Liklik Prut Bilong Nu Silan
Wanpela man long Nu Silan i raitim dispela stori bilong Kirap!
OL LAIN bilong wes i kolim em gusberi bilong Saina. Tasol taim ol i kirap long planim dispela prut long Nu Silan, ol man i lukim skin bilong en i gat mosong, olsem liklik gras, na em i wankain liklik olsem skin bilong pisin kiwi, olsem na ol i kolim kiwiprut.
Inap planti yia ol lain long dispela kantri long Saut Pasifik i mekim wok bisnis long gras bilong sipsip, na abus, na ol samting olsem susu, na sis, na bata. Tasol nau kiwiprut i kamap nambawan kaikai bilong gaden em lain Nu Silan i salim bilong kisim mani. Olsem na planti milion man long graun inap kaikai dispela prut. Na ol inap bungim wantaim kain kain kaikai.
Tasol dispela liklik prut em i wanem kain prut tru? Kiwiprut (Actinidia chinensis) em i save kamap long rop. Pastaim tru ol i planim kiwiprut long Ples Daun Yensi long hap saut bilong Saina, na em i save kamap long ples i no hat o kol tumas. Namba wan taim ol i planim dispela prut bilong salim na kisim mani long hap bilong Nu Silan, em long yia 1934, long taun Te Puke long Not Ailan. Bihain liklik ol i planim long ol narapela hap bilong Nu Silan. Tasol long nau, taun Te Puke, em ples i no hat o kol tumas, em i olsem “namba wan biktaun bilong kiwiprut long graun.”
Yu mas mekim bikpela wok sapos yu laik planim na lukautim kiwiprut. Yu mas wet 3-pela i go 5-pela yia pastaim na rop i karim kaikai. Na klostu olgeta taim yu mas katim sampela han bilong rop bambai pikinini bilong en inap kisim lait bilong san. Na i mas i gat strongpela banis diwai samting bambai rop inap wokabaut long en. Taim prut i mau, planti handet wokman i gat wok long kisim planti milion prut long han bilong ol, em bikpela bilong prut i olsem muli. Hevi bilong 9-pela bikpela kiwiprut wantaim i olsem wan kilogram. Na ol i save kisim planti tausen tausen tan kiwiprut long olgeta wan wan yia.
Ating ol man i ting i gat bikpela wok tumas long lukautim wanpela kain prut olsem, em skin bilong en i no lait tumas, na i olsem em i no wanpela gutpela kaikai. Tasol yumi no ken larim dispela samting i giamanim yumi. Wanpela nius (The Wall Street Journal) i tok olsem: “Taim yu katim na opim kiwiprut, bai yu lukim olsem em i narapela kain tru. Em i gat grinpela kala na gutpela smel, na namel i raunpela na i yelopela olsem san na arere bilong en i blupela.” Na yu inap rausim insait bilong en long spun na kaikai! Mit bilong en i switpela, na i gat planti gutpela marasin bilong helpim skin. Em i gat marasin vitamin C na E. Na em i gat planti marasin potasiam long en, winim bilong banana. Na em inap givim 20 i go inap 70 pesen bilong marasin kromiam em skin i mas kisim long olgeta wan wan de.
Na yu inap wokim kain kain kaikai long kiwiprut. Sapos yu inap kisim long stua samting, ating bai yu laik traim bihainim toksave bilong wokim dispela kain kaikai i stap long han kais. Ating bai yu tu i kamap man bilong laikim tru dispela liklik prut bilong Nu Silan!
[Piksa Kredit Lain long pes 17]
New Zealand Kiwifruit Marketing Board
[Blok/Piksa long pes 18]
Kiwiprut Ais Salat:
1-pela tin prut (500 gram)
4-pela kiwiprut (rausim skin)
1-pela kap suga
1-pela tin mandarin (olsem orens) (250 gram)
1-pela spun wara bilong orens
1-pela spun wara bilong muli
2-pela kap wara
1. Kapsaitim wara na suga long sospen. Tanim long paia i no hat tumas inap suga i kamap wara. Boilim inap 3-pela minit. Larim i stap bilong kamap kol.
2. Memeim tupela kiwiprut long kap samting.
3. Bungim kiwiprut, wara bilong mandarin (orens), wara bilong muli, wara bilong orens, na liklik wara bilong tin prut wantaim suga. Tantanim olgeta wantaim. Putim long wanpela plet na putim long bokis ais inap long em i kamap ais.
4. Katim ol kiwiprut i stap yet long ol liklik liklik hap.
5. Bungim ol narapela prut wantaim ol hap mandarin (orens), na ol hap kiwiprut yu katim pinis, na putim long ol glas o liklik plet. [Lukim piksa daunbilo]
6. Kapsaitim ol hap wara bilong tin prut o mandarin (orens) i stap yet antap long dispela prut.
7. Taim yu redi long kaikai tromoi ol liklik liklik hap ais antap long prut.
Inap long 4-pela i go 6-pela man i ken kaikai.