Bikpela Bea Bilong Not Kanada
Wanpela man long Kanada i raitim dispela stori bilong Kirap!
“KING Bilong Not” na “Ol Bikman Bilong Aktik,” em nem sampela man i save kolim long ol pola-bea. Long olgeta hap bilong Not Pol Besin i gat 30,000 pola-bea i stap.
I gat kain kain lain pola-bea. Wanpela lain i save stap long nambis bilong saut-wes bilong Hatsen Bei long Kanada. Kirap long ailan Akimski i go not long pasis Sestafil dispela lain pola-bea i raun. Taun Sersil long Manitoba, i stap namel long Hatsen Bei na Sestafil na i gat nem olsem “nambawan ples bilong pola-bea.”
Pola-bea man i no save malolo, em i raun long hap em i save bosim olsem em i laik lukluk long ol samting. Olsem na ol Inuit i kolim em Pihoqahiak—em olsem ‘man i no inap malolo long raun.’
Ol man bilong bipo i bin raun long ol hap bilong not, ol i kirap nogut long pola-bea. Wanpela saveman bilong Amerika (John Muir) i tok, pola-bea em ‘gutpela animal i gat bikpela strong. Na maski em i stap long ples ais, em i no tingim o pilim bikpela kol.’
Hevi bilong pola-bea i olsem 450 kilo i go inap 640 kilo, tasol maski skin i hevi em inap ran olsem wanpela pusi. Wanpela saveman i tok: ‘Pola-bea i olsem bikpela pusi. Em inap spit tru.’
Painim Poroman na Wokim Haus
Taim pola-bea man i poromanim pinis pola-bea meri, em i no tingim em moa. Pola-bea meri i save mekim bikpela long ol pikinini. Taim pola-bea meri i gat bel, kiau i save bruk sampela taim na bihain em bai stap nating inap 4-pela o 5-pela mun.
Taim pola-bea mama i gat bel pinis, em bai wokim hul insait long ais o insait long graun klostu long arere bilong wanpela raunwara na em bai go insait. Em bai stap insait long hul inap sampela mun. Long dispela taim em i no save kaikai o pispis o pekpek.
Pola-bea i save wokim gut hul bilong en. Kirap long maus bilong hul em i save wokim rot i go antap olsem 2-pela mita na wokim olsem bikpela rum slip bilong en. Hat bilong skin bilong pola-bea i pas insait long rum na rum i hat olsem 20 digri Selsias antap long kol ausait long hul. Long rup bilong rum i gat wanpela liklik hul bilong rausim win nogut. Pola-bea meri bai skrapim rup bilong rausim hap ais na bihain em bai krungutim long lek taim em i laik stretim plua bilong rum.
Skin bilong pola-bea i bikpela tru, tasol taim em i karim pikinini long Disemba o Janueri, pikinini i no bikpela—450 gram tasol!
Nupela pikinini pola-bea i yaupas na aipas. Em i gat bikpela gras—nus na aninit long lek tasol i no gat gras. Kapa bilong pinga i olsem huk, na em i mekim wok long en bilong wokabaut long gras bilong mama bilong painim susu bilong em. Susu i swit moa long em.
Long planti hap bilong Not ol pola-bea meri i save karim 2-pela pikinini wantaim long olgeta 3-pela 3-pela yia. Tasol sampela taim ol pola-bea long Hatsen Bei i save karim 3-pela pikinini na wan wan taim ol i save karim 4-pela, na ol i karim long olgeta 2-pela 2-pela yia. Ol pikinini i save go bikpela hariap. Taim pikinini i gat 26 de em inap harim nois. Sevenpela de bihain long dispela, ai bilong em i op. Nau gras bilong em i senis—gras i strong.
Klostu long pinis bilong mun Mas, mama wantaim pikinini i go ausait long gutpela san. I gat planti ais, na pikinini i amamas long pilai long en. Pikinini bai painim liklik maunten na go antap long en. Nau em bai slip long bel, taitim han lek na sut i kam daun long mama.
Sampela taim pikinini i hatwok long bihainim lek bilong mama, long wanem, ais i daun tru. Olsem na mama i mekim wanem? Em bai putim pikinini long baksait bilong em na wokabaut i go! Wanpela man bilong kisim piksa i tok, wanpela taim em i lukim sampela pola-bea meri em wanpela helikopta i bin pretim ol, ol i ranawe wantaim pikinini i sindaun long baksait bilong ol.
Mama bai lainim gut pikinini i go inap 2 na hap yia. Bihain mama i lusim pikinini. Nau yangpela pola-bea i go nabaut.
Sampela Pasin Moa
Wanpela stori long nius Life i tok, ‘i no gat narapela animal i gat 4-pela lek em inap subim wara olsem pola-bea.’ I gat ol hap ais i trip nabaut long solwara, na ol i save lusim wanpela ais na subim wara i go longwe long narapela ais. Gras bilong pola-bea i gat wel long en, olsem na wara o ais i no save go insait tru long gras. Na taim em i seksekim strong skin bilong em, wara i lusim gras. Nau em bai tantanim long nupela ais, na sapos liklik hap wara i stap yet long gras, liklik taim na em bai drai.
Nau tasol ol saientis i bin kisim save long sampela samting bilong gras bilong pola-bea. Gras bilong em i save pulim lait na tromoi lait. Dispela i mekim na skin bilong pola-bea i no save kol, em hat, na gras i save lait olsem i wait tru.a
Long Aktik ol samting i save senis senis. Wan wan samting tasol i save stap olsem. Olsem na wanem samting i helpim pola-bea long raun longwe long kain ples olsem? Buk Arctic Dreams i tok: ‘Ating pola-bea i gat mep insait long het. Tingting bilong em i no inap helpim em. Tasol mipela i no save olsem wanem bea i kamapim mep na mekim wok long en.’ Pola-bea inap raun planti wik na em i no save paul long rot.
Wan wan taim tasol pola-bea i save birua long ol man. Tasol ol man i mas tingim bikpela strong bilong ol, na ol inap ran spit. Na buk i tok: ‘Pola-bea i save sem na em i no man bilong pait olsem ol grisli-bea.’ Tasol pola-bea inap pretim yu, long wanem, aninit long lek bilong en i gat bikpela gras, olsem na taim em i ran o wokabaut i no gat bikpela pairap, olsem na yu no inap harim lek bilong em.
Go Lukim Pola-Bea
Olsem wanem yumi ken lukim dispela naispela animal? Long nambis bilong Hatsen Bei ol saientis i bin wokim sampela bikpela haus ain i go antap olsem 14 mita. Olsem na ol saientis inap lukim ol pola-bea na skelim pasin bilong ol.
Long taun Sesil ol turis inap kalap long ol bikpela ka ain (Tundra Buggies) na raun long dispela hap. Sampela taim pola-bea i save kam klostu long ka, olsem na ol turis inap lukim em gut. Sampela taim pola-bea bai slipim skin bilong em long ka o paitim han long ka bilong pulim ai bilong ol turis o kisim kaikai long ol.
Ating yu amamas long harim dispela stori bilong ol bikpela bea bilong Not, a? I gat 10-pela animal ol man i save laikim tru, na pola-bea em i wanpela bilong ol. Tru tumas, pola-bea i naispela animal na God i gat olgeta save i bin wokim em. Na maski em i stap long bikpela ples ais, skin bilong em inap tru long dispela kain ples.
[Ol Futnot]
a Lukim Kirap! (tok Inglis) bilong Me 22, 1991, nem bilong stori, The Polar Bear’s Engineering Feat.
[Piksa long pes 24]
Mama i save lainim ol pikinini bilong em inap 2 na hap yia
[Ol Piksa long pes 25]
Ol yangpela bea man i pilai; bihain ol i kolim skin long ais
[Kredit Lain]
All photos: Mike Beedell/Adventure Canada