Wastaua INTENET LAIBRERI
Wastaua
INTENET LAIBRERI
Tok Pisin
  • BAIBEL
  • Ol PABLIKESEN
  • Ol MITING
  • w94 7/1 p. 14-17
  • Olsem Wanem Long Wok Bos?

No gat vidio bilong dispela seksen.

Sori, popaia kamap long lodim vidio.

  • Olsem Wanem Long Wok Bos?
  • Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1994
  • Ol Liklik Het Tok
  • Wankain Infomesen
  • Hevi i Kamap Long Wok Bos
  • I Stret Husat i Ken i Stap Bos?
  • “Tupela Strong,” “Tupela Bainat”
  • Laik Bilong Planti Manmeri
  • Kantri na Gavman i Pas Wantaim
  • Wok Bilong Ol Man i Lus Nating
  • Tingting Bilong Ol Kristen Long Ol Man i Bosim Ol
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1994
  • Daun Long Ol Man i Gat Namba Long Bosim Yumi—Bilong Wanem Yumi Mas Mekim Olsem?
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2000
  • Wok Bos Bilong Jehova na Kingdom Bilong Em
    Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—2007
  • Bilong Wanem Yumi Mas Soim Rispek Long Wok Bos?
    “Stap Insait Yet Long Pasin Laikim Bilong God”
Lukim Moa
Wastaua i Tokaut Long Kingdom Bilong Jehova—1994
w94 7/1 p. 14-17

Olsem Wanem Long Wok Bos?

OL MAN i save tingting, ol i save i mas i gat lo na ol man i stap bos. Sapos nogat, bai olgeta manmeri i paul nabaut. Olsem na wanpela buk bilong Frans i stori long ol as lo na em i tok: “Long olgeta lain i gat tupela kain man: ol man i stap bos na ol man i aninit long ol, ol man i putim lo na ol man i bihainim, ol hetman na ol man nating, ol gavman na ol man ol i bosim. . . . Long olgeta lain i gat sampela man i holim wok bos.”a

Tasol bihain long Namba 2 Pait Bilong Olgeta Hap na bihain long yia 1960 samting, tingting bilong ol man i senis. Wanpela buk tok Frans i stori long dispela, olsem: “Hevi i kamap, long wanem, ol man i kirap long bikhet long ol hetman na ol gavman.” (Encyclopædia Universalis) Ol man i stadi long Baibel ol i no kirap nogut long dispela, long wanem, aposel Pol i tok pinis: “Long taim bilong las de planti hevi nogut tru bai i kamap. Ol man bai i laikim ol yet tasol, na ol bai laikim tumas long kisim mani. Ol bai . . . hambak nabaut, na . . . tok kros na . . . sakim tok bilong papamama, na . . . bai i no gat rot bilong pinisim kros bilong ol. . . . Ol bai i no bosim laik bilong bodi bilong ol, na ol bai i pait na bagarapim ol man nabaut. . . . Ol bai i tingim ol yet i bikpela man tru. Ol bai i laikim tumas ol . . . amamas bilong dispela graun, na ol bai i no laikim God.”​—⁠2 Timoti 3:​1-4.

Hevi i Kamap Long Wok Bos

Dispela tok profet i sutim stret taim bilong yumi. Long nau long famili na skul na yunivesiti na ples wok na gavman, ol manmeri i bikhet long ol man i gat wok long bosim ol. Pasin bikhet i kamap ples klia. Ol man i sakim ol tambu long pamuk samting, na laikim rap-musik i kirapim man long bikhet, na ol sumatin i mats long rot, na ol wokman i kirap wantu tasol na straik, na ol man i no laik bihainim ol lo, na ol lain i mekim pasin birua long gavman.

Long wanpela kibung, em Skul Politik Bilong Frans na nius bilong Paris (Le Monde) i putim, wanpela profesa (Yves Mény) i tok: “Gavman inap i stap sapos i stret ol i stap gavman.” Wanpela as na planti man long nau i no laik daun long gavman, em olsem: Ol i ting i no stret dispela lain i stap gavman. Ol man i bin skelim dispela long yia 1980 samting, na long Amerika planti (9 pesen) i gat dispela tingting, na long Ostrelia tu (10 pesen), na long Briten (24 pesen), na long Frans (26 pesen), na long India (41 pesen).

I Stret Husat i Ken i Stap Bos?

Baibel i tok, pastaim God i stap bos bilong man. (Stat 1:​27, 28; 2:​16, 17) Tasol kwiktaim ol man i kirap sakim lo bilong Man bilong wokim ol. (Stat 3:​1-6) Ol i no laik bai God i bosim ol, na ol yet i kirap makim ol man bilong bosim ol. (Saveman 8:⁠9) Sampela man i daunim ol narapela na kamap bos. Ol i ting man i gat strong, i stret em i stap bos. Ol i strong long ol man i mas bihainim laik bilong ol. Tasol planti bikman i painim rot bilong makim olsem i stret ol i ken holim wok bos.

Olsem na long bipo yet planti bikman i tok, ol i god o ol god i givim namba long ol. Ol king bilong Mesopotemia na bilong Isip i bin tok olsem. Ol i tok nating olsem ol i mekim “wok bilong God.”

King Aleksander na ol king bilong kantri Grik i kamap bihain long em, na planti king bilong Rom tu, ol i tok ol i god na ol i strong long ol man i mas lotu long ol. Dispela i givim bikpela strong moa long ol bilong bosim ol kain kain lain ol i daunim long pait. Sapos man i no laik lotu long king, ol i tok em i laik daunim Gavman. Profesa Ernest Barker i raitim buk na em i tok: “King [bilong Rom] i stap olsem wanpela god, olsem na ol man i stap gut long em, na dispela i as bilong strong bilong wok gavman bilong Rom.”​—⁠The Legacy of Rome.

Dispela pasin i stap tu bihain long taim King Konstantin (yia 306-337) i orait long lotu Kristen, na King Tiodosius Namba Wan (yia 379-395) i makim lotu Kristen em i lotu bilong kantri Rom. Inap long yia 470 samting, ol man i lotuim sampela bilong ol dispela king “Kristen” olsem god bilong ol.

“Tupela Strong,” “Tupela Bainat”

Isi isi ol pop i kisim bikpela strong moa long bosim ol man na dispela i kamapim hevi namel long Misin na Gavman. Olsem na long yia 490 samting, Pop Gelasius i tokaut olsem i gat “tupela strong,” em strong bilong ol pop, ol i tok God i givim long ol, na strong bilong ol king​—⁠tasol ol king i stap aninit long ol pop. Na bihain dispela i kirapim ol long tok, i gat “tupela bainat,” em bainat bilong spirit ol pop i holim, na bainat bilong graun ol king i holim. Tasol ol pop i bosim wok ol king i ken mekim long en. (The New Encyclopædia Britannica) Olsem na namel long yia 500 na 1500, Misin Katolik i tok ol i holim strong bilong makim ol king, na ol man i gat tingting yet olsem ol king i mekim “wok bilong God.”

Tasol dispela i no olsem pasin i kamap bihain, em ol king i kirap na tok God yet i putim ol long wok bilong ol, i no pop long Rom. Ol i tok olsem, long wanem, ol i no laik aninit moa long ol pop. Wanpela buk i tok: “Pastaim pop i holim olgeta strong bilong bosim lotu wantaim gavman, olsem na taim ol king i kirap na tok, God i putim ol long wok, i olsem ol i tok, ol i kisim wankain strong long God olsem ol pop i kisim.”b​—⁠New Catholic Encyclopedia.

Laik Bilong Planti Manmeri

Bihain ol man i kamapim ol narapela tingting long as bilong strong bilong holim wok bos, olsem wok bos i mas kamap long laik bilong planti manmeri. Planti man i ting ol Grik i as bilong dispela tingting. Tasol long kantri Grik long bipo, long wan wan taun tasol ol i votim gavman, na ol man tasol i vot. Bikpela hap lain (50 inap 80 pesen) ol i no inap vot, em ol meri na ol wokboi nating na ol man bilong narapela kantri. Dispela gavman i no kamap long laik bilong planti manmeri, a?

Orait, husat i kamapim tingting olsem ol manmeri i gat strong long putim man i stap bos? Ol tisa bilong Misin Katolik i kamapim. Long yia 1250 samting, Tomas Akwainas i tok, God i as bilong strong bilong bosim ol man, tasol em i givim wok long ol manmeri bilong makim man i stap bos. Planti ol i laikim dispela tok. Wanpela buk i tok: “Planti tisa bilong lotu Katolik long yia 1650 samting ol i laikim dispela tingting olsem ol manmeri i gat strong bilong makim ol bikman.”​—⁠New Catholic Encyclopedia.

Tasol ol manmeri bilong dispela lotu i no gat strong bilong makim ol bikman bilong Misin, olsem pop o bisop o pris, olsem na i gat wanem as na ol i tok, ol manmeri i ken makim king o gavman? Ol i ting long dispela rot bai pop inap rausim king sapos em i laik, long wanem, long dispela taim sampela king long Yurop i no laik daun moa long pop. Man na meri bilong raitim stori bilong bipo, em Will na Ariel Durant, tupela i tok: “Planti Jesuit i orait long ol manmeri i ken makim king ol i laikim, long wanem, ol i ting dispela bai daunim strong bilong king na givim bikpela strong moa long pop. Kadinal Belamin i tok, sapos ol manmeri inap makim king, orait bai king i stap aninit long strong bilong ol manmeri, na aninit long pop tu, long wanem, pop inap stiaim tingting bilong ol manmeri. . . . Luis Molina, wanpela Jesuit bilong Spen, em i tok, sapos ol manmeri i gat strong bilong makim king, orait bai ol i gat strong tu long rausim king nogut, tasol ol i mas bihainim lo na ol i mekim.”

Pop yet bai makim wanem “lo” ol i mas bihainim, olsem wanpela buk Katolik i tok: ‘Belamin . . . i kamapim tingting bilong Misin Katolik, olsem ol king i mas kisim wok long laik bilong ol manmeri, tasol ol manmeri i mas bihainim laik bilong pop.’ (Em tok bilong Biographie universelle long buk Histoire Universelle de l’Eglise Catholique.) Pop inap stiaim ol man long makim king em i laikim, o long rausim king. Long taim bilong yumi, ol bikman bilong Misin i stiaim ol Katolik long vot long wanem gavman em Misin i laikim.

Ol gavman bilong nau, em ol man i vot long en, sampela man i tok, ol dispela kain gavman i kamap long “tok orait bilong ol manmeri gavman i bosim.” Ating bikpela hap lain ol i givim tok orait long en, tasol planti ol i les long vot na i gat ol trik bilong ol lain politik, olsem na ating dispela “bikpela hap lain” em liklik lain tasol. Ating yumi no ken tok dispela kain gavman i kamap long “tok orait” bilong ol manmeri; tasol ol i larim i kamap, na long dispela rot i olsem ol i orait long en.

Kantri na Gavman i Pas Wantaim

Ol pop i tok nating olsem ol king i mekim “wok bilong God,” tasol dispela tok i popaia na ol king i kirap na tok, God i putim ol long wok. Na Misin i tok, ol manmeri i gat strong long makim king, tasol dispela tok tu i popaia. Namel long yia 1600 na 1800, sampela saveman bilong wok gavman (olsem Tomas Hobs na Jon Lok bilong Inglan, na Jon-Jak Ruso bilong Frans) i ting ol manmeri i mas makim gavman. Ol i kamapim tingting olsem ol bikman na ol man ol i bosim, ol i mas “wok wantaim.” Misin i no as bilong dispela tingting; “lo bilong graun” i as bilong en. Dispela kain tingting i daunim tru strong bilong Misin Katolik na ol pop.

Saveman Ruso i dai pinis na bihain liklik ol Frans i kirap na pait long gavman. Dispela i pinisim sampela tingting long husat tru i gat namba bilong holim wok bos, na nupela tingting i kamap olsem lain bilong kantri i mas bosim ples. Wanpela bikpela buk i tok, ‘Ol Frans i sakim tingting olsem God i putim ol king long wok bilong ol, na ol hetman i holim namba, na Misin Katolik long Rom i holim bikpela wok.’ Buk i tok, dispela pait long Frans i mekim nupela tingting i kamap strong. (The New Encyclopædia Britannica) Tasol ol man i bin pait na daunim gavman, bilong wanem ol i laikim dispela nupela tingting?

Long wanem, ol i no laikim tingting bilong Ruso, em i laik bai olgeta manmeri bilong kantri i mas i gat wankain strong bilong vot na makim ol man bilong bosim ol. Profesa Duverger i tok: “Ol i no laik bai ol man i kisim dispela strong, olsem na namel long yia 1789 na 1791, liklik lain bisnisman i holim pinis strong bilong vot ol i tok . . . ol manmeri yet i olsem ‘Kantri.’ . . . Na ‘Kantri’ tasol i gat strong bilong bosim ol samting long rot bilong ol mausman bilong en. . . . I olsem ol manmeri i givim strong long gavman bilong mekim wok, tasol nogat; ol bikman inap mekim wanem wok gavman ol yet i laikim.”

Wok Bilong Ol Man i Lus Nating

Dispela pasin i kirapim ol man long litimapim kantri bilong ol yet. Wanpela bikpela buk i tok: “Sampela man i ting pasin bilong litimapim kantri i bin kamap long bipo yet, o dispela pasin i stap oltaim. Tasol ating em i kirap long taim ol Amerika na ol Frans i pait long daunim gavman.” (The New Encyclopædia Britannica) Bihain dispela pasin i kamap strong moa long Not na Sentral na Saut Amerika, na Yurop, na Afrika, na Esia. Ol man i strong long litimapim kantri bilong ol yet na ol i ting i stret ol i ken mekim pait bilong helpim kantri bilong ol. Olsem na planti pait nogut tru i bin kamap.

Wanpela man Inglan i raitim stori bilong bipo (Arnold Toynbee) na em i tok: “Pasin bilong litimapim kantri i olsem marasin nogut i bagarapim nupela wain, em nupela pasin bilong vot na makim gavman. Na dispela nupela pasin i stap insait long olpela botol, em pasin bilong bruk long narapela narapela lain. . . . Dispela tupela pasin i wok wantaim na i strong moa long stiaim ol wok politik long hap bilong Wes long nau, winim pasin bilong vot long gavman.” Pasin bilong litimapim kantri i no kamapim gutaim long graun. Toynbee i tok: “Ol Pait Bilong Lotu i pinis, na Ol Pait Bilong Kantri i kirap. Long nau long hap bilong Wes, krankipasin bilong givim bel tumas long lotu o long kantri i kamapim wankain pasin nogut.”

Ol king na gavman i bin tok nating olsem ol i gat strong na namba bilong bosim ol man, long wanem, ol i mekim “wok bilong God,” o “God i putim ol long wok bilong ol,” o em “laik bilong planti manmeri” na ol i holim wok, o “kantri” i putim ol long wok. Tasol taim ol Kristen i skelim wok ol dispela hetman i bin mekim, yumi mas wanbel long tok bilong Solomon​—⁠ol i bin “daunim ol arapela manmeri na mekim nogut long ol.”​—⁠Saveman 8:⁠9.

Ol Kristen i no save lotu long Gavman; ol i save lotu long God, na ol i save i stret God tasol i mas bosim olgeta samting. Ol i wanbel long tok bilong Devit, em i tok: “Yu [Jehova] gat olgeta strong na pawa. Yu gat biknem, na yu stap antap tru. Yu nambawan olgeta. Long wanem, olgeta samting i stap long heven na graun i bilong yu tasol. Na yu stap bikpela king bilong olgeta samting.” (1 Stori 29:11) Tasol ol Kristen i tingim laik bilong God na ol i daun long ol man i gat wok long bosim ol long samting bilong graun na bilong spirit. Tupela stori i kamap bihain long dispela bai helpim yumi long save olsem wanem na bilong wanem ol inap amamas na daun olsem.

[Ol Futnot]

a Buk Droit constitutionnel et institutions politiques, bilong Maurice Duverger.

b The Catholic Encyclopedia i tok: “Misin Katolik i no orait long dispela tok olsem God i putim ol king long wok bilong ol (em narapela kain long tok olsem God i as bilong wok king o wok gavman). Taim ol lain i bruk long Misin Katolik, ol king Talatala, olsem Henri Namba 8 na Jems Namba Wan bilong Inglan, ol i kirap long tok ol i gat namba bilong bosim lotu wantaim gavman, na dispela i biruaim moa yet Misin Katolik.”

[Piksa long pes 15]

Misin Katolik i bin tok, ol i gat strong long makim ol king

[Kredit Lain]

Consecration of Charlemagne: Bibliothèque Nationale, Paris

    Tok Pisin Pablikesen (1983-2025)
    Log Aut
    Log In
    • Tok Pisin
    • Serim
    • Preferens
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Ol Lo Bilong Yusim
    • Privacy Policy
    • Ol Praivesi Seting
    • JW.ORG
    • Log In
    Serim