Ol i “Kisim Pis” Long Fiji
TAIM yumi tingim nem Fiji, yumi tingim gutpela ples long solwara Pasifik. Yumi tingim blupela solwara, na ol rip, na ol pis, kokonas, na ol maunten i gat planti diwai long en, na ol gutpela prut na plaua. Olgeta dispela samting i pulap long ol dispela 300 ailan i stap longwe long Nu Silan inap 1,800 kilomita long hap not. Olsem na yumi ting Fiji em i gutpela ples olsem paradais.
Tru, Fiji em i gutpela ples, tasol i no ol maunten na diwai samting bilong en tasol i gutpela. Long ol rip bilong en i gat kain kain pis, na long bikples i gat kain kain man, winim olgeta narapela kantri long hap bilong Saut Pasifik. I gat 750,000 manmeri i stap long Fiji. Tupela bikpela lain insait long Fiji i kamap long ol Melanisia, na ol India em mama i karim ol long Fiji. Ol tumbuna bilong ol dispela India i kam wok long Fiji long taim ol Inglan i bosim Fiji. Tasol i gat ol narapela lain tu, olsem ol Banaba, na ol Saina, na ol Yurop, na ol lain bilong ol ailan Gilbet, na ol Rotuma, na ol Tuvalu, na sampela moa.
Ol Witnes Bilong Jehova i wok long “kisim pis” namel long ol dispela lain i gat kain kain pasin bilong ol tumbuna. (Mak 1:17) Em i hatwok long autim tok bilong Kingdom bilong God long ol dispela lain i gat kain kain tok ples na kain kain pasin. Tok Inglis em i bikpela tok ples, tasol i gat tok Fiji, na tok Hindi, na tok Rotuma na sampela tok ples moa.
Na tu, ol Witnes i mas bihainim narapela narapela rot bilong toktok wantaim ol man i gat narapela narapela lotu. Planti asples na ol lain bilong ol ailan, ol i bilong ol misin i gat nem Kristen. Na ol India i bilong lotu Hindu o Muslim o Sik, na ol Hindu i bikpela lain moa. I gat planti haus lotu long ol taun na liklik ples, tasol long tupela bikpela ailan bilong Fiji, i gat planti haus lotu bilong ol Hindu na ol Muslim, em ol i narapela narapela kain.
Planti Witnes bilong Fiji ol i lain long 3-pela bikpela tok ples bilong Fiji long taim ol i liklik yet—em tok Inglis na tok Fiji na tok Hindi. Dispela i helpim ol gut long mekim wok bilong “kisim pis” long Fiji. Sampela taim ol man i kirap nogut long harim wanpela Fiji i mekim tok Hindi, o wanpela Hindu i mekim tok Fiji. Em nau, i gat kain kain lain na lotu na tok ples, olsem na ol Witnes i mas lain long bihainim narapela narapela rot bambai ol inap autim “gutnius bilong Jisas” long ol man.—1 Korin 9:23.
“Kisim Pis” Long Liklik Ples Bilong Ol Fiji
Ol asples Fiji i gutpela man; ol i save pren gut long ol man na mekim gut long ol. Tasol inap olsem wan handet yia bipo, ol i man bilong pait; narapela lain i save pait wantaim narapela lain. Taim ol man bilong Yurop i kamkamap, ol i kolim Fiji olsem Ol Ailan Bilong Ol Man i Save Kaikai Man. Bihain wanpela man i kamap nambawan hetman na em i kamap Kristen, olsem na ol i lusim pasin bilong pait na pasin bilong kaikai man. Long nau, maski ol i bilong narapela narapela lain, ol i sindaun gut wantaim. Tru, ol i gat kain kain tok ples, tasol planti ol i save long tok Bauan.
Suva em i nambawan biktaun na i gat planti narapela taun long olgeta hap bilong Fiji. Tasol planti Fiji ol i stap long ol liklik ples i gat hetman ol i kolim turaga ni koro. Taim yu laik go insait long wanpela liklik ples bilong “kisim pis,” yu mas kisim tok orait long hetman pastaim bambai yu ken i go long haus (bure) bilong ol man. Wan wan taim, sapos pasto bilong ples i birua long ol Witnes Bilong Jehova, bai hetman i no givim tok orait long ol. Olsem wanem long autim tok long haus bilong wanpela Fiji?
Taim mipela i go insait long haus (bure), mipela i sindaun long plua. I no gat wok long mekim sampela tok bilong kirapim ol long tingim tok bilong God, olsem ol i mas mekim long ol kantri long hap bilong Wes bilong autim tok long ol man. Ol Fiji i save amamas long ol man i kam bilong toktok wantaim ol long God. Sapos man bilong autim tok i tokim man bilong haus long kisim Baibel bilong em, kwiktaim bai em i kirap sanap na tok “tulou” (“plis, wet”) na em i kisim Baibel long tok Fiji na kaunim ol tok em man bilong autim tok i kolim. Tasol dispela gutpela pasin bilong ol Fiji i givim narapela kain hatwok long man bilong autim tok. Em i mas wok strong long helpim man bilong haus long tingim gut ol tok em i mekim, na kirapim man long kamapim tingting bilong em, na helpim em long skelim bilip bilong em wantaim tok bilong Baibel.
Ol Fiji i save amamas moa long toktok long ol bilip na long ol hevi bilong nau, nogat. Planti bilong ol 1,400 Witnes Bilong Jehova long Fiji, ol i bin kirap laikim tok i tru bilong Baibel long rot bilong toktok wantaim wanpela Witnes long ol kain askim olsem: Hel em i wanem kain ples? Husat ol i go long heven? Graun bai bagarap o olsem wanem? Taim ol Witnes i painim pinis wanpela man i laik harim tok, nau ol i mas bihainim kain kain rot na wok strong long go bek na helpim em. Sampela taim ol i go bek long taim ol i makim, tasol man bilong haus i go pinis long plantesin (teitei) o long narapela hap. I no olsem em i no laik harim tok, tasol em i no tingim taim. Ol Witnes bilong Fiji yet ol i no kirap nogut long dispela. Ol i wok strong long i go lukim man long narapela taim. Ol rot i no gat nem na ol haus i no gat namba, olsem na ol i no inap raitim ol man i stap we; ol i mas tingim tasol.
“Kisim Pis” Long Pasin Bilong Polinisia
Orait, nau yumi ken i go “kisim pis” wantaim wanpela wasman sekit long taim em i go lukim liklik kongrigesen i stap long ol ailan Rotuma. Ol dispela liklik ailan i stap longwe long Fiji inap 500 kilomita long hap not, olsem na mipela i mas kalap long liklik balus i gat 19 sia. Bikpela ailan em inap 50 skwea kilomita tasol, na i gat 3,000 manmeri i stap long en. Rot wesan i bihainim nambis i go long 20 samting liklik ples. Fiji i bosim Rotuma, tasol ol Rotuma i gat narapela kain pasin na tok ples. Ol i kamap long lain Polinisia, olsem na pes na gras bilong ol i narapela kain long ol Fiji i kamap long lain Melanisia. Planti ol i bihainim lotu Katolik o Metodis.
Balus i laik go pundaun long ples balus na mipela i lukim gutpela bus bilong dispela ailan. Long olgeta hap mipela i lukim ol kokonas i stap. Bikpela lain i wetim balus, em i kam wanpela taim tasol long wik. Sampela Witnes tu i wet i stap. Ol i amamas long lukim mipela na ol i givim kulau long mipela, em ol i opim ai bilong en pinis na mipela i dring.
Mipela wokabaut i go liklik na kamap long ples slip bilong mipela. Ol i wokim mumu, na kukim pik na kakaruk, na ol i praim pis, na ol i kukim bikpela kindam, na taro. Ol i redim bikpela kaikai na mipela i sindaun na kaikai long gutpela ples olsem paradais aninit long ol yangpela kokonas!
Long de bihain mipela i go lukim ol manmeri long ples. Long tok ples Rotuma ol i kolim ples, ho’aga. Mipela i kam klostu long namba wan haus na wanpela liklik pik i lusim banis pik, em i singaut na ran i kam abrusim mipela na i go. Man bilong haus i lukim mipela i kam na em i opim dua. Pes bilong em i lait na em i gude long mipela long tok Rotuma: “Noya!” Na em i tokim mipela long sindaun. Em i putim plet i gat ol banana mau long ai bilong mipela, na em i givim kulau bilong dring. Pasin bilong lukautim gut man i kam long haus em i bikpela samting long ol Rotuma.
No gat wanpela Rotuma i gat tupela tingting long God i stap o nogat, na ol i no ting yumi bin kamap nating long rot bilong evolusen. Olgeta i bilip long Baibel. Ol i amamas long harim tok long ol samting God i laik mekim long graun. Man bilong haus i kirap nogut taim mipela i tokim em, graun i no ken bagarap; ol stretpela manmeri bai stap oltaim long en. (Song 37:29) Em i putim gut yau long ol tok bilong Baibel mipela i kaunim bilong kamapim klia dispela samting, na em i amamas long kisim sampela buk bilong Baibel long mipela. Mipela i laik lusim haus i go na em i tok tenkyu long mipela, na em i laik givim sampela banana mau long mipela bilong kaikai long rot. Man i autim tok long dispela hap, ating em inap kamap patpela!
Lain Long Helpim Ol India
Fiji i winim planti narapela ailan-kantri long Saut Pasifik long kain kain lain—long Fiji i gat ol Melanisia na Maikronisia na Polinisia na lain bilong Esia tu. Namel long yia 1879 na 1916, ol i baim ol wokboi long India bilong wok long ol gaden suga. Long dispela pasin, ol i kolim girmit (kontrak), planti tausen India i bin kam long Fiji. Lain bilong ol i bikpela lain long Fiji long nau. Ol i holim yet pasin tumbuna, na tok ples, na lotu bilong ol.
Biktaun Lautoka long baksait bilong bikpela ailan bilong Fiji, em i as ples bilong wok suga na bilong bikpela hap lain India. I gat 3-pela kongrigesen bilong ol Witnes Bilong Jehova long dispela taun na ol i mas lain long autim tok long kain kain man. Bilong “kisim pis” ol i mas redi long senisim tok bambai ol inap helpim ol man bilong narapela narapela lain na lotu. Orait, nau yumi ken go wantaim ol long ol haus i stap nabaut long ol gaden suga ausait liklik long biktaun Lautoka.
Yumi kam klostu long namba wan haus, na long banis bilong haus yumi lukim sampela stik mambu i stap, em ol i pasim retpela laplap long en. Dispela i makim olsem lain bilong dispela haus ol i Hindu. Planti famili Hindu i bilasim haus long piksa bilong ol god bilong ol. Planti ol i save laikim tru wanpela god, olsem god Krisna, na planti ol i save putim liklik alta bilong dispela god.a
Planti Hindu i bilip olsem olgeta lotu i gutpela na i narapela narapela rot bilong mekim lotu. Olsem na sapos yu autim tok long wanpela Hindu, ating em bai harim gut tok na kisim buk o nius, na givim liklik kaikai samting long yu, tasol em i ting dispela i wok bilong em. Yu mas kamapim sampela askim i stret bilong kirapim tingting bilong em na bai yu inap toktok gut wantaim em. Sapos yu save long sampela stori bilong lotu bilong em bai yu inap kamapim ol gutpela askim. Olsem: Sampela stori bilong ol i makim olsem ol god i mekim pasin em planti man bai i gat tok long en, na yu ken askim man olsem: “Bai yu orait long meri bilong yu i pamuk?” Ating em bai tok: “Nogat tru!” Na nau yu ken tok: “Orait, yu ting i stret wanpela god i mekim?” Sapos yu toktok gut wantaim man olsem, dispela inap opim rot bilong helpim em long save Baibel em i gutpela buk.
O yu ken toktok wantaim ol long narapela bilip bilong ol Hindu olsem, tewel bilong daiman bai kam bek olsem animal samting o narapela man. Papa bilong wanpela savemeri bilong lain Hindu em i dai. Bihain liklik wanpela Witnes i askim dispela meri: “Yu laik lukim papa gen olsem em i stap bipo?” Meri i tok: “Yes, em bai gutpela tru.” Dispela tok na ol narapela tok bilong em i makim olsem em i no bilip tru olsem papa bilong em i stap laip yet long narapela skin na meri i no inap save moa long em. Meri i pilim tru gutpela tok bilong Baibel olsem ol man i dai pinis bai ol i kirap bek.
Sampela Hindu ol i gat askim na ol i laik save long bekim tru bilong en. Wanpela Witnes i go long haus bilong wanpela Hindu na dispela man i tok: “Wanem nem bilong god bilong yu?” Witnes i opim Baibel long Song 83:18 na em i stori olsem Jehova em i nem bilong God, na Rom 10:13 i tok, yumi mas singaut long nem bilong em bambai yumi inap kisim laip. Man i pilim tru dispela tok na em i laik kisim sampela save moa. Em i tok, papa i bin givim bel long lotuim piksa bilong god bilong famili, tasol liklik taim bihain sik i kisim em na em i dai. Wankain samting i bin kamap long brata bilong em tu. Na em i tok: “Dispela piksa i bringim indai i kam, em i no helpim mipela long stap laip. Olsem na ating mipela i kranki long lotuim dispela piksa. Ating dispela God, Jehova, em inap helpim mipela long save long rot bilong laip.” Witnes i kirap long lainim em wantaim meri na tupela pikinini bilong em long Baibel. Kwiktaim ol i kamap strong na kisim baptais. Ol i lusim pinis ol god giaman na bihainim rot bilong Jehova, em God bilong laip.
Orait, nau mipela kamap long haus bilong wanpela famili Muslim. Ol tu i mekim gut long mipela; mipela sindaun na ol i givim koldring long mipela. Mipela i no lukim ol piksa bilong lotu; tasol i gat liklik piksa bilong sampela rait Arap, em tok bilong buk lotu bilong ol. Mipela i tokim ol, buk Baibel na buk Koran tu i stori long Abraham, na long tok promis God i mekim long Abraham olsem olgeta lain bai kisim blesing long rot bilong pikinini bilong em. Dispela promis bai kamap tru long Krais Jisas, em Pikinini bilong God. Sampela Muslim i no ken orait long dispela tok olsem God i gat pikinini. Olsem na mipela i stori olsem Baibel i kolim namba wan man Adam olsem pikinini bilong God, long wanem, God i wokim em. Na God i wokim Jisas tu, olsem na em i Pikinini bilong God. Tasol i no olsem God i gat wanpela meri tru bilong kamapim ol pikinini. Nogat. Ol Muslim i no bilip long God Triwan, olsem na mipela i stori long God Jehova em i nambawan bikpela.
Nau em i belo na ol wanwok bilong mipela i lusim ol gaden suga na i kam bek long rot bilong wetim bas i go bek long taun. Skin i les liklik, tasol olgeta i amamas long wok bilong “kisim pis” ol i bin mekim. Ol i bin wok strong long helpim ol man bilong kain kain pasin na bilip, na ol i kisim blesing.
Ol wara na rip long Fiji i gat kain kain pis. Bilong kisim pis long Fiji, ol man bilong kisim pis (gonedau) i mas save gut long pasin bilong painim. Na i wankain long wok bilong “kisim pis” em Jisas i givim long ol disaipel bilong em. Ol Kristen i mas “kisim ol manmeri” na ol i mas lain gut long pasin bilong mekim; ol i mas lain long senisim ol tok ol i mekim bambai i stret bilong helpim ol man i gat kain kain bilip. (Matyu 4:19) Ol i mas mekim olsem long Fiji. Na ol i mekim, long wanem, gutpela samting i kamap—long ol kibung bilong ol Witnes long Fiji, yu inap lukim ol Fiji yet na ol India na ol Rotuma na ol hapkas, em ol i stap wanbel na lotuim Jehova. Tru tumas, Jehova i blesim wok bilong “kisim pis” long Fiji.
[Ol Futnot]
a Lukim buk Mankind’s Search for God, pes 115-117, em Sosaiti Wastaua bilong Nu Yok i wokim.
[Mep long pes 23]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
Viti Levu
Vanua Levu
Suva
Lautoka
Nandi
0 100 kilomita
0 100 mail
18°
180°
[Piksa long pes 24]
Wanpela haus (bure) bilong ol Fiji
[Piksa long pes 24]
Wanpela haus lotu bilong ol Hindu
[Ol Piksa long pes 25]
Ol i mekim gutpela wok bilong “kisim pis” long Fiji
[Piksa Kredit Lain long pes 24]
Fiji Visitors Bureau