Ol Tok Bilong Danyel Em Tok Profet Tru
BAIBEL i tok: “Long namba wan yia bilong Belsasa i stap king bilong Babilon, Danyel i slip na em i lukim driman olsem piksa. Na em i raitim ol samting em i lukim. Em i stori long olgeta samting em i bin lukim.”−Danyel 7:1, NW.
Samting olsem 536 yia paslain long taim bilong Krais, Danyel i raitim stori bilong dispela driman na ol narapela daiman na piksa i makim taim bilong yumi long nau. Stori bilong olgeta dispela driman na piksa i stap long hap bilong Danyel long Baibel.
Wanpela Profet Tru
Krais yet i tok Danyel em i wanpela profet. Em i mekim olsem taim em yet i mekim tok profet long mak bilong kam bek bilong em na pinis bilong dispela taim nau. Em i makim olsem ol samting Danyel i tok profet long en i mas kamap inap tru nau long taim bilong yumi, taim yumi lukim ol samting bilong dispela mak i kamap, olsem pait bilong olgeta hap na bikpela hangre na guria na planti hevi nogut tru.−Matyu 24:3-8, 15.
Jisas i tok: “ ‘Na bai planti giaman profet i kirap na i giamanim planti manmeri. . . . Na bai ol i autim dispela gutnius bilong kingdom long olgeta hap bilong graun, bai olgeta lain manmeri i ken harim, na bihain tasol bai las de i kamap. Na bambai yupela i lukim dispela samting nogut tru i save bagarapim ples, bipo profet Danyel i tok long en, na dispela samting bai i sanap long ples holi. Man i ritim dispela tok, em i mas tingim gut.’ Na long dispela taim bai ol manmeri i stap long Judia ol i mas ranawe i go long maunten. . . . Mi tok tru long yupela: Ol manmeri bilong dispela taim ol i no i dai pinis yet, na bai dispela olgeta samting i kamap.’ ”−Matyu 24:11-34.
Pastaim Jisas i stori long ol profet giaman na bihain em i tok long “profet Danyel,” olsem na yumi save em i laik tokim ol disaipel olsem Danyel em i wanpela profet tru bilong God. Yumi stori pinis long sampela tok profet Danyel i bin mekim, olsem em i tok Nebukatnesa i mas i stap longlong inap liklik taim, na bai ol birua i daunim Babilon, em ol dispela tok profet i kamap tru taim Danyel i stap laip yet. Tasol Danyel i tok profet tu long sampela samting i mas kamap planti handet yia bihain long taim bilong em. Orait, nau yumi ken stori long sampela bilong ol dispela tok profet i stap long hap bilong Danyel long Baibel.
Mesaia i Kam na Em i Dai
Wanpela tok profet i makim Danyel em i wanpela profet tru em i stori long 70 wik. Hap tok bilong en i olsem: “I gat 70 wik bilong lain bilong yu na bilong taun holi bilong yu, bilong pinisim rong, na bilong pinisim sin, na bilong tekewe rong, . . . Na yu mas save na kisim tingting olsem: Taim ol i putim tok long stretim na wokim gen Jerusalem inap long taim Hetman Mesaia i kam, em inap olsem 7-pela wik na 62 wik [69 wik olgeta]. . . . Na taim dispela 62 wik i pinis [olsem taim 7-pela wik na 62 wik i pinis, olsem bihain long namba 69 wik] bai ol i pinisim Mesaia, . . . Na em i mas strongim kontrak bilong planti man inap wanpela wik [namba 70 wik]; na long namel bilong dispela wik bai em i mekim na bai ol ofa i pinis.”−Danyel 9:24-27, NW.
Planti saveman bilong Baibel bilong lotu Juda na Katolik na Talatala ol i wanbel long tok, ol “wik” long dispela tok profet i no makim wik tru, olsem 7-pela de; wanpela wik i makim 7-pela yia. Olsem na dispela “70 wik” i makim 490 yia. Dispela 490 yia i kirap long yia 455 paslain long Krais, taim King bilong Pesia (Artaxerxes) i tokim Niemaia long “stretim na wokim gen Jerusalem.” (Niemaia 2:1-8) Inap 69 “wik” (483 yia) bihain, olsem long yia 29 C.E., Jisas i kisim baptais na spirit holi i makim em. Long dispela taim em i kamap Krais, olsem Man God i Makim, o Mesaia. “Long namel bilong dispela wik [namba 70 wik],” olsem long yia 33 C.E., ol i “pinisim” em. Em i dai olsem ofa bilong tekewe sin bilong ol manmeri na long dispela rot ol ofa ol i mekim long Lo bilong Moses “i pinis.”
Ol samting i kamap tru olsem dispela tok profet i makim, olsem na ol Juda long taim bilong ol aposel ol i save, ‘dispela 70 wik Danyel i makim i laik pinis nau; ol i no kirap nogut taim Jon Bilong Baptais i kirap autim tok olsem kingdom bilong God i klostu pinis.’−Manuel Biblique bilong Bacuez na Vigouroux.
Ol Gavman i Olsem Wel Abus
Narapela tok profet i makim samting i mas kamap longtaim bihain na em i bikpela samting bilong ol manmeri nau ol i stap, em i stori long kain kain wel abus, em narapela i kamap bihain long arapela. Ol dispela wel abus i makim narapela narapela bikpela gavman i bin kamap long graun. Ol dispela gavman i mas pinis na bai Kingdom bilong God i bosim graun.
Danyel i stori olsem: “Mi lukim driman long nait . . . Na 4-pela draipela wel abus i lusim solwara i kam antap, ol i narapela narapela kain. Namba wan i kain olsem laion, . . . Na lukim! narapela wel abus i kamap, em namba tu, em i kain olsem bea. . . . Na bihain mi lukim narapela wel abus, em i kain olsem lepat, . . . Na mi lukim dispela driman i stap na lukim! namba foa wel abus i kamap, em i nogut tru na ol man i pret long en na em i gat bikpela strong. . . . Ol dispela draipela wel abus ol i fopela, long wanem fopela king bai kirap, ol bai kamap long graun. Tasol ol manmeri bilong God, em ol i bilong Nambawan Bikpela Man, bai em i givim kingdom long ol, na bai ol i kisim dispela kingdom inap long taim bihain bihain.”−Danyel 7:2-18, NW.
Narapela driman bilong Danyel i helpim yumi long save ol dispela wel abus i makim ol bikpela gavman i bin kamap. Danyel i stori long ol samting em i lukim long dispela narapela driman na em i tok: “Sipsip man yu lukim i gat tupela kom em i makim king bilong Midia na Pesia. Na meme man i gat planti gras em i makim king bilong Grik.”−Danyel 8:20, 21, NW.
Olsem tasol 4-pela wel abus Danyel i stori long en long sapta 7 ol i makim 4-pela bikpela gavman i kamap na i bosim graun kirap long taim bilong Danyel na i kam inap long taim Kingdom bilong God i kamap. Taim Bikpela Gavman bilong Babilon (dispela laion) i bagarap, Danyel i stap yet na em i lukim senis bilong en, em Bikpela Gavman bilong Midia na Pesia (dispela bea), i kirap bosim graun. Dispela tok profet bilong Danyel i makim ol samting i mas kamap bihain bihain em i stori tu long Bikpela Gavman bilong Grik (dispela lepat) em i kamap strong na i daunim Bikpela Gavman bilong Midia na Pesia. Na bihain “namba foa wel abus” i mas senisim Bikpela Gavman bilong Grik. Dispela “namba foa wel abus” i makim Bikpela Gavman bilong Rom na Bikpela Gavman bilong Englan na Amerika i kamap long en.
Danyel i kolim stret wanem Bikpela Gavman i mas kamap pastaim na wanem Bikpela Gavman i mas kamap bihain. Olgeta dispela gavman i kain olsem ol wel abus i kapsaitim planti blut taim ol i pait long kamap bos bilong graun. Ol dispela samting i kamap stret tru olsem Danyel i tok profet long en, na olsem tasol liklik taim bihain Stretpela Kingdom bilong God bai senisim ol gavman politik bilong nau olsem Danyel i tok profet pinis. Danyel i lukim sampela samting olsem driman o piksa na em i lukim “Man i bin i stap oltaim,” em God Jehova, em i givim wok king na biknem na kingdom” long “pikinini bilong man,” em Mesaia Jisas, na “olgeta lain man, na ol man i gat kain kain tok ples bai ol i mekim wok bilong em.” Olsem wanem? Dispela bai stretim hevi bilong ol man inap long olgeta taim bihain? Tru tumas, long wanem Danyel i tok, “wok king bilong em i no ken pinis. Na kingdom bilong em i no ken bagarap.”−Danyel 7:13, 14, NW, lukim tu Matyu 16:27, 28; 25:31.
Danyel i stori long planti driman na piksa na em i mekim planti tok profet. Yumi bin skelim sampela tasol bilong ol dispela driman na piksa na tok profet, tasol dispela i kamapim long ples klia olsem ol tok bilong Danyel i tok profet tru−em i kolim stret ol samting i kamap long bihain. Sampela tok profet em i mekim i makim dispela taim nau na ol dispela tok profet i kamap tru long nau. O1 dispela tok i givim tingting long yumi na yumi ken wetim gutpela samting tru i kamap long bihain. Sampela Wastaua moa bai stori long dispela.
[Sat long pes 5]
(Bilong save ol dispela rait i stap we long pes, lukim buk o magasin)
70 wik (490 yia)
69 wik (483 yia) 1 wik (7 yia)
455 B.C.E. 29 C.E. 33 C.E. 36 C.E.
“Taim ol i putim “inap long “Ol i “Na em i
tok long stretim taim Mesaia pinisim mas strongim
na wokim gen i kam, Mesaia kontrak. . .
Jerusalem, . . . ” . . .” inap
. . . ” Danyel 9:24-27 wanpela
wik”
[Ol Piksa long pes 7]
Babilon
Mido-Pesia
Grik
Rom−Englan na Amerika
[Rait long pes 7]
“Long wanem bipo wanpela man i no kamapim tok profet long laik bilong em yet. Nogat. Holi Spirit yet i kirapim ol man na ol i autim tok God i givim long ol.”−2 Pita 1:21.