Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • w04 10/15 p. 25-28
  • Ol i Stap Gut Long God na Sanap Strong Long Bipo na Long Nau

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Ol i Stap Gut Long God na Sanap Strong Long Bipo na Long Nau
  • Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2004
  • Ol Liklik Het Tok
  • Tok i Tru Bilong Baibel i Kamap
  • Holimpas Bilip Long Taim Bilong Traim
  • Stap Gut Long God na Sanap Strong
  • Ol Yangpela Lain i Kamap
  • Bihain Wanem Samting i Kamap?
  • Jehova i Stap Wantaim Ol
Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2004
w04 10/15 p. 25-28

Ol i Stap Gut Long God na Sanap Strong Long Bipo na Long Nau

Long sauten Polan, klostu long boda bilong Slovakia na Ripablik Sek, i gat wanpela liklik taun ol i kolim Wisła. Ating yu no save long Wisła, tasol stori bilong ol samting i bin kamap bipo long en bai kirapim tru tingting bilong ol Kristen tru. Em stori bilong ol man i bin holimpas bilip na givim bel tru long lotu bilong Jehova. Ol i bin mekim wanem?

WISŁA i stap long naispela ples maunten tru, na i gutpela tru long lukim ol naispela maunten bilong dispela hap. I gat tupela wara i ran strong na tupela liklik wara i bung wantaim wara Vistula, em i save ran namel long ol maunten na ples daun i gat ol bikpela bus. Ol asples i gat gutpela pasin pren, na ples i no hat tumas o kol tumas, olsem na planti man i laik kam long en bilong lukim ol dokta samting, na bilong kam raun long taim bilong san, na long taim bilong kol tu.

Ol i ting, namba wan ples i gat dispela nem, em i bin kamap long 1590 samting. Ol i sanapim wanpela somil, na i no longtaim na ol man i go sindaun long arere bilong ol maunten na lukautim ol sipsip na bulmakau na wokim ol gaden. Tasol kwiktaim i gat bikpela senis bilong lotu i painim ol dispela lain. Ol senis bilong lotu em Martin Luther i bin kamapim i bin mekim sampela bikpela samting tru long dispela hap, na olsem saveman Andrzej Otczyk i tok lotu Luteran i kamap “lotu bilong kantri long 1545.” Tasol Pait Bilong 30 Yia na bihain pait bilong lotu Katolik long daunim lotu Luteran i kamapim bikpela senis long kantri. Otczyk i tok: “Long 1654 lotu Katolik i kisim olgeta haus lotu bilong ol Talatala na tambuim ol long mekim lotu, na ol i kisim ol Baibel na ol narapela buk lotu bilong ol.” Tasol bikpela hap lain bilong kantri ol i stap Luteran yet.

Tok i Tru Bilong Baibel i Kamap

Tasol i gat wanpela senis bilong lotu i laik kamap bihain na em i bikpela samting moa. Namba wan taim ol i planim tok i tru bilong Baibel long dispela hap em long 1928 taim tupela strongpela Sumatin Bilong Baibel, em nem bilong ol Witnes Bilong Jehova long bipo, i autim tok long Wisła. Long yia antap, Jan Gomola i kamap long Wisła na em i gat wanpela pikap i gat ol plet bilong kamapim ol tok bilong Baibel. Bihain em i go long wanpela ples daun i stap klostu na em i painim wanpela man i putim gut yau long ol dispela tok​—⁠em Andrzej Raszka, wanpela sotpela, strongpela man bilong maunten na em i laikim tok i tru. Kwiktaim Raszka i kisim na opim Baibel bilong em bilong save olsem ol tok em i harim long pikap i tru o nogat. Orait nau em i tok: “Brata bilong mi, nau mi painim pinis tok i tru! Mi bin wok long painim bekim bilong ol askim bilong mi kirap long taim mi bin pait long ami long Wol Woa 1!”

Bel bilong Raszka i kirap tru na em i kisim Gomola i go bilong bungim tupela pren bilong em, Jerzy na Andrzej Pilch, em tupela i amamas long harim tok bilong Kingdom. Andrzej Tyrna, em i bin kisim save long tok i tru bilong Baibel long Frans, em i helpim ol dispela man long kisim sampela save moa long tok bilong God. I no longtaim na ol i kisim baptais. Bilong helpim dispela liklik lain Sumatin Bilong Baibel long Wisła, ol brata bilong ol taun i stap klostu i kam lukim ol long 1935 samting. Gutpela samting tru i kamap long dispela wok.

Planti nupela man i kam insait long kongrigesen. Ol famili Luteran bilong dispela hap ol i save ritim Baibel long haus bilong ol. Olsem na taim ol i lukim ol tok bilong Baibel i daunim ol bilip olsem bikpaia na God Triwan, planti ol inap luksave long wanem tok i tru na wanem tok i giaman. Planti famili ol i kirap lusim ol bilip giaman bilong lotu. Olsem na kongrigesen long Wisła i go bikpela, na long 1939 ol inap olsem 140. Tasol insait long kongrigesen planti manmeri i bikpela pinis ol i no baptais. Helena, wanpela bilong ol dispela Witnes bilong pastaim, em i tok: “I no olsem ol dispela pablisa i no baptais yet ol i no inap sanap strong. I no longtaim na ol hevi i kamap bilong traim bilip bilong ol, na ol i kamapim klia pasin bilong ol long stap gut long Jehova.”

Olsem wanem long ol pikinini? Ol i luksave olsem papamama i painim pinis tok i tru. Franciszek Branc i tok: “Taim papa i luksave olsem em i painim pinis tok i tru, em i kirap putim dispela tok i go daun long bel bilong mi na brata bilong mi. Mitupela i gat 8-pela na 10-pela krismas long dispela taim. Papa i save givim ol liklik askim long mipela, olsem: ‘God em i husat? Nem bilong em husat? Yu gat wanem save long Jisas Krais?’ Mipela i mas raitim ol bekim long pepa na kamapim sampela ves bilong Baibel bilong helpim ol dispela tok.” Narapela Witnes i tok: “Papamama i laikim tok bilong Kingdom na ol i lusim Lotu Luteran long 1940, olsem na long skul ol i save birua long mi na paitim mi. Mi tenkyu tru long papamama i bin putim ol stiatok bilong Baibel long bel bilong mi. Dispela em i bikpela samting bilong helpim mi long stap strong long dispela taim nogut.”

Holimpas Bilip Long Taim Bilong Traim

Taim Wol Woa 2 i kamap na ol Natsi i bosim dispela ples, ol i strong long pinisim ol Witnes Bilong Jehova. Pastaim ol i laik bai ol Witnes i bikpela pinis​—⁠na moa yet ol papa​—⁠ol i mas sainim nem long lista i tok ol i bilong lain Jeman, na bai ol i ken kisim ol helpim samting long gavman. Ol Witnes i no orait long sapotim ol Natsi. Planti brata na ol man i laik harim tok bilong Baibel em ol i winim krismas bilong go insait long ami, ol i mas tingting gut: Ol i ken joinim ami, o ol i ken tok ol i no ken insait long pait, tasol ol bai kisim bikpela strafe. Andrzej Szalbot, em bipo ol Gestapo, wanpela lain polis bilong Hitler i bin holim em long 1943, em i tok: “Sapos ol i no laik go insait long ami, ol Natsi bai salim ol i go long wanpela banis kalabus, olsem Auschwitz.” Na em i tok moa: “Long dispela taim mi no baptais yet, tasol mi save long gutpela tok Jisas i bin mekim long Matyu 10:​28, 29. Mi save, sapos mi bilip strong long Jehova na mi dai, em inap kirapim mi bek.”

Long 1942, ol Natsi i holim 17 brata bilong Wisła. Insait long 3-pela mun 15 bilong ol i dai insait long Auschwitz. Orait dispela i mekim wanem long ol Witnes i stap yet long Wisła? Dispela hevi i no mekim ol i lusim bilip bilong ol, nogat. Em i strongim ol long i stap gut long Jehova na i no surik liklik. Insait long 6-pela mun bihain, namba bilong ol lain i save autim tok long Wisla i go bikpela olsem dabol. I no longtaim na ol Natsi i holim sampela brata moa. Inap 83 brata wantaim ol man i laik harim tok na ol pikinini ol i kisim nogut long ol lain bilong Hitler. Ol i salim 53 bilong ol i go long ol banis kalabus (planti ol i go long Auschwitz) na sampela ol i mas i go wok kalabus long ol main na brukim ston bilong wokim rot samting long Polan, Jemani, na Bohemia.

Stap Gut Long God na Sanap Strong

Long Auschwitz, ol Natsi i laik grisim ol Witnes olsem ol inap lusim kalabus kwiktaim. Wanpela gad bilong kalabus i tokim wanpela brata: “Sapos yu sainim pepa i tok yu bai lusim lain Sumatin Bilong Baibel, mipela bai rausim yu long kalabus na yu ken i go bek long ples.” Planti taim ol i givim dispela tok long em, tasol brata hia i no surik na lusim Jehova. Olsem na planti taim ol i paitim em, na tok bilas long em, na em i mas mekim strongpela wok long kalabus, long Auschwitz na long Mittelbau-Dora, long Jemani. Klostu tru long taim ol ami bilong Amerika i kam na helpim ol kalabusman long lusim kalabus, klostu dispela brata i kisim bagarap long taim ol i tromoi bom long banis kalabus em i stap long en.

Paweł Szalbot, em wanpela Witnes nau tasol i dai, em i tok: “Taim ol polis bilong Hitler i wok long sutim ol askim long mi, planti taim ol i askim mi, bilong wanem mi no laik insait long ami bilong Jemani na tok Heil Hitler.” Em i kamapim tok bilong Baibel i as na em i bihainim pasin Kristen na i no laik insait long ol pait, na bihain kot i makim em bilong wok long faktori i save wokim ol samting bilong pait. Em i tok: “Bel bilong mi i no orait long kisim kain wok olsem, olsem na ol i salim mi i go wok long main.” Tasol em i stap gut long Jehova.

Ol Witnes husat i no bin kalabus​—⁠ol meri na pikinini​—⁠ol i salim kaikai i go long ol brata long Auschwitz. Wanpela brata, long dispela taim em i yangpela yet, em i tok: “Long taim bilong san mipela save kisim ol liklik prut long bus na givim long ol man na kisim wit olsem senis bilong en. Ol sista i kukim ol bret na putim wantaim gris bilong pik. Orait nau mipela salim ol bret i go long ol wanbilip i stap kalabus.”

Ol i salim 53 Witnes olgeta bilong Wisła i go long ol banis kalabus na long mekim hatpela wok. Inap 38 ol i dai.

Ol Yangpela Lain i Kamap

Ol pikinini bilong ol Witnes Bilong Jehova ol tu i kisim hevi long ol Natsi. Ol i salim sampela i go wantaim mama bilong ol long ol banis kalabus long Bohemia bilong stap sotpela taim long en. Na ol i kisim sampela pikinini long papamama na salim ol i go long banis kalabus nogut bilong ol pikinini long Lodz.

Tripela i stori long dispela taim olsem: “Long namba wan lain bilong go long Lodz, ol Jeman i kisim mipela tenpela pikinini, na mipela i gat 5-pela i go inap 9-pela krismas. Bilong strongim narapela narapela, mipela i save beten na toktok wantaim long ol tok bilong Baibel. I hatwok long stap strong na karim dispela hevi.” Long 1945 olgeta dispela pikinini i go bek long ples. Ol i stap laip yet tasol ol i bun nating na tingting na bel bilong ol i bagarap stret. Tasol i no gat wanpela samting inap mekim na ol i lusim bilip, nogat.

Bihain Wanem Samting i Kamap?

Taim Wol Woa 2 i laik pinis, ol Witnes long Wisła i stap strong yet long bilip na ol i redi long kirapim gen wok bilong ol long autim tok na wok strong long mekim. Ol liklik lain brata i go lukim ol manmeri i sindaun longwe long Wisła inap 40 kilomita na ol i autim tok na tilim ol buk samting bilong Baibel. Jan Krzok i tok: “I no longtaim na i gat 3-pela kongrigesen long taun bilong mipela.” Tasol pasin bilong i stap fri long mekim lotu i no stap longtaim.

Gavman Komiunis i senisim ol Natsi, na long 1950 ol i tambuim wok bilong ol Witnes Bilong Jehova long Polan. Olsem na ol brata i mas wokim gut tingting taim ol i autim tok. Sampela taim ol i save go long haus bilong ol man na mekim olsem ol i laik baim ol pik o bulmakau o wit samting. Long nait ol i save mekim ol miting Kristen, na ol i bung long ol liklik grup. Tasol ol polis i holim planti man i lotuim Jehova na i tok ol i wokman bilong wanpela lain bilong narapela kantri i laik lukstil long ol samting bilong kantri​—⁠em wanpela tok i no gat as tru bilong en. Sampela ofisa i tok bilas long Paweł Pilch olsem: “Hitler i lus long mekim yupela i lusim bilip, tasol mipela bai mekim.” Tasol em i stap gut long Jehova, maski em i kalabus inap 5-pela yia. Sampela yangpela Witnes i no laik sainim pepa bilong wanpela lain politik, olsem na ol i rausim ol long skul o long wok mani bilong ol.

Jehova i Stap Wantaim Ol

Long 1989 i gat senis i kamap long wok politik, na gavman i orait long wok bilong ol Witnes Bilong Jehova long Polan. Ol strongpela manmeri bilong lotuim Jehova long Wisła i wok strong tru long autim tok, olsem na namba bilong ol painia, olsem lain i save autim tok fultaim, i go bikpela. Inap olsem 100 bratasista bilong dispela hap ol i kirap mekim wok painia. Olsem na ol i save tok pilai na kolim dispela taun olsem Faktori Bilong Kamapim Ol Painia.

Baibel i tok long God i bin helpim ol wokman bilong em long bipo, olsem: “Bipo ol man i belhat long yumi, na ol i pait long yumi. Na sapos Bikpela i no bin helpim yumi, ol birua inap bagarapim yumi tru long belhat bilong ol.” (Song 124:​2, 3) Long taim bilong yumi, planti man i les long harim tok bilong Baibel, na olkain pasin nogut samting i go bikpela tru, tasol ol Witnes Bilong Jehova long Wisła i wok strong long stap gut long Jehova na ol i kisim gutpela samting tru long en. Ol Witnes long dispela hap, ol lapun na ol yangpela wantaim, ol inap strongim tok tru bilong aposel Pol, em i tok: “Sapos God i helpim yumi, orait husat bai i birua long yumi?”​—⁠Rom 8:⁠31.

[Piksa long pes 26]

Ol i salim Emilia Krzok wantaim ol pikinini bilong em, Helena, Emilia, na Jan i go long wanpela banis kalabus bilong i stap sotpela taim long en long Bohemia

[Piksa long pes 26]

Paweł Szalbot i no laik go insait long ami, olsem na ol i salim em i go wok kalabus long wanpela main

[Piksa long pes 27]

Taim sampela brata i dai long Auschwitz, wok bilong autim tok i go bikpela yet long Wisła

[Piksa long pes 28]

Ol i kisim Paweł Pilch and Jan Polok i go long wanpela kem bilong ol yangpela long Lodz

[Piksa Kredit Lain long pes 25]

Berries and flowers: © R.M. Kosinscy / www.kosinscy.pl

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim