya Jehová xlakata ni katsiya la nakitaxtuniyan. O max ni makglhtinanti akgtum taskujut kcongregación xlakata lakpuwana pi ninajla makgantaxtiya. Pero ni kalilakgaputsa, ni miʼakstu chuna makgkatsiya.
2 Marcos chu Timoteo nachuna makgkatsikgolh, pero ni mastakgolh talakaskin pi uma xtlawalh pi nila xkamakgtayakgolh amakgapitsin. Max xtse Marcos xkgalhi akgtum lanka chu stlan chiki chu Marcos na anta xwi akxni apóstol Pablo chu Bernabé wanikgolh pi xʼalh katalichuwinantapuli Dios (Hech. 12:12, 13, 25). Pero Marcos xatapaxuwan makgxtakgli xchik xlakata tlakg kskujnanilh Jehová. Pulana alh kʼAntioquía chu alistalh kataʼalh Pablo chu Bernabé kʼalakatanu kachikinin nema lu makgat xwilakgo (Hech. 13:1-5). Xtachuna la Marcos, max Timoteo akxtum xkatawi xnatlatni akxni Pablo wanilh pi xʼalh katalichuwinantapuli Dios. Timoteo max tlan xtilakpuwa pi lhuwaku tuku xlikatsinit xwanit chu ninajla xmakgamakglhtinan uma invitación (katamalakxtupi 1 Corintios 16:10, 11 chu 1 Timoteo 4:12). Pero taʼalh Pablo, chu makgamakglhtinalh lhuwa tasikulunalin (Hech. 16:3-5).
3. 1) ¿Tuku xlakata wanaw pi Pablo lu xtapalh xkaliʼakxilha Marcos chu Timoteo? (2 Timoteo 4:6, 9, 11; na kaʼakxilhti dibujos). 2) ¿Tuku nalichuwinanaw kʼuma artículo?
3 Akxni Marcos chu Timoteo kajku lakgkgawasan xwankgonit, katsinikgolh liwana namakgantaxtikgo taskujut nema kalakgayawaka kcongregación. Apóstol Pablo lu xtapalh xkaliʼakxilha, chu wa xlakata akxni katsilh pi nialh makgas xʼamaka makgnikan, kawanilh pi xlakgankgolh (kalikgalhtawakga 2 Timoteo 4:6, 9, 11). ¿Tuku tayat xkgalhikgo Marcos chu Timoteo nema tlawalh pi Pablo lu xkapaxkilh? ¿La tlan nastalanikgo lakgkgawasan xliʼakxilhtitkan? ¿Chu la tlan nalitamakgtayakgo lakgkgawasan xtastakyaw Pablo?
Pablo lu xkapaxki Marcos chu Timoteo xlakata liwana makgantaxtikgolh tuku kalakgayawaka akxni lakgkgawasanku xwankgonit (Kaʼakxilhti párrafo 3).b
CHUNA LA MARCOS, KAKAMAKGTAYA AMAKGAPITSIN
4, 5. ¿La limasiyalh Marcos pi xatapaxuwan xkamakgtayaputun amakgapitsin?
4 Maktum libro wan pi kaskujnikan chu kamakgtayakan amakgapitsin kilhchanima pi «ankgalhin chuna natlawaya chu lu naliʼakgatuyuna o lu naliskuja». Wa uma tuku tlawalh Marcos. Akxni Pablo nialh limputulh akxni xlimakgtiy kilichuwinantapulilh Dios, max Marcos lilipuwa (Hech. 15:37, 38). Pero ni mastalh talakaskin pi uma xmaxlajwanilh chu nialh xkamakgtayalh natalan.
5 Marcos akxtum taʼalh xtapuxnimat, Bernabé, kʼatanu kachikin xlakata xmakgtayanankgolh. Akxni xtitaxtunita 11 kata, akxni Pablo tachin xwi kRoma, Marcos na alh makgtaya (Filem. 23, 24). Apóstol Pablo lu tlan xlimakgkatsi pi Marcos xmakgtayama chu asta wa pi Marcos lu “tlan xmamakgkatsini” (Col. 4:10, 11).
6. ¿La litamakgtayalh Marcos xlakata akxtum kataskujli tiku na ni xmakgxtakgkgo Jehová? (Kaʼakxilhti nota).
6 Pulaktum tuku makgtayalh Marcos wa pi akxtum kataskujli natalan tiku na ni xmakgxtakgkgo Jehová. Akxni kitaspitli kRoma niku xtawilacha Pablo, lakgalh apóstol Pedro, tiku xlama kBabilonia. Lu tlan xlatalalin chu wa xlakata Pedro “xli’akxilha la xkgawasa” (1 Ped. 5:13). Max akxni akxtum xwilakgo, Pedro lhuwa tuku litachuwinalh Marcos xlakata xlatamat chu xtaskujut Jesús, chu alistalh Marcos tsokgwililh kx’Evangelio.a
7. ¿La stalanilh Seung-Woo xliʼakxilhtit Marcos? (Na kaʼakxilhti dibujo).
7 Marcos lhuwa tuku tlawalh xlakata kskujnanilh Jehová chu na akxtum kataskujli natalan tiku na ni xmakgxtakgkgo Jehová. ¿La tlan nastalaniya xliʼakxilhtit? Komo lakaskina kalakgayawaka akgtum taskujut kcongregación, pero nina maxkikana uma taskujut, chuntiya kakgalhkgalhinanti chu kalakputsa atanu la naskujniya Jehová chu nakamakgtayaya natalan. Kalilakpuwanti tuku titaxtulh Seung-Woo, tiku la uku kgolotsin xalak congregación litaxtu. Akxni kgawasaku xwanit, lu nitlan limakgkatsilh akxni akxilhli pi xtalakgkgawasan xkalakgayawamaka taskujut kcongregación chu xmakgkatsi pi ni xlakaskinka xliʼakxilhkan tuku xla xtlawama. Pero katachuwinalh lakgkgolotsin chu chatum wanilh pi xliskujli nakamakgtaya amakgapitsin maski xmilh kilhtamaku ni xʼakxilhka tuku xtlawama. Seung-Woo tsukulh kamakgtaya natalan tiku xlinkgoya kata chu tiku xmaklakaskinkgo pi xkalinka ktamakxtumit. Xla lakapastaka tuku titaxtulh uma kilhtamaku, chu wan: «Kkatsinilh tuku wamputun nakamakgtayaya amakgapitsin chu kakxilhli pi lu xaklipaxuwa akxni xakkamakgtaya natalan».
¿La litamakgtayakgo natalan lakgkgawasan akxni katalalinkgo natalan tiku lhuwata kilhtamaku skujnanimakgo Jehová? (Kaʼakxilhti párrafo 7).
CHUNA LA TIMOTEO, KAKALILAKGAPUTSA AMAKGAPITSIN
8. ¿Tuku xlakata Pablo laksakli Timoteo xlakata na xtaʼalh akxni ampa kkachikinin niku xputsastalanikanit? (Filipenses 2:19-22).
8 Akxni Pablo ampa kalakgapaxialhnan kachikinin niku xputsastalanikanit, talakaskilh pi xtaʼankgolh natalan tiku ni xpekuankgo. Pulana laksakli Silas, chatum kstalanina Cristo tiku makgasata kskujnanima Jehová (Hech. 15:22, 40). Chu alistalh laksakli Timoteo. ¿Tuku xlakata Pablo na xlakaskin pi xkataʼalh Timoteo? Xlakata natalan lu tlan xlichuwinankgo (Hech. 16:1, 2). Pero nachuna xlakata Pablo xkatsi pi Timoteo xlikana xkalilakgaputsa amakgapitsin (kalikgalhtawakga Filipenses 2:19-22).
9. ¿La limasiyalh Timoteo pi xlikana xkalilakgaputsa natalan?
9 Lata akxni Timoteo akxtum tsukulh taskuja Pablo, limasiyalh pi tlakg xkalilakgaputsa amakgapitsin nixawa la xʼakstu xlilakgaputsakan. Wa xlakata, akxni Pablo wanilh pi xtamakgxtakgli kBerea liwana xkatsi pi xʼama kakuentajtlawa xasasti kstalaninanin Cristo (Hech. 17:13, 14). Uma kilhtamaku, max Timoteo lhuwa tuku katsinilh xlakata tuku xtlawa Silas, tiku na tamakgxtakgli kʼuma kachikin. Pero titaxtulh kilhtamaku, Pablo xʼakstu malakgachalh Timoteo kTesalónica xlakata xkamatliwakgli natalan xalak congregación (1 Tes. 3:2, nota). Titaxtulh 15 kata, chu putum uma kilhtamaku Timoteo tlakg kapaxkilh natalan chu limasiyalh pi xkaʼakgatekgsni tiku xpatinamakgo (Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4). ¿La tlan nastalaniya xliʼakxilhtit?
10. ¿Tuku makgtayalh chatum tala xlakata tlakg xkalilakgaputsalh amakgapitsin?
10 Chatum tala tiku wanikan Woo Jae wi tuku tlawalh xlakata xlimasiyalh pi xkalilakgaputsa amakgapitsin. Akxni kgawasaku xwanit, tuwa xmakgkatsi nakatachuwinan natalan tiku xlinkgoya kata. Wa xlakata akxni xkaʼakxilha kPukgalhtawakga, kaj lakapala xkapakgachipa. Chatum kgolotsin xalak congregación xmakgtayaputun, chu wa xlakata wanilh pi akxni xpakgachipalh chatum tala, xwanilh tuku tayat xkgalhi uma tala nema xla xlakgati. Na wanilh pi xlilakpuwa tuku tlan xkalitachuwinalh natalan nema xlakgatikgolh. Woo Jae tlawalh tuku wanika. La uku kgolotsin xalak congregación litaxtu, chu wan: «La uku tlakg ni tuwa kmakgkatsi nakkatachuwinan putum natalan. Tlan kmakgkatsi xlakata tlakg liwana kʼakgatekgsa tuku tuwa titaxtumakgo chu chuna tlakg tlan kkamakgtaya».
11. ¿Tuku tlan natlawakgo lakgkgawasan xlakata tlakg nakalilakgaputsakgo natalan xalak congregación? (Na kaʼakxilhti dibujo).
11 Kgawasa, wix na tlan nakalilakgaputsaya amakgapitsin. Anta ktamakxtumit kakatachuwinanti putum natalan, maski tanu tanu xkatakan. Kakakgalhskinti la wilakgo chu kakgaxpatti tuku nawanikgoyan. Chuna la natitaxtu kilhtamaku, uma namakgtayayan nakatsiya la tlan nakamakgtayaya. Max nakatsiya pi akgtum tamakgaxtokgat tiku linkgoya kata, ni katsinikgo maklakaskinkgo aplicación JW Library® o ni anan tiku tlan naʼan katalichuwinan Dios. ¿Tlan nakamakgtayaya xlakata tlan liwana namaklakaskinkgo kcelularkan o xtabletajkan, o tlan akxtum napina katalichuwinana Dios? Komo wix nalipulaya nakamakgtayaya amakgapitsin, nakawiliniya tlan liʼakxilhtit putum natalan xalak congregación.
Natalan lakgkgawasan tipalhuwa la tlan namakgtayanankgo kcongregación (Kaʼakxilhti párrafo 11).
XTASTAKYAW PABLO TLAN NAMAKGTAYAYAN
12. ¿Tuku tlan natlawakgo lakgkgawasan xlakata nalitamakgtayakgo tastakyaw nema Pablo maxkilh Timoteo?
12 Pablo xpaxki Timoteo chu xliʼakxilha chuna la xkgawasa, chu wa xlakata maxkilh laktlan tastakyaw xlakata tlan xkitaxtunilh kxlatamat chu chuna la kskujnanima Dios (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5). ¿Tuku tlan natlawaya xlakata na nalitamakgtayaya umakgolh tastakyaw? Kalikgalhtawakga maktiy cartas nema Pablo malakgachanilh Timoteo. Kalilakpuwanti pi wix tsokgnanika chu kalilakpuwanti la nalilatapaya. Kalichuwinaw makgapitsi umakgolh tastakyaw.
13. ¿Tuku namakgtayayan naskujniputuna Dios?
13 «Kamakgatawakga [xlakata] naskujnaniya Dios» (1 Tim. 4:7b). Skujnanikan Dios kilhchanima pi nikxni namakgxtakgaw chu natlawaputunaw tuku xla lakgati. Uma tapuwan ni talakachinaw, wata talakaskin lu naliskujaw xlakata chuna natlawaputunaw. ¿La tlan nakgalhiyaw uma tapuwan? Pablo wa: «Kamakgatawakga». Ktachuwin xagriego, uma tachuwin xmaklakaskinkan xlakata xlichuwinanka la xlilhuwa xliskujkgo namakgatawakgakgo tiku xmakgkgamanankgo. Xtalakaskin pi umakgolh latamanin xtlawakgolh tuku xkamakgtayalh natlajanankgo, chu ni atanu tuku xliʼakgatuyunkgolh. Nachuna akinin, talakaskin natlawayaw tuku nakinkamakgtayayan tlakg tlan natalalinaw Jehová.
14. ¿Tuku xlakata likgalhtawakgayaw Biblia? Kalichuwinanti akgtum liʼakxilhtit xlakata la nalikgalhtawakgaya Biblia.
14 Pulaktum tuku tlan natlawaya wa pi nalikgalhtawakgaya Biblia chali chali. Kalakapastakti pi likgalhtawakgaya Biblia xlakata tlakg tlan talalipimputuna Jehová. Kaʼakxilhwi tuku tlan natlawaya xlakata tuku likgalhtawakgapat namakgtayayan tlakg tlan natalalipina Jehová. Kalilakpuwanti pi likgalhtawakgapat xlakata akxni Jesús tachuwinalh chatum kgawasa tiku mapakgsina xlitaxtu chu xkgalhi lhuwa tumin (Mar. 10:17-22). Uma kgawasa xkanajla pi Jesús wa Mesías xwanit, pero ni lu tliwakga xwanit xtakanajla. Maski chuna, Biblia wan pi Jesús lu paxkilh. Max lu kaks lilakawana la Jesús limasiyanilh talakgalhaman uma kgawasa. Liwana tasiya pi uma kgawasa wi tuku xlilaksakat xwanit. ¿Tuku masiyaniyan uma xlakata Jehová? Xlakata Jesús likatsi chuna la xTlat, uma tuku lichuwinan Biblia kinkamasiyaniyan pi Jehová na lu xpaxki uma kgawasa (Juan 14:9). Pero kalilakpuwampara uma kgawasa chu tuku wix titaxtupat, ¿tuku tlan xtlawa xlakata tlakg xtalakatsuwini Jehová chu xlakata tlakg xkamakgtaya amakgapitsin?
15. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka pi lakgkgawasan naliskujkgo xlakata tlan liʼakxilhtit nalitaxtukgo? (1 Timoteo 4:12, 13).
15 «Akgtum tlan liʼakxilhtit kakalitaxtuni tiku skujnanikgo Dios» (kalikgalhtawakga 1 Timoteo 4:12, 13). Pablo wanilh Timoteo pi lu xlakaskinka xwanit liwana nakgalhtawakga chu tlan makgalhtawakgena nalitaxtu. Pero na wanilh pi xlimasiyalh xatlan tayat, chuna la tapaxkit, takanajla chu xaskulunku xlilh xlatamat. ¿Tuku xlakata? Xlakata tuku tlawayaw tlakg xlakaskinka nixawa tuku wanaw. Kalilakpuwanti pi nawanikana pi kamasta akgtum taʼakgchuwin niku namasiyaya la tlakg tlan nalichuwinanaw Dios. Ni katimaxananti nalichuwinana uma komo liskujpat tlakg nalichuwinana Dios. Miliʼakxilhtit tlakg namakgtayanan nixawa tuku nawana (1 Tim. 3:13).
16. 1) ¿Tuku tlan naliskujkgo lakgkgawasan xlakata nakawilinikgo tlan liʼakxilhtit amakgapitsin? 2) ¿Tuku tlan natlawa chatum kgawasa xlakata nakawilini tlan liʼakxilhtit natalan xlakata la chuwinan?
16 Tuku wan 1 Timoteo 4:12 kinkamasiyaniyan pulakkitsis tuku Pablo lichuwinalh nema tlan naliskuja chatum kgawasa xlakata tlan liʼakxilhtit nakalitaxtuni amakgapitsin. Kalakputsanani tuku wa Pablo akxni miʼakstu nakgalhtawakgaya. Kalilakpuwanti pi wix liskujputuna «xlakata la chuwinana». Kalilakpuwanti tuku tlan xwanti xlakata xkamatliwakglhti amakgapitsin. Komo akxtum katawila minatlatni, max tlan tlakg xkapaxtikatsini putum tuku tlawakgo mimpalakata. Anta ktamakxtumit, max tlan tlakg makglhuwa xmasta mintakgalhtin. Chu akxni sputa tamakxtumit, max tlan xwani chatum tala tuku lakgati nema xla matitaxtilh ktamakxtumit o lichuwinalh. Komo lu naliskuja xlakata nakawiliniya lu tlan liʼakxilhtit amakgapitsin xlakata la chuwinana, naʼakxilhkgo pi tlakg tlan kskujni Dios litaxtupat (1 Tim. 4:15).
17. ¿Tuku namakgtaya chatum kgawasa tlakg naskujniputun Jehová chu namakgantaxti uma? (2 Timoteo 2:22).
17 «Katsalani tuku lu tlawaputunkgo tiku lakgkgawasanku chu laktsumanku, pero chuntiya kastalani tuku xaʼakgstitum» (kalikgalhtawakga 2 Timoteo 2:22). Pablo wanilh Timoteo pi xlakgmakgalh tuku ni xmaxkilh talakaskin tlakg naskujnani Jehová chu xlaktlawalh chuna la xtalalin. Max naʼakxilha pi wix tlawapat tuku max ni akgtum talakgalhin, pero makglhtiyan kilhtamaku chu nila tlakg skujnaniya Jehová. Kalilakpuwanti la xlilhuwa kilhtamaku limaxtuya xlakata nakgamanana, wi tuku naʼakxilha kʼinternet o nalikgamanana videojuegos. ¿Tlan xmaklakaskinti uma kilhtamaku xlakata tlakg kskujnani Jehová chu tlakg xkamakgtaya natalan? Max tlan xtalaknu kmincongregación xlakata namakgtayanana akxni wi tuku nakaxtlawakan kPukgalhtawakga o napina lichuwinana Dios kcarritos. Uma namakgtayayan nakakgalhiya amigos tiku namakgpuwantinikgoyan tlakg naskujniputuna Jehová chu namakgtayakgoyan chuna natlawaya.
MAKGLHTINANAW TASIKULUNALIN AKXNI KAMAKGTAYAYAW AMAKGAPITSIN
18. ¿Tuku xlakata Marcos chu Timoteo lipaxuwakgolh xlatamatkan?
18 Marcos chu Timoteo lu lipaxuwakgolh xlatamatkan xlakata kamakgtayakgolh amakgapitsin (Hech. 20:35). Marcos lakalhuwa niku kilalh xlakata xlichuwinan Dios. Na tsokgwililh maktum Evangelio xlakata xlatamat Jesús. Timoteo makgtayalh Pablo xlakata xlakkaxwilikgolh xasasti congregaciones chu xkamakgpuwantinikgolh natalan. Putum uma limasiya pi Jehová lu xmakgapaxuwa tuku xtlawakgonit Marcos chu Timoteo xlakata lhuwa tuku tlawakgolh xlakata kskujnanikgolh.
19. ¿Tuku xlakata lu xlakaskinka pi lakgkgawasan nalilatamakgo xtastakyaw Pablo, chu la nakakitaxtuni komo chuna natlawakgo?
19 ¿Tuku kinkamasiyaniyan cartas nema Pablo malakgachanilh Timoteo? Kinkamasiyaniyan pi apóstol lu xpaxki xʼamigo. Chu na kinkamasiyaniyan pi Jehová na lu paxkiyan wix chu lakaskin pi tlan kakitaxtunin chu kalipaxuwa milatamat. Wa xlakata lu xlakaskinka pi nalilatapaya xtastakyaw Pablo chu naliskuja xlakata tlakg nakamakgtayaya natalan. Komo chuna natlawaya, tlan nalipaxuwaya milatamat la uku, chu kkilhtamaku nema aku mima namakglhtinana «xaxlikana latamat» (1 Tim. 6:18, 19).
TAKILHTLIN 80 Kaliʼakxilhti pi Jehová tlan likatsi
a Xlakata Pedro ni xmatsekga tuku xlakpuwan chu tuku xmakgkatsi, tlan liwana litachuwinalh Marcos tuku xtlawa chu tuku xmakgkatsi Jesús. Max wa uma tuku xpalakata akxni Marcos tsokgwililh xʼEvangelio, ni kajwatiya lichuwinalh tuku xtlawa Jesús, wata na lichuwinalh la xmakgkatsi (Mar. 3:5; 7:34; 8:12).
b TUKU TASIYA KDIBUJO: Marcos kalimakgtaya tuku maklakaskinkgo Pablo chu Bernabé akxni ankgonit lichuwinantapulikgo Dios. Timoteo lakgapaxialhnan akgtum congregación xlakata nakamatliwakglha natalan.