Ol Yangpela i Laik Save . . .
I Gat Rong Long Kisim Bikpela Mani?
“TRU tumas, i no gat narapela samting i bikpela samting olsem mani.” Em tok bilong George Bernard Shaw, wanpela man bilong Briten bilong raitim ol stori. Olsem wanem? Yu wanbel long tok bilong em? O yu gat wankain tingting olsem Tanya i gat 17 krismas, em i tok: “Mi no laik kamap manimeri, mi laik kisim gutpela sindaun tasol.” Yangpela Avian tu, em i no ting mani i olsem nambawan bikpela samting, tasol wanpela gutpela samting bilong helpim em long kisim sampela samting. Em i tok: “Mi mas i gat mani bilong helpim mi long kisim ol samting mi mas kisim, olsem klos na ka.”
Olsem wanem? Yu save Baibel i mekim tok i wankain liklik long dispela? Saveman 7:12 i tok: ‘Mani i save helpim yumi long taim nogut.’ Ol man i tok, pasin bilong i stap rabis em i “nambawan birua bilong bagarapim amamas bilong man.” Sapos yu gat mani, dispela inap helpim yu long abrusim sampela hevi em pasin bilong i stap rabis i save kamapim. Na mani inap helpim yu taim wanpela hevi i kamap na yu no bin ting em bai kamap. Yangpela Phyllis i tok: “Baibel i tok, ‘taim nogut i save painim yumi olgeta.’ Yumi no save long wanem taim ol hevi bai painim yumi, olsem na yumi mas bungim sampela mani bilong helpim yumi long dispela kain taim.” (Saveman 9:11) Yu inap ting mani em i bikpela samting long yu long nau, tasol ating wok bilong en bihain em bai bikpela samting moa long yu.
Tingting Tasol Long Kisim Ol Samting Bilong Skin
Tru, yumi mas tingting long kisim sampela mani bilong lukautim yumi—dispela i gutpela na i stret—tasol sampela yangpela i save tingting oltaim long mani. Ol i bin askim 160,000 yangpela olsem: “Wanem samting i bikpela samting long yu?” Inap 22 pesen bilong ol i tok: “Mi laik kamap maniman.”
Ating dispela bikpela laik long kisim mani i save kamap, long wanem, long olgeta hap bilong graun “planti man i tingting tasol long kisim ol samting bilong skin” olsem nius Newsweek i tok. Martin i gat 18 krismas, em i tok: ‘Mi save tingting oltaim long kisim ol samting bilong skin, na mi mas baim ol klos bilong ol bikpela kampani i gat nem. Mi bilip olsem, sapos mi tromoi bikpela mani long baim wanpela samting, dispela samting i gutpela, em i no wanpela pipia samting. Olsem na mi save tromoi planti mani long ol samting mi laik kisim.’ Planti yangpela i olsem Martin, ol i save ‘tromoi planti mani long baim ol samting.’ Nius U.S.News & World Report i tok: “Long yia i go pinis, ol yangpela i gat 12 i go inap 19 krismas [long Yunaitet Stets], ol i baim planti samting, winim ol narapela yia. Ol i tromoi 109 bilion dola bilong baim ol samting, winim mani ol i tromoi long 1990 inap 38 pesen.”
Tasol ol yangpela i kisim we mani bilong baim ol dispela nupela klos, ol disk bilong musik, na ol samting bilong kompyuta? Nius U.S.News & World Report i tok: “Inap 50 pesen bilong ol yangpela i gat 16 i go inap 19 krismas, ol i save mekim wanpela liklik wok mani olsem wok haptaim.” Sapos ol yangpela i tingting gut na taim skul i pinis long apinun ol i mekim wanpela liklik wok mani, dispela inap lainim ol long holim wanpela wok. Tasol sampela yangpela i no gat stretpela tingting long wok haptaim. Nius Newsweek i tok: ‘Ol saveman na ol tisa i save lukim hevi bilong ol sumatin i wok mani. Ol sumatin i no lusim bikpela hap taim long mekim homwok, na ol tisa i save lukim skin bilong ol dispela sumatin i les long olgeta taim na ai bilong ol i laik slip, olsem na ol tisa i no givim gutpela mak long ol.’
Tasol maski i gat dispela hevi, wan wan sumatin tasol i orait long lusim wok mani bilong em. Yangpela Vanessa i tok: “Skul i bikpela samting, tasol mani tu i bikpela samting. Homwok i no save kamapim mani.” Orait, olsem wanem long yu? Pasin bilong kisim mani i bikpela samting long yu? Bikpela tingting bilong yu em long kisim planti mani?
‘Laik Tumas Long Kisim Planti Samting’
Baibel i save stori long ol dispela askim. Aposel Pol i tok: “Ol man i laikim tumas long kisim planti mani samting, ol traim bai i kamap na holimpas ol olsem umben i holimpas wanpela abus. Bel bilong ol bai i kirap long mekim planti samting nogut na dispela bai i paulim ol tru. Na long dispela pasin ol bai i bagarap olgeta. Pasin bilong laikim tumas mani em i as bilong olgeta pasin nogut. Sampela man ol i bin laikim tumas mani, na dispela pasin i pulim ol na ol i lusim bilip pinis, na ol i karim bikpela hevi moa.”—1 Timoti 6:9, 10.
Pol i save tru long insait bilong dispela tok em i mekim. Taim em i no kamap Kristen yet, em i wanpela “Farisi” o wanpela bikman bilong lotu, na Baibel i tok ol Farisi i man bilong “laikim mani.” (Luk 16:14) Tasol aposel Pol i no tok pasin bilong kisim mani i gat rong. Nogat. Em i givim tok lukaut long ol man i ‘laik tumas long kisim planti mani samting,’ o olsem narapela Baibel (Phillips) i tok, ol i “givim bel tumas long kamap maniman.” Tasol man i laik kamap maniman, olsem wanem dispela inap nogutim em?
Olsem Pol i tok, ol “traim bai i kamap na holimpas” ol kain man olsem. Na Sindaun 28:20 i kamapim tok i wankain liklik, olsem: “Man i wok strong tumas long kamap maniman kwiktaim, Bikpela bai i no inap larim em i go nating. Nogat. Bai em i mekim save long em.” Sampela yangpela i kirap na stil, long wanem, ol i ting ol i sot long ol samting.
Tru, planti yangpela i no tingting long stil, tasol sampela bilong ol inap mekim ol narapela kain pasin ol inap kisim nogut long en. Wanpela nius (Christianity Today) i tok: “Sampela saveman i ting pasin bilong pilai laki oltaim i go bikpela moa, winim ol narapela samting ol yangpela i kalabus long en.” Long wanpela hap long Yunaitet Stets, “klostu 90 pesen bilong ol yangpela i stap pinis long laspela yia bilong ol long haiskul, ol i bin baim laki-tiket gavman i tambuim ol long baim.” Tasol sampela yangpela i save mekim sampela samting moa i nogut. Matthew i gat 16 krismas, em i tok: ‘I hatwok long painim gutpela wok mani, olsem na bikpela hap mani mi save kisim i kam long rot bilong baim na salim ol samting. Sampela taim mi bin salim ol drak.’
‘Ol i Bagarap’
Tru, sapos wanpela i gat mani, em bai pilim olsem em i fri bilong mekim olgeta samting. Tasol olsem Pol i tok, bihain dispela pasin bilong kisim mani inap mekim na ol i kamap wokboi bilong “mekim planti samting nogut na dispela bai i paulim ol tru. Na long dispela pasin ol bai i bagarap olgeta.” Tru tumas, taim laik bilong kisim mani i bosim yu, pasin bilong mangal long ol samting bilong narapela, na bel nogut, na ol narapela laik nogut, ol tu inap bosim yu. (Skelim wantaim Kolosi 3:5.) Wanpela stori i kamap long nius ’Teen i tok, sampela yangpela i bel kaskas long ka na klos bilong ol narapela yangpela inap long ol i “bel hevi stret.” Stori i tok, sampela taim dispela kain bel kaskas inap mekim na yangpela i ‘nolaik tru long em yet, na em i tingting tasol long ol samting em i no gat.’
Olsem na tingim: Bikpela laik long kisim planti mani kago, dispela inap mekim na “ol traim bai i kamap,” na i no dispela tasol, bikpela laik long kisim planti mani inap ‘paulim yu tru na yu bai bagarap olgeta.’ Wanpela man bilong kamapim as bilong ol tok bilong Baibel (Albert Barnes), em i tok: ‘I olsem wanpela sip i bagarap na sip na ol kago bilong en i go daun insait long solwara. Sip na ol samting bilong en i pinis olgeta. Orait, amamas, gutpela pasin, gutpela nem, na bel isi bilong man inap pinis olgeta.’—Skelim wantaim 1 Timoti 1:19.
Olsem na i stret Pol i tok, “pasin bilong laikim tumas mani em i as bilong olgeta pasin nogut.” Dispela pasin bilong laikim tumas mani ‘i pulim ol man na ol i lusim bilip, na ol i karim bikpela hevi moa.’ Tingim yangpela Rory. Taim em i gat 12-pela krismas em i kirap na pilai laki. Em i tok: “Em i wanpela rot bilong kisim nating mani na mi no gat wok.” I no longtaim na Rory i gat dinau long planti handet dola, na em i givim baksait long ol pren na famili bilong em, na em i no mekim gut ol wok bilong skul. Em i tok: “Mi traim traim long lusim pasin bilong pilai laki,” tasol sori tru, planti taim Rory i pundaun na pilai laki gen. Em nau, Rory i wok yet long “karim bikpela hevi moa” i go inap long taim em i kisim 19 krismas na em i mas askim wanpela long helpim em. Olsem na Douglas Kennedy, wanpela man bilong raitim buk, em i tok tru taim em i stori long buk bilong em olsem, man i wok long kisim planti mani ‘hevi bilong em i bikpela moa.’—Buk Chasing Mammon.
Kisim Stretpela Tingting
Olsem na tok bilong Solomon i stret long taim bilong nau olsem i stret long taim bilong em inap planti handet yia i go pinis, em i tok: “Yu no ken hatwok tumas long kamap maniman. Sapos yu gat gutpela tingting, bai yu no ken mekim olsem. Maski yu kisim planti mani, wantu em bai i pinis. I olsem mani i gat wing na i flai i go antap olsem tarangau.” (Sindaun 23:4, 5) Ol planti gutpela samting bilong skin i bilong nau tasol, olsem na yu mekim pasin longlong sapos pasin bilong kisim planti mani kago em i nambawan bikpela samting long yu. Wanpela yangpela Kristen, nem bilong em Maureen, em i tok: “Mi no laik insait long wok bilong kisim planti samting bilong skin. Mi save, sapos mi tingting tasol long kisim mani, bai mi bagarap long spirit.”
Tru, yumi mas i gat mani. Na sapos yu gat gutpela wok mani yu inap kisim ol samting yu mas kisim, na ating wan wan taim yu inap helpim ol narapela long kisim samting bilong skin. (Efesus 4:28) Yu mas lain long wok strong inap long yu ken kisim mani long pasin i stret. Na tu, lain long bungim gut mani bilong yu na long skelim, na taim yu mas baim sampela samting, bihainim gutpela tingting. Tasol yu no ken tru larim mani i kamap olsem nambawan bikpela samting long yu. Wok long bihainim stretpela tingting bilong man i bin raitim Sindaun 30:8, em i beten olsem: “Yu no ken larim mi i kamap maniman o rabisman.” Sapos ol samting bilong spirit i stap olsem bikpela samting tru long yu, bai yu kisim ol nambawan gutpela samting. Olsem Sindaun 10:22 i tok: “Sapos Bikpela yet i givim yumi planti gutpela samting, em i no save larim ol dispela samting i givim hevi long yumi.”
[Piksa long pes 13]
Planti yangpela i laik kisim mani na bai ol i stap wankain olsem wanlain bilong ol