Ol i “Wok Strong” Long Kenya
“LONG olgeta taim mi stap laip mi bin wok long painim kain gutpela pasin olsem, na nau mi painim pinis!” Wanpela man, bipo em i bihainim lotu Hindu, em i tok olsem taim em i go long wanpela kibung bilong ol Witnes Bilong Jehova long Kenya long dispela taim. Em i tok: “Dispela i narapela kain tru.”
Wanem samting i kirapim em long mekim tok olsem? Em i tok: “Mi lukim ol manmeri bilong kain kain skin na kain kain lain na kantri—olgeta i bung wantaim na narapela i laikim tru narapela.” Tasol long nau ol lain man i bruk bruk, na ol man bilong narapela skin i birua long ol man bilong narapela skin. Orait, olsem wanem ol dispela manmeri long Kenya ol inap pas gut wantaim na i stap wanbel long lotu?
Ol Painia i Go Pas
Long yia 1931, Frank na Gray Smith i kalap long sip long Saut Afrika na ol i go long Mombasa, long Kenya. Ol i kisim 40 katon buk i go wantaim ol. Taim ol i kamap pinis long Mombasa, nau ol i hatwok long i go long biktaun Nairobi; planti samting i laik bagarapim ol long rot na skin bilong tupela i les olgeta. Insait long wanpela mun tasol ol i tilim olgeta buk bilong ol long ol man. Sik malaria i kisim tupela wantaim, na Frank i dai pinis. Em i stap gut long God i go inap long taim em i dai. Bihain liklik, long dispela yia tasol, Robert Nisbet na David Norman i bihainim rot bilong tupela na ol i tilim 200 katon buk long hap bilong Is Afrika. Ol i planim pikinini kaikai bilong tok i tru long Kenya.
Long yia 1935, Gray Smith wantaim meri bilong em, na Robert Nisbet wantaim brata bilong em George, ol i kirap long i go bek lukim ol manmeri i bin kisim ol buk. Dispela taim sik taifoit i kisim Robert, na sik malaria na fiva blakwara i kisim ol narapela. Gavman bilong narapela ples i bosim dispela kantri na ol i birua long ol brata na putim tok bilong rausim ol. Maski ol dispela hevi i painim ol, tasol ol dispela painia ol i wok strong tru na ol i tilim planti buk, olsem na bihain wok i kamap gutpela. Inap 30 yia bihain, wanpela Witnes i autim tok long wanpela ples longwe long bus long Kenya na em i kirap nogut, long wanem em i bungim wanpela man em i gat wanpela olpela buk bilong Sosaiti (nem bilong en Reconciliation). Brata bilong dispela man i bin kisim dispela buk long yia 1935. Dispela man i kamap strong na nau em i wanpela Witnes Bilong Jehova.
I Kamap Bikpela
Long yia 1949, long namba wan taim, wanpela Witnes i go i stap long Nairobi, em nambawan biktaun bilong Kenya. Dispela Witnes em Mary Whittington. Em i bin kisim baptais long Englan wanpela yia bipo. Em i no save long hatwok na hevi bai painim em, long wanem em i stap longwe long ol narapela Witnes na ol man i birua long em na i laik pasim rot bilong em. Tasol em i amamas, long wanem em i lukim ‘man i liklik i kamap wan tausen.’ (Aisaia 60:22) Long nau em i gat 73 krismas na em i mekim yet wok painia oltaim.
Namba wan misineri bilong Skul Giliat ol i kam long Kenya long yia 1956, em Bill na Muriel Nisbet. Long dispela taim ol waitskin na blakskin i no inap bung wantaim, na i gat ol lo bilong pasim wok bilong autim tok, na lo bilong makim hamas man i ken bung wantaim na mekim miting, olsem i no ken winim 9-pela. Olsem na Brata na Sista Nisbet inap autim tok long ol waitskin tasol, na wan wan taim ol inap toktok wantaim sampela Afrika. Tasol maski, wok i kamap bikpela.
Long yia 1962 gavman i orait long wok bilong ol Witnes Bilong Jehova. Na long yia 1963, dispela gavman bilong narapela ples i pinis long bosim Kenya. Nau rot i op bilong wok Kristen bilong yumi i kamap bikpela moa. Ol brata i kirap wokim ol buk na nius long tok ples Swahili, na gavman i givim namba long sampela elda long lain Witnes bilong stretim marit bilong ol man. Kirap long dispela taim na i kam inap long nau, ol Witnes Bilong Jehova i bin helpim 2,000 man long rejistaim marit bilong ol.
Long 1972 ol i dediketim gutpela nupela haus brens long biktaun Nairobi. (Bihain ol i skruim i go bikpela.) Nau brens-ofis long Kenya inap lukautim gut wok long tenpela kantri long Is Afrika, na wokim ol buk na nius long kain kain tok ples bilong ol Afrika.
Ol i Wok Strong
Ol manmeri bilong autim gutpela tok bilong Kingdom long Kenya ol i bin “wok strong long mekim olgeta gutpela pasin” wankain olsem ol Kristen bilong pastaim i mekim. (Taitas 2:14) Ol i no larim hevi o hatwok i pasim ol long helpim ol arapela man long kisim stretpela save long ol tok bilong Baibel.
Wanpela taim brens-ofis i tokim wanpela Witnes long i go lukim wanpela man i aipas em i laik harim tok. Dispela man i stap longwe long dispela Witnes inap 26 kilomita. Tasol long olgeta taim Witnes i kikim wilwil i go lukim dispela man na lainim em long tok bilong Baibel. Pastaim tingting bilong dispela man i save hevi long sampela taim, tasol nau em i kamap wanpela Witnes na em i save wok strong long tokim ol narapela man long gutpela tok promis bilong God, olsem God bai kamapim bek Paradais long graun, na bai ai bilong ol aipas i op.—Aisaia 35:5.
Long sampela hap ol brata sista i mas wok strong bambai ol inap i go long ol miting Kristen. Wanpela lapun meri i gat 70 krismas, em i save wokabaut long lek inap 10 kilomita i go long ol miting long olgeta wik. Long rot em i mas brukim wanpela bikpela wara bilong Kenya, maski i gat ol pukpuk i stap. Sampela taim wara i tait strong na i laik karim em i go. Tasol em i tingim ol gutpela kaikai bilong spirit em inap kisim long miting, na em i wok strong long i go. Em i wok strong tru!
Narapela Witnes i wokabaut long lek inap 9-pela aua bambai em inap i go long wanpela kibung sekit. Em tu i pilim tru ol gutpela kaikai bilong spirit em inap kisim na em i wok strong long i go long dispela kibung. Em i gat mani inap long baim bas i go, olsem na bilong wanem em i hatwok long wokabaut long lek i go? Long wanem em i tingim Baibel-stadi bilong em na em i givim dispela mani long dispela man bambai em tu inap i go long kibung na harim ol gutpela tok! Tru tumas, ol brata sista long Kenya i kisim stretpela save long Baibel na dispela i kirapim ol long mekim pasin sori na long “wok strong long mekim olgeta gutpela pasin.”
Wok Painia
Ol painia tu ol i wok strong. Planti ol i gat hevi na hatwok, tasol ol i amamas long mekim wok painia. Wanpela yangpela painia oltaim, em i autim tok long biktaun Mombasa, em ples hat i stap klostu long nambis. Sampela yia bipo trak i bamim em na ol dokta i katim na rausim tupela lek bilong em. Taim em i stap long haus sik em i bel hevi tru na em i tingting long kilim i dai skin bilong em yet. Em i krai long wanpela nes bai nes i givim sut long em i gat marasin nogut na bai em i dai, tasol nes i no mekim. Taim em i lusim pinis haus sik em i bungim ol Witnes na em i kirap long stadi wantaim ol. Bihain em i kisim baptais na em i kirap mekim nupela wok, em wok painia. Em i save wok strong tru na em i tenkyu long God.
Planti mama i gat pikinini ol i kirap mekim wok painia oltaim. Wanpela em i gat tripela pikinini na em i gat sik, olsem mak bilong blut bilong em i go antap tru, na em i no inap toktok gut. Em i mas mekim wok mani long olgeta de, na man bilong em i no wanpela Witnes. Tasol em i mekim wok painia tu na em i stap amamas. Tasol i no ol mama tasol inap mekim wok painia oltaim; long dispela taim wanpela papa i gat 8-pela pikinini na em i save wok sift, em i kirap mekim wok painia oltaim.
Planti ol i no inap mekim wok painia oltaim, tasol ol i laikim tru wok painia. Ol i save painim rot bambai ol inap mekim wok painia haptaim na lusim 60 aua long mun long autim tok.
Long mun Epril long yia 1984 na 1985, bikpela hap lain (inap 33 pesen) bilong olgeta pablisa long Kenya ol i mekim wok painia, olsem wok painia haptaim o wok painia oltaim samting. Long wanpela kongrigesen, 73 pablisa ol i mekim wok painia haptaim long dispela mun na ol i wok wantaim 5-pela painia oltaim. Ol narapela 28 pablisa long dispela kongrigesen i lusim 64.6 aua long autim tok, maski planti ol i no baptais yet. Ol i mekim 233 Baibel-stadi!
Ol lapun tu i mekim wok painia. Wanpela lapun tumbuna mama em i gat 99 krismas em i mekim wok painia haptaim. Maski skin bilong em i no strong, tasol em i save stap olsem lait long ai bilong ol yangpela na ol lapun. (Matyu 5:16) Long rot bilong wok bilong em, sampela man na meri i bin kamap man bilong autim tok bilong Kingdom, na ol i tingim gut pasin bilong dispela lapun em i givim bel long mekim wok na em i laikim tru wok painia. Tru tumas, planti ol i “wok strong long mekim olgeta gutpela pasin” na dispela i bin kirapim ol long mekim wok painia.
“Ol Liklik Pikinini” i Litimapim Nem Bilong God
Ol yangpela tu, maski ol i no baptais yet, ol i save amamas long i go wantaim papamama bilong ol long autim tok bilong God tru long ol man. (Matyu 21:16) Long taim bilong autim tok long ol longwe teritori, wanpela pikinini meri em i gat 4-pela krismas hap em i wok wantaim papamama bilong em. Em i lusim 160 aua long autim tok na em i tilim 27 buk, na 66 buklet, na 47 magasin long ol man i laik harim tok bilong Baibel!
Ol yangpela long skul tu ol i “wok strong long mekim olgeta gutpela pasin.” Long wanpela liklik ples klostu long biktaun Nairobi, wanpela manki i stap long komyuniti-skul, na mama bilong em i stadi wantaim ol Witnes, em inap helpim tisa bilong em long bihainim rot bilong kisim laip i stap oltaim. Ol i skul na tisa i tok, man i stap laip bihain long dai bilong em. Long pasin isi, manki i tok mama bilong em i bin lainim em long narapela tok, em Baibel i as bilong en. Dispela i kirapim tingting bilong tisa na em i laik save long dispela tok. Em i go lukim mama bilong dispela manki, na mama i salim em i go long wanpela Witnes i gat save, winim bilong em. Nau dispela tisa yet i save autim tok i tru bilong Baibel long ol narapela man, long wanem dispela manki i no pret long autim tok. Ol pikinini Kristen tu i wok strong!
Bai i Go Bikpela Moa
Bikpela hap lain long Kenya ol i no harim yet gutpela tok bilong Kingdom. Sampela ples i stap longwe longwe na ol brata i autim tok long ol dispela ples wanpela taim tasol long yia. Taim ol i kamap long kain ples olsem, planti taim ol man i save tokim ol: “Yupela i stap we? Mipela i wetim yupela i kam.” Na taim ol i autim tok pinis inap sampela de o wik na ol i mas lusim ol i go, ol i save pilim tru taim ol man i tok: “Nau yu laik lusim gen mipela? Olsem wanem mipela inap kamap strong?” Gutpela tru ol brata i stretim pinis rot bilong lukautim ol dispela manmeri i hangre long kisim kaikai bilong spirit.
Long nau i gat 3,686 manmeri ol i autim tok bilong Kingdom long Kenya. Long yia 1986, inap 13,067 i bung long taim bilong Memorial bilong tingim i dai bilong Krais. Em bikpela lain tru, winim lain Witnes inap 4-pela taim! Sampela man bipo ol i man bilong spak, o man bilong pait, o bos bilong wanpela lain raskol, o man bilong pulim mani long ol narapela man, o ol i bin mekim wok bilong ol spirit nogut, na ol narapela tu, ol i bin senisim tru pasin bilong ol na nau ol i bihainim rot bilong tok i tru. Orait, olsem wanem long bihain?
Bai wok i go bikpela moa. Yes, planti manmeri long Kenya ol i amamas long harim “dispela gutnius bilong kingdom.” (Matyu 24:14) Planti ol i kam insait long lain bilong ol Witnes Bilong Jehova, em dispela lain ol i save “wok strong long mekim olgeta gutpela pasin.” Ol i mekim gutpela wok na gutpela pasin, olsem na ol i stap narapela kain, long wanem maski ol i bilong kain kain lain na skin, tasol ol i stap wanbel tru. Tru tumas “dispela i narapela kain tru.”
[Ol Mep long pes 23]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
KENYA
Nairobi
Mombasa
[Piksa long pes 24]
Planti tausen manmeri ol i save mekim tok Swahili ol i bung long ol “Holimpas Stretpela Pasin” Kibung long Desemba 1985
[Piksa long pes 25]
Ol pilai i kamapim stori bilong Baibel long tok Swahili na tok Inglis i lainim gut ol man i lukim na harim
[Piksa long pes 26]
Ol i kisim baptais na dispela i kamapim long ples klia blesing bilong Jehova
[Rait long pes 27]
“Bambai yupela i autim tok bilong mi long Jerusalem, na long olgeta Judia, na long Sameria, na i go inap long olgeta hap graun.”—Aposel 1:8.