Wanem As na Em i Mekim Wok Long Nambawan Bikpela Nem
“Wanpela man i skelim skelim ol tok mi raitim em i tok, mi mekim sin, long wanem, mi mekim wok long nem ‘Jehova’ na mi no tok ‘Bikpela,’ em nem ol man i bin mekim wok long en inap planti handet yia.”
Em tok bilong J. J. Stewart Perowne, long tok i go pas long namba 2 edisen bilong Buk Song em i bin tanim, na long yia 1864 ol i wokim long namba wan taim. Long nius Saturday Review bilong Julai 2, 1864, dispela man bilong skelim skelim ol tok, em i tok i no stret Perowne i mekim wok long nem bilong God long Buk Song, long wanem, ol lotu Juda na ol lotu Kristen i no save mekim wok moa long dispela nem. Em i tok dispela nem Jehova em bilong ol Juda na ol man i mas mekim wok long ol narapela tok olsem “Bikpela” o “God,” “ol dispela tok i no bilong wanpela lain o kantri.”
Perowne i no wanbel long dispela tok, long wanem, em i no “laik senisim wanpela leta” bilong ol tok God i givim long ol man. Em i kamapim long ples klia olsem sapos ol man i tanim nem bilong God long tok Hibru olsem “Bikpela,” ol i no klia gut long 2-pela tok Hibru.
Na Perowne i tok, sampela bikpela saveman tu i amamas long mekim gen wok long nem bilong God. Em i stori long wanpela man bilong Inglan i save raitim ol stori na em i gat nem, em Samuel Taylor Coleridge, na em i tok:
“Olsem wanem na yumi tanim tok Hibru i go long tok Inglis long rot bilong Baibel Grik Septuagint? Yumi mekim wok pinis long dispela tok Hibru Jehova. Dispela tok Grik Κύριος, o Bikpela, em i wanpela tok Grik ol i mekim, taim ol i mas mekim tok Hibru Jehova. Olsem na i gat wanem as na yumi no mekim wok long dispela nem bilong pastaim; na long olgeta hap bilong Olpela Testamen i stret yumi mas raitim Jehova, yumi raitim Jehova; na olgeta skripsa long Nupela Testamen i kamapim tok bilong Olpela Testamen, yumi mekim wok long dispela nem Hibru?”
Perowne i tok, ol man i no save tru ol i mas kolim dispela 4-pela leta Hibru olsem wanem, long wanem, ol man i lusim tingting pinis long rot bilong kolim. Tasol em i tok: “Sapos ol man i no mekim wok moa long nem bilong God, long wanem, Lotu Juda i gat bilip kranki long en, o taim ol man i tanim Baibel long tok Grik na Latin i go long tok Inglis ol i no raitim dispela nem, dispela i no as na yumi no ken mekim wok long dispela nem.” Perowne i amamas long mekim wok long nem “Jehova,” long wanem, ol man i save long dispela nem. Kirap long dispela taim i kam inap long nau sampela Baibel i bin mekim wok long nem bilong God. Baibel New World Translation of the Holy Scriptures i mekim wok long nem Jehova inap 7,200 taim long Ol Skripsa Hibru na Ol Skripsa Grik.
Long Buk Song em Perowne i tanim, em i bin wok long “bihainim stret pasin bilong raitim tok ples Hibru, olsem pasin bilong bungim ol tok wantaim, na em i mekim wok long sampela kain tok ol Hibru yet i save mekim.” Taim em i tanim Song 69, ves 5 na 6, em i pilim olsem em i bikpela samting long raitim stret ol tok Hibru olsem “God” (ʼElo·himʹ), na “Bikpela” (ʼAdho·naiʹ), na “Jehova”: “O God [ʼElo·himʹ], Yu save pinis long mi, mi krankiman tasol, na ol sin bilong mi i no hait long ai bilong Yu. O Bikpela [ʼAdho·naiʹ], Jehova (God bilong) olgeta lain, yu no ken larim mi i mekim sampela pasin i no stret na bai ol man i save bilip long Yu, O God bilong Israel, ol i sem.”