Sapta 2

Bilong Wanem Papamama i No Save Pilim Tingting Bilong Mi?

YUMI olgeta i laik bai narapela man i ken pilim tingting bilong yumi. Na yu tu, sapos papamama i no pilim tingting bilong yu long samting yu laikim tumas o yu ting em i bikpela samting, o tupela i toktok planti long ol dispela samting, ating bai yu bel hevi.

Wanpela manki i gat 16 krismas, em Robet, em i ting papa i no pilim laik bilong em long sampela kain musik. Robet i tok: “Papa i save bikmaus na singaut na tok, ‘Mekim dai!’ Olsem na mi save pasim musik na mi pasim bel bilong mi tu.” Planti yangpela i save mekim olsem. Taim ol i ting papamama i no pilim tingting bilong ol, ol i save pasim bel bilong ol na ol i no laik kamapim sampela tingting o hevi bilong ol long papamama. Sampela man i bin skelim tingting bilong planti yangpela, na bikpela hap lain bilong ol dispela yangpela (inap olsem 26 pesen) i tok, “Mi no laik i stap tumas long haus.”

Dispela pasin i kamap insait long planti famili long nau​—ol pikinini na papamama i no pas gut wantaim. Wanem as bilong dispela hevi?

“Strong” i Pait Wantaim “Waitpela Gras”

Sindaun 20:29 i tok: “Ol yangpela man i gat strong, na dispela i mekim ol manmeri i amamas long ol.” Tru yu gat “strong,” tasol dispela strong inap kamapim kros namel long yu na papamama. Dispela hap bilong Baibel i tok moa olsem: “Tasol ol lapun i gat waitpela gras, na ol manmeri i save tingting long dispela na givim biknem long ol.” Tru ating papamama bilong yu i no gat “waitpela gras,” tasol ol i gat bikpela krismas, winim yu, na tingting bilong ol i narapela kain long tingting bilong yu. Ol i save bikpela hevi inap painim yu long sampela samting yu laik mekim. Taim ol i yangpela ating dispela kain hevi i bin painim ol. Ol i stap longtaim na ol i kisim save pinis​—i olsem ol i gat “waitpela gras” pinis​—olsem na ating ol i no save amamas long sampela samting yu yet yu amamas long en.

Yangpela man Jim i tok: “Papamama bilong mi i ting yumi mas lukautim gut mani na putim i stap bilong baim ol samting i bikpela samting. Tasol mi tingim i stap bilong mi long nau. . . . Mi laik raun na lukim ol narapela hap.” Em nau, “strong” bilong yangpela i pait wantaim “waitpela gras” bilong papamama. Olsem na planti yangpela i pait wantaim papamama long ol kain samting olsem: Pasin bilong bilasim skin, na pasin bilong yangpela man i wokabaut wantaim yangpela meri, na kisim drak, na dring, na papamama i makim taim ol i mas kam bek long haus, na papamama i skelim ol poroman bilong ol, na ol i pait wantaim papamama long ol wok ol i mas mekim long haus. Tasol ol yangpela na papamama inap pas gut wantaim. Sapos yu laik bai papamama i pilim tingting bilong yu, orait yu yet yu mas wok long pilim tingting bilong papamama.

Papamama Tu i Save Popaia

Yangpela man Jon em i tok: “Taim mi liklik yet mi ting mama bilong mi i nambawan olgeta na em i no save popaia o bel hevi long sampela taim olsem mi.” Bihain papamama bilong Jon i katim marit na mama wanpela i mas lukautim ol 7-pela pikinini. Susa bilong Jon, nem bilong em Epril, em i tok: “Mama i gat planti wok na wanpela taim em i no inap mekim olgeta wok bilong em na em i bel hevi na em i krai. Taim mi lukim em i krai, nau mi save mipela i gat tingting kranki long mama​—em i no inap mekim olgeta samting i stret tasol na mekim long taim stret. Nogat. Em i save popaia na bel hevi wankain olsem mipela.”

Yu mas save papamama i wankain olsem yu​—sampela taim ol tu i save popaia o bel hevi. Sapos yu tingim dispela samting, dispela bai helpim yu long pilim tingting bilong ol. Papamama i gat bikpela wok long lukautim yu na ating tupela i tingting planti​—ol i mekim stret dispela wok o nogat. Tupela i save i gat planti samting i laik pulim yu long mekim pasin nogut, olsem na ating sampela taim bai ol i putim strongpela lo na tambu long yu. Na ating tupela i gat sampela hevi bilong skin, olsem sik samting, o ol i sot long mani, o ol i gat narapela hevi em yu no save long en. Olsem: Ating papa i les tru long wok mani em i mas mekim, tasol em i no tokaut long dispela hevi bilong em. Olsem na taim pikinini i tokim em, “Mi les long skul,” papa i no amamas na em i tok kros, olsem: “Yu ting yu gat hevi? Yupela ol pikinini i no gat hevi!”

Tingim Gut Narapela Man

Orait, olsem wanem yu ken save long tingting bilong papamama bilong yu? Baibel i tok, yu “no ken lukautim ol samting bilong [yu] tasol. Nogat. [Yu] mas lukautim ol samting bilong ol arapela manmeri . . . na helpim ol long i stap gut.” (Filipai 2:4) Askim mama, taim em i yangpela yet em i gat wanem kain tingting na laik? “Sapos mama i pilim olsem yu laik save long tingting bilong em na yu pilim as bilong sampela bel hevi bilong em, bai em i wok strong moa long save gut long ol tingting na hevi bilong yu.” (Nius ’Teen i tok olsem.) Na yu ken mekim olsem long papa tu.

Sapos yu laik kamapim tingting bilong yu long papa o mama na em i kros, yu no ken sutim kwik tok long em na tok em i no pilim tingting bilong yu. Askim skin bilong yu: ‘Ating em i gat liklik sik o em i tingting planti long wanpela samting? O ating em i bel hevi long sampela pasin o tok kranki bilong mi? O ating em i no klia long tok bilong mi?’ (Sindaun 12:18) Sapos yu pilim hevi bilong papamama olsem, orait bai yu inap pas gut wantaim papamama. Na nau yu ken wok long helpim tupela long pilim tingting bilong yu! Tasol planti yangpela i pasim rot bilong papamama long mekim olsem. Ol i mekim wanem na ol i pasim rot?

Ol i Giamanim Papamama

Yangpela meri Viki i gat 17 krismas em i bin giamanim papamama. Em i sakim tok bilong tupela na em i hait na raun wantaim wanpela yangpela man. Em i ting, sapos em i tokim papamama em i laikim dispela yangpela man, tupela bai kros tasol na i no inap pilim tingting bilong em. Olsem na em i no toktok wantaim papamama na kamapim tingting bilong em. Dispela i mekim na ol i no pas gut wantaim. Viki i tok: “Tupela i no amamas long mi, na mi no amamas long tupela. Mi no laik i stap moa wantaim tupela.” Olsem na em i tingting long marit bambai em i ken lusim papamama!

Planti yangpela i save giamanim papamama olsem​—ol i save mekim hait sampela samting papamama i tambuim ol long mekim​—na bihain gen ol i tok papamama ‘i no pilim tingting bilong ol’! Tasol gutpela tru, bihain Viki i go toktok wantaim wanpela meri Kristen i bikpela pinis na dispela meri i tokim em: “Viki, yu mas tingim papamama bilong yu . . . Ol yet i bin lukautim yu na yu bikpela. Sapos yu no inap i stap wanbel wantaim tupela, olsem wanem yu inap stap wanbel wantaim dispela yangpela man em i wankrismas bilong yu? Em i no save gut long yu olsem papamama, em tupela i bin laikim yu tumas na lukautim yu inap 17 krismas pinis.”

Viki i pilim dispela tok na em i kirap skelim bel bilong em. Nau em i save, papamama i tok stret, tasol bel bilong em yet i bin giamanim em. Em i pinis long poromanim dispela yangpela man na em i kirap long pren gut wantaim papamama na toktok gut wantaim tupela. Sapos yu tu yu bin haitim sampela pasin bilong yu long papamama, orait nau yu mas toktok stret wantaim tupela na kamapim gut ol tingting i stap long bel bilong yu, nogut yu giamanim tupela, a?​—Lukim blok “Olsem Wanem Mi Inap Tokim Papamama?”

Toktok Wantaim Papamama

Wanpela yangpela man, em Jon, em i stori long wanpela taim em i bin raun wantaim papa long ka, na em i tok: “Mitupela i go long wanpela hap i longwe, na mipela lusim 6-pela aua bilong i go na 6-pela aua bilong i kam bek. No gat wanpela taim bipo mi bin i stap wantaim papa tasol inap 6-pela aua olgeta. Mipela i no opim redio bilong ka. Mitupela i toktok tasol. Mitupela i toktok gut wantaim na mi kisim bikpela amamas long dispela. Nau i olsem mi save gut long papa na em i save gut long mi. Nau mi pilim gutpela tingting bilong em na mitupela i kamap pren tru.” Gutpela sapos yu wok long painim rot na planti taim yu sindaun wantaim papa o mama na toktok wantaim em bambai yutupela i ken pren gut wantaim, a?

Na gutpela sapos yu pren gut wantaim ol narapela manmeri i bikpela pinis, i no papamama tasol. Viki i stori olsem: “Bipo mi no save toktok wantaim ol manmeri i bikpela pinis, tasol mi kirap long bihainim papamama taim ol i go lukim sampela pren bilong ol em ol i bikpela pinis, na bihain mi kamap pren bilong ol dispela wanlain bilong papamama. Dispela i helpim mi long kisim gutpela save na tingting. Nau mi no hatwok long toktok wantaim papamama na stori wantaim ol, na mipela i pas gut wantaim.”

Sapos yu pren gut wantaim ol manmeri i bikpela pinis em ol i bin kisim gutpela save na tingting, orait bai yu tu yu kisim gutpela save na tingting​—tasol yu no inap kisim sapos yu bung wantaim ol yangpela tasol.​—Sindaun 13:20.

Kamapim Tingting Bilong Yu

Baibel i stori long yangpela man Elihu, em i bin tok: “Mi save autim stret olgeta tingting i stap long bel bilong mi.” (Jop 33:​3) Orait, olsem wanem long yu? Taim papamama i kros long yu long sampela samting, olsem ol klos yu laik pasim, o yu no save kam bek kwik long haus, o kain musik yu save laikim, orait yu save toktok gut wantaim tupela na ‘autim stret olgeta tingting i stap long bel bilong yu’?

Taim Gregori i yangpela yet em i ting mama bilong em i mekim hatpela pasin tumas long em. Tupela i save kros na tok pait, olsem na Gregori i no laik i stap klostu long mama na planti taim em i save raun raun na em i no kam bek hariap long haus. Tasol bihain sampela elda Kristen i givim gutpela tok long em na em i kirap bihainim dispela tok. Em i stori olsem: “Mi kirap tokim mama long tingting bilong mi. Pastaim mi ting em i save long as bilong ol samting mi laik mekim, tasol nau mi kamapim tingting bilong mi na tokim em bilong wanem mi laik mekim ol dispela samting. Planti taim mi kamapim ol hevi i stap long bel bilong mi na mi tokim mama, mi no laik mekim pasin nogut, tasol mi bel hevi long wanem em i mekim long mi olsem mi liklik pikinini yet. Nau em i kirap long pilim tingting bilong mi, na isi isi mitupela i wok long kamap wanbel na stap gut wantaim.”

Na yu tu, sapos yu ‘autim stret olgeta tingting i stap long bel bilong yu,’ dispela bai helpim yu long stretim planti kros i kamap namel long yu na papamama.

Yu Ken Mekim Wanem Sapos Yu No Wanbel Wantaim Papamama?

Tasol yu no ken ting wantu tasol papamama bai kisim wankain tingting olsem bilong yu. Olsem na yu mas bosim gut bel bilong yu. “Man i no gat gutpela tingting i save larim belhat bilong en i kamap ples klia. Tasol man i gat gutpela tingting i save pasim belhat bilong em yet.” (Sindaun 29:11) Bel bilong yu i mas i stap isi na yu ken tokim papamama bilong wanem yu pilim olsem tingting bilong yu i stret. No ken tok, “olgeta narapela i save mekim, orait bilong wanem mi no ken mekim?”

Yu mas save, sampela taim papamama i no ken orait long sampela samting yu laik mekim. Tasol yu no ken ting ol i no pilim tingting bilong yu. Nogat. Ol i save, sapos yu mekim dispela samting, bikpela hevi inap painim yu. Wanpela yangpela meri i gat 16 krismas em i tok: “Mama i save putim tambu long mi. Taim em i tambuim mi long mekim wanpela samting, o em i makim taim bilong [mi mas] kam bek long haus, mi no save amamas. Tasol mi save em i tingim mi tru. . . . em i laik lukautim mi bambai hevi i no ken painim mi.”

Sapos insait long famili narapela i save gut long tingting bilong narapela, bai ol i pas gut wantaim na i stap amamas. Na sapos wanpela i gat hevi, orait famili inap helpim em na mekim gut bel bilong em. Tasol olgeta wan wan i mas wok strong long kamapim dispela gutpela pasin insait long famili.

Toktok Wantaim long Ol Dispela Askim

◻ Bilong wanem planti taim kros i save kamap namel long ol yangpela na papamama?

◻ Sapos yu pilim gut tingting bilong papamama, ating bai yu kisim wanem kain tingting long tupela?

◻ Yu mas mekim wanem na bai yu inap save gut long tingting bilong papamama?

◻ Sapos yu giamanim papamama na haitim sampela pasin bilong yu, bilong wanem dispela bai kamapim sampela hevi moa namel long yu na papamama?

◻ Sapos yu gat bikpela hevi, bilong wanem i gutpela yu mas kamapim long papamama? Olsem wanem yu inap tokim papamama?

◻ Yu ken mekim wanem na bai papamama inap save gut long tingting bilong yu?

[Blok/Piksa long pes 20, 21]

Olsem Wanem Mi Inap Tokim Papamama?

I hatwok long kamapim wanpela rong bilong yu long papamama. Yangpela man Vins i tok: “Mi save papamama i bilip olsem mi save bihainim stretpela pasin, olsem na taim mi mekim wanpela rong, i hatwok long mi go toktok wantaim ol, long wanem mi save ol bai bel hevi long pasin mi bin mekim.”

Sapos yangpela i haitim rong bilong em, ating bel bilong em bai kotim em. (Rom 2:15) Rong bilong em inap kamap olsem samting “i hevi tumas” na em i no inap karim. (Buk Song 38:4) Em i haitim rong bilong em, olsem na em i mas mekim ol tok giaman bilong giamanim papamama na dispela tu i gat rong. Em i mekim olsem na nau em i no i stap gut moa long ai bilong God.

Baibel i tok: “Sapos man i ting long haitim sin bilong en, orait em i no inap i stap gut. Tasol sapos man i autim olgeta sin bilong en na givim baksait long ol dispela sin, orait bai God i marimari long en.” (Sindaun 28:13) Yangpela meri Beti i gat 19 krismas em i tok: “Na yumi no inap haitim rong bilong yumi, long wanem Jehova i save lukim olgeta samting yumi mekim.”

Sapos yu mekim bikpela rong, orait yu mas beten na kamapim rong bilong yu na askim Jehova long lusim tingting long en. (Buk Song 62:8) Na bihain yu mas tokim papamama long rong bilong yu. (Sindaun 23:26) Ol i bin i stap longtaim na ol i gat save pinis na ol inap helpim yu long lusim ol dispela pasin i no stret na bai yu no mekim gen. Yangpela man Kris i gat 18 krismas em i tok: “Sapos yu kamapim rong bilong yu, dispela bai helpim yu. Bai i olsem bikpela hevi i tekewe long bel bilong yu na nau bel i ken i stap isi.” Tasol olsem wanem yu inap tokim papamama? Em hatwok!

Baibel i tok, i gat “taim bilong toktok.” (Saveman 3:​1, 7; lukim tu Sindaun 25:11.) Tasol wanem taim em i “taim bilong toktok”? Kris i tok, “Mi save wet inap long taim mipela i kaikai long apinun na nau mi tokim papa mi laik toktok wantaim em long wanpela samting.” Wanpela yangpela man em i stap wantaim mama tasol, em i tingim narapela taim i stret bilong toktok wantaim mama. Em i stori olsem: “Taim mama i lusim wok na i kam bek long haus em i tingim planti samting na bel bilong em i no stap isi. Olsem na mi save wet na mi toktok wantaim em taim em i pinisim ol wok bilong em na em i laik slip; long kain taim olsem bel bilong em i stap isi.”

Ating yu ken mekim liklik tok olsem: “Papamama, mi gat wanpela hevi.” Tasol olsem wanem sapos papamama i gat planti wok na i olsem tupela i no tingim hevi bilong yu? Ating yu ken tok, “Mi save yupela i gat planti wok, tasol mi gat wanpela bikpela hevi. Inap mi ken toktok wantaim yupela?” Na bihain ating yu ken tok: “Olsem wanem? Taim yu yangpela yu bin mekim wanpela samting na yu sem long en na yu no laik kamapim?”

Nau yu mas mekim wanpela samting i hatwok long mekim: Yu mas kamapim rong bilong yu long papamama. Yu mas mekim pasin daun na “mekim tok tru tasol.” Yu no ken mekim olsem dispela rong i no bikpela tumas o haitim sampela samting nogut yu bin mekim. (Efesus 4:25; lukim tu Luk 15:21.) Tok klia na bai papamama inap kisim gut tok bilong yu; no ken kolim ol narapela kain tok em ol yangpela i save kolim.

Tru, ating papamama bai bel hevi taim yu tokim ol yu bin mekim rong. Olsem na sapos ol i kirap sutim ol tok kros long yu, yu no ken kirap nogut o bekim kros! Sapos pastaim yu bin bihainim tok bilong tupela, ating dispela hevi i no ken painim yu. Olsem na yu mas stap isi. (Sindaun 17:27) Harim ol tok papamama i mekim na bekim ol askim bilong tupela, maski ol i kros na sutim ol dispela askim long yu.

Sapos papamama i lukim olsem yu laik tru long stretim dispela rong bilong yu, ating bai tupela i pilim tru. (Lukim 2 Korin 7:11.) Tasol ating nau bai tupela i givim sampela strongpela tok long yu bilong stretim yu, na i stret tupela i mekim olsem. Yu mas harim gut dispela tok. “Taim Papa i givim hevi long yumi bilong stretim yumi, yumi no save amamas. Nogat. Bel bilong yumi i pilim hevi tasol. Tasol taim em i stretim yumi pinis, yumi bai kisim gutpela pasin tru. Yumi bai mekim ol stretpela pasin, na bel bilong yumi bai i stap isi.” (Hibru 12:11) Na yu mas save, bihain tu sampela taim papamama i mas helpim yu na givim sampela gutpela tok long yu. Olsem na yu mas lain long kamapim ol liklik hevi bilong yu long papamama, na taim wanpela bikpela hevi i painim yu, bai yu no pret long kamapim long tupela.

[Piksa]

Taim yu laik toktok wantaim papamama, tingim wanpela taim bel bilong tupela i stap isi na ol i ken putim gut yau long tok bilong yu