APPENDIKS
Ol Liklik Hap Bilong Blut na Ol Operesen
Ol liklik hap bilong blut. Ol i kisim ol liklik hap bilong blut long 4-pela bikpela hap bilong blut—ol retpela sel, ol waitpela sel, ol pletlet, na plasma. Ol retpela sel i gat protin hemoglobin long en. Ol marasin ol i wokim long hemoglobin bilong man o animal, ol i save yusim bilong helpim ol sikman i sot tru long blut o i bin lusim planti blut.
Plasma—inap 90 pesen bilong en em wara—i gat planti homon, kain kain sol, ol protin, sampela kain liklik kaikai, na kain kain ain na suga. Na tu, plasma i gat marasin i save mekim blut i pas, ol liklik samting i save sakim sik, na ol protin olsem albumin. Sapos blut bilong wanpela man i no gat strong bilong sakim wanpela kain sik, ating ol dokta bai givim em sut i gat marasin gama globulin long en. Ol i kisim dispela marasin long plasma bilong blut bilong man em blut bilong em i gat strong bilong sakim dispela kain sik. Ol waitpela sel bilong blut i gat samting ol i kolim inteferon na intelukin insait long en, na ol dokta i save yusim dispela samting bilong helpim man i gat sampela bikpela sik na sik kensa.
Olsem wanem? Ol Kristen i ken kisim ol marasin samting i gat ol liklik hap ol i kisim long blut? Baibel i no tokaut long dispela samting, olsem na long ai bilong God olgeta wan wan Kristen i mas bihainim maus bilong bel na wokim disisen bilong ol yet. Sampela Kristen bai tok nogat long olgeta samting ol i kisim long blut. Ol i tok Lo em God i bin givim long lain Israel i tok ol i mas rausim blut bilong animal na “kapsaitim i go daun long graun.” (Lo 12:22-24) Sampela narapela inap kisim marasin samting i gat liklik hap ol i kisim long blut, tasol ol bai i no kisim blut stret o 4-pela bikpela hap bilong en. Ol inap ting olsem ol liklik hap ol i kisim long blut i no makim moa laip bilong man o animal ol i bin kisim blut long en.
Taim yu wokim disisen long yu bai kisim marasin i gat liklik hap ol i bin kisim long blut o nogat, tingim ol dispela askim: Sapos mi tok nogat long olgeta liklik hap ol i kisim long blut, orait mi save olsem dispela i makim olsem mi no laik kisim sampela marasin i save daunim sik o inap helpim blut long pas na bai blut bilong mi i no ken lus? Mi inap tokim dokta long as na mi orait long kisim wanpela o sampela liklik hap ol i kisim long blut o i gat wanem as na mi no orait long kisim?
Pasin bilong wokim ol operesen. Sampela pasin olsem em hemodilution na cell salvage. Hemodilution em olsem ol i senisim ron bilong blut bambai hap blut i lusim bodi, na ol bai putim sampela kain wara samting insait long rop bilong blut, na bihain ol bai stiaim blut i go bek insait long sikman. Cell salvage em olsem long taim ol i katim man, ol i kisim blut i lusim bodi bilong em na bihain ol i putim blut i go bek long bodi. Ol i kisim dispela blut long hap ol i katim, ol i wasim na klinim blut, na putim i go bek long bodi bilong sikman. Ol dokta i no save bihainim wankain pasin bilong mekim ol dispela samting, olsem na Kristen i mas askim dokta long pasin dokta i laik bihainim taim em i katim em.
Taim yu laik wokim disisen long ol dispela samting, askim yu yet: ‘Sapos ol i senisim ron bilong blut bilong mi na blut i ran ausait long bodi na inap liklik hap taim blut i no ran i kam bek insait long bodi, orait maus bilong bel bai orait long mi ken tingim dispela blut olsem em i stap yet olsem hap bilong bodi bilong mi na i no gat wok long “kapsaitim i go daun long graun,” o olsem wanem? (Lo 12:23, 24) Taim ol dokta i mekim wok bilong ol, maus bilong bel bilong mi em Baibel i skulim pinis, em bai i gat tok sapos ol i kisim hap blut bilong mi na mekim sampela samting long en, na bihain ol i putim i go bek long bodi bilong mi? Sapos mi tok nogat long olgeta kain wok bilong ol dokta we ol i save yusim blut bilong mi yet, orait mi save olsem dispela i makim olsem mi tok nogat long blut tes, hemodialysis, o wanpela masin (heart-lung bypass machine) bilong pamim blut?’
Kristen yet i mas wokim disisen long ol samting em bai larim ol dokta i mekim long blut bilong em taim ol i katim em. Em yet i mas wokim disisen tu long ol tes na rot bilong oraitim sik we ol i save kisim liklik hap blut bilong sikman, na mekim sampela senis long en, na putim i go bek long bodi bilong sikman.