Daunim Ol Samting i Pasim Rot Long Panama
“PANAMA em i olsem bris bilong go long ol narapela kantri.” Inap 50 yia i go pinis, ol i bin kamapim dispela tok long wanpela program long redio long Panama, em kantri i stap long Sentral Amerika. Long nau planti man i gat wankain tingting long dispela kantri.
Panama i stap olsem bris namel long Not Amerika na Saut Amerika. Na i gat wanpela bris tru tru, ol i kolim Bris Bilong Amerika, i stap long wanpela traipela baret ol i wokim olsem wanpela bikpela wara na ol i kolim Panama Canal. Em i wanpela bikpela wok tru ol ensinia i bin mekim, na em i bungim solwara Atlantik na solwara Pasifik wantaim. Dispela i mekim na ol bikpela sip i kam long ol narapela narapela kantri ol inap brukim kantri Panama insait long sampela aua tasol na kamap long hapsait solwara. Sapos i no gat dispela bikpela wara olsem baret, ol sip i mas raun inap planti de o wik. Tru tumas, yumi ken tok Panama i stap olsem bris bilong go long planti kantri.
Ol Man Bilong Kain Kain Lain
Panama i gat ol manmeri bilong kain kain kantri na lain. Ol dispela lain wantaim planti lain bilong Panama yet, ol i kamapim ol kain kain manmeri i stap nabaut long olgeta hap bilong dispela naispela kantri, olsem na i gat kain kain sindaun, pasin bilong ples, lotu, na tok ples. Tasol olsem bris i save bungim ol ples na mekim i kamap olsem wanpela, yu ting ol gutpela tok i tru bilong Baibel inap bungim ol lain na helpim ol long stap wanbel long tingting na laik?
Yes, em inap. Tok bilong aposel Pol long Efesus 2:17, 18 i makim olsem ol Kristen long taim bilong em—ol Juda na ol narapela lain wantaim—ol i bin mekim olsem long rot bilong ofa bilong Krais i save mekim ol man i kamap wanbel. Pol i tok: “Em [Jisas] i kam na i autim gutnius olsem, ‘Nau yupela i stap wanbel.’ Em i autim dispela gutnius long yupela ol lain i stap long ol longwe ples, na long ol manmeri i stap klostu tu. Yumi stap wanbel, long wanem, long Krais yumi tupela lain wantaim i gat wanpela Spirit i opim rot bilong yumi ken kamap long Papa.”
Long nau tu, ol Witnes Bilong Jehova long Panama i save autim ‘gutnius bilong kamap wanbel’ long ol wan wan man na ol kain kain lain i bin kam long ol longwe ples na ol i gat kain kain lotu. Ol man i laik “kamap” long Jehova ol i kisim gutpela pasin wanbel namel long ol. Olsem na ol i kamapim ol kongrigesen long Panama long 6-pela tok ples—tok Spen, tok Kanton, tok ples Sain bilong ol yaupas bilong Panama, tok Inglis, na tupela tok ples bilong dispela hap yet, em Kuna na Ngobere (Guaymí). Taim yumi kisim save long olsem wanem ol lain bilong ol dispela tok ples i bin kamap wanbel long lotuim Jehova, dispela bai strongim bel bilong yumi.
Daunim Samting i Pasim Rot Long Comarca
I gat 8-pela lain man bilong Panama yet, na lain i bikpela moa, em ol Ngobe. Dispela lain i gat 170,000 manmeri long en, na planti bilong ol i sindaun long wanpela bikpela hap graun nau gavman i makim olsem comarca, olsem hap graun bilong ol i ken sindaun long en. Bikpela hap bilong dispela graun i gat ol bikpela maunten na bikbus, na bilong go long ol dispela hap ol i mas wokabaut long lek, na i gat ol bikpela hap bilong nambis i naispela tru na ol man inap kisim sip na kam long dispela hap. Ol i save kamapim ol komiuniti klostu long ol wara, na ol dispela wara i olsem rot bilong ol long i go i kam, na tu, i gat sampela komiuniti i stap klostu long nambis. Planti manmeri bilong dispela hap ol i kisim liklik mani long ol gaden kofi i stap long ol maunten, o ol i kisim pis, o wokim gaden. Planti ol i bilong ol lotu bilong Kristendom. Tasol sampela ol i bilong wanpela lotu bilong dispela hap yet, ol i kolim Mama Tata. Na sampela i save go lukim ol sukia (glasman) taim ol i sik o ol i ting ol spirit nogut i wok long bagarapim ol. Planti ol i save mekim tok Spen, tasol tok ples ol man i kliagut long en, em tok ples Ngobere.
Raun Autim Tok Long Kanu
Ol Witnes Bilong Jehova i save olsem em i bikpela samting long helpim ol man long kisim save long tok i tru na bai em i ken i go daun long bel bilong ol, na i no stap long tingting bilong ol tasol. Dispela inap kirapim ol long senisim pasin na wokabaut bilong ol na bai em i stret wantaim ol stiatok bilong Baibel. Olsem na ol painia salim husat i bin kam bilong autim tok long 8-pela komiuniti bilong dispela hap, ol i bin lainim tok ples Ngobere. Ol asples Witnes i lainim ol long dispela tok ples.
Long nau i gat 14 kongrigesen i kamap long dispela hap, na i luk olsem ol dispela kongrigesen inap kamap bikpela. Olsem: I no longtaim i go pinis na Dimas na Gisela, em tupela marit i mekim wok painia salim, ol i go wok wantaim liklik kongrigesen i gat olsem 40 pablisa, long nambis bilong Tobobe. Planti taim ol i hatwok long lain long raun long kanu bilong autim tok long ol gutpela manmeri i sindaun long nambis bilong solwara Atlantik. Dimas na Gisela i kisim save olsem maski solwara i slip gut, wantu traipela si inap kirap na ol man i raun long kanu ol inap kisim bagarap. Tupela i save pul long kanu bilong i go long ol wan wan ples na autim tok, na dispela i save mekim han na baksait bilong ol i pen. Na tu, ol i mas lain long tok ples bilong dispela hap. Tasol gutpela samting i kamap long hatwok bilong ol na pasin bilong ol long wok strong na i no les—long 2001 i gat 552 i kam long Memorial bilong tingim dai bilong Krais.
Taim yumi lusim Tobobe na go long hapsait bilong pasis em ples Punta Escondida. Inap longtaim liklik wanpela liklik lain pablisa i save pul long kanu na brukim pasis—taim i no gat biksi—bilong go long ol miting long Tobobe, na ol ripot i makim olsem i gat rot long kamapim wanpela nupela kongrigesen long dispela hap. Olsem na ol i askim Dimas wantaim Gisela long go sindaun long Punta Escondida na mekim wok autim tok. Insait long tupela yia, dispela grup long Punta Escondida i kamap bikpela na kamap wanpela kongrigesen i gat 28 pablisa, na inap 114 i save bung long pablik tok long olgeta wik. Long 2004 dispela nupela kongrigesen i amamas tru long 458 i kam long Memorial bilong tingim dai bilong Krais.
Lainim Ol Long Rit Rait
Planti manmeri i gat gutpela bel ol i bin lain long rit rait, na dispela i helpim ol long pas gut wantaim Jehova. Dispela samting i bin kamap long Fermina, em wanpela yangpela meri bilong ples maunten bilong comarca. Ol Witnes misineri i bin autim tok long hap bilong em na em i putim gut yau long tok bilong Kingdom. Taim ol i tok long stadi wantaim em long Baibel, em i tok em i laik kisim sampela save moa. Tasol i gat wanpela hevi. Em i save long tok Spen na tok Ngobere, tasol em i no save long rit rait long dispela tupela tok ples. Wanpela misineri i tok em i laik lainim Fermina long rit, na mekim wok long buklet Wok Strong Long Lain Long Rit na Rait.a
Fermina i gutpela sumatin tru. Em i givim bel long redim stadi, em i mekim olgeta homwok bilong em, na em i traim traim planti taim long kolim stret ol leta. Insait long wanpela yia em i gat save long rit inap long em i ken stadi long buklet Yu Inap i Stap Pren Bilong God!* Taim ol i stretim rot bilong mekim ol miting, Fermina i kirap i kam long ol dispela miting. Tasol famili bilong em i stap rabis, olsem na em i hatwok tru long painim mani bilong baim rot bilong go long ol miting wantaim ol pikinini bilong em. Wanpela painia i lukim dispela hevi bilong Fermina na i givim tingting long em long samapim na salim ol klos ol meri Ngobe i save werim. Fermina i mekim olsem, na maski em i sot long ol samting bilong skin, em i putim dispela mani bilong baim rot bilong i go long miting, em i no tromoi long narapela samting. Long nau em wantaim famili bilong em i go sindaun long narapela hap, na em i wok yet long kamap strong long ol samting bilong spirit. Ol i amamas long ol i bin lain long rit rait, na bikpela samting moa, ol i save long Jehova.
Autim Tok Long Ol Yaupas
Long Panama, planti famili em ol i gat sampela pikinini i yaupas, ol i save sem long dispela. Sampela taim ol i no bin putim ol dispela pikinini long skul. Planti yaupas i pilim olsem ol i stap wanpis na ol narapela i no laik bung wantaim ol, long wanem, i hatwok long ol narapela i toktok wantaim ol.
Olsem na ol Witnes i lukim olsem ol i mas mekim wanpela samting bambai ol i ken bringim gutnius long ol yaupas. Wanpela wasman bilong raun i kirapim sampela painia na pablisa long lainim tok ples Sain bilong ol yaupas bilong Panama. Ol i wok strong na gutpela samting i kamap long en.
Klostu long pinis bilong 2001, ol i kamapim wanpela grup long tok ples Sain long Panama City. Inap olsem 20 i save kam long ol miting. Taim ol bratasista i lain gut long mekim tok ples Sain, ol inap autim tok long planti yaupas moa, em namba wan taim ol i bin “harim” tok i tru bilong Baibel long tok ples bilong ol. Planti Witnes i gat sampela pikinini i yaupas, ol tu i kirap kam long ol dispela miting, na ol i lukim olsem ol pikinini bilong ol inap kisimgut ol tok bilong Baibel na ol i givim bel moa yet long tok i tru. Planti papamama i lain long mekim tok ples Sain, na dispela i mekim na ol inap toktok gut wantaim ol pikinini bilong ol. Ol inap helpim ol pikinini long ol samting bilong spirit na ol i lukim olsem dispela i strongim famili. Stori bilong Elsa na pikinini meri bilong em, Iraida, i kamapim klia dispela samting.
Wanpela Witnes i wok wantaim grup i mekim tok ples Sain na em i harim stori bilong Iraida na i go lukim em, na em i tilim buklet Stap Amamas Oltaim Long Graun!b Iraida i amamas long stori bilong nupela taim em inap lainim long rot bilong ol piksa i stap long buklet. Witnes i kirapim Baibel stadi wantaim em long buklet. Taim ol i pinisim dispela buklet, ol i kirap stadi long buklet God i Laik Yumi Mas Mekim Wanem?* Nau Iraida i kirap askim mama long helpim em long redim stadi na stori gut long ol tok bilong en.
Elsa i gat tupela hevi. Em i no wanpela Witnes, olsem na em i no save long tok i tru bilong Baibel, na tu, em i no save long tok ples Sain. Sampela man i bin tokim em olsem pikinini bilong em i mas lain long toktok long maus, na Elsa i no ken mekim tok ples Sain. Olsem na tupela i no save toktok tumas wantaim. Tasol Iraida i krai long mama i mas helpim em, olsem na Elsa i bel sori long em na i askim kongrigesen long wanpela Witnes i ken stadi wantaim em. Em i tok: “Mi tingting long pikinini na mi askim ol long stadi wantaim mi, long wanem, bipo mi no bin lukim Iraida i amamas tru long mekim samting.” Elsa i sindaun wantaim Iraida long stadi na em i lain long mekim tok ples Sain. Elsa i givim bikpela haptaim long pikinini bilong em, na isi isi tupela i wok long toktok gut wantaim. Iraida i kirap long skelim gut ol lain em i laik poroman wantaim ol, na em i poromanim ol lain insait long kongrigesen. Nau mama wantaim pikinini i save go oltaim long ol miting Kristen. I no longtaim i go pinis na Elsa i kisim baptais, na Iraida i wok long winim dispela mak. Elsa i tok, nau long namba wan taim em i wok long save gut long pikinini bilong em na tupela inap toktok wantaim long planti bikpela samting em tupela wantaim i save tingim tru.
Dispela grup bilong tok ples Sain i kamap wanpela kongrigesen long Epril 2003, na em i go bikpela na long nau i gat inap 50 pablisa i autim tok bilong Kingdom, na planti moa i save kam long ol miting. Inap olsem 20 ol i yaupas. Na long 3-pela taun ausait long Panama City ol i kamapim sampela grup moa bilong tok ples Sain. I gat planti wok yet bilong mekim namel long ol yaupas, tasol ol i mekim pinis planti samting tru bilong helpim ol yaupas i gat gutpela bel na bai ol i ken pas gut wantaim gutpela Man Bilong Wokim ol, em God Jehova.
Wankain samting i wok long kamap long ol narapela hap bilong Panama. Maski ol i bilong kain kain lain, tok ples, na sindaun, planti ol i kamap wanbel long lotuim dispela wanpela God tru. Olsem bris i save bungim ol ples wantaim, olsem tasol tok i tru bilong Baibel i bin bungim gut ol lain i gat kain kain tok ples long dispela kantri, em planti man i kolim olsem “bris bilong go long ol narapela kantri.”—Efesus 4:4.
[Ol Futnot]
a Ol Witnes Bilong Jehova i wokim.
b Ol Witnes Bilong Jehova i wokim.
[Ol Mep long pes 8]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
SOLWARA KARIBIAN
PANAMA
Tobobe
SOLWARA PASIFIK
Panama Canal
[Piksa long pes 8]
Ol meri Kuna i holim ol laplap ol i bin wokim
[Piksa long pes 9]
Wanpela misineri i autim tok long wanpela meri Ngobe
[Piksa long pes 10]
Sampela Witnes bilong Ngobe i kalap long kanu bilong go long spesel de kibung
[Ol Piksa long pes 11]
Tok i tru bilong Baibel i go long kain kain lain na tok ples long Panama
[Piksa long pes 12]
Stadi “Wastaua” long tok ples Sain bilong ol yaupas
[Piksa long pes 12]
Elsa na pikinini meri bilong em, Iraida, i toktok gut wantaim
[Ol Piksa Kredit Lain long pes 8]
Ship and Kuna women: © William Floyd Holdman/Index Stock Imagery; village: © Timothy O’Keefe/Index Stock Imagery