BILONG HELPIM FAMILI | WOK PAPAMAMA

Toktok Long Tineja Long Pasin Bilong Seks-Tekstim Narapela

Yu harim olsem planti yangpela i save seks-tekstim ol narapela. Na yu tingting planti, ‘Tineja bilong mi bai mekim olsem?’

Yu laik toktok wantaim pikinini long dispela samting—tasol hau bai yu mekim? Paslain long yu bekim askim, skelim wai na sampela yangpela i save seks-tekstim narapela na wai yu mas tingting planti.a

AS NA DISPELA I KAMAP

• Sampela tineja i seks-tekstim narapela ol i laikim bilong tok gris wantaim ol.

• Long sampela narapela taim, wanpela yangpela meri i seks-tekstim poto bilong em i stap as nating bikos wanpela yangpela mangi i fosim em long mekim.

• Sampela taim, wanpela mangi bai seks-tekstim poto bilong wanpela gel long ol pren bilong em bilong amamasim ol o bilong bekim rong long gelpren i bin lusim em.

Maski i gat wanem as na ol i mekim, tineja i gat mobail fon inap bungim planti hevi. Buk CyberSafe i tok: “Taim yu seks-tekstim narapela, yu senisim tru laip bilong yu yet na bilong ol narapela.”

Planti i no luksave olsem taim ol i salim poto long rot bilong fon o Intenet, ol i no gat kontrol long hau ol narapela bai yusim dispela poto. Long wanpela ripot, lain U.S. Federal Bureau of Investigation (FBI) i tok, wanpela gel i gat 18 krismas “i suasaid taim em i painimaut olsem poto em i salim long boipren bilong em we em bin i stap as nating—boipren bilong em i salim dispela poto i go long planti handret narapela tineja long skul bilong dispela gel. Ol narapela i wok long salim dispela poto i go long ol narapela na i semim tru dispela gel.”

Pasin bilong seks-tekstim i brukim lo bilong gavman. Olsem, long sampela ples, ol yangpela aninit long 18 krismas i bin seks-tekstim ol piksa bilong pasin sem long ol narapela wanlain, ol i brukim lo na polis i sasim ol na rejistaim nem bilong ol wantaim ol man bilong mekim pasin sem. Olsem papa o mama, yu tu bai i gat hap asua sapos nem bilong yu i stap long mobail fon bilong pikinini o sapos yu no mekim samting bilong stopim em.

SAMTING YU KEN MEKIM

Putim sampela lo. Tru yu no inap kontrolim hau tineja i yusim mobail fon, tasol yu ken tokim em long ol lo yu putim na wanem samting bai kamap taim em i brukim lo. Tingim, yu papa o mama na yu gat rait long sekim mobail fon bilong tineja.—Stiatok bilong Baibel: Efesus 6:1.

Helpim tineja long wokim tingting. Yu ken tok: “Ol man i gat narapela narapela tingting long insait bilong dispela tok seks-tekstim. Yu gat wanem tingting?” “Wanem ol poto em yu ting i no stret?” “Long sampela kantri, lo i tok sapos pikinini i seks-tekstim poto bilong narapela pikinini i stap as nating, em i brukim lo.” “Yu ting dispela pasin i go nogut moa?” “Wai na pasin bilong seks-tekstim narapela i no stret?” Harim gut tingting bilong em, na helpim em long tingim ol samting nogut i save kamap long dispela pasin.—Stiatok bilong Baibel: Hibru 5:14.

Stori long ol samting inap kamap. Yu inap tokim pikinini meri bilong yu olsem: “Sapos wanpela mangi i putim presa long wanpela gel long seks-tekstim em. Dispela gel i mas mekim wanem? Bihainim laik bilong mangi na bai tupela i pren yet? Em i ken tok nogat na tok gris tasol wantaim em? Lusim dispela boipren? Tokim wanpela man i bikpela pinis?” Helpim pikinini meri bilong yu long wokim tingting long dispela. Yu ken bihainim wankain pasin bilong toktok wantaim pikinini man bilong yu.—Stiatok bilong Baibel: Galesia 6:7.

Helpim tineja long bihainim gutpela pasin. Yu inap askim em olsem: Yu ting gutnem long ai bilong ol narapela em i bikpela samting? Yu laik bai ol narapela i gat wanem tingting long yu? Yu bai pilim olsem wanem long yu yet sapos yu semim narapela long rot bilong seks-tekstim poto bilong em? Yu bai pilim olsem wanem sapos yu bihainim stretpela pasin? Helpim tineja bilong yu na bai “oltaim maus bilong bel” bilong em i stap gut.—1 Pita 3:16.

Yu yet i mas stap gutpela piksa. Baibel i tok savetingting i kam long God i mekim man i stap klin na em bai no gat pasin bilong tupela maus. (Jems 3:17) Ol pasin bilong yu i soim olsem yu bihainim dispela tok? Buk CyberSafe i tok: “Yumi yet i mas stap gutpela piksa na yumi no ken lukim ol piksa na Web-sait i soim pasin sem o i brukim lo bilong gavman.”