Ol Binatang i Winim Tru Samting Ol Man i Wokim

BIHAIN long ol pait, ol man bilong raitim stori long nius na ol saveman bilong ami, ol i save hambak long wok bilong ol nupela samting bilong pait. Ol i stori long ol kain kain samting ol bom na ol helikopta bilong pait inap mekim, na ol i litimapim wok bilong ol dispela samting. Tru wok bilong ol dispela samting bilong pait em i narapela kain tru. Tasol tingim dispela: Maski man i wokim ol nupela balus o helikopta samting, tasol samting ol liklik binatang i mekim i winim tru samting ol dispela nupela masin inap mekim.

Tingim wokabaut bilong wanpela roket-bom. Wanpela nius (The Wall Street Journal) i tok: “Wanpela mep i stap insait long kompyuta i save bosim wokabaut bilong dispela bom. Wanpela kamera na ol narapela samting i stap long dispela roket-bom i stiaim wokabaut bilong en namel long ol maunten taim em i spit tru i go bilong painim mak bilong en.” Em i narapela kain samting tru, a? Tasol nau yumi ken skelim wok bilong wanpela liklik binatang ol i kolim bi-wulf (bee wolf).

Liklik Binatang Bilong Wokim Mep

Bos bilong wanpela nius (BYTE), nem bilong em Ben Smit, em i stori olsem: “Taim yumi skelim bi-wulf na dispela roket-bom, bi-wulf i gat bikpela save, winim roket-bom.” Bilong wanem yumi tok olsem? I no hatwok long giamanim roket-bom. Smit i tok moa olsem: “Sapos yu senisim mak tru na putim mak giaman, bai roket-bom i bagarapim mak giaman na roket-bom tu i bagarap. Olsem na dispela roket-bom i no inap save olsem em i mekim popaia pinis.”

Tasol i hatwok long giamanim dispela binatang bi-wulf. Wanpela saveman i traim long mekim. Em i lukim olsem planti handet bi-wulf i stap long ol wan wan hul bilong ol long wanpela hap bilong nambis. Em i wet inap long wanpela bilong ol i flai i go. Nau em i karamapim wesan long hul bilong en. Em i laik save, bai dispela binatang i painim gen hul bilong en, o nogat. Em i kirap nogut taim binatang i go stret na sindaun long hul, na i kirap long rausim wesan em i bin putim! Em i kisim save olsem taim bi-wulf i flai i go i kam long hul bilong en, pastaim em i save flai antap na raunim hul. Dispela man i ting, dispela binatang i wok long wokim wanpela mep bilong hap em i stap long en na putim long tingting.

Bilong kisim save olsem tingting bilong em i stret o nogat, dispela man i karamapim dispela hul gen na em i putim sampela pikinini bilong wanpela diwai klostu long dispela hul. Taim bi-wulf i kam bek, em i raun antap na skelim ples na bihain em i sindaun long narapela hap! Nau em i paul liklik. Orait, em i flai i go antap moa na raunim dispela hap gen. Dispela i helpim binatang long skelim sampela hap moa long graun em inap luksave long en, long wanem, taim em i mekim olsem, wantu em i painim hul bilong em na em i kirap long rausim wesan long en.

Kompyuta i stap long wanpela roket-bom, pe bilong en i klostu K1,000,000 na hevi bilong en i klostu 45 kilogram. Tasol kru bilong wanpela bi-wulf i liklik tru kain olsem het bilong wanpela nil. Dispela man Ben Smit, i tok: “Bi-wulf inap wokabaut, digim graun, painim na giamanim birua bilong en, na painim poroman bilong en (wanpela roket-bom i no inap mekim olsem). Na maski ol nupela masin ol man i wokim bilong dispela yia i winim ol masin bilong yia i go pinis, ol i no inap winim wok em kru bilong bi-wulf i mekim.”

Ol Pul Bilong Binatang

Ol nupela helikopta bilong pait ol i wokim long nau, em tu i no inap winim wok bilong ol binatang. Wanpela saveman long Inglan, (Robin J. Wootton) i skelim pasin bilong ol binatang inap 20 yia, na em i stori long wanpela nius (Scientific American) olsem: ‘Sampela binatang inap bihainim kain kain pasin bilong flai. Tingim ol lang bilong haus. Ol i ken flai spit i go wantu tasol, na flai long wanpela hap tasol, na ol i ken tanim tanim na flai, na tanim na sindaun long rup bilong haus. Ol inap mekim dispela hariap tru.’

Wanem samting i helpim ol dispela binatang long winim wok bilong ol balus samting? Ol balus samting i gat wanpela samting ol i kolim gyroscope, na dispela i helpim balus long i stap stret taim balus i tanim. Ol lang i gat gyroscope bilong ol yet, em ol i kolim haltere. Dispela i olsem ol kom na i stap long baksait long ples planti binatang i gat pul bilong ol. Ol dispela kom i save meknais wantaim ol pul. Ol i stiaim na bosim wokabaut bilong lang.

Tasol dispela saveman (Wootton), em i tok olsem, ol inap kisim gutpela save sapos ol i skelim gut pul bilong dispela binatang. Em i tok olsem, long 1960 samting taim em i stap sumatin yet, em i gat dispela tingting olsem pul bilong ol binatang i no olsem liklik samting nating, nogat. Em i tok, ‘Long tingting bilong mi, i olsem wanpela saveman tru i wokim pul bilong en.’

Tingim dispela: Win i pulap long ol longpela rop i stap long pul bilong binatang. Ol dispela rop i slip klostu klostu na i gat narapela lain rop i pasim ol wantaim, na bilas bilong en i naispela tru. Bilas bilong en i kain olsem bilas bilong bun bilong ol traipela haus samting, em ol saveman bilong wokim haus i save wokim long nau bilong strongim banis bilong haus.

Antap long ol dispela rop i gat wanpela skin i stap. Dispela skin i strong na i no hevi. Taim dispela skin i karamapim ol rop bilong pul, orait pul i kamap strong na i no slek moa.

Tasol pul i mas slek liklik. Taim binatang i flai, pul bilong en i save meknais hariap hariap, na ating planti taim bai em i bam long ol samting. Olsem na sapos pul i no slek liklik bai em i bruk. Taim dispela saveman (Wootton) i skelim pul bilong binatang, em i kisim save olsem ol arere bilong pul i slek liklik. Em i tok: ‘Taim pul bilong binatang i bamim wanpela samting, pul i save slek liklik pastaim na bihain em i stretim pul hariap gen, wankain olsem gras i save mekim taim win i sakim​—pastaim gras i slip liklik, tasol kwiktaim em bai sanap stret gen.’

Narapela samting em i narapela kain tru em olsem: Taim binatang i flai, pul bilong em i save senis i kamap bikpela o liklik. Pul bilong ol pisin tu i save mekim olsem. Tasol ol pisin i save mekim wok long masol i stap long pul bilong senisim pul i kamap bikpela o liklik. Masol bilong ol binatang i stap tasol long as bilong pul, na i wankain liklik olsem sel bilong bot. Bilong senisim pul i kamap bikpela o liklik, ol masol i stap long as bilong pul long bodi bilong en ol i mas bosim dispela wok, wankain olsem ol man i senisim sel bilong bosim wokabaut bilong bot. Tasol pul bilong ol binatang i narapela kain long ol sel. I gat planti narapela samting i stap long pul bilong binatang na dispela i save helpim binatang long flai gut.

Samting i Mekim na Ol i Go Antap

Ol dispela samting na planti narapela samting i stap long pul bilong binatang i save helpim em long lusim graun na flai. Dispela saveman (Wootton) i tok, ol binatang i save tantanim pul bilong ol long kain kain rot na dispela i save givim strong long ol long lusim graun na i go antap.

Wanpela saveman (Marvin Luttges) em i bin skelim gut wanpela binatang ol i kolim dragonflai olsem yumi lukim long piksa long pes 17. Ol dispela binatang i save kamapim bikpela strong bilong kirapim ol long lusim graun na i go antap. Wanpela nius (National Wildlife) i tok, dispela pasin bilong flai i olsem ‘wanpela mirakel.’ Dispela saveman i hangamapim sampela liklik hevipela samting long dispela binatang na em i kisim save olsem ol dispela binatang inap karim ol samting em hevi bilong en i winim hevi bilong ol inap 3-pela taim samting, na ol i no hatwok. Tasol ol bikpela balus ol man i wokim long nau ol i no inap karim ol samting em hevi bilong ol i winim hevi bilong balus inap 3-pela taim!

Ol inap mekim olsem wanem? Luttges na ol wanwok bilong em i kisim save olsem, olgeta wan wan taim binatang i paitim pul bilong en i go daun, em i save tanim pul liklik, na dispela i tantanim win i stap antap long pul bilong en. Dispela i narapela kain tru long pasin ol balus i save bihainim long flai. Balus i no inap mekim wok long dispela kain win. Dispela nius (National Wildlife) i tok, dragonflai i save ‘mekim wok long dispela win i tantanim na bai em i ken lusim graun na i go antap.’ Lain ami bilong Amerika i givim bikpela mani long dispela man Luttges long mekim dispela wok, long wanem, sapos ol balus inap bihainim wankain pasin olsem bilong dragonflai, ol inap kirap hariap na pundaun long ol sotpela rot long ples balus.

Bai i hatwok moa sapos man bilong draivim balus i laik bihainim pasin bilong dispela binatang long flai. Dispela nius (National Wildlife) i tok olsem, taim nupela dragonflai i kirap long flai, ‘wantu em inap mekim kain kain samting em ol man i save gut long pasin bilong draivim balus ol i no inap mekim.’

Bilong pinisim tok, dispela saveman Wootton em i tok: “Taim yumi kisim gut save long pul bilong ol binatang i wok olsem wanem, nau yumi inap lukim olsem ol i gutpela samting tru.” Em i tok moa: “I gat wan wan samting tasol ol man i wokim i bihainim pasin bilong ol binatang long flai​—tasol bihain ating bai i gat sampela moa.”

“Bihain ating bai i gat sampela moa.” Dispela tok i kamapim tingting giaman na pasin antap bilong ol man. Ol i ting olsem sapos ol i stap longpela taim moa, ol inap kamapim olgeta samting Man bilong wokim olgeta samting i bin wokim. Yumi save ol man bai wok yet long wokim ol kain kain samting i wankain liklik olsem ol samting i stap long graun. Tasol tingim dispela: I no hatwok long lukim wanpela samting i stap pinis na wokim samting i kain olsem dispela, a? Tasol i hatwok moa long wokim wanpela nupela samting olgeta, na i no gat narapela samting olsem i stap long graun. Olsem dispela saveman Jop i tok 3,000 yia i go pinis: “Yupela go askim ol abus na pisin na pis na bai ol i skulim yupela. O sapos yupela i laik, yupela i ken i go askim graun tu, na em i ken lainim yupela long pasin bilong God. Olgeta i save pinis long dispela ol samting Bikpela i save mekim.”​—Jop 12:​7, 9.