“Hip Ston i Stap Olsem Witnes” Long Graun Bilong “Maunten Bilong God”
LONG mep bilong mak bilong graun, sapos yu bihainim nambis bilong Wes Afrika na yu go long hap is na bihainim Pasis Bilong Gini, long hap em nambis i baut i go long hap saut bai yu lukim Kamarun. Orait, sapos yu bihainim yet nambis i go long hap saut, bai yu kamap long wanpela longpela hap nambis i gat blakpela wesan. Maunten Kamarun i save pairap, na dispela i mekim na wesan i blakpela.
Het bilong dispela maunten i sap na i go antap tru inap 4,070 mita, na yumi inap lukim longwe. Taim san i holim arere bilong maunten Kamarun, ol kain kain kala i save kamap long en, olsem blu, orens, gol, ret. Na solwara na ol tais i stap klostu i olsem glas bilong lukluk na i kamapim piksa bilong dispela skai i gat kala kala, olsem na i hatwok long save, wanem hap em skai tru na wanem hap em graun. Long dispela yumi inap save bilong wanem ol lain bilong dispela hap ol i kolim dispela maunten olsem Mongo Ma Loba, em i olsem “Karis bilong ol god,” o “Maunten Bilong God.”
Sapos yu go moa long hap saut, bai yu lukim nambis i gat waitpela wesan i go i go inap sampela kilomita, na i gat longpela lain kokonas i sanap. Tasol taim yu lusim dispela naispela nambis na go insait, i gat bikbus tasol i karamapim bikpela hap bilong dispela kantri, i go long boda bilong Kongo na Ripablik Sentral Afrika, na i go long hap not long Naijiria na Sat long hap bilong Sahara. Long hap wes bilong dispela kantri i gat planti maunten, na ol man i kam raun long dispela hap ol bai tingim sampela hap bilong Yurop i wankain. Tasol dispela ples i hat tru, olsem na i no hatwok long save yu stap klostu tru long mak bilong ekweta. Planti hap bilong dispela kantri i narapela narapela kain, olsem na planti man i kam raun long dispela hap ol i save tok, Kamarun i olsem liklik piksa bilong Afrika olgeta, i gat ol narapela narapela kain bus na graun samting. Na dispela tok i stret taim yumi tingim tu ol kain kain lain i stap na i gat planti bikpela na liklik tok ples, winim 220, i stap long buk bilong gavman.
Sapos yu go lukim dispela kantri Kamarun, ating bai yu slip long wanpela bikpela haus pasindia long nambawan biktaun Duala, em ples ol sip i save kam sua long en, o bai yu stap long Yawunde. Tasol sapos yu stap tasol long dispela hap, bai yu no gat rot long kisim save long i stap bilong ol manmeri bilong dispela kantri, na ol dispela 24,000 Witnes Bilong Jehova ol i bin wok strong long bungim traipela “hip ston i stap olsem witnes,” olsem mekim bikpela wok bilong autim tok long olgeta hap bilong graun bilong dispela “Maunten Bilong God.”a Olsem wanem? Yu laik raun i go na lukim sampela manmeri bilong dispela lain? Sapos yu mekim olsem, bai yu kisim gutpela samting tru long raun bilong yu long dispela kantri i stap long Wes Afrika.
Raun Long Kanu, o Bas, o Wilwil?
Wara Sanaga em i longpela wara tru, winim ol narapela wara long Kamarun, na long maus bilong wara i gat bikpela ples tais i op tru. Bilong kamap long olgeta manmeri bilong dispela hap, planti taim ol Witnes Bilong Jehova i mas raun long kanu. Ol 9-pela pablisa bilong Kingdom long liklik grup long Embiako ol i save mekim olsem. Tupela ol i save sindaun longwe inap 25 kilomita, long ples Yoyo. Bilong kamap long Embiako, tupela i mas pul strong tru, tasol oltaim ol i save go long ol miting Kristen. Taim wanpela wasman bilong raun em i go lukim dispela grup, em i tok long putim video, nem bilong en Jehovah’s Witnesses—The Organization Behind the Name. Tasol i hatwok long mekim olsem. Dispela ples i stap insait tru long bus, na em bai painim we wanpela masin bilong putim video-kaset, na wanpela televisen, na paua tu bambai ol dispela samting i ken wok?
Long wik bilong dispela wasman bilong raun i stap wantaim ol, sampela pablisa i go autim tok long haus bilong pasto bilong wanpela haus lotu i stap long dispela ples. Ol i kirap nogut taim pasto i tok amamas long ol, na ol i toktok wantaim em long sampela tok bilong Baibel. Ol i lukim olsem pasto i gat masin bilong video na em i gat wanpela jenareta tu, olsem na ol brata i strongim bel na ol i askim em, em i orait long ol i ken kisim ol dispela samting pastaim o nogat. Em i bin amamas long toktok wantaim ol long Baibel, olsem na em i orait long helpim ol. Long Sarere long apinun i gat 102 manmeri ol i kam lukim dispela video; pasto wantaim planti manmeri i save lotu long haus lotu bilong em ol tu i kam. Dispela tupela Witnes bilong Yoyo i kisim sampela nupela man i kam long tupela kanu. Haiwara i wok long kamap, na tait i strong, tasol ol i no tingim hatwok bilong pul i go na sakim tait. Taim ol i lukim video, bel bilong ol i pilim tru, na video i strongim ol na ol i amamas long i stap insait long wanpela bikpela oganaisesen olsem, em i gat bikpela laik long givim biknem long Jehova.
Bilong go long ol hap ol kanu i no inap go long en, yu inap kisim teksi bilong bus [olsem bas]. I gat planti man tru ol i save bung long ples ol dispela bas i wet long en bilong kisim ol pasindia. Ol dispela kain kain lain inap mekim na bai yu longlong tru. Sampela i gat ol liklik bisnis long raun na baim kolwara o banana i go long ol man, na i gat ol boi bilong bas. Em wok bilong ol dispela boi long putim ol pasindia long ol dispela bas, em olgeta i save tok, “bas i redi long go.” Tasol yu no ken bilip tumas long dispela tok “redi.” Sampela taim ol pasindia i save wet inap planti aua, o sampela de. Orait, taim ol pasindia i pulap tru insait long bas na ol i pas pas, na draiva i putim pinis ol kago na kaikai bilong ol antap long rup bilong bas—na sampela taim ol kakaruk na meme tu—nau bas i kirap na i ran long rot nogut bilong bus.
Wanpela wasman bilong raun na lukim ol kongrigesen em i les long kisim ol dispela bas. Olsem na nau em i save raun long wilwil tasol. Em i tok: “Taim mi kirap na raun long wilwil tasol na go long ol narapela narapela kongrigesen, mi save kamap stret long taim. Tru, mi save lusim sampela aua long rot, tasol nau mi no gat wok long wet inap wanpela o tupela de long kisim bas. Long taim bilong ren, wara i save karamapim sampela rot olgeta, na mi mas lusim su na wokabaut lek nating long ol dispela hap i gat graun malumalum na wara. Wanpela taim wanpela su bilong mi i pundaun long wanpela liklik wara, na sampela wik bihain pikinini meri bilong wanpela Witnes i go huk long dispela wara na em i hukim dispela su! Mi amamas long putim gen ol dispela su, maski wanpela su i bin stap inap sampela wik long wara. Sampela taim mi save raun long sampela hap em ol Witnes Bilong Jehova i no bin autim tok long en. Oltaim ol man bilong ples i save askim mi, mi karim wanem samting i kam. Olsem na mi save karim ol nius na buklet. Taim mi pasim wilwil na go daun, mi save soim ol dispela nius samting bilong Baibel long ol man na mi givim liklik tok long ol. Mi bilip olsem Jehova bai mekim na dispela pikinini bilong kaikai mi bin planim, olsem tok i tru, em bai kru na kamap bikpela.”
Insait Tru Long Bus
Ol Witnes Bilong Jehova i strong long autim gutnius bilong Kingdom long ol man, maski ol i stap insait tru long Kamarun, long ol ples i hait insait long bikbus. Ol i mas taitim bun tru bilong go na autim tok long ol dispela ples, tasol ol gutpela samting i save kamap long dispela wok.
Marie i save autim tok long olgeta de, na em i kirapim stadi long wanpela yangpela meri, nem bilong em Arlette. Long pinis bilong namba wan stadi, Marie i tokim Arlette long bringim em i go long dua—em pasin ol i save mekim long dispela hap bilong Afrika. Tasol yangpela meri i tok, em i hatwok tru long wokabaut, long wanem, tupela lek bilong em daunbilo i save pen. I gat wanpela kain laus i save brukim skin bilong lek na go insait, na ol sua i save kamap. Marie i strongim bel na em i kamautim olgeta wan wan laus. Bihain em i kisim save olsem long nait ol spirit nogut i save mekim nogut long dispela yangpela meri. Isi isi Marie i tokim em long pasin bilong bilip na wetim Jehova i helpim em—em i mas beten na kolim strong nem bilong Jehova.—Sindaun 18:10.
Arlette i wok long kamap strong hariap. Pastaim famili bilong em i orait long em i ken stadi, long wanem, ol i lukim em i kamap strong long skin na em i wok long kisim gutpela save. Tasol taim ol i save em i laik kamap wanpela Witnes Bilong Jehova, ol i tambuim em long stadi. Tripela wik bihain, mama bilong Arlette i lukim olsem pikinini bilong em i bel hevi tru, olsem na mama i go painim Marie na tokim em long kirapim gen dispela stadi.
Bihain i gat wanpela kibung i kamap, na Marie i givim mani long wanpela draiva bilong kisim Arlette i go long kibung, long tupela de wantaim. Tasol draiva i no laik go long haus bilong Arlette bilong kisim em. Em i ting rot i go long haus bilong Arlette i nogut tru na i no inap wanpela ka i ran long en. Olsem na Marie i strong na em i bringim yangpela meri i kam daun long bikrot. Jehova i mekim na gutpela samting i kamap long dispela wok. Nau Arlette i save go long olgeta miting bilong kongrigesen. Bilong helpim em long mekim olsem, oltaim Marie i save go kisim em na em i no les long mekim. Tupela i save wokabaut wantaim inap 75 minit bilong kamap long miting na 75 minit bilong go bek long haus. Miting bilong Sande i save kirap long 8:30 long moningtaim, olsem na Marie i mas lusim haus long 6:30; tasol tupela i save kamap stret long taim bilong miting. Arlette i tingting olsem liklik taim bai em i kisim baptais bilong kamapim klia olsem em i dediket pinis long Jehova. Marie i tok: “Sapos yu no bin lukim em taim em i kirap nupela long stadi, bai yu no inap pilim olsem em i senis olgeta. Mi tenkyu tru long Jehova, em i bin mekim gut long em.” Tru tumas, Marie em i gutpela piksa tru long pasin bilong laikim tru ol narapela na daunim laik bilong em yet.
Long Hap Not Tru
Planti hap bilong Kamarun long hap not i narapela narapela kain, na yumi kirap nogut taim yumi lukim ol samting long dispela hap. Long taim bilong ren, ol ples i kamap olsem wanpela traipela gaden i grin tru. Tasol taim ren i pinis na taim bilong bikpela san i kamap, gras i save drai. Long belo, taim san i strong tru na i hatwok long painim ples bilong hait long san, ol sipsip i save slipim strong skin bilong ol long banis bilong ol haus ol i wokim long retpela graun malumalum. I gat wanpela grinpela samting tasol i stap namel long wesan na gras i drai pinis, em ol wan wan lip bilong diwai beobap. Dispela diwai i no bikpela tru olsem ol diwai bilong dispela famili ol i stap long hap bilong ekweta, tasol em i strongpela diwai olsem ol narapela. Em inap sanap strong, maski bikpela san na no gat ren, na dispela i wankain olsem pasin bilong liklik lain Witnes ol i bin i go sindaun long dispela hap bambai ol i ken givim lait bilong tok i tru long ol man—ol i gat strongpela bel na ol i save wok strong.
Sampela kongrigesen long dispela hap ol i stap longwe longwe inap olsem 500 i go inap 800 kilomita, na ol i pilim tru olsem ol i stap wanpis. Tasol i gat planti manmeri ol i laik harim tok bilong Baibel. Ol Witnes bilong ol narapela hap ol i save kam sindaun long dispela hap bilong helpim wok bilong autim tok. Bilong mekim gut dispela wok, ol i mas lain long tok ples bilong dispela hap, ol i kolim Fufulda.
Wanpela Witnes bilong Garua i tingting long i go long ples bilong em na i stap sampela de na autim tok. Ples i stap longwe inap olsem 160 kilomita. Taim em i autim tok, sampela man ol i harim gut, tasol em i mas tromoi bikpela mani long baim rot, olsem na em i no inap i go bek planti taim. Sampela wik bihain, dispela Witnes i kisim pas long wanpela man i bin harim gut tok bilong Baibel, na man i strong long em i mas i kam lukim em gen. Em i no gat mani yet bilong baim rot, olsem na em i no inap i go. Tasol wanpela taim Witnes i kirap nogut tru long dispela man i kam long haus bilong em long Garua bilong toksave long em olsem i gat 10-pela man long ples ol i wetim em i kam lukim ol!
Long narapela ples, klostu long boda bilong Sat, i gat 50 manmeri i laik harim tok bilong Baibel na ol i stretim ol samting bambai ol yet i ken bung wantaim na mekim stadi long Baibel. Ol i stretim rot na bai 3-pela bilong ol i ken i go long ol miting bilong wanpela kongrigesen i stap klostu liklik long Sat. Taim ol i kam bek, ol i mekim Baibel-stadi wantaim dispela grup olgeta. Tru tumas, tok bilong Jisas i kamap tru long dispela hap, em i tok: “Planti kaikai tumas i mau pinis long gaden, tasol i no gat planti wokman i stap bilong kisim. Olsem na yupela i mas beten long Papa bilong gaden, bai em i salim ol wokman i go bungim kaikai bilong en.”—Matyu 9:37, 38.
Autim Tok Long Ol Biktaun
Inap planti yia ol i sot long ol nius samting, tasol inap tupela yia pinis ol inap kisim ol Wastaua na Kirap! long Kamarun na ol i no sot moa. Long planti man, dispela em i namba wan taim bilong ol long kaunim ol dispela nius, na planti ol i amamas na i laik save long ol tok bilong en. Tupela yangpela marit i mekim wok painia salim long wanpela biktaun long dispela hap, ol i tilim 86 nius long moningtaim bilong namba wan de bilong ol long autim tok long dispela nupela ples wok bilong ol. Sampela pablisa i save tilim olsem 250 nius insait long wanpela mun tasol! I gat wanem as na wok bilong ol i kamap gutpela olsem? As bilong en, em ol i save soim ol dispela nius long olgeta man.
Wanpela Witnes i wok long wanpela ofis em olgeta man inap i kam insait long en, olsem na em i save putim ol nius long ples klia. Wanpela meri i lukluk long ol dispela nius, tasol em i no kisim wanpela. Witnes i lukim olsem em i laikim, na em i tokim meri long kisim wanpela, na meri i kisim. Long de antap, Witnes i kirap nogut long lukim dispela meri i kam bek. Em i laik givim kontribusen bilong nius em i bin kisim, na em i laik kisim sampela moa. Bilong wanem em i laikim? Bipo wanpela man i bin reipim em, olsem na em i kisim wanpela nius i toktok long dispela samting. Em i bin lusim wanpela nait olgeta long kaunim kaunim dispela tok. Dispela i mekim gut bel bilong em, olsem na em i laik kisim sampela save moa long ol Witnes Bilong Jehova.
Ol liklik pikinini tu inap autim tok bilong Baibel long ol gutpela samting yumi wetim i kamap. Tisa i tokim wanpela pikinini meri Witnes i gat 6-pela krismas long mekim wanpela singsing lotu bilong ol Katolik. Pikinini i no laik mekim. Em i tok em i wanpela Witnes Bilong Jehova. Orait tisa i tokim em long mekim wanpela singsing bilong lotu bilong em yet na bai tisa inap skelim hamas mak em bai givim long pikinini. Pikinini i mekim singsing “God i Tok Promis Long Kamapim Paradais,” na em inap tingim olgeta tok bilong en. Tisa i askim em: “Long dispela singsing yu toktok long wanpela paradais. Dispela paradais i stap we?” Pikinini i tokim em, klostu nau God bai kamapim Paradais long graun. Tisa i kirap nogut long tok bilong pikinini, na em i tokim papamama bilong pikinini, em i laik lukim dispela buk pikinini i save stadi long en. Em i tok em bai skelim mak bilong pikinini long ol samting em i lainim long dispela buk, na i no long ol tok bilong lotu em tisa i lainim ol pikinini long en. Papamama i tokim tisa, sapos em i laik skelim stret mak em bai givim long pikinini, orait pastaim em yet i mas stadi. Ol i kirapim Baibel-stadi long tisa.
Yu Tingting Long Kam Raun?
Long planti hap bilong graun long nau, ol man i no laik harim gutnius bilong Kingdom. Ol i no save tingim God o Baibel. Sampela ol i save pret nogut tru, na taim wanpela man i kamap long haus na ol i no save long em, ol i no laik toktok wantaim em. Dispela inap givim hatwok long ol Witnes Bilong Jehova taim ol i mekim wok autim tok. Tasol Kamarun i narapela kain stret!
Ol Witnes i save amamas tru long go long ol haus na autim tok long dispela hap. Mipela i no save paitim dua; mipela i save singaut olsem “Kong, kong, kong.” Orait wanpela man i stap insait em bai bekim na tok, “Yu husat?” Nau mipela i tokim em, mipela ol Witnes Bilong Jehova. Planti taim ol papamama i save tokim ol pikinini long kisim wanpela bang i kam na ol i putim aninit long wanpela diwai, olsem diwai mango samting, na nau mipela i sindaun na toktok wantaim ol long Kingdom bilong God em i wanem samting na em bai mekim wanem bilong pinisim ol bikpela hevi bilong ol man, em ol i stap nogut tru.
Wanpela taim mipela i mekim kain tok olsem, na wanpela meri i kamapim bel bilong em na em i tok: “Mi bel hevi stret, long wanem, mi lukim olsem tok i tru mi bin wok long painim, em i no stap long lotu mi insait long en kirap long taim mama i karim mi na mi go lapun insait long en. Mi tenkyu tru long God, em i bin soim mi long tok i tru. Mi bin stap wanpela dikon insait long lotu bilong mi. Imis bilong Virgo Maria i save stap wanpela wik long haus bilong olgeta wan wan dikon na bai ol inap kamapim ol laik bilong ol long em. Tasol oltaim mi save askim Maria long helpim mi long kisim save long tok i tru. Nau God i soim mi pinis olsem tok i tru i no stap long Maria. Mi tenkyu long Jehova.”
Sapos wanpela taim yu pilim olsem yu gat laik long kisim dispela bikpela amamas tru i save kamap taim yumi autim gutnius bilong Kingdom bilong God, yu ken i kam lukim mipela long dispela hap bilong Wes Afrika. Yu laik mekim olsem? Maski yu raun long kanu, o bas, o wilwil, bai yu save long dispela kantri, em i olsem “liklik piksa bilong Afrika olgeta.” Na tu, bai yu helpim wok bilong bungim “hip ston i stap olsem witnes,” em i wok long kamap bikpela long kantri bilong “Maunten Bilong God.”
[Futnot]
a Ating dispela tok “hip ston i stap olsem witnes” em i insait bilong tok Hibru ol i tanim olsem “Gileat.” Kirap long 1943, Wastaua Baibel Skul Bilong Gileat i bin salim ol misineri i go bilong kirapim wok bilong autim tok long olgeta hap bilong graun, na Kamarun tu.
[Kredit Lain long pes 22]
Map: Mountain High Maps® Copyright © 1995 Digital Wisdom, Inc.