Mekim Bikpela Long Ol Tineja—Wok Bilong Savetingting
“Mipela i wok strong long stiaim pikinini man na pikinini meri bilong mipela, tasol mipela i pilim olsem oltaim mipela i save stretim ol long samting ol i mekim. Sampela taim mipela i tingting, mipela i wok long helpim ol long kisim pasin bilong bilip long ol yet o mipela i wok long bagarapim dispela pasin. I hatwok tru long stretim ol pikinini long mak i stret.”—George na Lauren, Australia.
I HATWOK tru long mekim bikpela long ol tineja. Taim ol i wok long kamap bikpela, dispela i kamapim ol nupela hatwok long papamama, na tu, ating papamama i bel hevi long pikinini man o pikinini meri bilong ol i wok long kamap bikpela. Frank, wanpela papa long Australia, i tok: “Wanpela de ol pikinini bai lusim mipela, na dispela i mekim mipela i bel hevi. I hatwok long tingim olsem yu no bosim moa ol samting ol i mekim.”
Lia, em pastaim yumi kamapim sampela tok bilong em, em tu i tok: “I hatwok long mekim pasin long pikinini man bilong mi olsem long man i bikpela pinis, long wanem, mi save tingting yet olsem em i liklik boi bilong mi. I olsem asde tasol em i namba wan de bilong em long go long skul!”
Ol tineja i no liklik pikinini moa, maski i hatwok long ting olsem. Klostu ol i bikpela pinis, na papamama i gat wok long skulim na strongim ol. Tasol olsem tok bilong George na Lauren i stap antap i kamapim, papamama i gat strong long helpim pikinini long kisim pasin bilong bilip long em yet o bagarapim dispela pasin. Olsem wanem papamama i ken mekim stret dispela wok? Baibel i gat ol gutpela tok i ken helpim ol papamama. (Aisaia 48:17, 18) Nau yumi ken tingim sampela.
Toktok Gut Wantaim i Bikpela Samting
Baibel i tok ol Kristen i mas “putim yau kwik long harim tok” na “no ken hariap long mekim toktok.” (Jems 1:19) Dispela em i gutpela tok bilong bihainim taim yumi mekim ol samting wantaim ol pikinini, maski ol i gat hamas krismas, tasol pasin bilong putim gut yau i bikpela samting tru taim yumi mekim ol samting wantaim ol tineja. Na ating yumi mas wok strong tru long mekim olsem.
Peter, wanpela papa long Briten, i tok: “Taim tupela boi bilong mi i kamap tineja, mi mas lain moa long pasin bilong toktok gut wantaim ol. Taim ol i liklik, mi na meri bilong mi i tokim ol tasol long samting ol i mas mekim, na ol i bihainim tok. Tasol nau ol i gat 15 krismas samting, olsem na mipela i mas toktok gut wantaim ol, skelim ol samting wantaim ol, na larim ol i wokim tingting long samting ol i mas mekim. Em nau, ol i mas pilim long bel tok bilong mipela.”—2 Timoti 3:14.
Pasin bilong putim gut yau i bikpela samting taim kros i kamap. (Sindaun 17:27) Danielle, long Briten, i kisim save olsem dispela tok em i tru. Em i tok: “Mi gat hevi wantaim wanpela pikinini meri bilong mi, em i save bekim maus bilong mi taim mi askim em long mekim samting. Tasol em i tokim mi olsem oltaim mi save bikmaus long em na tokim em long mekim ol samting. Bilong stretim dispela kros mitupela i sindaun wantaim na putim gut yau long tok narapela i mekim. Em i stori long pasin bilong mi long toktok long em na em i pilim olsem wanem taim mi mekim kain tok olsem, na mi kamapim tingting bilong mi long em.”
Danielle i kisim save olsem pasin bilong “putim yau kwik long harim tok” i helpim em long luksave long as na pikinini meri i bekim maus bilong em. Danielle i tok: “Nau mi wok strong long mi no ken les hariap long pikinini meri bilong mi, na mi traim long toktok long em taim mi no kros.” Em i tok moa, “Mipela i wok long pas gut moa wantaim.”
Sindaun 18:13 i tok: “Putim gut yau pastaim, na bihain yu ken bekim tok. Sapos yu no mekim olsem, orait yu mekim longlong pasin na yu gat sem.” Greg, wanpela papa long Australia, i kisim save olsem dispela tok em i tru. Em i tok: “Sampela taim kros i kamap namel long mipela na ol pikinini, taim mi na meri bilong mi i hariap long givim tok kaunsel na mipela i no putim gut yau pastaim na pilim tingting bilong ol pikinini. Maski mipela i no wanbel liklik long tingting bilong ol, mipela i lukim olsem em i bikpela samting long larim ol i kamapim tingting bilong ol paslain long mipela i givim tok bilong stretim o helpim ol.”
Bosim Ol Samting Inap Long Wanem Mak?
As bilong planti kros namel long ol papamama na ol tineja, em laik bilong ol tineja long bosim wokabaut bilong ol yet. I gutpela long papamama i larim tineja i bosim ol samting bilong em yet inap long wanem mak? Wanpela papa i tok: “Sampela taim mi pilim olsem sapos mi larim pikinini meri i makim sampela samting em i laik mekim, orait nau em i laik makim olgeta samting.”
Sapos papamama i larim ol yangpela i bosim olgeta samting ol i laik mekim, dispela bai kamapim ol hevi. Baibel i mekim tok lukaut olsem, “sapos pikinini i bihainim laik bilong em yet oltaim, orait em bai i mekim mama bilong en i sem.” (Sindaun 29:15) Ol yangpela bilong kain kain krismas i mas kisim ol strongpela tok bilong stiaim ol, na long gutpela pasin papamama i mas strong long ol pikinini i bihainim ol lo bilong famili. (Efesus 6:4) Tasol tu, papamama i mas larim ol yangpela long bosim wokabaut bilong ol long sampela samting na bai ol inap wokim ol gutpela disisen long bihain.
Tingim olsem wanem yu bin lain long wokabaut. Pastaim, taim yu bebi yet, papamama i mas karim yu. Bihain, yu kirap wokabaut long hanlek na bihain yu wokabaut. Tru, taim liklik pikinini i kirap wokabaut, hevi inap painim em. Olsem na papamama i bin putim ai long yu, na ating ol i putim sampela banis na bai yu no ken go long ol hap we bagarap inap painim yu, olsem ol step o lata. Tasol ol i larim yu long wokabaut raun na bai bihain—taim yu pundaun pinis inap planti taim—yu bai lain long wokabaut gut.
Pasin bilong lain long bosim ol samting bilong yu yet i olsem pasin bilong lain long wokabaut. Pastaim, papamama i save karim liklik pikinini bilong ol. Ol i mekim dispela long rot bilong wokim olgeta disisen bilong pikinini. Bihain, taim pikinini i kisim gutpela tingting liklik, i olsem papamama i larim em i wokabaut long hanlek. Ol i larim pikinini yet i makim sampela samting em i laik mekim. Tasol taim ol i larim pikinini i mekim olsem, i gat ol banis bilong lukautim pikinini na hevi i no ken painim em. Taim pikinini i wok long kamap bikpela, papamama i larim ol yet i “wokabaut.” Bihain, taim yangpela i kamap man o meri i bikpela pinis, ol inap “karim hevi bilong pasin ol yet i mekim.”—Galesia 6:5.
Kisim Helpim Long Stori Bilong Baibel
Taim Jisas i gat 12-pela krismas samting, papamama bilong em i larim em long makim sampela samting em i laik mekim, tasol em i no mekim wok nogut long dispela. Nogat. “Oltaim em i save bihainim tok” bilong papamama taim em i “kamap bikpela, na save bilong en i kamap gutpela tru. Na God i laikim em tru na ol man tu i laikim em.”—Luk 2:51, 52.
Yupela ol papa na mama, yupela i ken lainim ol samting long dispela na larim yangpela i makim sampela samting em i laik mekim, taim em i soim olsem em inap bihainim gutpela tingting long mekim olsem. Lukim tok sampela papamama i mekim long dispela samting.
“Bipo mi save bosim tumas ol samting ol pikinini bilong mi i mekim. Bihain, mi skulim ol long ol stiatok na larim ol i wokim ol disisen i stret wantaim ol samting ol i lainim pinis. Bihain long dispela, mi lukim olsem ol i kirap skelim gut moa ol disisen ol i mekim.”—Soo Hyun, Korea.
“Mi na man bilong mi i save tingting planti, tasol dispela i no pasim mipela long larim ol pikinini long bosim sampela samting bilong ol yet, olsem i stret long ol i ken mekim.”—Daria, Brasil.
“Mi larim pikinini man bilong i gat 17 krismas long bosim sampela samting bilong em yet, na mi lukim olsem em i bikpela samting long tok amamas long em long gutpela wok em i mekim long makim ol samting. Na tu, mi yet mi save mekim ol samting mi askim em long mekim. Olsem, mi save tokim em long mi bai go we na mi bai mekim wanem. Sapos mi leit, mi bai toksave long em.”—Anne, Itali.
“Long famili bilong mipela, mipela i kamapim klia olsem pasin bilong ol pikinini man long bosim ol samting bilong ol yet i no wanpela samting ol i gat rait long mekim, nogat, ol i mas pruvim long pasin bilong ol olsem ol i fit long mekim.”—Peter, Briten.
Karim Hevi Long Pasin Ol i Mekim
Baibel i tok: “I gutpela sapos ol man i karim hevi taim ol i yangpela yet.” (Krai 3:27) Wanpela gutpela rot tru we yangpela i ken karim hevi bilong ol samting em i mekim, em long rot bilong em yet i lainim na pilim dispela tok: “Yu planim pikinini bilong wanem kain kaikai, em dispela kain kaikai tasol bai i kamap long gaden bilong yu.”—Galesia 6:7.
Sampela papamama ol i ting ol i helpim ol tineja taim ol i mekim ol samting na bai tineja i no karim hevi long rong ol i mekim. Tingim olsem wanpela pikinini man i baim nating planti samting, na nau em i gat dinau. Sapos papa na mama i bekim dinau bilong em, dispela bai lainim yangpela long wanem samting? Tasol sapos papamama bilong dispela yangpela i helpim em long wokim plen long olsem wanem em yet i ken bekim dispela dinau, orait dispela bai lainim em long wanem samting?
Papamama i no helpim pikinini bilong ol sapos ol i no larim pikinini i karim hevi bilong pasin em yet i mekim. Dispela i no redim pikinini long karim ol hevi taim em i bikpela pinis, nogat, dispela kain pasin i lainim em long ting olsem oltaim bai i gat man i helpim em long abrusim hevi, stretim ol rong em i mekim, na karamapim popaia bilong em. I gutpela moa long larim tineja i karim hevi long pasin em i mekim na lain long pasin bilong stretim ol hevi bilong em. Dispela em i bikpela samting bilong helpim ol long “skelim wanem ol pasin i gutpela na wanem ol pasin i nogut.”—Hibru 5:14.
“Senis na Kamap Bikpela”
Papamama bilong ol tineja i gat bikpela hatwok tru. Ating sampela taim ol bai krai, taim ol i wok strong long mekim bikpela long ol pikinini ‘na stretim gut ol na skulim ol long tok bilong Bikpela.’—Efesus 6:4.
Bilong mekim gut wok papamama i no olsem ol i bosim olgeta samting pikinini i mekim, nogat, ol i skulim gut ol pikinini long ol stretpela pasin. (Lo 6:6-9) Yu ting dispela i hatwok long mekim? Yes, em i hatwok. Greg, em mipela i kamapim pinis sampela tok bilong em, em i tok: “Pikinini i wok long senis na kamap bikpela. Olsem na oltaim yumi gat wok long kisim save long dispela nupela man o meri.”
Traim long bihainim ol stiatok bilong Baibel i stap long dispela stori. Kisim stretpela tingting long ol samting ol pikinini bilong yu inap mekim. Tasol no ken lusim wok bilong yu long stap olsem gutpela piksa ol pikinini i ken bihainim. Baibel i tok: “Skulim pikinini bilong yu long bihainim gutpela pasin, na em bai i wokabaut long dispela rot inap long em i lapun tru.”—Sindaun 22:6.
[Rait long pes 7]
Pasin bilong yangpela long lain long bosim ol samting bilong em yet i olsem pasin bilong lain long wokabaut—em i lain isi isi
[Rait long pes 8]
Taim Jisas i gat 12-pela krismas, papamama i larim em long bosim sampela samting bilong em yet
[Blok long pes 7]
“Kamapim Klia Yupela i Bos Bilong Famili”
Maski pikinini bilong yu i kros long ol lo yu putim, dispela i no makim olsem yu no ken putim moa ol lo long em. Tingim, ol tineja i no gat save long ol samting bilong laip na i mas i gat man bilong stiaim ol.—Sindaun 22:15.
Long buk bilong em New Parent Power! John Rosemond i tok: “Bilong abrusim kros wantaim pikinini, em i isi long papamama i larim bel hevi na belhat bilong pikinini i putim presa long ol na ol i larim pikinini yet i makim ol samting em i laik mekim, maski em i no fit long mekim olsem. Tasol dispela i no gutpela. Nau em i taim bilong yupela papamama long kamapim klia yupela i bos bilong famili, na no ken larim ol pikinini i daunim dispela wok bos. Ol pikinini bai sakim dispela tingting, tasol em i taim bilong ol pikinini long save olsem papamama i redi long stiaim ol i go long stretpela rot.”
[Blok long pes 9]
Larim Ol i Makim Sampela Samting
Planti tineja i laik makim olgeta samting ol i laik mekim. Tasol sampela papamama i no laik larim ol i makim wanpela samting. Pasin i namel long dispela tupela pasin em i gutpela. Olsem wanem yu ken mekim olsem? Ating pastaim yu ken skelim lista i stap daunbilo. Pikinini man o pikinini meri bilong yu i save mekim gut wanem ol hap wok?
□ Makim ol pren
□ Makim ol klos
□ Basetim mani
□ Kam bek long haus long taim yu makim
□ Pinisim ol wok bilong haus
□ Mekim gut homwok
□ Tok sori long ol popaia
□ Narapela samting ․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․․
Sapos tineja i kamapim klia pinis em i mekim gut sampela bilong ol dispela samting mipela i kolim antap, ating yu inap tingim sampela narapela samting yu ken larim em yet i bosim.
[Piksa long pes 7]
Larim ol i kamapim tingting bilong ol paslain long yu givim tok bilong stretim o helpim ol
[Piksa long pes 8, 9]
Papamama i mas lainim pikinini bilong ol long karim hevi