Marit Bilong Yu Inap Abrusim Bagarap!
I gat planti ol gutpela tok bilong Baibel bilong helpim ol man na meri marit. Yumi no kirap nogut long dispela samting, long wanem, dispela Man i as bilong ol tok bilong Baibel, em i As bilong marit.
BAIBEL i kamapim stretpela tingting long pasin bilong stap marit. Baibel i tokaut olsem tupela marit “bai i painim planti hevi long laip bilong ol.” (1 Korin 7:28) Tasol sampela narapela tok bilong Baibel i makim olsem marit em i samting bilong amamas, na sampela taim i gat bikpela amamas moa yet long en. (Sindaun 5:18, 19) Dispela tupela tok bilong Baibel i no pait wantaim. Ol i kamapim klia olsem maski tupela i gat sampela bikpela hevi long marit bilong ol, ol inap kisim pasin bilong pas gut wantaim na laikim tru poroman bilong ol.
Dispela pasin i stap insait long marit bilong yu o nogat? O yu ting pasin bilong bel hevi na tingting planti i daunim pinis pasin bilong stap amamas na wanbel? Maski pasin bilong laikim tru poroman i lus long marit bilong yu inap longpela taim, yu inap kisim dispela pasin gen. Tasol yu mas i gat stretpela tingting. Man na meri i no gutpela olgeta, olsem na marit bilong ol i no inap kamap gutpela olgeta. Tasol i gat ol samting yu inap mekim bilong stretim ol hevi insait long marit.
Taim yu ritim ol tok i stap daunbilo, traim tingim wanem tok i stret tru long marit bilong yu. No ken tingim tasol ol samting poroman i save popaia long en; makim sampela tok yu yet i ken mekim wok long en, na bihainim ol tok bilong Baibel i toktok long marit. Ating nau bai yu save i gat rot bilong helpim marit bilong yu long kamap gutpela.
Pastaim bai mipela stori long ol tingting i stap long bel, long wanem, tingting bilong yu long poroman na long pasin bilong stap gut long em, dispela em ol nambawan bikpela samting.
Tingting Bilong Yu Long Stap Gut Long Poroman
Sapos yu laik stretim sampela hevi bilong marit, yu mas i gat tingting olsem marit i no bilong stap sotpela taim tasol. Tingim, marit em i samting God yet i kamapim bilong pasim tupela inap oltaim. (Stat 2:24; Matyu 19:4, 5) Olsem na i stap bilong yu wantaim poroman i no olsem wanpela wok mani yu inap lusim, o wanpela haus yu ken brukim nating kontrak bilong rentim na go long narapela haus. Taim yu marit, yu bin mekim wanpela tok promis bilong stap wantaim poroman maski wanem samting i kamap. Pasin bilong pilim tru dispela tok promis, em i stret long tok Jisas i mekim long 2,000 yia i go pinis, em i tok: “Samting God i pasim pinis, em man i no ken katim.”—Matyu 19:6.
Ating sampela bai tok: ‘Mipela stap yet wantaim. Ating dispela i makim olsem mipela i gat stretpela tingting long pasin bilong stap gut wantaim poroman, a?’ Ating i olsem. Tasol olsem namba wan stori i kamapim, sampela i no katim marit tasol ol i no sindaun gut wantaim—ol i karim hevi tasol bilong stap insait long wanpela marit i no gat pasin bilong laikim tru narapela long en. Samting yu laik kamapim em wanpela marit i gat amamas long en, i no wanpela marit yu lain tasol long karim hevi bilong en. Pasin bilong stap gut long poroman i kamapim klia olsem ol i tingim marit i bikpela samting, na ol i tingim gut poroman ol i bin tok promis long laikim em tru na lukautim em gut.—Efesus 5:33.
Ol tok yu mekim long poroman inap kamapim klia tingting tru bilong yu long dispela pasin bilong stap gut long marit. Olsem: Taim kros i kamap, sampela man na meri marit i hariap na kamapim kain tok olsem “Mi bai lusim yu!” o “Mi bai painim wanpela poroman i save tingim mi!” Maski ol i toktok nating tasol, tok bilong ol i kamapim tingting olsem oltaim ol i redi i stap long lusim poroman sapos rot i op, na dispela i bagarapim pasin bilong stap gut long marit.
Bilong kirapim gen pasin bilong laikim tru narapela insait long marit, yupela mas rausim olgeta kain tok olsem. Olsem wanem? Bai yu wok long bilasim haus yu stap long en sapos yu save i no longtaim na yu bai lusim olgeta? Nogat, a? I wankain long marit, sapos poroman i gat tingting olsem yu bai lusim em, em bai i no tingting long mekim sampela wok bilong helpim marit long kamap gutpela, a? Pasim tok long bel olsem yu bai wok strong long stretim ol hevi bilong yupela.
Wanpela meri i bin mekim olsem taim man bilong em i bin givim planti hevi long em. Em i tok: “Maski sampela taim mi no save laikim em liklik, mi no tingting long lusim em. Wanem samting long marit bilong mipela i bagarap, mipela bai painim rot bilong stretim. Inap 2-pela yia hevi bilong marit i bikpela tru, tasol nau mi ken tok mipela i stap amamas wantaim.”
Em i samting bilong tupela wantaim long mekim wok bilong stap gut long marit—pasin bilong stap wanhaus tasol i no inap. Tupela mas wok wantaim long mekim marit bilong ol i stap gut. Tasol nogut yu gat tingting olsem marit bilong yu i olsem wanpela wok yu mas mekim tasol na long dispela as yutupela i stap yet wantaim. Sapos i olsem, no ken bel hevi tumas. Ating i gat rot bilong kirapim gen pasin bilong laikim tru narapela insait long marit. Yu ken mekim wanem bilong kisim gen dispela pasin?
Litimapim Nem Bilong Poroman
Baibel i tok: “Marit em i gutpela samting tru.” (Hibru 13:4; Rom 12:10) I gat sampela insait moa bilong dispela tok Grik ol i tanim olsem “gutpela samting,” olsem na long sampela hap bilong Baibel ol i tanim dispela tok olsem “dia tumas,” na “samting bilong givim biknem long en.” Taim yumi holim wanpela samting yumi pilim olsem i dia tumas, yumi bai givim bel tru long lukautim. Ating yu save dispela tok i makim stret man taim em i kisim wanpela nupela ka i gat bikpela pe long en. Em i save laikim tru dispela ka, na olgeta taim em i wok long wasim na lukautim. Long tingting bilong dispela man, sapos liklik hap pen bilong ka i tekewe, dispela i olsem bikpela bagarap stret! Sampela manmeri i gat wankain tingting long skin bilong ol. Bilong wanem? Long wanem, ol i amamas long skin bilong ol i stap gut, na ol i laik mekim ol samting na bai skin bilong ol i no ken kisim sampela bagarap.
Bihainim wankain pasin bilong lukautim gut marit bilong yu. Baibel i tok man i laikim tru narapela em i save “wetim” gutpela samting i kamap. (1 Korin 13:7) Olsem na no ken ting marit bilong yu i nogut tasol na yu kamapim ol tok i makim olsem i no gat rot bilong stretim hevi bilong en, em ol tok olsem: “Taim mipela i marit, narapela i no laikim tru narapela,” o “Mipela i yangpela tumas taim mipela i marit,” o “Mipela i no bin save gut long samting mipela i mekim.” Mobeta yu gat tingting olsem marit bilong yu inap kamap gutpela, a? Sapos yu gat dispela kain tingting, orait nau yu ken wok long stretim sampela hevi long marit na no ken hariap na ting hatwok bilong yu bai i lus nating. Wanpela meri em i wok long helpim ol marit long stretim hevi bilong ol, em i tok: “Planti lain mi wok long helpim ol, ol i save tok, ‘Mi no inap karim dispela hevi moa!’ ” Meri i tok moa olsem: “Ol i no laik skelim gut marit bilong painimaut wanem samting stret i givim hevi long ol—ol i hariap tasol na tok marit bilong ol i nogut pinis. Ol i no tingim ol samting ol i wanbel long en, na ol samting ol i bin wok wantaim long mekim, na ol samting ol i ken mekim long bihain.”
Yu na poroman i bin mekim wanem ol samting wantaim? Maski i gat sampela hevi long marit, ating yu ken tingim sampela hap taim bipo yutupela i bin pas gut na stap amamas, o yu ken tingim sampela wok samting yupela i bin mekim wantaim o sampela hevi yutupela i bin wok wantaim long stretim. Tingim ol dispela samting na givim bel long mekim ol samting bilong helpim marit bilong yu long kamap gutpela, na long dispela pasin yu soim olsem yu litimapim marit na poroman bilong yu. Tok bilong Baibel i kamapim klia olsem Jehova yet i save tingim pasin tupela marit i mekim. Olsem: Long taim bilong profet Malakai Jehova i gat tok long ol man Israel i bin mekim nogut long meri bilong ol na katim nating marit. (Malakai 2:13-16) Ol Kristen i laik bai marit bilong ol i givim biknem long Jehova.
Kros Namel Long Tupela—Em i Bikpela Hevi o Nogat?
I luk olsem wanpela bikpela as na pasin bilong laikim tru narapela i no stap moa insait long marit, i olsem tupela i no save gut long stretpela pasin ol inap bihainim taim ol i no wanbel long wanpela samting. Bai yu no inap painim tupela man o meri i gat wankain tingting long olgeta samting, olsem na olgeta marit bai i gat hevi long stap wanbel sampela taim. Tasol taim tupela marit i no wanbel long planti samting inap long planti yia, ol inap pilim olsem pasin bilong laikim tru poroman i no stap moa insait long marit bilong ol. Ol inap ting olsem, ‘Mipela i no gat wankain laik na tingting. Mipela save tok pait long olgeta taim!’
Tasol taim tupela marit i gat kros, dispela i no makim olsem marit i bilong bagarap tasol. Bikpela samting i olsem: Tupela i save mekim wanem taim ol i kros? Long marit em tupela i pas gut wantaim, man na meri i lain pinis long toktok gut wantaim long ol hevi—ol i no stap olsem “tupela birua i pas wantaim,” olsem wanpela dokta i kamapim.
Toktok Inap Mekim Man i Stap Gut o Bagarapim Em
Olsem wanem long yu na poroman bilong yu? Yupela i save pinis long pasin bilong toktok gut wantaim na stretim ol hevi? Tupela wantaim i mas i gat laik long stretim tok. I hatwok long lain long bihainim dispela pasin. Bilong wanem? Long wanem, yumi no gutpela olgeta, na dispela i wanpela as na sampela taim yumi olgeta i save “mekim sampela tok i no stret.” (Jems 3:2) Na tu, sampela i bin go bikpela wantaim papa o mama em ol i save belhat planti taim. Dispela i mekim na taim ol i liklik yet ol i kisim tingting olsem i no gat rong long belhat na tok nogut taim kros i kamap long bel. Wanpela manki i go bikpela insait long ol lain i bihainim dispela pasin em inap kamap wanpela “man bilong belhat.” (Sindaun 29:22) Na i wankain tu long wanpela yangpela meri i go bikpela insait long ol lain olsem, em inap kamap wanpela meri bilong “tok kros na toktok planti.” (Sindaun 21:19) Sampela taim i hatwok tru long lusim sampela tingting kranki o sampela pasin bilong toktok yu holim longtaim pinis.a
Olsem na bilong stretim kros long gutpela pasin, man na meri i mas lainim nupela pasin bilong kamapim tingting bilong ol. Dispela i no liklik samting, olsem wanpela savetok bilong Baibel i kamapim: “Toktok bilong yu em inap mekim man i stap gut [o] em inap long bagarapim man.” (Sindaun 18:21) Tru, ating yu inap pilim olsem toktok yu mekim long poroman i liklik samting, tasol em inap bagarapim marit o helpim marit bilong yu long kamap gutpela gen. Narapela savetok bilong Baibel i olsem: “Sapos man i no tingting gut na i tok, orait tok bilong en inap bagarapim bel bilong narapela man olsem bainat i sutim em. Tasol tok bilong man i gat gutpela tingting i save helpim ol man olsem gutpela marasin.”—Sindaun 12:18.
Maski i olsem poroman bilong yu i gat bikpela asua moa long pasin bilong kamapim ol hatpela tok, tingim gut ol tok yu yet yu laik kamapim taim yupela i no wanbel. Olsem wanem? Tok bilong yu i save bagarapim bel bilong poroman, o em i mekim gut bel bilong em? Tok bilong yu i save kirapim belhat o mekim kol bel bilong poroman? Baibel i tok: “Sapos yu rabisim narapela man long tok bilong yu, bai yu mekim em i belhat nogut tru long yu.” Tasol Baibel i tok moa olsem: “Sapos man i belhat long yu, orait bekim tok isi long em, na bai belhat bilong en i dai.” (Sindaun 15:1) Ol tok i bagarapim bel bilong narapela bai mekim kros i go bikpela, maski yu kamapim long pasin isi.
Sapos i gat samting yu no amamas long en, i stret yu ken kamapim long poroman. (Stat 21:9-12) Tasol taim yu mekim olsem, yu inap abrusim pasin bilong sutim tok na daunim narapela. Putim sampela tambu long yu yet—tambuim sampela tok yu bai i no inap mekim long poroman, olsem: “Mi no laikim yu liklik,” o “I gutpela moa sapos yumi i no bin marit.” Tru, aposel Pol i no toktok long ol marit taim em i toktok long pasin bilong “tok resis,” na “tok kros nabaut long ol liklik samting nating,” tasol i gutpela sapos ol marit i abrusim ol dispela kain pasin.b (1 Timoti 6:4, 5) Sapos poroman bilong yu i save tok resis o tok kros nabaut, i no olsem yu mas bihainim wankain pasin. Oltaim yu yet yu mas painim rot bilong i stap wanbel.—Rom 12:17, 18; Filipai 2:14.
Tru, taim belhat i kamap, i hatwok long bosim gut toktok. Man bilong raitim Baibel, em Jems, em i tok: “Maus em i olsem paia,” na em i tok moa olsem: “I no gat wanpela man inap long bosim maus bilong em yet. Nogat. Oltaim maus i save kirap nabaut na mekim tok nogut. I olsem marasin nogut bilong kilim man i dai i pulap long maus bilong yumi.” (Jems 3:6, 8) Olsem na yu ken mekim wanem taim kros i wok long kamap bikpela? Olsem wanem yu ken toktok wantaim poroman long pasin i save mekim kros i dai, na i no bilong mekim kros i go bikpela?
Rot Bilong Daunim Belhat
Sampela i kisim save olsem ol i ken daunim pasin bilong belhat na stori stret long as bilong hevi taim ol i kamapim ol tingting i stap long bel na ol i no sutim tok long samting poroman i mekim. Ol i kirapim toktok olsem: “Bel bilong mi i bagarap long sampela tok yu bin mekim.” Dispela i winim pasin bilong tok olsem “Yu bagarapim bel bilong mi,” o “Tok bilong yu i no stret.” Tasol nek bilong yu i mas gutpela taim yu kamapim ol samting i stap long bel bilong yu, na no ken mekim olsem yu bel nogut long poroman. Dispela bai helpim yu long stori stret long hevi na abrusim pasin bilong sutim tok long poroman.—Stat 27:46–28:1.
Na oltaim yumi mas tingim dispela samting: I gat “taim bilong pasim maus na taim bilong toktok.” (Saveman 3:7) Taim maus bilong tupela wantaim i wok long toktok, narapela i no putim yau long toktok bilong narapela, na dispela i no save kamapim wanpela gutpela samting. Olsem na taim yu gat wok long putim yau, yu mas “putim yau kwik long harim tok, tasol [yu] no ken hariap long mekim toktok.” Narapela bikpela samting i olsem, yu “no ken kros kwik.” (Jems 1:19) No ken tingim tumas olgeta wan wan hatpela tok poroman i kamapim; na no ken “belhat kwik long narapela man.” (Saveman 7:9) I gutpela moa long tingim samting i stap long bel bilong poroman na olsem wanem dispela i kirapim em long mekim sampela toktok. Baibel i tok: “Man i gat gutpela tingting, em i no inap kros kwik. Nambawan pasin bilong en i olsem. Em i no save tingim rong narapela man i mekim long em.” (Sindaun 19:11) Gutpela tingting inap helpim man o meri marit na bai em i no tingting tasol long kros pait wantaim poroman, em i traim tingim wanem as tru na tupela i no wanbel.
Yumi ken tingim wanpela meri i toktok planti olsem man bilong em i no tromoi bikpela hap taim bilong poromanim em. Tasol meri i no wari tru long hamas minit o aua stret man i stap wantaim em. Ating meri i laik tok, em i pilim olsem man i givim baksait long em o i no tingim em. Na tu wanpela man inap toktok planti long mani meri i tromoi bilong baim wanpela samting, tasol ating man i no bel hevi tumas long ol kina na toea meri i tromoi. Ating em i bel hevi long wanem meri i no bin toktok gut wantaim em paslain long em i baim samting. Man o meri i gat gutpela tingting, em bai i no tingim tasol ol tok poroman i autim—em bai tingim wanem samting tru i as bilong hevi i kamap namel long tupela.—Sindaun 16:23.
Yu ting i hatwok long mekim olsem? Tru tumas! Maski ol i wok strong long daunim, sampela taim ol bai kamapim ol tok i bagarapim bel bilong poroman na nau tupela marit bai kros. Taim yu lukim olsem dispela samting bai kamap, ating yu gat wok long bihainim gutpela tok i stap long Sindaun 17:14 (NW ), i tok: “Taim kros i no kirap yet, mobeta yu lusim dispela man.” I no gat rong long larim bel i kol pastaim na stretim hevi long bihain. Sapos i hatwok long pasim bikpela kros taim yupela i laik toktok long wanpela samting, ating i gutpela long kisim wanpela pren em i gat bikpela krismas na gutpela tingting, na em i ken sindaun wantaim yupela na helpim yupela long stretim hevi.c
Holimpas Stretpela Tingting
No ken bel hevi sapos marit bilong yu i no wankain olsem samting yu bin tingim taim yutupela i no marit yet. Wanpela lain i save skelim ol marit, ol i tok olsem: “Marit bilong planti manmeri i no olsem samting bilong kisim bikpela amamas long en long olgeta taim. Sampela taim tupela i kisim bikpela amamas long marit bilong ol, na sampela taim ol i gat hatwok long stap gut wantaim.”
Ating marit i no olsem ol buk nating i kamapim, tasol dispela i no makim olsem marit i bilong karim hevi tasol. Tru, sampela taim i gat wok long karim hevi long sampela pasin bilong poroman, tasol i gat ol narapela taim na bai yutupela i no tingim ol samting yupela i no wanbel long en. Bai yupela i kisim amamas long mekim ol samting na toktok gut wantaim olsem tupela pren. (Efesus 4:2; Kolosi 3:13) Long ol kain taim olsem ating yu inap kirapim gen pasin bilong laikim tru narapela insait long marit bilong yu.
Tingim dispela samting: Man wantaim meri i no gutpela olgeta, olsem na ol i no inap kamapim wanpela marit i gutpela olgeta. Tasol ol i ken kisim sampela amamas long marit bilong ol. Tru tumas, maski sampela taim i hatwok, pasin i stap namel long yu na poroman, olsem narapela i laikim tru narapela, em inap i stap olsem samting i givim bikpela amamas tru long yupela. Tasol yumi save olsem: Sapos yu na poroman i wok strong na daunim laik bilong yupela yet na tingim laik bilong narapela, i gat as bilong ting olsem marit bilong yu inap abrusim bagarap.—1 Korin 10:24.
[Ol Futnot]
a Pasin wanpela i kisim long papamama, dispela i no inap makim olsem i orait long mekim hatpela tok long poroman. Tasol em inap helpim yumi long save, olsem wanem dispela pasin i stap strong tru long bel na tingting na i hatwok long rausim.
b Dispela tok olsem “tok kros nabaut long ol liklik samting nating,” long tok Grik em inap makim tu ol liklik samting i skrapim bel bilong narapela.
c Ol Witnes Bilong Jehova i gat ol elda long kongrigesen bilong ol. Tru, i no wok bilong ol elda long save long ol samting bilong tupela marit, tasol ol elda inap stap olsem gutpela helpim long ol marit i gat hevi.—Jems 5:14, 15.
[Rait long pes 12]
Olsem wanem? Tok bilong yu i save bagarapim bel bilong poroman, o em i mekim gut bel bilong em?
[Blok/Ol Piksa long pes 10]
TROMOI BAL LONG PASIN ISI
Baibel i tok: “Oltaim yupela i mas mekim gutpela tok tasol, em olkain tok ol man i save laik long harim. Yupela i mas tingting gut na traim long bekim gut tok bilong olgeta man.” (Kolosi 4:6) Dispela tok i stret tru long ol marit! Yumi ken tok piksa olsem: Bilong pilai na tromoi bal long narapela, yu bai tromoi bal isi na bai narapela i no gat hatwok long kisim. Bai yu no tromoi bal strong tru bilong bagarapim narapela. Orait nau yu ken tingim dispela pasin bilong tromoi bal taim yu toktok wantaim poroman bilong yu. Pasin bilong tromoi strongpela tok long poroman bai kamapim hevi tasol. Mobeta yu tok isi, na mekim long gutpela pasin, na bai poroman bilong yu i no hatwok long kisim gut tingting bilong yu.
[Blok/Piksa long pes 11]
TINGIM GEN OL GUTPELA SAMTING!
Ritim sampela olpela pas yu bin kisim long poroman. Lukim sampela poto. Askim yu yet, ‘Wanem samting i bin kirapim mi long laikim poroman? Wanem sampela pasin bilong em mi bin laikim tru? Mipela i bin mekim wanem ol samting wantaim? Wanem samting i bin kirapim mipela long lap wantaim?’ Orait, nau yu ken toktok wantaim poroman long ol dispela samting yu tingim. Sapos yu mekim kain tok olsem: “Yu tingim dispela taim yumi bin . . . ?” dispela kain tok inap helpim yutupela long kirapim gen pasin bilong laikim tru narapela olsem bipo.
[Blok long pes 12]
NUPELA POROMAN, TASOL OL WANKAIN HEVI
Sampela marit i pilim olsem ol i kalabus insait long marit i no gat pasin bilong laikim tru narapela, na dispela i pulim ol na ol i tingting long kisim nupela poroman. Tasol Baibel i no orait long pasin pamuk na bagarapim marit, Baibel i tok man i mekim dispela pasin “em i kranki olgeta na i longlong tru” na “em i bagarapim em yet.” (Sindaun 6:32) Man i pamuk na bagarapim marit na i no tanim bel, God bai no inap orait moa long em—dispela i makim olsem man i bagarap tru.—Hibru 13:4.
I gat ol narapela samting tu i kamapim klia olsem pasin pamuk na bagarapim marit em i pasin longlong tru. Olsem: Taim man o meri i bagarapim marit bilong em na kisim nupela poroman, planti taim nupela marit bai i gat ol wankain hevi olsem namba wan marit. Dokta Diane Medved i stori long narapela samting bilong tingim, em i tok: “Namba wan save nupela poroman i kisim long pasin bilong yu i olsem yu no bin stap gut long namba wan poroman bilong yu. Em i save yu inap giamanim poroman yu bin tok pinis olsem yu bai stap gut long en. Na em i save yu no hatwok long kamapim kain kain tok giaman bilong haitim samting yu mekim. Na i no hatwok long pulim yu long brukim tok promis yu bin mekim. Na ol laik bilong skin o pasin hambak i save pulim yu. . . . Olsem wanem dispela nupela poroman inap save yu bai i no inap lusim em bihain?”
[Blok long pes 14]
GUTPELA TINGTING BILONG BUK SINDAUN
• Sindaun 10:19: “Sapos man i mekim planti toktok, em inap mekim sin long tok bilong en. Tasol man i no mekim planti toktok, em i gat gutpela tingting.”
Taim bel bilong yu i bagarap long wanpela samting, dispela inap kirapim yu long mekim planti toktok—na bihain yu bai bel hevi long sampela tok yu bin mekim.
• Sindaun 15:18: “Man bilong belhat kwik i save mekim ol arapela man i kros. Tasol man bilong bel isi i save daunim kros bilong ol man, na ol i stap wanbel gen.”
Pasin bilong sutim tok long poroman inap kirapim em long strong moa long bihainim tingting bilong em yet, tasol pasin bilong putim gut yau bai helpim yutupela long wok wantaim bilong stretim hevi.
• Sindaun 17:27: “Man i gat planti save, em i no save toktok planti. Na man i gat gutpela tingting, em i no save belhat kwik.”
Taim yu pilim olsem kros i laik kamap bikpela, i gutpela long pasim maus na stap isi; dispela bai helpim yupela long abrusim pasin bilong bikmaus na kros pait.
• Sindaun 29:11: “Man i no gat gutpela tingting i save larim belhat bilong en i kamap ples klia. Tasol man i gat gutpela tingting i save pasim belhat bilong em yet.”
Yu mas bosim gut bel. Pasin bilong kros na mekim hatpela tok bai kirapim poroman long surik long yu.