Gutpela Samting Namel Long Ples Nogut—Wanpela Kibung Long Refiuji Kem
KAKUMA refiuji kem i stap long hap not bilong Kenya, klostu long boda bilong Sudan. Winim 86,000 manmeri i stap long dispela hap. Ples i drai na long san, hat bilong en i save go antap long 50 digri Selsias. Pasin bilong bagarapim ol narapela i save kamap planti taim namel long ol refiuji. Long tingting bilong planti refiuji, dispela kem em i ples we i no gat gutpela samting inap painim ol. Tasol sampela ol i bilip na wetim gutpela samting i kamap.
Namel long ol refiuji, i gat sampela Witnes Bilong Jehova i stap, na ol i givim bel tru long autim gutnius bilong Kingdom. Ol i hap bilong wanpela liklik kongrigesen long Lodwar, em i inap 120 kilomita longwe long saut. Bilong kamap long kongrigesen i stap klostu long ol, yu mas draivim ka inap 8-pela aua.
Ol i no save larim ol refiuji i raun ausait long kem, olsem na planti i no inap go long ol kibung em ol Witnes Bilong Jehova i mekim. Long dispela as, ol Witnes i stretim rot bilong mekim wanpela spesel de kibung insait long kem.
Raun i Go Long Not
Bilong helpim dispela bung, 15 Witnes long taun Eldoret, em i stap 480 kilomita long hap saut bilong kem, i bin volantia long i go long refiuji kem long hap not we ples i drai na i gat hatwok. Ol brata wantaim wanpela Baibel sumatin husat i orait long yusim liklik bas bilong em wantaim draiva bilong em i bin volantia. Ol i gat bikpela laik tru long kirapim na strongim ol brata bilong ol.
Raun bilong ol i kirap long traipela moning tru long westen hailans bilong Kenya. Ol i bihainim rot nogut i go antap long hap bilong wokim gaden na ol bikbus paslain long ol i go daun long ples i hat nogut tru. Ol meme na ol kamel i raun kaikai long dispela ples drai. Ol man bilong ples i pasim ol klos bilong ples na wokabaut, planti bilong ol i karim ol hap diwai, banara, na spia. Bihain long ol i ron 11-pela aua, ol Witnes i kam kamap long Lodwar, wanpela komiuniti i gat klostu 20,000 manmeri, na ples i hat na i pulap long das. Ol asples Witnes i kam tok amamas long ol, na ol visita i go slip bilong ol i ken redi long mekim ol samting long Sarere Sande.
Long de bihain, ol visita i go raun lukim ples. Raunwara Turkana, traipela raunwara bilong Kenya em ples ol i laik tru long lukim. Dispela raunwara i stap namel long ples wesan nating na planti pukpuk tru i stap long dispela wara, winim ol narapela hap bilong graun. Dispela wara i gat wanpela kain sol long en i save helpim na lukautim ol manmeri i sindaun arere long en. Long apinun ol visita i amamas long bung wantaim kongrigesen long Skul Tiokratik Bilong Autim Tok na Miting Bilong Wok. Ol i gat gutpela Haus Kingdom stret, em ol i bin sanapim long 2003 long rot bilong wanpela program bilong ol Witnes long sanapim ol Haus Kingdom long ol kantri i no gat planti mani samting.
Spesel De Kibung
Sande em de ol i bin makim bilong mekim spesel de kibung. Kongrigesen Lodwar na ol 15 brata i kam, i bin kisim tok orait long i go insait long kem long 8 klok olsem na ol Witnes i gat laik long kirap kwiktaim long moning. Rot ol i ron long en i krungut nabaut, na i go inap long boda bilong Sudan. Ol maunten i antap tru na rot i stap daunbilo tru. Taim ol i lusim ol maunten na i kam kamap long Kakuma ples i klia. Ren i bin pundaun na wara i tait long sampela hap bilong rot. Planti haus i gat ol brik em ol i wokim long graun malumalum na ol rup ol i putim kapa o karamapim long wanpela plastik sel. Ol lain bilong Itiopia, Somalia, Sudan, na ol arapela lain i save stap long ol hap bilong ol yet. Ol refiuji i mekim tok amamas long ol visita.
Ol i mekim kibung long wanpela trening senta. Ol piksa i stap long banis bilong haus i stori long ol samting nogut i painim ol refiuji, tasol pasin bilong ol bratasista long dispela de i soim olsem ol i bilip na wetim gutpela samting. Olgeta tok ol i mekim long tok Inglis na Swahili. Sampela brata i save mekim dispela tupela tok ples olsem na ol inap mekim tok long tupela tok ples wantaim. Wanpela refiuji brata i mekim namba wan tok, “Skelim Bel Bilong Yumi.” Ol elda i bin kam visitim kem i mekim ol arapela tok.
Wanpela bikpela samting bilong olgeta kibung em hap bilong baptais. Long pinis bilong tok bilong baptais, olgeta i lukluk long dispela wanpela brata i laik kisim baptais taim em i kirap sanap. Gilbert i bin ranawe lusim ples bilong em wantaim papa bilong em taim ol i kilim i dai ol asples lain long 1994. Pastaim, ol i bin ting ol inap stap gut long Barundi, tasol bihain ol i luksave ol inap kisim bagarap yet. Gilbert i ranawe i go long Saier, bihain long Tansania—long dispela taim em i save hait long bus—na bihain em i kam long Kenya. Planti aiwara i pundaun taim brata i mekim tok, i tok welkam long em olsem wanpela brata long kongrigesen. Gilbert i sanap long ai bilong 95 manmeri na long nek i klia na i strong, em i bekim tok olsem: “Ndiyo!”—long tok Swahili em i makim “Yes!”—long tupela askim brata i mekim tok i askim em long en. Em na sampela arapela brata i bin digim wanpela liklik hul na ol i putim plastik sel insait long hul, pastaim dispela sel i bin stap olsem rup bilong haus bilong em. Gilbert i soim olsem em i gat bikpela laik tru long kisim baptais, na long dispela moning yet, em wanpela i bin yusim baket long pulimapim dispela hul long wara!
Wanpela tok long apinun i kamapim ol ekspiriens long ol samting i painim ol Witnes i stap long refiuji kem. Wanpela brata i stori long olsem wanem em i bin toktok wantaim wanpela man i malolo i stap aninit long wanpela diwai.
Brata i tok: “Yu ting em i seif long sindaun aninit long wanpela diwai long olgeta taim?”
Man i tok, “Yes.” Na bihain em i tok moa olsem, “Tasol long nait nogat.”
Brata i ritim tok bilong Maika 4:3, 4: “Olgeta man wan wan bai i sindaun gut klostu long gaden wain na diwai fik bilong ol, na i no gat wanpela man bai i mekim ol i pret.” Brata i stori long em na i tok: “Long nupela taim God bai kamapim, em bai seif long olgeta taim.” Man i amamas long kisim wanpela buk bilong helpim em long stadi long Baibel.
Wanpela sista i bin kam long Kakuma na i no longtaim i go pinis 3-pela wanblut bilong em i bin dai. Sista i stori long ol brata i stap long kem na em i tok: “Long dispela hap i gat planti hevi tru; tasol ol brata i bin sanap strong long bilip. Ol i stap long ples i no gat amamas, tasol ol i amamas long mekim laik bilong Jehova. Ol i stap wanbel wantaim God. Ol i bin strongim mi long stap wanbel na mekim laik bilong Jehova. I no gat as na mi toktok planti long i stap bilong mi!”
Hariap tru na spesel de kibung i pinis. Long laspela tok, brata i stori olsem ol bratasista i kam long 8-pela narapela narapela kantri. Wanpela refiuji Witnes i luksave olsem dispela bung i truim pasin bilong i stap wanbel na pasin laikim namel long ol Witnes Bilong Jehova long dispela graun we ol manmeri i no stap wanbel. Pasin bilong ol i soim olsem ol i lain Kristen tru i stap brata brata.—Jon 13:35.
[Blok/Piksa long pes 25]
OL MANGI BILONG SUDAN I LUS
Taim woa i kirap insait long kantri Sudan long 1983, 5 milion manmeri i bin ranawe long ples bilong ol. Namel long dispela lain i gat 26,000 pikinini, em ol i no stap wantaim ol famili bilong ol. Planti tausen i ranawe i go long ol refiuji kem long Itiopia, we ol i stap klostu 3-pela yia. Ol i mas lusim dispela hap, na wokabaut inap wanpela yia na brukim Sudan i go long noten Kenya na ol i kisim bikpela bagarap long han bilong ol soldia, raskol, sik, na ol wel animal. Inap olsem 13,000 samting bilong ol dispela pikinini i no bin dai long dispela wokabaut nogut na ol i kamap namba wan lain bilong Kakuma kem. Ol lain bilong helpim ol man i save kolim ol dispela pikinini olsem ol mangi bilong Sudan i lus.
Kakuma refiuji kem nau em i kamap ples bilong ol refiuji bilong Sudan, Somalia, Itiopia, na ol arapela kantri. Taim wanpela refiuji i kamap long kem, em i kisim ol samting bilong sanapim haus na sel bilong karamapim rup. Tupela taim long mun ol refiuji i save kisim klostu 6 kilogram plaua, 1 kilogram bin na sampela wel bilong kukim kaikai na sol. Planti refiuji i save salim hap bilong ol kaikai, bilong ol inap long kisim ol arapela samting ol i mas kisim.
Sampela bilong ol mangi i lus i bin bungim gen ol famili bilong ol o i go sindaun long ol arapela kantri. Tasol olsem wanpela dipatmen (Office of Refugee Resettlement) i tok, “planti tausen i bin stap bek long dispela refiuji kem long Kakuma, we ol i mas painim kaikai na wok strong bilong ol i ken go long skul.”
[Kredit Lain]
Courtesy Refugees International
[Mep long pes 23]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
KENYA
Kakuma kem
Raunwara Turkana
Lodwar
Eldoret
Nairobi
[Piksa long pes 23]
Laip long kem i gat planti hatwok
[Piksa long pes 23]
Ol i save skelim wara long Kakuma kem
[Piksa long pes 23]
Ol Witnes bilong Kenya i mekim raun i hatwok bilong strongim ol brata
[Piksa long pes 24]
Wanpela misineri i tanim tok em wanpela asples painia salim i mekim
[Piksa long pes 24]
Hul wara bilong baptais
[Piksa Kredit Lain long pes 23]
Rationing water and Kakuma Refugee Camp: Courtesy Refugees International