ARTÍCULO NEMA NATALIKGALHTAWAKGA 20
TAKILHTLIN 7 Jehová kilitliwakga chu kiLakgmaxtuna
Jehová tlan kinkamamakgkatsiniyan
«Kamalankika […] Tlat tiku kgalhi lhuwa talakgalhaman chu Dios tiku tlan kamamakgkatsini latamanin xliputum tuku titaxtukgo» (2 COR. 1:3).
TUKU NAʼAKXILHAW
Nakatsiniyaw tuku kinkamasiyaniyan la Jehová tlan kamamakgkatsinilh judíos tiku xkachilinkanit kBabilonia.
1. Kalichuwinanti tuku xtitaxtumakgo judíos tiku xkachilinkanit.
KAKALILAKPUWANTI judíos tiku xkachilinkanit kBabilonia. ¿La xmakgkatsikgo? Xʼakxilhkgonit la xmasputukanit xkachikinkan, Jerusalén. Xlakata xnatlatnikan chu xlakan ni kgalhakgaxmatkgolh Jehová, kachilinka kʼatanu kachikin (2 Crón. 36:15, 16, 20, 21). Xlikana pi kBabilonia tlan xlatamakgo chuna la kxkachikinkan (Jer. 29:4-7). Pero xlakata ni wa xlaksakkgonit nalatamakgo anta, tuwa xmakgkatsikgo. Chatum tiku xlama anta, lichuwinalh tuku xmakgkatsi: «Kxpaxtun xkgalhtuchokgo Babilonia ktawilaw. Ktasaw akxni klakapastakwi Sion» (Sal. 137:1). Uma limasiya pi tiku xkachilinkanit xmaklakaskinkgo pi tlan xkamamakgkatsinika. Pero ¿tiku tlan xkamakgtayalh?
2, 3. 1) ¿Tuku tlawalh Jehová xpalakatakan judíos tiku xkachilinkanit? 2) ¿Tuku naʼakxilhaw kʼuma artículo?
2 Jehová wa «Dios tiku tlan kamamakgkatsini latamanin xliputum tuku titaxtukgo» (2 Cor. 1:3). Kapaxki putum tiku talakatsuwinikgo chu tlan kamamakgkatsiniputun. Jehová xkatsi pi makgapitsi tiku xkachilinkanit xʼamakgo makgamakglhtinankgo tastakyaw chu xʼamakgo kakninaniparakgo chuna la xlilat (Is. 59:20). Wa xlakata, akxni xtsankga liwaka 100 kata xlakata xkachilinka kBabilonia, Jehová malakpuwanilh Isaías xlakata xtsokgwililh libro nema lin xtukuwani. ¿Tuku xlakata? Palakachuwina tsokgwililh tuku xlakata: «Tlan kamamakgkatsinitit kinkachikin, kamakgoxomixitit» (Is. 40:1). Jehová limaklakaskilh libro xla Isaías xlakata tlan xkamamakgkatsinilh judíos tiku xʼamaka kachilinkan kBabilonia.
3 Min kilhtamaku na maklakaskinaw pi tlan nakinkamamakgkatsinikanan. Kʼuma artículo, nalichuwinanaw pulaktutu la Jehová tlan kamamakgkatsinilh judíos tiku xkachilinkanit: 1) kamalaknunilh pi xʼama katapati komo xmakgxtakgkgolh xtalakgalhinkan, 2) kawanilh xlakskujnin pi xʼama kalakgmaxtu, chu 3) kamakgtayalh xlakata ni napekuankgo. Pulakatunu tuku nalichuwinanaw nakinkamasiyaniyan pi Jehová na tlan kinkamamakgkatsiniyan la uku.
JEHOVÁ LAKGALHAMANINAN CHU TAPATINAN
4. ¿La limasiyalh Jehová pi xalakgalhamana Dios? (Isaías 55:7).
4 Jehová «Tlat tiku kgalhi lhuwa talakgalhaman» (2 Cor. 1:3). Chuna limasiyalh akxni kamalaknunilh judíos tiku xkachilinkanit kBabilonia pi xʼama katapati komo xmakgxtakgkgolh xtalakgalhinkan (kalikgalhtawakga Isaías 55:7). Xla wa: «Naklimasiyaniyan tapaxkit nema ni makgxtakgnan chu naklakgalhamanan» (Is. 54:8). ¿La xʼama tlawa? Maski putum judíos xʼamakgo lipatinankgo xlakata ni kgalhakgaxmatnankgolh, Jehová kamalaknunilh pi ni putum kilhtamaku xʼamakgo tamakgxtakgkgo kBabilonia. Xʼama chan kilhtamaku akxni xkalakgmaxtuka (Is. 40:2). Xlikana pi uma tuku kamalaknunilh Jehová tlan kamamakgkatsinilh judíos tiku xmakgxtakgkgonit xtalakgalhinkan.
5. ¿Tuku xlakata akinin tlakg katsiyaw nixawa judíos pi Jehová chatum Dios tiku xalakgalhamana?
5 ¿Tuku kinkamasiyaniyan? Pi Jehová lu kinkatapatiputunan. Judíos tiku xkachilinkanit xkatsikgo uma, pero akinin tlakg katsiyaw uma la uku. ¿Tuku xlakata? Xlakata katsiyaw putum tuku tlawanit Jehová xlakata nakinkatapatiyan. Akxni xtitaxtunita akglhuwa ciento kata lata Isaías xlichuwinanit xlakata la tapatinan Jehová, kinTlatkan xalak akgapun malakgachalh xKgawasa xlakata xmastalh xlatamat kimpalakatakan. Xtamakamastan makgtayanan xlakata naxapakan kintalakgalhinkan (Hech. 3:19; Is. 1:18; Efes. 1:7). ¡KiDioskan chatum Dios tiku lu lakgalhamanan!
6. ¿La nalitamakgtayayaw komo nalilakpuwanaw xtalakgalhaman Jehová? (Na kaʼakxilhti dibujo).
6 Tuku likgalhtawakgayaw kʼIsaías 55:7 tlan kinkamamakgkatsiniyan, liwaka komo makgasa tlawaw akgtum talakgalhin chu chuntiya nitlan limakgkatsiyaw maski makgxtakgnitawa. Wilakgo tiku chuna makgkatsikgo, liwaka komo lipatinamakgo tuku nitlan tlawakgolh. Pero komo litayanitawa kintalakgalhinkan chu nialh tlawamaw la uku, liwana kakatsiw pi Jehová kinkatapatinitan. Chu akxni xla kinkatapatiyan, nialh lakapastakpara kintalakgalhinkan (katamalakxtupi Jeremías 31:34). Komo Jehová nialh lakapastaka tuku nitlan tlawanitaw, akinin na nialh kililakapastakatkan. Jehová kuentajtlawa tuku tlan tlawamaw la uku, ni wa kuentajtlawa tuku nitlan tlawaw makgasa (Ezeq. 33:14-16). Chu kalakapastakwi pi xalakgalhamana kinTlatkan nialh makgas natlawa pi nialh nalakapastakaw tuku nitlan tlawanitaw.
Jehová ni wa kuentajtlawa tuku nitlan tlawaw makgasa, wata wa kuentajtlawa tuku tlawamaw la uku (Kaʼakxilhti párrafo 6).
7. ¿Tuku nakinkamakgtayayan tlakg ni tuwa namakgkatsiyaw nalichuwinanaw tuku nitlan tlawanitaw?
7 ¿Tuku kilitlawatkan komo nitlan limakgkatsiyaw akgtum lanka talakgalhin nema tlawanitaw chu niti waninitaw? Biblia kinkamakgpuwantiniyan nakaskiniyaw xtamakgtaykan lakgkgolotsin xalak congregación (Sant. 5:14, 15). Xlikana, max tuwa namakgkatsiyaw nakawaniyaw tuku tlawaw. Pero kalakapastakwi pi Jehová kalakgayawanit umakgolh lakchixkuwin nakinkamakgtayakgoyan. Wa xlakata, komo makgxtakgnitawa kintalakgalhinkan chu liwana katsiyaw pi Jehová chu lakgkgolotsin nakinkalimasiyanikgoyan talakgalhaman chu tapaxkit, tlakg ni tuwa katimakgkatsiw nawanaw tuku nitlan tlawanitaw. Kalichuwinaw la Jehová limasiyanilh talakgalhaman chu tlan mamakgkatsinilh chatum tala chixku tiku wanikan Arthur, tiku nitlan xlimakgkatsi akgtum talakgalhin nema xtlawanit.a Xla wan: «Max akgtum kata kakxilhli pornografía. Pero akgtum kilhtamaku kkgaxmatli akgtum taʼakgchuwin nema xlichuwinan xlakata talakapastakni, chu wa xlakata kkalitachuwinalh kimpuskat chu lakgkgolotsin tuku xaktlawanit. Lu tlan klimakgkatsilh akxni klichuwinalh uma, pero chuna la titaxtulh kilhtamaku nitlan klimakgkatsipa uma tuku nitlan xaktlawanit. Lakgkgolotsin kiwanikgolh pi Jehová ni xkilakgmakganit chu pi xla kinkastakyawayan xlakata kinkapaxkiyan. Tuku kiwanikgolh lakgchalh kinaku chu kimakgtayalh naklakgmakgan tuku nitlan xaklakpuwama». La uku, Arthur precursor regular chu siervo ministerial litaxtu. ¡Lu tlan limakgkatsiyaw pi Jehová kinkatapatiyan komo makgxtakgaw kintalakgalhinkan!
JEHOVÁ KINKAWANIYAN PI NAKINKAMAKGTAYAYAN
8. 1) ¿Tuku kawanilh Jehová judíos tiku xkachilinkanit? 2) Chuna la wan Isaías 40:29-31, ¿la xʼama kamakgtaya judíos tiku xmakgxtakgkgonit xtalakgalhinkan tuku Jehová xkamalaknuninit?
8 Babilonia akgtum lanka tamapakgsin xlitaxtu ama kilhtamaku chu babilonios xkalilakgapaskan pi ni xkamakgxtakgkgo tiku xkachilinkgo. Wa xlakata, xtasiya pi judíos nikxni xʼamakgo taspitkgo kxkachikinkan (Is. 14:17). Pero Jehová kawanilh pi xʼama kalakgmaxtu. ¡Chu nitila xʼama malakgachokgo! (Is. 44:26; 55:12). Jehová xtachuna la pokgxni xliʼakxilha Babilonia (Is. 40:15). Kaj makgtum ksunulh chu ¡nialhtu xwa! Tuku Jehová kamalaknunilh lu tlan xʼama kamamakgkatsini judíos tiku xkachilinkanit, pero ni kajwatiya uma, xlakata Isaías tsokgwililh: «Wantiku lipawankgo Jehová natatliwakglhparakgo» (kalikgalhtawakga Isaías 40:29-31). Uma tamalaknun xʼama kamaxki litliwakga.
9. ¿Tuku xlakata judíos tlan xlipawankgo pi Jehová xʼama kalakgmaxtu kBabilonia?
9 Jehová na kalimasiyanilh judíos tiku xkachilinkanit tuku xlakata tlan xlipawankgolh tuku xkamalaknuninit. ¿Tuku xtlawanit? Kalilakpuwaw putum tuku Jehová xmakatsininanit pi xʼama la nema judíos akxilhkgolh pi kgantaxtulh. Judíos xkatsikgo pi asirios xʼakgchipakgonit Israel, tamapakgsin xalak norte, chu xkachilinkgonit latamanin xalak uma kachikin (Is. 8:4). Xʼakxilhkgonit chuna la babilonios masputukgolh Jerusalén chu kachilinkgolh tiku anta xlamakgo (Is. 39:5-7). Na xkatsikgo pi mapakgsina xalak Babilonia xmaxtuninit xlakgastapu mapakgsina Sedequías chu xchilinit kBabilonia (Jer. 39:7; Ezeq. 12:12, 13). Putum tuku Jehová xlichuwinanit xkgantaxtunit (Is. 42:9; 46:10). Putum uma kamakanajlilh judíos pi Jehová xʼama kalakgmaxtu chuna la xkamalaknuninit.
10. ¿La nakinkamakgtayayan kʼuma xaʼawatiya kilhtamaku komo ni napatsankgayaw tuku Jehová kinkamalaknuninitan?
10 ¿Tuku kinkamasiyaniyan? Pi akxni taxlajwaninitaw, takgalhkgalhin tlan nakinkamatliwakglhparayan. Lamaw lu kxakatuwa kilhtamaku chu kgalhiyaw lhuwa talamakgasitsin, pero ni kilitaxlajwanitkan. Jehová kinkamalaknuninitan pi tlan nalatamayaw putum kilhtamaku niku nakgalhiyaw takaksni chu nialhtu katilipekuaw. Ankgalhin kililakapastakatkan uma. ¿Tuku nakinkamakgtayayan ni napatsankgayaw uma tamalaknun? Ankgalhin nalimaxtuyaw kilhtamaku xlakata nalilakpuwanaw la nawan kilatamatkan kxasasti kakilhtamaku. Kalikgalhtawakgaw artículos, kaʼakxilhwi videos chu kakgaxmatwi takilhtlin nema lichuwinankgo tuku Jehová kinkamalaknuninitan. Na kalitachuwinaw Jehová tuku tamalaknun lakaskinaw pi kakgantaxtulha.
11. ¿Tuku matliwakglha chatum tala puskat tiku tatatla?
11 Kalichuwinaw tuku titaxtulh chatum tala puskat tiku wanikan Joy, xla kgalhi akgtum lu tuwa tajatat. Xla lichuwinan la makgtayanit chu la matliwakglhnit tuku kgalhkgalhima pi nakgantaxtu: «Akxni lu nitlan kmakgkatsi, kwani Jehová putum tuku klilakgaputsa, chu liwana kkatsi pi xla kiʼakgatekgsni. Chu Jehová kimaxki “litliwakga tuku latamanin nila kgalhikgo”» (2 Cor. 4:7). Joy na lilakpuwan pi anta lama kxasasti kakilhtamaku, niku nipara «chatum lataman nawan: “Ktatatlay”» (Is. 33:24). Komo akinin na nalitachuwinanaw Jehová putum tuku lilakgaputsayaw chu nalilakpuwanaw tuku kinkamalaknuninitan, natatliwakglhaw.
12. ¿Tuku xlakata tlan nalipawanaw pi nakgantaxtu xtamalaknun Jehová? (Na kaʼakxilhti dibujo).
12 Xtachuna la judíos tiku xkachilinkanit, na anan pulaklhuwa tuku kinkalimasiyaniyan pi Jehová namakgantaxti tuku kinkamalaknuninitan. Kalilakpuwaw putum tuku xlichuwinankanit pi xʼama la nema akxilhmaw pi kgantaxtuma. Xlichuwinankanit pi xʼama tawila akgtum lanka tamapakgsin nema tliwakga xʼama wan, pero na «wi niku ni tliwakga» xʼama wan (Dan. 2:42, 43). Nachuna, akxilhaw pi “kaniwa niku tachiki tiyat”, chu lichuwinamaka Dios «kputum laklanka kachikinin» (Mat. 24:7, 14). Akxni akxilhaw pi kgantaxtuma tuku xlichuwinankanit pi xʼama la, tlan kinkamamakgkatsiniyan chu kinkamakanajliyan pi nakgantaxtu tuku Jehová kinkamalaknuninitan.
Tuku lichuwinan Biblia pi xʼama la nema kgantaxtuma la uku, kinkamakgtayayan nalipawanaw pi Jehová namakgantaxti xtamalaknun (Kaʼakxilhti párrafo 12).
JEHOVÁ KINKAMAKGTAYAYAN NI NAPEKUANAW
13. 1) ¿Tuku tuwa xʼamakgo titaxtukgo judíos akxni xtalakatsuwilh kilhtamaku xlakata xkalakgmaxtuka? 2) Chuna la wan Isaías 41:10-13, ¿tuku tlawalh Jehová xlakata tlan xkamamakgkatsinilh judíos?
13 Xlakata tlan xkamamakgkatsinilh, Jehová kamalaknunilh tiku xkachilinkanit pi xʼama kalakgmaxtu, pero na xkatsi pi akxni xtalakatsuwilh kilhtamaku xlakata xkalakgmaxtulh xʼamakgo titaxtukgo tuku lu tuwa. Jehová xlichuwinanit pi chatum tliwakga mapakgsina xʼama kaʼakgchipa kachikinin nema xwilakgo lakatsu kBabilonia, chu alistalh xʼama akgchipa Babilonia (Is. 41:2-5). ¿Xlilat xpekuankgolh judíos? Akxni lhuwaku xtsankga nakgantaxtu uma, Jehová matsokgninalh umakgolh tachuwin nema tlan xʼama kamamakgkatsini: «Ni kapekuanti, xlakata akit ktawilan. Ni kalakgaputsa, xlakata akit miDios» (kalikgalhtawakga Isaías 41:10-13). ¿Tuku xlakata kawanilh: «Akit miDios»? Ni xkamalakapastakama pi xlikakninanitkan xwanit xlakata xlakan xkatsikgoya uma, wata xkamalakapastakama pi xla xʼama kamakgtaya (Sal. 118:6).
14. ¿Tuku atanu tlawalh Jehová xlakata judíos tiku xkachilinkanit ni xpekuankgolh?
14 Jehová wi tuku atanu tlawalh xlakata xkamakgtayalh judíos tiku xkachilinkanit xlakata ni xpekuankgolh: kamalakapastakalh pi xliskgalala chu xlitliwakga nikxni sputa. Kawanilh pi xlakaʼankgolh kʼakgapun chu xʼakxilhkgolh tuku xmalakatsukinit, kawanilh pi ni kajwatiya katlawanit staku, wata na lakgapasa xtukuwanikan akgatunu akgatunu (Is. 40:25-28). Komo Jehová xkatsi xtukuwanikan akgatunu staku, na liwana xkatsi tuku xkawanikan chatunu xlakskujnin. Chu komo kgalhi litliwakga xlakata xkamalakatsukilh staku, na tlan xkalakgmaxtulh xkachikin. Putum uma limasiya pi judíos tiku xkachilinkanit ni xlipekuanatkan xwanit.
15. ¿La kamakgtayalh Jehová judíos tiku xkachilinkanit xlakata xkatsikgolh tuku xlitlawatkan xwanit?
15 Jehová na kawanilh xkachikin tuku xlitlawatkan xwanit akxni xtalakatsuwilh kilhtamaku xlakata xkalakgmaxtuka. Jehová limaklakaskilh Isaías xlakata xkawanilh xkachikin: «Katanu niku tlakg xatsekg kminchik chu kamalakchuwa mimalakcha. Kaj tsinu katatsekgti asta akxni nasputa tasitsi» (Is. 26:20). Umakgolh tachuwin max kgantaxtulh akxni mapakgsina Ciro akgchipalh Babilonia. Jenofonte, chatum historiador griego, wa pi akxni Ciro tanulh kBabilonia, kawanilh ksoldados pi «xkamakgnikgolh putum tiku xkatekgskgolh [kkatijin]» (Ciropedia, traducción de Ana Vegas Sansalvador). ¡Max lu xpekuamakgo tiku xlamakgo kBabilonia! Pero max judíos lakgtaxtukgolh xlakata kgalhakgaxmatkgolh tuku Jehová xkawaninit.
16. ¿Tuku xlakata ni xlilat nalilakgaputsayaw tuku aku nala? (Na kaʼakxilhti dibujo).
16 ¿Tuku kinkamasiyaniyan? Nialh makgas, natsuku lhuwa tapatin nema nikxni chuna lanit. Akxni natsuku, latamanin napekuankgo chu ni katikatsikgolh tuku natlawakgo. Pero akinin nichuna kintikaʼakgspulan, xlakata katsiyaw pi Jehová wa kiDioskan. Ni katipekuaw xlakata katsiyaw nawan pi kilakgtaxtutkan «talakatsuwinit» (Luc. 21:28). Chuntiya nalipawanaw Jehová maski putum kachikinin nakinkamasputuputunkgoyan. Jehová nakamaklakaskin xʼángeles xlakata nakinkakuentajtlawayan chu nakinkawaniyan tuku kilitlawatkan nawan xlakata nalakgtaxtuyaw. ¿La natlawa? Nina katsiyaw, max nakamaklakaskin congregaciones. Max wa uma tuku kilhchanima pi natanuyaw «niku tlakg xatsekg», niku natekgsaw tamakgtay. Komo katsiputunaw nawan tuku natlawayaw akxni nachan uma kilhtamaku, talakaskin pi la uku ni nakatamakgatliniyaw natalan, nakgalhakgaxmataw tuku wan xkachikin Jehová chu nakanajlayaw pi wa Jehová tiku pulalima (Heb. 10:24, 25; 13:17).
Komo nalilakpuwanaw pi Jehová lu tliwakga chu pi tlan nakinkalakgmaxtuyan, nakinkamakgtayayan ni napekuanaw akxni lama nawan lhuwa tapatin (Kaʼakxilhti párrafo 16).b
17. ¿Tuku kilitlawatkan xlakata Jehová tlan nakinkamamakgkatsiniyan?
17 Maski tuwa tuku xtitaxtumakgo judíos anta kBabilonia, Jehová tlan kamamakgkatsinilh. Chu Jehová nachuna natlawa kimpalakatakan. Wa xlakata, maski ni katsiya tuku nala kmilatamat kkilhtamaku nema aku mima, chuntiya kaputsa xtamakgtay Jehová. Kalakapastakti pi xla xalakgalhamanina chu kaliskujti xlakata ni napatsankgaya tuku Jehová malaknunit. Ni kapatsankga pi Jehová wa miDios chu wa xlakata ni milipekuanat.
TAKILHTLIN 3 Wix kimaxkiya litliwakga chu klipawanan
a Makgapitsi tukuwani kalakgpalikanit.
b TUKU TASIYA KDIBUJO: Makgapitsi natalan makxtum wilakgo. Lipawankgo pi Jehová tliwakga chu tlan nakakuentajtlawa kskujnin kaxanikawa niku wilakgo.