Ol i Ting Bel Isi Bai Kamap—Tasol Nogat
PLANTI man i ting olsem 1914 bai wankain olsem ol narapela yia. Inap sampela yia i kam inap long dispela taim, ol i ting sindaun bilong ol man bai kamap gutpela. Saiens i wok long mekim gutpela wok long pasim ol sik. Na olsem wanem long ol pait? Wanpela nius (L’Osservatore Romano) long Februeri 1991 i tok, paslain long 1914 ol man i ‘ting pait em i olsem samting bilong bipo’ na ol i ting ol i stap long “wanpela taim em ol man na ol gavman i gat gutpela tingting long pasim pait na bai i no ken kamap gen.”
Tasol kirap long 1914 na ol narapela yia i kam bihain, ol samting nogut i kamap na ol man i kirap nogut. Pastaim Bikpela Pait bilong 1914-1918 i pinisim bel isi. Na dispela nius (L’Osservatore Romano) i tok, ‘em namba wan taim planti man tru ol i dai. Dispela samting i kamap long rot bilong ol samting em ol lain saiens i wokim, tasol ol saveman bilong bipo i ting em bai helpim ol man long kamapim bel isi.’ Olsem na ol save bilong saiens i no olsem rot bilong kamapim bel isi, nogat. Saiens i opim rot na planti man inap dai long pait.
Taim dispela pait i pinis, narapela hevi i kamap na planti man i dai. Wanpela sik nogut bilong Spen (influensa) long yia 1918-1919 i kilim olsem 20 milion man long olgeta hap—em winim namba i bin dai long Namba Wan Pait. Olsem na ol i putim ol strongpela lo; long sampela kantri ol polis i holim ol man i givim dispela sik long narapela man. Na ol polis i holim ol man i kus klostu long narapela man! Tasol ol i no inap pasim. Dispela sik i go long olgeta hap, olsem wanpela strongpela win. Planti taun i no gat man moa i stap long en—ol i dai pinis. Skin bilong ol man i pulap long bokis ais long ol haus sik.
Ol man i kirap nogut long ol senis i kamap, kirap long 1914. Ol man i ting pait na sik bai pinis, na save bilong ol man bai kamapim gutaim. Tasol dispela samting i no kamap. Na ol samting i wok long i go nogut moa yet. Namba 2 Pait em i winim Namba Wan Pait i bin kamap. Sik, na pasin bilong stap rabis, na hangre, na pasin bilong brukim lo i wok long i go bikpela moa long olgeta hap bilong graun. Ol man bilong raitim stori bilong bipo i luksave olsem kirap long 1914, sindaun bilong ol man i senis olgeta.
Tasol paslain long dispela taim ol Intenesenel Baibel-Stiuden (em nem bilong ol Witnes Bilong Jehova long dispela taim) i save pinis olsem 1914 em wanpela bikpela yia tru. Na kirap long dispela taim i kam inap long nau, ol Witnes Bilong Jehova i no kirap nogut long lukim pasin bilong dispela graun i go nogut olgeta. Ol tok profet bilong Baibel i helpim ol long save olsem ol dispela samting i mas kamap, na tu i gat gutpela samting ol i ken wetim i kamap bihain. Olsem wanem ol inap mekim olsem? Narapela taim ol Witnes Bilong Jehova i kam lukim yu, orait askim ol long dispela samting. O yu ken raitim pas i go long ol man i wokim dispela nius.
[Piksa Kredit Lain long pes 32]
Redrawn from artwork of Franklin Booth