Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • g23 no. 1 p. 6-8
  • Solwara

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Solwara
  • Kirap!—2023
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • As na Yumi Mas Lukautim Solwara
  • Graun Bilong Yumi—God i Wokim Bilong i Stap Oltaim
  • Ol Samting Ol Man i Mekim
  • Ol Risen Bilong Wetim Ol Gutpela Samting—Tok Baibel i Mekim
  • ‘Ol Samting Bilong Solwara Ol Bai Kisim Planti Mani Long En’
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2004
  • Lista Bilong Ol Tok i Stap Insait
    Kirap!—2023
  • Ol Solwara i Bagarap
    Kirap!—1993
  • Long Dispela Nius Kirap!
    Kirap!—2023
Lukim Moa
Kirap!—2023
g23 no. 1 p. 6-8
Daiva i swim klostu long ol pis i gat kain kain kala, korol, na ol gras samting bilong solwara.

Georgette Douwma/Stone via Getty Images

GRAUN INAP ABRUSIM BAGARAP

SOLWARA

SOLWARA i pulap long planti samting yumi save kaikai, na tu, em i pulap long planti samting yumi nidim bilong wokim marasin. Solwara i kamapim bikpela hap bilong win oksijen na i kisim win nogut kabon daioksait em ol man i rausim. Na solwara i save stiaim tu weda bilong yumi.

As na Yumi Mas Lukautim Solwara

Senis bilong weda inap bagarapim ol rif, ol kina samting, na ol narapela samting long solwara. Ol saientis i tok klostu olgeta rif—we i sapotim 25 pesen bilong olgeta samting i gat laip long solwara—inap dai insait long narapela 30 yia.

Ol saveman i tok klostu inap 90 pesen bilong ol pisin i save kisim kaikai long solwara, ol i bin kaikai plastik, na ol i ting olsem plastik i kilim i dai planti milion animal bilong solwara long olgeta yia.

Long 2022 Sekreteri-Jeneral bilong Yunaitet Nesen, António Guterres i tok, “Yumi no bin lukautim gut solwara na nau yumi bungim hevi em mi bai kolim olsem ‘Imejensi Bilong Solwara.’”

Graun Bilong Yumi—God i Wokim Bilong i Stap Oltaim

Sapos ol man i no tromoi ol pipia long solwara, solwara bai stap gut bikos God i wokim solwara na ol samting i gat laip i stap long en long klinim ol yet na stap gut. Wanpela buk (Regeneration: Ending the Climate Crisis in One Generation) i kamapim olsem sapos ol man i no tromoi pipia long solwara, “solwara na ol samting i stap long en inap wok yet long klinim ol yet.” Skelim sampela bilong ol:

  • Ol liklik binatang ol i kolim phytoplankton i save kisim na holim win kabon daioksait —ol man i ting kabon daioksait i mekim na graun i kamap hat moa. Dispela binatang phytoplankton tasol i save kisim wankain namba bilong kabon daioksait olsem olgeta diwai na gras samting long graun i save kisim.

  • Ol liklik binatang tru insait long solwara i save kaikai bun na skin bilong ol pis i dai pinis, sapos ol i no mekim olsem, ol dispela pipia bilong pis bai bagarapim solwara. Na ol narapela animal insait long solwara i save kaikai ol dispela liklik binatang. Wanpela websait (Smithsonian Institution Ocean Portal) i stori olsem dispela pasin bilong ol long wok bung wantaim “i mekim na solwara i stap klin na i no gat pipia.”

  • Pasin bilong planti pis long kaikai, dispela i helpim long daunim ol marasin nogut i stap long solwara we inap bagarapim ol korol, ol kina samting, na ol narapela samting long solwara, na mekim solwara i stap klin.

    YU SAVE LONG DISPELA?

    Siwid na Ol Samting Bilong Solwara

    Weiv i bruk i go long nambis. As bilong solwara, gras bilong solwara, na ol animal bilong solwara. Taim weiv i bruk i go klostu long nambis, gras bilong solwara i save mekim weiv i go liklik na daunim spit bilong en na rausim ol pipia long wara. Pis na ol narapela animal bilong solwara i stap gut insait long gras. Wara i kam long nambis em i klin na weiv i no strong tumas.

    Siwid i gro long as bilong solwara na i helpim wesan long stap long ples bilong en. Siwid i helpim long mekim ol korol long gro gut na lukautim nambis long rot bilong mekim ol weiv i no kamap bikpela tumas na pasim solwara long rausim wesan bilong nambis i go.

Ol Samting Ol Man i Mekim

Ol piksa: 1. Wanpela man i rausim ol kaikai long beg we em bai yusim gen. 2. Wanpela meri i pulimapim wara long botol we em bai yusim planti taim.

Sapos yumi yusim gen ol beg na ol wara botol em yumi yusim pinis, dispela bai helpim long daunim pasin bilong tromoi ol plastik long solwara bilong yumi

Sapos i no gat pipia i stap long solwara, bai i no gat wok long klinim. Olsem na ol saveman i kirapim ol manmeri long yusim gen ol beg na ol kontena em ol i bin yusim pinis na no ken yusim ol plastik na tromoi ol.

Tasol ol man i mas mekim sampela samting moa. I no longtaim i go pinis, insait long wanpela yia, wanpela oganaisesen bilong lukautim graun samting i bungim 9,200 ton pipia long nambis bilong 112 kantri. Tasol dispela em liklik hap tru bilong ol pipia em ol man i save tromoi long solwara long olgeta yia.

Nius National Geographic i tok “ol man i no inap rausim ol marasin nogut i stap pinis [long solwara].” Sori tru, ol animal bilong solwara i no inap klinim solwara, bikos ol man i yusim tumas ol samting olsem “oil, petrol, na ston kol samting. Ol dispela samting i no gat bikpela pe na ol bisnis long olgeta hap i yusim ol dispela samting.”

Ol Risen Bilong Wetim Ol Gutpela Samting—Tok Baibel i Mekim

“Ol samting yu bin wokim i pulap tru long graun. Na solwara i bikpela tru na i dip, na i pulap long ol kain kain bikpela na liklik samting i gat laip em ol man i no inap kaunim.”—Buk Song 104:​24, 25.

Krieta bilong yumi i wokim solwara na em i putim ol lo long en bilong klinim em yet. Tingim: Sapos Krieta bilong yumi i save gut tru long solwara na olgeta samting i stap insait long en, ating em bai save tu long hau long rausim olgeta samting nogut i bagarapim solwara, a? Lukim atikol “God i Tok Promis Olsem Graun Bilong Yumi i No Inap Bagarap” long pes 15.

KISIM SAMPELA SAVE MOA

Pailot weil i swim long solwara.

Blue Planet Archive/Doug Perrine

Ol saientis i kisim skul long wanpela animal bilong solwara long hau long rausim ol kina i pas long as bilong ol traipela sip, na ol i no gat wok long yusim ol kemikal long mekim olsem. Ritim atikol “The Pilot Whale’s Self-Cleaning Skin” long jw.org.

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2026)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim