ARTÍCULO NEMA NATALIKGALHTAWAKGA 24
TAKILHTLIN 98 Dios matsokgninalh Biblia
¿Tuku kinkamasiyaniyan tuku wa Jacob? (Xlipulaktum)
«Katamakxtupitit xlakata nakkawaniyan tuku nakaʼakgspulayan kkilhtamaku nema aku mima» (GÉN. 49:1).
TUKU NAʼAKXILHAW
Naʼakxilhaw tuku kinkamasiyaniyan tuku wa Jacob akxni xʼamaja niy xlakata tuku xʼama kaʼakgspula Rubén, Simeón, Leví chu Judá.
1, 2. ¿Tuku tlawalh Jacob akxni xʼamaja niy, chu tuku xlakata? (Na kaʼakxilhti dibujo).
TITAXTUNITA 17 kata lata Jacob taxtucha kCanaán chu kataʼalh xfamilia kʼEgipto (Gén. 47:28). Uma kilhtamaku akxilhpa xkgawasa, José, chu akxtum katatawilapa putum xfamilia. Pero la uku Jacob katsi pi amaja niy, wa xlakata kamamakxtumi xkamanan xlakata wi tuku lu xlakaskinka nakawani (Gén. 49:28).
2 Uma kilhtamaku xwi talismanin pi akxni xʼamaja niy tiku xpulalin familia, xkamamakxtumi putum tiku xalak xchik xlakata wi tuku xkawanilh (Is. 38:1). Xmin kilhtamaku xkawani tiku xʼama tawila xlakgxokgo xlakata xpulalilh putum xfamilia.
Jacob amaja niy chu kawanima kgalhkutiy xlakgkgawasan tuku ama kaʼakgspula (Kaʼakxilhti párrafos 1 chu 2).
3. Chuna la wan Génesis 49:1, 2, ¿tuku xlakata lu xlakaskinka xwanit tuku wa Jacob?
3 (Kalikgalhtawakga Génesis 49:1, 2). Uma tuku tlawalh Jacob lu xlakaskinka xwanit. Jacob palakachuwina xlitaxtu chu Jehová maklakaskilh xlakata xlichuwinalh tuku lu xlakaskinka xʼama kaʼakgspula xlakgkgawasan chu xfamiliajkan. Wa xlakata tuku Jacob lichuwinalh akxni xʼamaja niy xʼama kgantaxtu alistalh.
4. ¿Tuku nalichuwinanaw kʼuma artículo? (Na kaʼakxilhti recuadro «Xfamilia Jacob»).
4 Kʼuma artículo nalichuwinanaw tuku kawanilh Jacob kgalhtati xlakgkgawasan: Rubén, Simeón, Leví chu Judá. Kʼatanu artículo nalichuwinanaw tuku kawanilh atanu kgalhtsayan xlakgkgawasan. Tuku kawanilh xʼama kgantaxtu kxlatamatkan xlakgkgawasan chu xkamanankan, tiku alistalh xʼamakgo litaxtukgo kachikin Israel. Nalichuwinanaw tuku titaxtukgolh israelitas xlakata naʼakxilhaw la kgantaxtulh tuku lichuwinalh Jacob. Na naʼakxilhaw la nakinkamakgtayayan uma namakgapaxuwayaw kinTlatkan xalak akgapun, Jehová.
RUBÉN
5. ¿Tuku max xlakpuwan Rubén pi xʼama lakgayawa xtlat?
5 Jacob pulana tachuwinalh Rubén chu wanilh: «Wix xapuxku kinkgawasa» (Gén. 49:3). Xlakata Rubén wa xapuxku xlitaxtu, max lakpuwa pi tlakg lhuwa tuku xʼamaka makgxtakgnikan. Na max lakpuwa pi xʼama tawila xlakgxokgo xtlat xlakata xpulalilh xfamilia, chu pi uma talakgatay xʼama kamatitaxtini xkamanan.
6. ¿Tuku xlakata Rubén nialh xlakgchan namaxkikan tuku xlakgchan xapuxku kgawasa? (Génesis 49:3, 4).
6 Pero Rubén nialh xlakgchan xmaxkika tuku xlakgchan xapuxku kgawasa (1 Crón. 5:1). ¿Tuku xlakata? Xlakata Rubén xtatalakgxtuminit Bilhá, chatum xpuskat Jacob. Bilhá kskujni Raquel xlitaxtu, chu Jacob wa Raquel tiku tlakg xpaxki (Gén. 35:19, 22). ¿Tuku xlakata Rubén tatalakgxtumilh Bilhá? Rubén xkgawasa Lea xwanit, atanu xpuskat Jacob. Xlakata Raquel xninita, max Rubén lakpuwa pi komo xtatalakgxtumilh Bilhá, Jacob xʼama lakgmakgan chu tlakg xʼama paxki Lea. O max Rubén xlakgati Bilhá chu nila malakgachokgolh tuku nitlan xtlawaputun. Maski ni liwana katsiyaw tuku xlakata Rubén tatalakgxtumilh Bilhá, Jehová chu Jacob nipara tsinu tlan akxilhkgolh tuku tlawalh Rubén (kalikgalhtawakga Génesis 49:3, 4).
7. ¿Tuku kaʼakgspulalh Rubén chu xkamanan? (Na kaʼakxilhti recuadro «Tuku Jacob lichuwinalh akxni xʼamaja niy»).
7 Jacob wanilh Rubén: «Ni tlakg xlakaskinka katilitaxtu nixawa minatalan». Chu chuna kgantaxtulh. Ni anan tuku limasiya pi xkamanan Rubén mapakgsinanin, sacerdotes o palakachuwinanin xlitaxtukgolh. Pero Jacob ni lakgmakgalh Rubén, chu xkamanan na akgtum tribu litaxtukgolh kʼIsrael (Jos. 12:6). Rubén ni putum kilhtamaku tlawalh tuku nitlan, na xlimasiyanit laktlan tayat. Chu max nialhpara makgtum tlawapa talakgxtumit nema ni xlitatlawat (Gén. 37:20-22; 42:37).
8. ¿Tuku kinkamasiyaniyan tuku akgspulalh Rubén?
8 ¿Tuku kinkamasiyaniyan? Talakaskin namalakgachokgoyaw tuku tlawaputunaw chu ni natlawayaw talakgxtumit nema ni xlitatlawat. Akxni tlawaputunaw tuku nitlan, kalilakpuwaw la nalimamakgkatsiniyaw Jehová, kifamiliajkan chu amakgapitsin. Na ni kapatsankgaw pi «putum tuku chatum lataman chantilhama, na wa namakgala» (Gál. 6:7). Tuku akgspulalh Rubén na kinkamalakapastakayan pi Jehová xalakgalhamanina. Maski Jehová ni katimapanulh tuku nitlan kitaxtu xlakata tuku nitlan tlawayaw, tlan nakinkasikulunatlawayan komo namakgxtakgaw tuku nitlan tlawamaw chu naliskujaw natlawayaw tuku tlan.
SIMEÓN CHU LEVÍ
9. ¿Tuku xlakata Jacob nitlan xʼakxilha la xlikatsikgo Simeón chu Leví? (Génesis 49:5-7).
9 (Kalikgalhtawakga Génesis 49:5-7). Alistalh, Jacob katachuwinalh Simeón chu Leví. Tuku kawanilh limasiyalh pi nipara tsinu xlakgati tuku xtlawakgonit. Kilakapastakli akxni Siquem, chatum chixku xalak Canaán likgamanalh xtsumat, Dina. Maski putum xkamanan Jacob nitlan limakgkatsikgolh tuku xtlawanikanit xtalakan, Simeón chu Leví ni malakgachokgokgolh xtasitsikan. Xlakgkgawasan Jacob kaʼakgskgawikgolh lakchixkuwin tiku xtapakgsinikgo Siquem chu kawanikgolh pi tlan xʼamakgo katalalinkgo komo xlakan xʼakstilichukukgolh kxuwa xlichixkukan. Xlakan chuna tlawakgolh chu akxni nina xpakskgo, Simeón chu Leví «tiyakgolh xʼespadajkan chu ankgolh kkachikin». «Akxni xlakan tanukgolh kkachikin niti katsilh chu kamakgnikgolh putum lakchixkuwin» (Gén. 34:25-29).
10. ¿La kgantaxtulh tuku lichuwinalh Jacob xpalakatakan Simeón chu Leví? (Na kaʼakxilhti recuadro «Tuku Jacob lichuwinalh akxni xʼamaja niy»).
10 Jacob nipara tsinu tlan akxilhli tuku tlawakgolh Simeón chu Leví. Lichuwinalh pi xʼamaka kamalakgatumikan kxlikalanka Israel. Tuku wa Jacob kgantaxtulh liwaka 200 kata alistalh, akxni kachikin Israel kamaxkika Tiyat nema xKawanikanit pi Nakamaxkikan. Xtribu Simeón maxkika xʼherencia, pero lakatum lakatum xwi kxlikalanka tiyat nema xtapakgsini xtribu Judá (Jos. 19:1). Chu xtribu Leví maxkika 48 kachikinin, pero lakatum lakatum xwilakgo kxlikalanka Israel (Jos. 21:41).
11. ¿Tuku tlawakgolh xtribus Simeón chu Leví?
11 Xkamanan Simeón chu Leví nichuna likatsikgolh la xnatlatnikan. Xtribu Leví tatayalh xaxlikana takaknin. Akgtum kilhtamaku, akxni Moisés xʼanit ksipi Sinaí xlakata Jehová xmaxkilh xLimapakgsin, lhuwa israelitas tsukukgolh kakninanikgo tantum aktsu toro xaʼoro. Pero levitas tatayakgolh Moisés chu makgtayakgolh nakamakgnikgo tiku xtlawakgonit uma talakgalhin (Éx. 32:26-29). Jehová kamaxkilh talakgalhaman xalak xtribu Leví xlakata sacerdotes xlitaxtukgolh (Éx. 40:12-15; Núm. 3:11, 12). Chu lakchixkuwin xalak xtribu Simeón ni pekuankgolh chu makgtayakgolh xtribu Judá xlakata xʼakgchipakgolh tiyat nema Jehová xkamalaknuninit, chu chuna makgantaxtikgolh xtalakaskin Jehová (Juec. 1:3, 17).
12. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xliʼakxilhtitkan Simeón chu Leví?
12 ¿Tuku kinkamasiyaniyan? Ankgalhin kamalakgachokgow kintasitsikan. Xlikana pi nitlan limakgkatsiyaw akxni kinkatlawanikanan tuku nitlan o akxni tlawanikan tuku nitlan tiku paxkiyaw (Sal. 4:4). Pero ankgalhin kalakapastakwi pi Jehová nitlan akxilha tiku ni malakgachokgo xtasitsi chu lakapala tuku wan o tuku tlawa (Sant. 1:20). Akxni nitlan nakinkalikatsiniyan chatum tala o atanu lataman, ni katlawaw tuku Jehová ni lakgati. Komo natlawayaw tuku Jehová lakgati, ni katiwaw chu ni katitlawaw tuku nitlan nakamamakgkatsini amakgapitsin (Rom. 12:17, 19; 1 Ped. 3:9). Pero ¿chu komo minatlatni tlawamakgo tuku nitlan akxilha Jehová? ¿Wamputun pi nachuna natlawaya? Ni kalakpuwanti pi wix nikxnila katimakgapaxuwa Jehová. Xla namakgtayayan natlawaya tuku tlan chu nasikulunatlawayan komo chuna natlawaya.
JUDÁ
13. ¿Tuku xlakata Judá max tsukulh lakgaputsa akxni xʼamaka tachuwinankan?
13 Lakgchalh natachuwinankan Judá. Max tsukulh lakgaputsa xlakata tuku kawanika xnatalan, Rubén, Simeón chu Leví. Max xlakgaputsama xlakata xla na xtlawanit tuku nitlan. Xkimakgkgalhananit akxni xnatalan malakgsputukgolh xkachikin Siquem (Gén. 34:27). Makglikatsilh akxni staka José chu akxni akgskgawikgolh xtlatkan (Gén. 37:31-33). Titaxtulh kilhtamaku, tatalakgxtumilh chatum puskat xlakata lakpuwa pi wa tiku ksta xmakni, pero alistalh katsilh pi wa Tamar, tiku xpuskat xkgawasa xwanit (Gén. 38:15-18).
14. ¿Tuku wanilh Jacob Judá, chu tuku tlan xtlawanit Judá? (Génesis 49:8, 9).
14 Pero Jehová tlawalh pi Jacob xwanilh laktlan tachuwin Judá chu xlichuwinalh tuku tlan xʼama kaʼakgspula xkamanan (kalikgalhtawakga Génesis 49:8, 9). Judá xlimasiyanit pi lu xlilakgaputsa xtlat. Na lakgalhamalh xtala, Benjamín, chu kuenta xtlawaputun (Gén. 44:18, 30-34).
15. ¿La kgantaxtulh tuku xlichuwinanit Jacob xpalakata Judá?
15 Jacob lichuwinalh pi Judá xʼama kapulalin xnatalan. Pero xʼama titaxtu lhuwa kilhtamaku xlakata xkgantaxtulh tuku xlichuwinanit. Max 200 kata alistalh, akxni israelitas taxtukgolh kʼEgipto xlakata xʼankgolh kTiyat nema xKawanikanit pi Nakamaxkikan, xtribu Judá wa tiku xʼama kxlakatinkan (Núm. 10:14). Makgapitsi kata alistalh, lakchixkuwin xalak xtribu Judá, wa tiku pulana ankgolh talachipakgo cananeos xlakata xʼakgchipakgolh tiyat nema xkamalaknunikanit (Juec. 1:1, 2). Chu lhuwa mapakgsinanin minkgocha kxtribu Judá, chu David wa xapulana mapakgsina tiku xminacha kʼuma tribu. Pero ni kajwatiya uma tuku lichuwinanka xpalakata Judá.
16. ¿La kgantaxtulh tuku wan kʼGénesis 49:10? (Na kaʼakxilhti recuadro «Tuku Jacob lichuwinalh akxni xʼamaja niy»).
16 Jacob lichuwinalh pi chatum tiku xalak xfamilia Judá xʼama mapakgsinan kxlikalanka Katiyatni putum kilhtamaku (kalikgalhtawakga Génesis 49:10 chu nota). Uma mapakgsina tiku Jacob limapakuwilh Siló, wa Jesucristo. Akxni chatum ángel lichuwinalh Jesús, wa: «Jehová Dios, namaxki xlaktawilh David, xtlat» (Luc. 1:32, 33). Chu Jesús na limapakuwikan “León xalak xfamilia Judá” (Apoc. 5:5).
17. ¿La tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jehová?
17 ¿Tuku kinkamasiyaniyan? Jehová ankgalhin akxilha xatlan tayat nema kgalhikgo xlakskujnin. Xla sikulunatlawalh Judá maski tlawalh tuku nitlan. Max xnatalan Judá kaks lilakawankgolh chu xlilakpuwamakgo tuku xlakata Jehová sikulunatlawalh Judá. Ni katsiyaw tuku lakpuwankgolh, pero liwana katsiyaw pi Jehová akxilhli xalaktlan xtayat Judá chu wa xlakata sikulunatlawalh. ¿La tlan nastalaniyaw xliʼakxilhtit Jehová? Kiliʼakxilhatkan xatlan tayat nema kgalhikgo kinatalankan. Akxni chatum tala maxkikan akgtum talakgatay nema lu xlakaskinka, max tunkun tsukuyaw lilakpuwanaw tuku nitlan tlawa, pero kalakapastakwi pi Jehová akxilha xalaktlan xtayat uma tala.
18. ¿Tuku xlakata kilikgalhkgalhinatkan?
18 Atanu tuku kinkamasiyaniyan tuku titaxtulh Judá wa pi talakaskin nakgalhkgalhinanaw. Jehová ankgalhin makgantaxti tuku malaknu, pero ni ankgalhin chuna tlawa la akinin lakaskinaw chu akxni akinin lakaskinaw. Xtribu Judá ni tunkun tsukulh kapulalin xkachikin Dios, pero xatapaxuwan kamakgtayakgolh tiku Jehová kalaksakli, chuna la Moisés, tiku xalak xtribu Leví xwanit, Josué, tiku xalak xtribu Efraín xwanit chu mapakgsina Saúl, tiku xalak xtribu Benjamín xwanit. Nachuna katlawaw chu kakamakgtayaw tiku Jehová kalaksaknit xlakata napulalin xkachikin la uku (Heb. 6:12).
19. ¿Tuku kinkamasiyaniyan xlakata Jehová tuku Jacob lichuwinalh akxni xʼamaja niy?
19 ¿Tuku kinkamasiyaninitan tuku Jacob lichuwinalh akxni xʼamaja niy? Pi Dios nichuna akxilhnan chuna la akxilhnan chixku (1 Sam. 16:7). Na katsininitaw pi xla lu kgalhkgalhinan chu tapatinan. Xla ni lakgati pi natlawayaw tuku nitlan, pero na liwana katsi pi akinin makglakgalhinanin. Na katsininitaw pi Jehová tlan kasikulunatlawa tiku tlawakgolh tuku nitlan makgasa, pero makgxtakgkgonit tuku nitlan xtlawamakgo chu liskujkgonit natlawakgo tuku tlan. Kʼatanu artículo naʼakxilhaw tuku kawanilh Jacob amakgapitsi xlakgkgawasan.
TAKILHTLIN 124 Putum kilhtamaku katataya Dios