Painim Ol Gutpela Samting Long Ol Ailan Trak
OL AILAN Trak i stap long Solwara Pasifik long hap bilong Wes. Ol ailan Trak i stap longwe long Hawaii inap 4,800 kilomita. Bikpela rip i banisim ol dispela ailan na insait long rip i olsem wanpela bikpela raunwara. I gat sampela bikpela ailan i stap, em Moen, na Dublon, na Fefan, na Uman, na Tol na sampela moa. Inap 39,000 manmeri i stap long ol dispela ailan. Tasol i gat ol liklik liklik ailan tu i stap arere long rip.
Sapos yu sindaun long balus na yu kam long ol dispela ailan, bai yu lukim gutpela klinpela wara bilong Pasifik. Long sampela hap, maski wara i daun tru inap olsem 30 mita, yu inap lukim wesan daunbilo. Taim balus i kam klostu moa bai yu lukim si i bruk long rip. Bai yu lukim ol gutpela grinpela diwai i stap. I gat kapiak na kokonas na banana na taro na kain kain kaikai i kamap long ol dispela ailan.
Ol ailan Trak i olsem gutpela ples paradais, tasol long taim bilong Namba Tu Pait Bilong Olgeta Hap, ol i givim nem long ol dispela ailan olsem “ples matmat.” Long Februeri 17 na 18 long yia 1944, planti balus bilong Amerika ol i tromoi bom long ol Japan, olsem na 50 sip na planti handet balus bilong ol Japan, ol i bagarap na i go daun insait long solwara long dispela hap. Nau rip na gras bilong solwara samting i karamapim ol dispela sip na balus insait long solwara, na ol man i amamas long glas long dispela hap. Na sampela man bilong subim wara, na man bilong wokim piksa wokabaut na man bilong kisim poto insait long wara ol tu i save kam na lukim ol dispela samting i stap insait long solwara.
Ol Misineri i Kam
Namba Tu Pait i givim bikpela hevi long ol man bilong ol dispela ailan: Sampela i tingim yet ol samting i bin painim ol long taim bilong pait. Ol i tok, taim ol birua i kam tromoi bom ol i pret, na ol i bel hevi long wanem planti famili bilong ol i dai. Na ol i pret, nogut ol birua i kilim olgeta i dai wantaim, o subim ol long mekim wok kalabus, na ol i pret long bikpela hangre. Planti samting nogut i bin painim ol long taim bilong pait. Na taim pait i pinis i gat hevi, long wanem narapela narapela lain politik i kamap, na ol i gat hevi long mani, na ol i no gat rot bilong kisim gutpela sindaun olsem bilong ol manmeri bilong ol narapela hap.
Olsem na long 1965, taim tupela misineri bilong ol Witnes Bilong Jehova i kam long Ailan Moen, ol manmeri bilong Trak ol i amamas tru. Dispela brata wantaim meri bilong em tupela i stap long haus bilong wanpela man bilong dispela ailan. Ol i no save long tok ples bilong ol manmeri bilong dispela hap, tasol kwiktaim ol i kirapim 35 Baibel-stadi. Na kwiktaim tupela i kisim save long tok ples Trak. Ol man bilong dispela ailan i kirap nogut long dispela samting.
Long Desemba 1966, tupela marit moa ol i kam mekim wok misineri. Ol tu i bin skul long Giliat. Ol i stap wantaim wanpela famili i stap long narapela hapsait bilong dispela ailan. Bihain sampela bilong dispela famili ol i kamap Witnes.
Ol i Kirapim Sampela Kongrigesen
Bihain sampela misineri moa ol i kam. Long 1972 i gat 7-pela Witnes ol i autim tok long ailan Moen, em ol i bin dediket na kisim baptais. Olsem na ol i kirapim namba wan kongrigesen long dispela hap. Bihain ol i tingting long autim tok long wanpela ailan i stap klostu long Moen, em Dublon. Wanpela brata i stori long taim em i go wantaim sampela narapela brata na autim tok long ailan Dublon long namba wan taim, em i tok:
“Tudak pinis na mipela lukim nambis bilong dispela ailan. Paslain long taim bilong Namba Tu Pait ami bilong Japan i bin wokim wanpela longpela bris long dispela ailan. Tasol nau bus i karamapim pinis. Planti diwai i stap long dispela ailan, na mipela i no lukim rot bilong ol ka. I gat ol liklik rot tasol namel long ol diwai.
“Mipela slip tupela nait long dispela bris, na i gat planti natnat na ol narapela kain binatang i stap. Mipela wokabaut raunim ailan na mipela lukim planti bikpela hul, em ples ol bom i bin pundaun long en long taim bilong Namba Tu Pait. Mipela lukim sampela bikpela sip bilong karim wel, em wel i bin paia na sip i bagarap. Nau mipela save long as bilong tok bilong ol manmeri i save stap klostu long ailan Dublon. Ol i tok, long taim bilong Bikpela Pait, planti nait skai antap long ailan Dublon i lait. Em ol dispela sip i paia na skai i lait.”
Ol misineri i lukim ol mak nogut bilong pait i stap long ol dispela ailan na ol i amamas ol inap autim tok bilong Baibel na tokim ol man bilong ol dispela ailan long gutpela taim bilong bel isi i laik kamap. Ol manmeri bilong dispela hap ol i save laikim Baibel, olsem na namba wan taim ol i mekim Memorial long dispela hap, inap 90 manmeri ol i kam bung. Long 1974 i gat 9-pela Witnes long dispela ailan na ol i kamap olsem kongrigesen bilong Dublon.
I Go long Ol Narapela Ailan
Tasol tok bilong Kingdom i mas i go long ol narapela ailan tu. Olsem na i gat tupela bot ol i save raun long en na i go autim tok long ailan Tol na Fefan. Planti man long dispela tupela ailan ol i laik harim tok.
Wanpela misineri, Glenn Tateishi i wokim wanpela bot bilong em yet, em i longpela inap 5 mita. Inap planti yia em i bin kisim ol narapela misineri na pablisa i go autim tok long ol ailan. Olsem na em i save gut long stiaim bot na long wok mekanik. Em i save ol rip i stap we na em i save long si nogut na ol pasis namel long ol ailan. Glenn i tok, “Taim solwara i stap isi na win i hat liklik, tingting bilong yu i stap isi. Yu inap tingting long ol samting bilong spirit, na taim mi wanpela mi stap long bot, mi save beten, na sampela taim mi save kolim beten long maus.”
Taim bikpela lain pablisa i go wantaim bilong autim tok long ol dispela ailan, ol i save go i stap inap wanpela de olgeta. Taim ol i autim tok ol i mas wokabaut longwe long ol liklik rot na das o graun malumalum i save pas long lek bilong ol. Long belo ol i kaikai na bihain ol i autim tok gen long bikpela san. Ol i autim tok pinis na ol i goap gen long bot na go bek long ples bilong ol. Wanpela de olgeta ol i raun na skin bilong ol i les. Tasol ol i amamas tru, long wanem ol i givim strong bilong ol long mekim wok bilong Jehova.
Long wan wan taim ol misineri na pablisa inap goap long bot bilong gavman na i go long ol liklik ailan i stap longwe liklik. Wanpela sista bilong ol ailan Trak em i kisim lip na em wantaim sampela misineri ol i goap long wanpela bot bilong gavman na i go long sampela liklik ailan. Em i tok:
“Mipela goap long dispela sip, nem bilong en, Truk Islander. Taim mipela lusim rip i go ausait i gat bikpela si na win, na ren i kam daun. Long sip i gat ples bilong sampela pasendia tasol i ken sindaun; i no gat ples bilong slip. Mipela mas sindaun tasol. Wanpela man i wok long dispela sip em i sori long mipela na em i tok mipela ken slip long rum bilong em. Tasol mipela i amamas, long wanem mipela i tingting tasol long autim tok long ol manmeri long ol ailan i stap longwe.”
Long wanpela ailan, klostu olgeta man i bilong Lotu Katolik, na ol i tokim ol misineri: “Pop i bin salim yupela i kam o olsem wanem?” Na long narapela ailan, bikpela man bilong ples i tokim ol misineri ol i ken autim tok long lain bilong em, na ol i harim gut tok. Long sampela ailan ol manmeri i mekim gutpela pasin tru long ol brata, ol i givim kaikai long ol na ples slip samting. Na long sampela ailan ol manmeri i kros na ol i no laik bai ol Witnes i lusim bot na i kam toktok wantaim ol. Sista i tok: “Sampela hevi i painim mipela, tasol mipela kisim bikpela amamas moa taim mipela bungim ol man i laik harim tok, na mipela inap helpim ol long kisim save long tok bilong Kingdom.”
Winim Hevi
Kyomi Shirai em i namba wan meri long ol ailan Trak em i kamap wanpela Witnes Bilong Jehova. Em wantaim man bilong em i orait long namba wan misineri i kam i stap long haus bilong ol. Pastaim Kyomi em i mekim wok dikon long lotu Talatala na em i Presiden bilong YMCA na em i insait long komiti i wok long tanim Baibel long tok ples Trak. Olsem wanem na em i laik kisim save long ol Witnes Bilong Jehova? Em i tok: “Ol tok ol i autim em i tok bilong Baibel.” Bipo em i no save nem bilong God em Jehova. (Sam 83:18) Em i tok: “Mi ting Jehova em i narapela nem bilong Jisas.”
Kyomi i tok: “Taim mi kamap wanpela Witnes Bilong Jehova, ol wanblut na wantok bilong mi ol i tok bilas long mi. Planti ol i lusim mi. Tasol mi amamas long poroman wantaim ol brata sista bilong spirit na mi stap bel isi.” Long dispela taim bipo, Sosaiti Was Taua i no wokim yet sampela buk samting long tok ples Trak, olsem na Kyomi em i kisim wanpela notbuk, na em i raitim sampela skripsa long en na em i mekim wok long dispela buk taim em i autim tok. Em i holim yet dispela buk em i bin wokim long 1966.
Kyomi i helpim brata bilong em, bipo em i wanpela dikon meri long lotu Talatala. Brata bilong Kyomi i tok: “Taim Kyomi i opim Baibel na mi lukim tok promis bilong Baibel olsem yumi inap kisim laip i stap oltaim long graun, na mi save ol tok bilong misin bilong mi i no stret, ai bilong mi i op long ol samting bilong spirit.” Em wantaim ol narapela dikon meri long misin bilong em ol i save go lukim ol lain bilong misin em ol i lapun o ol i gat sik o ol i hevi long man i dai pinis. Em i tok: “Bipo mipela save mekim sampela singsing o givim samting long ol bilong mekim gut bel bilong ol. Tasol taim mipela i go lukim ol, dispela i putim hevi long ol, long wanem ol i mas redim kaikai na givim long mipela 12-pela meri.” Tasol nau em i amamas long i go lukim ol man. Em i tok: “Nau mi pilim olsem mi inap helpim tru ol, long wanem mi inap helpim ol long lainim ol gutpela tok bilong Baibel em inap mekim gut bel bilong ol.” Wanpela pikinini meri bilong em na tupela tumbuna pikinini ol i save autim tok.
Planti man long ol ailan Trak ol i pret long ol spirit nogut. Bipo Amilo tu i pret. Ol i save mekim kain kain samting bambai ol spirit nogut i no ken kros long ol na mekim nogut long ol. Ol i save pasim tret long han o lek bilong nupela pikinini. Ol i save marilaim meri—ol i givim presen long meri ol i bin wokim marila long em. Sampela i tok ol i gat sik, long wanem birua bilong ol i bin wokim posin samting.
Amiko i holim wanpela buk i stori long ol lip samting em i ken mekim wok long en olsem “marasin” na sampela singsing em i ken mekim o tok em i ken kolim bilong oraitim sik. Tasol taim dispela meri i kisim save long tok i tru bilong Baibel na em i save ol man i dai pinis ol i no gat tingting o save, na Jehova i no laikim tru ol wok bilong ol spirit nogut, olsem posin marila samting, em i kukim ol dispela buk olsem ol Kristen long Efesas i bin mekim long bipo. (Eklisiastis 9:5; Diuteronomi 18:9-12; Aposel 19:19, 20) Planti narapela man na meri tu long ol ailan Trak ol i lusim pinis ol dispela kain wok bilong ol spirit nogut. Taim ol i kisim save long tok i tru bilong Baibel ol i no pret moa. Ol i amamas long autim dispela gutpela tok long ol narapela man bambai ol tu i no ken pret moa.—Jon 8:32.
Ol Samting i Kamap Nau
God Jehova i bin blesim wok bilong ol misineri. Ol i mekim gutpela wok na dispela i kirapim ol Witnes bilong Trak tu long mekim gutpela wok. Nau i gat 35 pablisa long tupela kongrigesen long Moen na Dublon. Ol i wok strong long autim tok long nem bilong Jehova, olsem na planti man long ol ailan Trak i save long ol Witnes Bilong Jehova na long tok bilong Kingdom. Long 1983 inap 366 manmeri i bung long taim bilong Memorial, olsem na yumi save “planti kaikai tumas i mau pinis” long ol ailan Trak.—Matyu 9:37.
Planti Kristen bilong ol narapela hap i bin i go long ol ailan Trak, na ol brata bilong ol dispela ailan i amamas long bung wantaim ol. Ol brata i kam lukim ol dispela ailan ol i amamas long lukim gutpela ples na gutpela solwara na ol diwai kokonas na gutpela kala kala i kamap long skai taim san i go daun na ol samting bilong bipo. Tasol ol i amamas tru long lukim ol brata sista bilong ol dispela ailan na kisim save long ol na lukim gutpela wok ol i mekim bilong autim tok, na lukim ol i givim bel long autim tok long ol wanblut na wantok bilong ol. Taim ol i save long ol dispela brata sista ol i pilim olsem nau ol i painim pinis ol gutpela samting bilong ol ailan Trak.
[Mep long pes 28]
(Lukim Wastaua 1985)
Ol AILAN TRAK
Moen
Dublon
Uman
Fefan
Tol
[Mep]
Solwara Pasifik
[Piksa long pes 29]
Mipela i amamas long autim tok long ol ailan Trak
[Piksa long pes 30]
Mipela i save mekim wok long bot bilong autim tok bilong Kingdom