Jehova, Em Stretpela “Jas Bilong Olgeta Graun”
“Papa em i no save ting long nem bilong yumi na em i skelim yumi. Nogat. Em i save lukim pasin yumi wan wan i mekim na em i skelim yumi.”—1 PITA 1:17.
1, 2. (a) Taim yumi tingim Jehova em i bikpela Jas, olsem wanem dispela i mekim yumi i pret na i strongim bel tu? (b) Jehova i skelim ol lain bilong graun, na ol wokboi bilong em i gat wanem wok insait long dispela?
JEHOVA em i bikpela “jas bilong olgeta graun.” (Stat 18:25) Em i Nambawan Bikpela God bilong heven na graun, olsem na i stret tru em i ken skelim pasin bilong ol man em i bin wokim. Dispela i mekim yumi i pret na i strongim bel tu. Moses i kamapim klia dispela tupela samting i olsem i pait. Em i tok: “[God] i bikpela na strongpela, na olgeta samting i mas pret na aninit long em. Em i no save bihainim pasin wantok na em i no save larim ol manmeri i grisim em long wanpela samting. Em i save mekim stretpela pasin long ol meri, man bilong ol i dai pinis, na tu long ol pikinini, papa i dai pinis. Em i save laikim ol man bilong narapela kantri ol i stap namel long yumi na em i save givim kaikai na klos long ol.”—Lo 10:17, 18.
2 Em stretpela pasin tru! Jehova em i bikpela na strongpela, na olgeta i mas pret na aninit long em, tasol em i no save mekim pasin wantok o larim man i grisim em, na em i save sori long ol pikinini na ol meri i stap wanpis na ol man bilong narapela ples na em i helpim ol. No gat gutpela Jas i winim Jehova, a? Em i tok piksa olsem em i mekim kot long olgeta lain bilong dispela graun bilong Satan, na em i tok, ol wokboi bilong Em i mas i stap witnes bilong em. (Aisaia 34:8; 43:9-12) I no olsem ol i mas tokaut na long dispela as tasol ol man inap save, Jehova em i God tru na King tru. Nogat. Tasol em i givim gutpela wok long ol bilong tokaut olsem ol i save em i Nambawan Bikpela na ol i daun long em. Ol witnes bilong em i daun long stretpela wok king bilong em, na taim ol i autim tok, dispela i kirapim ol narapela long daun long dispela Nambawan Bikpela Jas.
Wok Kot Bilong Jehova
3. Taim Jehova i mekim wok kot, em i mekim wanem kain pasin? Olsem wanem em i bihainim kain pasin olsem taim em i mekim kot long Adam na Iv?
3 Long pastaim tru Jehova yet i bin skelim long kot sampela man i mekim rong. Pasin Jehova i bin mekim i olsem piksa bilong pasin ol wokboi bilong em i mas bihainim, em bihain ol i kisim wok olsem jas namel long lain bilong em. (Buk Song 77:11, 12) Taim Jehova i mekim kot, em i mekim pasin olsem: Em i mekim strongpela pasin taim i gat wok long mekim olsem, na em i mekim pasin marimari taim em inap mekim. Olsem: Adam tupela Iv i gutpela olgeta na long laik bilong ol yet ol i bikhet, olsem na Jehova i no inap marimari liklik long tupela. Em i kolim strafe bilong tupela, em tupela i mas i dai. Tasol em i marimari long ol pikinini bilong tupela na larim tupela i stap pastaim bai ol inap kamapim pikinini. Em i sori long ol lain pikinini bilong tupela na wokim rot bilong ol i ken lusim kalabus bilong sin na i dai.—Stat 3:15; Rom 8:20, 21.
4. Jehova i mekim wanem kain pasin long Kein? Bilong wanem yumi mas tingim dispela kot Jehova i mekim?
4 Yumi ken tingim tu pasin Jehova i mekim long Kein, long wanem, em namba wan taim em i mekim kot long wanpela man bilong lain bilong Adam na Iv, em “sin i kalabusim [em].” (Rom 7:14) Yu ting Jehova i tingim dispela samting na mekim narapela kain pasin long Kein, i no wankain olsem Em i bin mekim long papamama bilong Kein? Na yu ting ol samting em i mekim long Kein inap givim save long ol wasman Kristen long nau? Orait, yumi ken stori long dispela. Jehova i save long tingting nogut i kamap long bel bilong Kein taim Kein i mekim ofa na Jehova i no amamas long en, na long pasin sori em i tokim Kein em i mas lukaut, nogut bagarap i painim em. Wanpela savetok bilong bipo i olsem: ‘Pasim rot bilong sik i winim pasin bilong oraitim sik.’ Jehova i laik helpim Kein, olsem na em i tok, Kein i mas ‘strong na daunim sin.’ Em i wok long helpim Kein long tanim bel na “mekim gutpela pasin.” (Stat 4:5-7) Em namba wan taim God i bin tokim wanpela sinman long tanim bel. Tasol Kein i no laik tanim bel na em i mekim bikpela rong. Olsem na Jehova i rausim em i go i stap longwe. Tasol Jehova i mekim pasin marimari tu—em i tambuim ol man long kilim i dai Kein.—Stat 4:8-15.
5, 6. (a) Jehova i mekim wanem kain pasin long ol manmeri long taim bilong Noa? (b) Taim Jehova i laik givim strafe long ol Sodom na Gomora, em i mekim wanem pastaim?
5 Taim Tait i no yet, ‘Jehova i lukim pasin bilong ol manmeri i nogut tru na em i bel hevi tru.’ (Stat 6:5, 6) Em i bel hevi, long wanem, planti manmeri paslain liklik long Tait, long laik bilong ol yet ol i bihainim rot nogut na em i mas givim strafe long ol. Tasol em i givim toksave long ol pastaim—inap planti yia Noa “i tokaut long stretpela pasin.” Olsem na bihain i no gat as na Jehova i mas larim ol moa na em i ‘mekim bikpela tait i kamap na ol manmeri i givim baksait long em ol i lus.’—2 Pita 2:5.
6 Jehova i mekim kot tu long ol man nogut bilong Sodom na Gomora. Tasol tingim pasin em i mekim. Em i harim “planti tok moa i kamap” long pasin nogut tru ol i mekim; ating em i bin harim long rot bilong ol beten bilong stretpela man Lot. (Stat 18:20; 2 Pita 2:7, 8) Tasol em i no kirap kwik na givim strafe long ol—long rot bilong ol ensel em i “go daun na lukim” pastaim bambai em i ken save, tru ol i mekim pasin nogut olsem. (Stat 18:21, 22; 19:1) Na em i lusim hap taim long helpim Abraham long save, Em bai mekim stretpela pasin.—Stat 18:23-32.
7. Ol dispela pasin bilong Jehova long mekim kot inap givim wanem save long ol elda i gat wok long komiti bilong harim kot?
7 Ol dispela samting Jehova i mekim inap givim wanem save long ol elda long nau? Taim em i mekim kot long Adam na Iv, em i tingim ol manmeri i lain bilong tupela na ol i no gat asua, na em i mekim pasin sori long ol. Em i marimari long ol. Taim em i skelim Kein, em i save samting nogut inap painim Kein na em i toktok gut wantaim em pastaim bilong pasim em long mekim rong. Na taim Jehova i rausim pinis Kein, em i marimari yet long em. Na taim Jehova i laik givim strafe long ol manmeri long taim bilong Noa, em i no les kwik long ol—em i givim toksave long ol pastaim. Ol i bikhet na mekim pasin nogut na Jehova i “bel hevi tru,” long wanem, ol i no laik daun long stretpela wok king bilong em na em i mas givim strafe long ol. (Stat 6:6; lukim tu Esekiel 18:31; 2 Pita 3:9.) Taim Jehova i mekim kot long Sodom na Gomora, em i kisim save pastaim long samting tru ol i mekim. Ol dispela pasin Jehova i mekim inap helpim tru ol elda long nau em ol i gat wok long harim kot!
Ol Jas Long Taim Bilong Ol Tumbuna Bilong Lain Israel
8. Long taim bilong ol tumbuna bilong Israel, ol i save long wanem ol bikpela lo bilong Jehova?
8 Long taim bilong ol tumbuna bilong lain Israel, ol i no gat wanpela buk bilong ol lo bilong Jehova, tasol ol i save long ol bikpela lo bilong Em, em ol wokboi bilong em i mas bihainim. (Lukim Stat 26:5.) Ol samting i bin kamap long Iden i makim olsem ol man i mas bihainim tok bilong Jehova na daun long wok king bilong em. Ol samting i bin painim Kein i kamapim klia olsem Jehova i nolaik tru long pasin bilong kilim man i dai. Bihain stret long Tait, Jehova i givim lo long ol man long ol i mas tingim laip em i samting holi, na ol i no ken kilim man i dai, na ol i mas kilim i dai ol kilman, na ol i no ken kaikai blut. (Stat 9:3-6) Ol samting i bin kamap namel long Abraham na Sara na king bilong Gerar i makim olsem Jehova i tambuim pasin bilong bagarapim marit.—Stat 20:1-7.
9, 10. Wanem ol samting i bin kamap long taim bilong ol tumbuna bilong Israel na yumi save, ol i gat ol jas na ol kot?
9 Long dispela taim bipo ol het bilong famili i mekim wok olsem jas na stretim ol hevi i bilong stretim long kot. Jehova i tok long Abraham olsem: “Mi makim em pinis bai em i ken tokim ol pikinini na ol lain tumbuna bilong en long ol i mas bihainim tok bilong mi, Bikpela, na ol i mas bihainim gutpela na stretpela pasin tasol.” (Stat 18:19) Abraham i tingim gut narapela man na bihainim gutpela tingting taim em i stretim kros i bin kamap namel long ol wokman bilong em na bilong Lot. (Stat 13:7-11) Juda i mekim wok olsem het bilong famili na jas na em i tok, ol i mas tromoi ston na kilim i dai tambu bilong em, em Tamar, na kukim em long paia. As bilong dispela em Juda i ting dispela meri i bin bagarapim marit. (Stat 38:11, 24; lukim tu Josua 7:25.) Tasol taim Juda i save long ol samting tru i bin kamap, em i tok em yet i bin mekim rong, Tamar nogat. (Stat 38:25, 26) Tru tumas, ol man i mekim kot ol i mas save pastaim long ol samting tru i bin kamap!
10 Hap bilong Jop long Baibel i makim olsem i gat ol jas bilong mekim kot long dispela taim bipo, na i gutpela ol jas i mas mekim stretpela kot. (Jop 13:8, 10; 31:11; 32:21) Jop i stori long taim em yet i stap wanpela jas i gat biknem, na em i save sindaun wantaim ol narapela hetman klostu long dua bilong taun na harim kot, na helpim ol meri em man bilong ol i dai pinis, na ol pikinini em papamama i dai pinis. (Jop 29:7-16) Olsem na i gat sampela samting i makim olsem taim ol Israel i no lusim yet Isip na God i no wokim yet kontrak na givim Lo long ol, i gat sampela “hetman” i bin mekim wok jas namel long ol dispela tumbuna pikinini bilong Abraham. (Kisim Bek 3:16, 18) Moses i tokim “ol lida” bilong Israel long olgeta samting bilong dispela kontrak na ol i olsem mausman bilong ol manmeri.—Kisim Bek 19:3-7.
Ol Lo Bilong Israel
11, 12. Wanem samting i makim ol kot bilong Israel i narapela kain long ol kot bilong ol narapela lain, olsem tupela saveman bilong Baibel i tok?
11 Ol lo bilong Israel i narapela kain tru long ol lo bilong ol narapela lain i stap klostu long ol. Long Israel ol lo bilong stretim kros na ol lo bilong stretim rong i no narapela narapela. Nogat. Dispela tupela kain lo wantaim i insait long ol lo bilong stretpela pasin na ol lo bilong lotu ol i mas bihainim. Olsem na man i mekim rong long narapela man, em i mekim rong long Jehova. Wanpela man i raitim buk na em i tok: ‘Lo bilong ol Hibru i narapela kain long ol lo bilong ol lain i stap klostu long ol. Ol kain pasin em lo i makim i gat rong na strafe bilong en, dispela i narapela kain, na as tingting bilong ol dispela lo tu i narapela kain. . . . [Lo] na wokabaut bilong ol long olgeta de i no narapela narapela; Lo i bosim ol samting ol i mekim long olgeta de, na i kolim blesing o strafe ol bai kisim. . . . Long Israel . . . ol lo i insait tru long olgeta samting ol i save mekim bilong inapim laik bilong God i gat laip, em nambawan wok bilong ol.’—Buk The People and the Faith of the Bible, bilong André Chouraqui.
12 Olsem na ol lo bilong ol Israel i winim tru ol lo bilong ol narapela lain long taim bilong ol. Wanpela saveman bilong Baibel (em Roland de Vaux) i tok: “Maski lo bilong lain Israel i olsem i wankain long ol lo bilong ol narapela lain bilong Midel-Is, tasol i no wankain liklik long ‘ol kontrak’ na ‘ol lo’ bilong ol. Em lo bilong lotu. . . . No gat narapela lain long hap bilong Is i gat ol lo wankain olsem bilong ol Israel, em ol i tok God yet i as bilong olgeta dispela lo. Lo bilong ol i kolim stretpela pasin na ol pasin bilong lotu ol i mas bihainim, na planti taim em i bungim tupela wantaim, tasol as bilong dispela i olsem: Lo i bosim olgeta samting ol i mas mekim insait long Kontrak bilong God, na dispela Kontrak i bosim ol pasin ol i mas mekim long ol narapela man na long God.” Olsem na yumi no ken kirap nogut long Moses i tok: “Ol dispela arapela lain pipel i no gat stretpela lo olsem ol dispela lo nau mi bin skulim yupela long en. Nogat tru.”—Lo 4:8.
Ol Jas Bilong Israel
13. Long wanem ol samting Moses i stap olsem gutpela piksa bilong ol elda long nau?
13 Ol dispela lo i gutpela tru, olsem na wanem kain man i ken i stap jas? Baibel i stori long namba wan jas bilong Israel na i tok: “Dispela man Moses em i man bilong daunim em yet, na i no gat wanpela man long dispela graun i save daunim em yet inap olsem Moses.” (Namba 12:3) Moses i no save hambak. (Kisim Bek 4:10) Tru, em yet i stap jas, tasol sampela taim em i kamap olsem man bilong askim bikpela Jas Jehova long lusim tingting long rong bilong ol Israel, na em i redi long kamap olsem senis bilong ol bilong helpim ol. (Kisim Bek 32:11, 30-32) Em i mekim gutpela tok olsem: “Tok bilong mi bai i mekim gut long yupela olsem ren i kam daun na mekim gras i kamap gutpela.” (Lo 32:2) Em i no ting save bilong em yet inap helpim em long mekim wok jas long dispela lain. Em i tok: “Taim tupela man i gat kros . . . , tupela i save kam long mi na mi save skelim tok bilong tupela na mekim tok i dai. Na mi save skulim ol long olgeta lo bilong God.” (Kisim Bek 18:16) Taim em i gat tupela tingting long wanpela samting, em i save askim Jehova long en. (Namba 9:6-8; 15:32-36; 27:1-11) Moses i stap olsem gutpela piksa bilong ol elda long nau, em ol i ‘stap wasman bilong ol sipsip bilong God.’ (Aposel 20:28) Pasin ol i mekim long ol brata i mas kamap olsem “ren i kam daun na mekim gras i kamap gutpela.”
14. Ol man Moses i makim bilong kamap jas long Israel, ol i gat wanem ol gutpela pasin bilong spirit?
14 Bihain dispela wok jas i kamap bikpela wok tumas bilong Moses wanpela tasol. (Kisim Bek 18:13, 18) Em i harim tok bilong tambu papa na makim sampela bilong helpim em. Em i makim ol wanem kain man? Baibel i tok: “ ‘Makim ol gutpela saveman bai ol i stap lida bilong ol manmeri. . . . Yu mas makim ol man i save stap aninit long God, em ol man yumi inap bilip long ol na i no inap ol man i givim mani long ol bilong pulim ol long mekim pasin i no stret.’ . . . Em i makim ol gutpela saveman namel long ol Israel na putim ol i stap lida bilong 1000 manmeri na 100 na 50 na 10-pela. Na oltaim ol i bosim wok bilong kot. Ol yet i save stretim ol liklik trabel na hevi, tasol ol i bringim ol bikpela trabel i go long Moses na em yet i stretim.”—Kisim Bek 18:21-26.
15. Ol man i mekim wok jas long Israel i mas i gat wanem ol gutpela pasin?
15 Ol i no tingim krismas tasol bilong man na makim em i kamap jas. Nogat. Moses i tok: “Yupela i mas makim sampela saveman na smatpela man na man i save pinis long ol pasin bilong i stap hetman. . . . Na bai mi makim ol long bosim yupela.” (Lo 1:13) Moses i save gut long tok yangpela man Elihu i bin mekim planti yia bipo, olsem: “Ating i no planti krismas bilong man i save mekim em i gat gutpela tingting na save. Nogat.” (Jop 32:9) Tru, ol i mas makim “man i save pinis,” tasol bikpela samting em olsem: Ol i mas makim ol gutpela saveman i save aninit long God, na ol narapela inap bilip long ol, na i no inap ol man i grisim ol long mani, na ol i gat gutpela tingting. Olsem na long Josua 23:2 na Josua 24:1, “ol lida” na “ol bikman” o ‘ol jas’ i no narapela long “ol hetman.” Ol i bin kisim ol dispela lida na jas long lain hetman.—Lukim buk Insight on the Scriptures, Volyum 2, pes 549.
Mekim Wok Kot
16. Long nau yumi mas tingim wanem tok em Moses i bin givim long ol nupela jas em i makim?
16 Moses i givim tok long ol dispela jas olsem: “Yupela i mas skelim gut olgeta tok pait . . . Yupela i mas skelim olgeta man long wankain pasin tasol. Maski em i bikman o man nating. Na yupela i no ken pret long wanpela man, long wanem, God yet i stiaim tingting bilong yupela long taim bilong kot. Sapos wanpela trabel i bikpela tumas, na yupela i no inap stretim, orait yupela bringim i kam long mi, na bai mi harim kot.”—Lo 1:16, 17.
17. Ol i bin makim husat husat long mekim wok jas? King Jehosafat i givim wanem strongpela tok long ol?
17 Taim Moses i stap laip yet, em inap harim ol bikpela kot. Tasol taim em i dai pinis, i gat ol pris na ol Livai bilong harim ol bikpela kot, na sampela man ol i makim bilong mekim wok jas. (Lo 17:8-12; 1 Stori 23:1-4; 2 Stori 19:5, 8) King Jehosafat i makim sampela jas long ol taun bilong Juda, na em i tokim ol: “Yupela i mas was gut long pasin yupela i mekim long taim yupela i harim na skelim kot bilong ol manmeri, long wanem, yupela i no mekim wok bilong man. Nogat. Yupela i mekim wok bilong Bikpela. . . . Yupela i mas i stap aninit tru long Bikpela na bihainim gut ol lo bilong em. Na yupela i mas laikim tru long mekim dispela wok i kamap gutpela. . . . Na bai [yupela] i no gat asua long ai bilong Bikpela.”—2 Stori 19:6-10.
18. (a) Wanem sampela lo ol jas bilong Israel i mas bihainim? (b) Ol jas i mas tingim gut wanem samting? Wanem ol tok bilong Baibel i makim ol hevi bai kamap sapos ol i no tingim gut dispela samting?
18 Ol jas bilong Israel i mas bihainim ol lo olsem: Ol i mas mekim stretpela kot, maski man i gat kot em maniman o rabisman (Kisim Bek 23:3, 6; Wok Pris 19:15); ol i mas skelim olgeta man long wankain pasin tasol (Lo 1:17); ol i no ken larim man i grisim ol long mani samting. (Lo 16:18-20) Oltaim ol jas i mas tingim gut olsem ol man ol i skelim long kot ol i sipsip bilong Jehova. (Buk Song 100:3) Wanpela as na Jehova i sakim lain Israel bilong skin em olsem: Ol pris na wasman bilong ol i no skelim ol man long stretpela pasin na ol i mekim hatpela pasin long ol.—Jeremaia 22:3, 5, 25; 23:1, 2; Esekiel 34:1-4; Malakai 2:8, 9.
19. Yumi bin skelim ol lo bilong kot Jehova i putim paslain long taim bilong ol Kristen na dispela i helpim yumi olsem wanem? Tok i kamap bihain long dispela bai stori long wanem samting?
19 Jehova i no save senisim tingting bilong em. (Malakai 3:6) Dispela liklik stori long pasin ol jas bilong Israel i mas bihainim taim ol i mekim kot, na tingting bilong Jehova long ol man i no mekim stretpela kot, dispela i mas givim tingting long ol elda long nau em ol i gat wok long harim kot. Pasin Jehova i mekim olsem Jas, na ol pasin bilong mekim kot em i kamapim long Israel, dispela i makim ol lo na pasin bilong mekim kot insait long lain Kristen. Stori i kamap bihain long dispela bai helpim yumi long save long dispela samting.
Ol Askim Bilong Kamapim Gen Ol Bikpela Tok
◻ Yumi ken tok olsem wanem long wok jas bilong Jehova?
◻ Pasin bilong Jehova i kamap klia olsem wanem long ol samting em i bin mekim long Kein na long ol manmeri long taim bilong Noa?
◻ Husat i mekim wok olsem jas long taim bilong ol tumbuna bilong ol Israel? Ol i mekim olsem wanem?
◻ Wanem samting i mekim na ol lo bilong Israel i narapela kain long ol lo bilong ol narapela lain?
◻ Ol i makim wanem kain man bilong kamap jas long Israel? Ol dispela jas i mas bihainim wanem ol lo?
[Piksa long pes 10]
Long taim bilong ol tumbuna bilong ol Israel na long Israel tu, ol hetman ol i makim i save sindaun klostu long dua bilong taun na harim kot