Ais Lepat—Wanpela Animal Planti Man i No Save Long En
WANPELA MAN LONG FINLAN I RAITIM DISPELA STORI BILONG KIRAP!
I NO gat planti animal ol man i no save gut long en olsem ais lepat. Wan wan man tasol i bin lukim dispela animal long ples maunten, na ol man i gat liklik save tasol long i stap bilong dispela animal.
Ais lepat em i wanpela animal planti man i laik go lukim long ples banis bilong lukautim ol animal long Helsinki, long Finlan. Dispela pusi i gat narapela kain pasin na dispela i kirapim tingting bilong ol man. Planti ol i ting em i luk nais tru, winim olgeta narapela bikpela pusi.
Pusi i Stap Long Ol Bikpela Maunten
Dispela animal i stap long 12-pela kantri samting, kirap long hap bilong Butan i go inap long Rasia, tasol planti i save ting ol maunten Himalaya em as ples bilong ais lepat. Ol dispela maunten i go antap tru, winim olgeta narapela maunten, na ol i luk nais tru. Tasol ol manmeri i no inap i stap long ol dispela maunten. Tru tumas, ol maunten long Sentral Esia i kol nogut tru na ol i gat ol bikpela ston samting long en.
Tasol ais lepat inap i stap gut long ol ples i stap antap tru inap 3,000 i go 4,500 mita. Bikpela gras bilong en i lukautim em na em i no pilim kol. Hap spes i stap baksait long nus bilong en i bikpela, olsem na em inap kisim gut oksijen antap long ol maunten em win i no gat planti oksijen long en. Ol han lek bilong ais lepat i bikpela na i gat planti gras long en, olsem na em inap wokabaut hariap long ais i go daun tru. Tasol olsem wanem long ol maunten i gat ol bikpela ston samting long en? Dispela i no putim hevi long ais lepat, long wanem, tel bilong en i longpela na i gat planti gras long en na i wok olsem stia. Ais lepat i stap long arere bilong wanpela maunten inap kalap 15 mita i go long narapela hap bilong maunten, em inap kalap longwe tru, winim bikpela kengeru.
Hevi bilong ais lepat em 27 i go inap 45 kilo, na longpela bilong en i 60 sentimita, na kirap long nus i go inap long pinis bilong tel i olsem 2-pela mita. Tasol pasin bilong en i mekim na em i narapela kain lepat. Man i bosim dispela banis bilong ol animal long Helsinki, em Leif Blomqvist, em i tok: “Em i save stap isi. Ais lepat i no hatwok long prenim man, na long moningtaim em i save wokabaut i kam bungim meri i save lukautim em long dispela banis.” Blomqvist i tok, ol pikinini tu bilong dispela lepat i gat pasin bilong stap isi. Em i tok: “Ol i no save pait taim ol wokman i skelim hevi bilong ol na givim sut long ol.” Tasol olsem wanem sapos yu laik mekim ol dispela samting long wanpela narapela kain yangpela lepat? Blomqvist i tok: “Bai yu hatwok tru long mekim. Yu mas pasim ol strongpela klos na glav bilong lukautim skin bilong yu, long wanem, ol bai pait strong tru.”
Bilong Wanem Planti Man i No Lukim Em?
Sapos yu laik painim ais lepat i hait i stap bai yu hatwok long mekim, long wanem, gras bilong dispela pusi i waitpela na braunpela liklik na i hatwok long luksave long en long ol ples maunten. Kala bilong gras bilong lepat i wanpela as na ol i no stap long ples klia, olsem na wan wan man tasol i bin lukim ol long ples ol i save stap long en. Sampela saveman i bin go long ol maunten bilong skelim dispela narapela kain pusi, ol i no bin lukim em!
Ol ais lepat i laik stap longwe long ol narapela, dispela samting tu i mekim na i hatwok long lukim ol. Na tu, hap ol i raun long en i bikpela, long wanem, i no gat planti abus bilong ol, olsem wel sipsip na meme long ol ples maunten. Sori tru, ol man i save kilim ol ais lepat bilong kisim gras bilong en, olsem na namba bilong ol ais lepat i go daun na em i stap long lista bilong ol animal i laik pinis.a Ol wokman bilong banis bilong lukautim ol animal i mekim bikpela wok bilong helpim dispela narapela kain animal long i stap laip.
Ais Lepat Long Helsinki
Dispela banis bilong lukautim ol animal long Helsinki i bin mekim gutpela wok long lukautim ol ais lepat na bai ol i ken kamapim ol pikinini. Long 1976, ol i givim wok long dispela lain i lukautim banis long raitim long wanpela buk hamas ais lepat ol man i save lukautim long olgeta hap. Dispela buk i bin helpim tru wok bilong lukautim ol ais lepat i stap long ol banis.
I gat kain buk olsem bilong planti animal em ol i save stap long ol banis bilong lukautim ol animal, na moa yet bilong ol animal i laik pinis. Kain buk olsem i kamapim ol liklik liklik samting bilong olgeta animal bilong wanpela lain em ol i stap long banis bilong lukautim ol animal. Ol lain i lukautim ol animal i mas toksave long man i lukautim dispela buk long ol nupela pikinini i kamap, na tu, taim ol i kisim wanpela animal i go long narapela banis na taim wanpela bilong ol i dai. Ol i mekim wok long ol dispela buk taim ol i makim tupela animal i gutpela long kamapim pikinini. Blomqvist i tok: “I no gat planti ais lepat i stap long ol banis, olsem na sapos mipela larim ol lepat i wanblut long kamapim ol pikinini, ol dispela lain lepat bai i no strong olsem bipo.”
Winim wan handet ais lepat i bin kamap long banis bilong ol animal long Helsinki, na ol i bin salim planti bilong ol long ol banis bilong ol animal long ol narapela kantri. Planti taim ol lain i lukautim ples banis bilong ol animal ol i save senisim ol ais lepat wantaim ol ais lepat bilong narapela banis bambai i gat kain kain ais lepat. Nau i gat kain kain ais lepat long ol banis bilong ol animal, olsem na i no gat wok moa long kisim ol lepat i stap long ples maunten.
Planti banis bilong ol animal, dispela tu i stap long Helsinki, i helpim na lukautim ol animal na bai ol i no ken kisim ol sik samting. Na tu, ol dispela banis i opim rot long ol man long lukim ol narapela kain animal. Tru tumas, ais lepat i kirapim tru tingting bilong ol man na i givim biknem long Man bilong wokim olgeta samting, em ‘i bin wokim olgeta samting i gutpela tru.’—Saveman 3:11, NW.
[Futnot]
a I hatwok long save hamas ais lepat i stap yet. Ol i ting i gat inap olsem 3,500 i go inap 7,000.
[Ol Piksa Kredit Lain long pes 27]
Page 26. Center: ©Aaron Ferster, Photo Researchers; page 27: Top right: © Korkeasaaren Eläintarha/Markku Bussman; bottom: ©T. Kitchin/V. Hurst, Photo Researchers
[Piksa Kredit Lain long pes 28]
Chuck Dresner/Saint Louis Zoo