Ol Yangpela i Laik Save . . .
Mi Ken Mekim Wanem Taim Papamama Bilong Mi i Tok Pait?
TAIM papamama bilong yu i tok pait, ating dispela i mekim yu bel hevi. Yu laikim tru ol na ol i save lukautim yu. Olsem na taim ol i no wanbel wantaim, yu save tingting planti. I gat wanem as na sampela taim papamama bilong yu i no wanbel long sampela samting?
Narapela Narapela Tingting Long Ol Samting
Jisas i tok, taim man na meri i marit, tupela i kamap “wanpela bodi tasol.” (Matyu 19:5) Tasol olsem wanem? Dispela i makim olsem olgeta taim papa na mama bai i gat wankain tingting long ol samting? Nogat. Olgeta marit, maski ol i pas gut wantaim, i gat sampela taim ol i no wanbel long ol samting.
Sapos papamama bilong yu i no wanbel long sampela samting, dispela i no makim olsem marit bilong ol i laik bruk. Pasin laikim i stap yet namel long ol—maski sampela taim narapela i skrapim bel bilong narapela. Olsem na bilong wanem tupela i tok pait? Ating dispela i olsem, long wanem, ol i no gat wankain tingting long sampela samting. Tasol i no olsem i gat rong long dispela o marit bilong ol i laik bruk, nogat.
Bilong kamapim klia moa dispela samting, tingim dispela askim: I gat wanpela taim yu bin lukim vidio wantaim ol gutpela pren na yu kisim save olsem tingting bilong ol long samting ol i lukim em i narapela kain long tingting bilong yu? Ating i olsem. Ol manmeri em narapela i laikim tru narapela, ol tu bai i no gat wankain tingting long olgeta samting.
Ating i wankain tu long papamama bilong yu. Ating tupela i wari long mani bilong lukautim famili, tasol tingting bilong tupela long pasin bilong yusim mani em i narapela narapela; o tupela i gat tingting long famili i go limlimbur, tasol tupela i gat narapela narapela tingting long samting ol i ken mekim long dispela taim; o tupela i gat bikpela laik long yu skul gut na winim mak, tasol tupela i gat narapela narapela tingting long olsem wanem ol i ken kirapim yu long mekim dispela samting. Olsem na maski tupela marit i stap olsem wanpela bodi, dispela i no makim olsem ol i gat wankain tingting long olgeta samting, nogat.
Tasol bilong wanem sampela taim papamama i larim samting ol i no wanbel long en i kirapim ol long kros na tok pait?
Yumi Gat Sin
Papamama i gat sin na planti taim dispela i mekim na ol i tok pait. Baibel i tok: “Planti taim yumi save tingting long mekim wanpela samting, na yumi save popaia. Dispela kain samting i save kamap long yumi olgeta. Na sapos i gat wanpela man i stap, em i no save mekim sampela tok i no stret, orait em i gutpela man tru.” (Jems 3:2) Papamama bilong yu i no gutpela olgeta, na yu tu i no gutpela olgeta. Sampela taim, yumi olgeta i no tingting gut na mekim sampela tok yumi no tingim, na sampela taim ol tok yumi mekim i bagarapim bel bilong narapela “olsem bainat i sutim em.”—Sindaun 12:18.
Ating yu bin lukim wankain samting long yu yet. Olsem: Yu inap tingim wanpela taim yu bin kros na tok pait wantaim narapela yu save gut long em na laikim tru? Ating yu inap. Wanpela yangpela, nem bilong em Marie,a em i tok: “Sampela taim yumi no wanbel long tingting bilong narapela, em samting i save painim yumi olgeta. Ol manmeri em mi laikim tru ol, ol inap skrapim tru bel bilong mi—ating dispela i olsem, long wanem, mi laik bai pasin bilong ol i mas gutpela tasol!” Ol marit Kristen i laik bai poroman bilong ol i ken mekim gutpela pasin tasol, long wanem, Baibel yet i tok ol i mas mekim gutpela pasin. (Efesus 5:24, 25) Papamama i no gutpela olgeta, olsem na sampela taim, papa o mama o tupela wantaim bai mekim sampela tok i no stret. Baibel i tok: “Yumi olgeta man yumi bin mekim sin.”—Rom 3:23; 5:12.
Olsem na yumi no ken kirap nogut olsem sampela taim, liklik hevi bai kamap namel long tupela. Aposel Pol i tok, ol marit bai painim “planti hevi long laip bilong ol,” o olsem Baibel The New English Bible i tanim, “pen na bel hevi.” (1 Korin 7:28) Sapos papa i gat hatpela bos, o i gat planti ka long rot na em i no inap kam hariap long haus, o em i mas tromoi bikpela mani long baim samting, ating kain samting olsem inap kamapim kros namel long tupela.
Taim yu save olsem papamama bilong yu i no gutpela olgeta na sampela taim ol bikpela wok ol i mas mekim i givim hevi long ol, dispela inap helpim yu long kisim stretpela tingting long ol kros i kamap namel long tupela. Marie i mekim olsem. Em i tok: “Papamama bilong mi i save tok pait planti taim, winim bilong bipo, na sampela taim mi ting narapela i les long narapela. Tasol mi tingting, ‘Tupela i bin marit 25 yia pinis na mekim bikpela long 5-pela pikinini, dispela em wanpela bikpela wok tru!’ ” Ating yu tu i ken “sori” long papamama bilong yu na save olsem ol i gat planti wok tru bilong mekim.—1 Pita 3:8.
Rot Bilong Karim Hevi
Ating yu save pinis olsem papamama i no gutpela olgeta na olgeta de ol i gat planti hevi bilong karim. Tasol askim i stap yet, Yu ken mekim wanem taim ol i tok pait? Traim long mekim ol dispela samting:
◼ No ken insait long tok pait bilong ol. (Sindaun 26:17) Wok bilong stretim kros bilong papamama i no wok bilong yu. Sapos yu traim long mekim olsem, ating dispela bai kamapim sampela hevi moa. Charlene i gat 18 krismas em i tok: “Taim mi bin traim long stretim hevi bilong ol, ol i bin tok em i no samting bilong mi.” Larim papamama yet i stretim hevi bilong ol.
◼ Kisim stretpela tingting. (Kolosi 3:13) Olsem yumi stori pinis, sapos sampela taim papamama bilong yu i tok pait, dispela i no makim olsem marit bilong ol i laik bruk. Olsem na no ken larim ol wan wan kros bilong ol i mekim na yu tingting planti. Melanie i gat 20 krismas, em i tok long papamama bilong em olsem: “Maski ol i tok pait, mi save narapela i laikim yet narapela na laikim mipela ol pikinini tu. Bihain, ol bai stretim hevi bilong ol.” Ating dispela tok i stret long papamama bilong yu tu taim ol i tok pait.
◼ Beten long samting yu tingting planti long en. Yu mas kamapim ol samting yu wari na tingting planti long en. Baibel i tok: “Olgeta hevi yu karim, em yu mas putim long han bilong Bikpela, bai em i karim na bai em i strongim yu.” (Song 55:22) Beten inap helpim yu tru. Aposel Pol i tokim ol Filipai: “Yupela i mas prea long God na . . . askim em long helpim yupela. Bel isi God i save givim yumi, em i gutpela samting tru . . . God bai i mekim yupela i stap bel isi tru, na long dispela pasin yupela bai i pas gut wantaim Krais Jisas.”—Filipai 4:6, 7.
◼ Lukautim yu yet. Em i no savetingting sapos yu tingting planti long samting yu no inap senisim. Dispela inap nogutim yu. Baibel i tok: “Sapos man i save wari oltaim, em bai i bel hevi tru na tingting bilong en bai i bagarap.” (Sindaun 12:25) Bilong daunim wari bilong yu, insait long mekim ol gutpela wok na bung wantaim ol gutpela pren.
◼ Toktok wantaim papamama. Tru, yu no ken insait long tok pait bilong papamama, tasol yu ken tokim ol long samting tok pait bilong ol i mekim long yu. Wetim gutpela taim bilong toktok wantaim papa o mama. (Sindaun 25:11) Mekim tok “long tok isi na long gutpela pasin.” (1 Pita 3:16) No ken sutim tok long ol. Stori tasol long samting tok pait bilong ol i mekim long yu.
Traim long mekim ol dispela samting mipela i kolim pinis. Ating papamama bilong yu bai harim tingting bilong yu. Tasol sapos ol i no mekim olsem, yu ken belgut long save olsem maski yu no inap bosim samting papamama i mekim, yu inap bosim samting yu yet i mekim taim ol i tok pait.
SAMTING BILONG TINGIM
◼ Bilong wanem sampela taim i hatwok long papa na mama i stap pren wantaim?
◼ Yu bai tok wanem long liklik susa o brata em taim papamama i tok pait, dispela i mekim em i bel hevi?
[Futnot]
a Mipela i senisim ol nem long dispela stori.
[Blok long pes 14]
TOK I GO LONG PAPAMAMA
Insait long marit, no ken ting olsem yutupela bai wanbel long olgeta samting. Tasol maski yupela i no wanbel long sampela samting, yupela inap bosim samting yupela i mekim taim yupela i no wanbel. Taim papamama i tok pait, dispela inap mekim bikpela samting long ol pikinini. Yupela i mas tingim gut dispela samting, long wanem, marit bilong yupela i stap olsem piksa ating ol pikinini bai bihainim taim ol yet i marit. (Sindaun 22:6) Tingim ol tok pait i olsem wanpela rot bilong skulim ol long pasin bilong stretim kros. Traim long mekim ol dispela samting:
Putim yau. Baibel i tok: “Putim yau kwik long harim tok, tasol yupela i no ken hariap long mekim toktok, na yupela i no ken kros kwik.” (Jems 1:19) No ken mekim hevi i go bikpela long rot bilong “bekim pasin nogut.” (Rom 12:17) Maski poroman i no putim yau, yu yet i ken putim yau long harim tok bilong em.
Kamapim tingting bilong yu, no ken sutim tok. Long pasin isi, tokim poroman long samting pasin bilong em i mekim long yu. (“Mi bel hevi taim yu . . . ”) No ken sutim tok long poroman na toktok planti. (“Yu no tingim mi.” “Yu no save putim yau.”)
Makim narapela taim. Sampela taim i gutpela sapos yu lusim samting yu toktok long en, na bihain, taim bel i kol, kirap gen long toktok long dispela samting. Baibel i tok: “Man i kirapim wanpela tok kros em i wankain olsem man i opim banis i pasim bikpela wara. Olsem na taim kros i no kirap yet, mobeta yu lusim dispela man.”—Sindaun 17:14, NW.
Tok sori long poroman—na sapos i stret long mekim, long ol pikinini tu. Brianne, em i gat 14 krismas, em i tok: “Sampela taim papamama i tok pait na bihain ol i tok sori long mi na long bikbrata bilong mi, long wanem, ol i save long samting dispela i mekim long mipela.” Wanpela bikpela samting yu ken skulim ol pikinini long mekim long pasin daun, em dispela tok, “Sori.”
Bilong kisim sampela save moa, lukim Kirap! bilong Janueri 8, 2001, pes 8-14, na Septemba 8, 1994, pes 3-12.
[Piksa long pes 13]
No ken sutim tok. Stori tasol long samting tok pait bilong papamama i mekim long yu