Yu Ting i Stret Ol i No Bilip Tumas Long Jisas?
YU TING Jisas bilong Nasaret i bin wokim tru ol mirakel? Tru em i kirap bek long matmat, olsem ol disaipel i tokaut long en? Em i bin i stap tru o nogat? Long nau i olsem planti man i no save gut long bekim bilong ol dispela askim. Bilong wanem i olsem? Long wanem, ol i no bilip tumas long Jisas, na man i no bilip tumas, tingting bilong em i bruk nabaut na em i no save, samting i tru o em inap kamap o nogat. Tasol yu ting i stret ol i no bilip tumas long Jisas? Orait, nau yumi ken skelim.
Wanem Samting i Mekim na Ol i No Bilip Tumas Long Jisas?
Sampela tisa bilong lotu long Jemani long yia 1870 inap long yia 1900 samting ol i tok, stori bilong Jisas em i ‘stori nating bilong Misin bipo,’ na Jisas i no wanpela man tru i stap long bipo. Dispela tok i kirapim bikpela tok pait namel long ol saveman, na i paulim tingting bilong planti man long dispela taim bipo na long nau tu. Olsem: Wanpela ripot bilong nau long tingting bilong ol man long Jemani i tok, inap 3 pesen i ting Jisas “i no bin i stap long bipo,” na “ol aposel i bin kamapim nating stori bilong em.” Em nau, tok bilong ol man bilong yia 1900 samting i mekim na nau ol man i no bilip tumas long Jisas; tok bilong ol i olsem pikinini bilong kaikai ol i planim long bel bilong ol man na i karim yet kaikai.
Bilong wanem i no stret ol i tok ol aposel i “kamapim nating” stori bilong Jisas? Wanpela saveman bilong Baibel (Wolfgang Trilling) em i tok: “Ol i stretim pinis tok pait long Jisas i bin i stap tru o nogat. Ol i kamapim ol gutpela save i makim olsem em i stap tru long bipo, na stori bilong em i no stori nating. Olsem na ol man i tingting stret, tingting bilong ol i no bruk nabaut moa.” Tasol sampela i gat tupela tingting yet long Jisas i bin i stap tru o nogat. Olsem na gutpela sapos yumi stori long ol samting i kamapim klia olsem Jisas em i wanpela man tru i bin i stap long bipo, na ol narapela stori bilong em i tru.
Ol Tok i Strongim Bilip
Ol man i kilim Jisas i dai olsem wanpela man nogut i no gat nem, na saveman Trilling i tok, “dispela i daunim tru tok bilong ol man i tok, Jisas i no wanpela man tru i bin i stap long bipo.” Olsem wanem dispela i daunim tok bilong ol? Long wanem, dispela samting i painim Jisas “i pasim rot bilong dispela nupela bilip i go long ol Juda na ol man bilong ol narapela lain.” (Skelim wantaim 1 Korin 1:23.) Ol i kilim i dai Mesaia Jisas na stori bilong dispela em i samting nogut long tingting bilong ol Juda na ol narapela lain tu, olsem na yumi no inap ting ol aposel i bin kamapim nating dispela stori! Fopela Gutnius i stori olsem i dai bilong Jisas em i samting tru i kamap long bipo, na sampela buk moa i stori olsem, olsem buk bilong Tasitus bilong Rom, na buk lotu bilong ol Juda (Talmud).a
I gat sampela stori moa bilong Jisas em ol man i ting ol i makim olsem ol tok bilong fopela Gutnius i tru, olsem na ol dispela stori bilong Jisas i tru na yumi ken bilip long en. Olsem: Yu ting ol disaipel bilong Jisas bai kamapim nating stori olsem em i bilong Nasaret, em ples i no gat nem liklik? Yu ting ol bai kamapim nating stori olsem Judas, man i stap pren bilong em, i putim em long han bilong ol birua? Yu ting ol i kamapim nating stori olsem ol disaipel i pret na ranawe lusim Jisas? Ol dispela stori i daunim tru nem bilong Jisas na ol disaipel bilong em, olsem na yumi no inap ting ol i kamapim nating na autim long olgeta hap, a? Na pasin bilong Jisas long skulim ol man i narapela kain. Ol buk Juda long taim bilong ol aposel i no gat olkain tok piksa olsem Jisas i mekim. Yu ting wanem man em inap “kamapim nating” ol nambawan gutpela tok tru antap long maunten na ol man i no save long em? Ol dispela askim i helpim yumi long save, ol stori bilong Jisas long fopela Gutnius i tru na yumi ken bilip long en.
I gat ol narapela samting tu i kamapim klia olsem Jisas em i wanpela man tru i bin i stap long bipo. Fopela Gutnius i kolim stret ol ples Jisas i go long en na ol liklik liklik samting i bin kamap. Ol ples, olsem Betlehem na Galili; na ol bikman na ol lain bilong bipo, olsem Pontius Pailat na ol Farisi; na pasin bilong ol Juda na ol narapela kain samting bilong bipo, ol i no kamapim nating tasol stori bilong dispela. Ol i stori long ol ples na ol man na ol pasin i stap tru long bipo, na ol buk bilong graun na ol samting bilong bipo ol man i painim pinis i makim olsem ol dispela stori i stret na i tru.
Olsem na planti samting long Baibel na ol narapela samting tu i kamapim klia olsem Jisas em i wanpela man tru i bin i stap long bipo.
Tasol planti man ol i no bilip tumas long ol mirakel bilong Jisas. Ripot yumi stori pinis long en i tok, long ol manmeri bilong Jemani i go long lotu, liklik hap lain tasol i bilip olsem ol mirakel bilong Jisas “i bin kamap tru” na em i kirap bek tru. Orait, yu ting i stret ol i no bilip tumas long ol mirakel na long kirap bek bilong Jisas?
Bilong Wanem Sampela i No Bilip Long Ol Mirakel Bilong Jisas?
Matyu 9:18-36 i stori olsem Jisas i wokim mirakel na oraitim ol sikman, na kirapim bek man i dai pinis, na rausim ol spirit nogut. Wanpela profesa (Hugo Staudinger) em i man bilong raitim stori bilong ol samting i kamap bipo na em i tok: “Yumi no inap bilip olsem ol man i kamapim nating ol dispela narapela kain stori, na stori bilong ol samting i kamap bipo i no makim olsem.” Olsem wanem yumi save ol i no inap kamapim nating? Long wanem, taim ol i raitim ol dispela stori long ol Gutnius bilong pastaim, ol man i bin lukim Jisas i wokim ol dispela mirakel ol i stap laip yet! Na narapela samting i truim ol dispela stori em olsem profesa i tok, ol Juda i birua long Jisas “ol i no sakim stori bilong ol strongpela wok Jisas i mekim.” Sapos yumi tingim dispela samting tasol yumi ken save, i gat as tru na yumi ken bilip olsem Jisas i bin wokim ol mirakel.—2 Timoti 3:16.
Tru, “planti Jeman i bilip olsem Jisas i bin oraitim ol sikman,” tasol ol i gat tupela tingting long strong i as bilong dispela. Wanpela tisa bilong lotu long Jemani em i gat biknem, em i tokaut long ol man olsem Jisas i mekim wok long strong bilong tingting bilong ol man; em i tok, tingting bilong ol dispela manmeri i bagarap na ol i gat sik, olsem na Jisas i mekim tingting bilong ol i stap isi na sik bilong ol i pinis. Tasol yu ting dispela tok i stret?
Orait, tingim ol dispela samting: Mak 3:3-5 i tok, Jisas i mekim orait wanpela man i gat han nogut. Yu ting tingting bilong dispela man i bagarap na han bilong em i nogut? Nogat tru. Olsem na taim han bilong dispela man i kamap gutpela gen, dispela i no kamap long strong bilong tingting bilong em, a? Orait, Jisas i kisim we strong bilong wokim ol mirakel? Profesa Staudinger i tok: “Sapos samting i kamap em i no kalapim ol lo i stap tru, na yumi no givim baksait olgeta long God, i gat as na yumi ken ting God em inap mekim ol narapela kain samting i kamap, long wanem, strong bilong em i winim strong bilong ol man.” Tru tumas, “bikpela strong bilong God” i mekim na Jisas em inap oraitim sik bilong ol man i gat sik tru bilong skin. Olsem na i no gat as na yumi ken ting Jisas i no wokim tru ol mirakel.—Luk 9:43; Matyu 12:28.
Wanpela bikpela buk (The American Peoples Encyclopedia) i tok, sapos nambawan bikpela mirakel—olsem Jisas i kirap bek—i bin kamap tru, orait olgeta narapela mirakel em fopela Gutnius i stori long en ol “inap kamap tru.” Olsem wanem? Jisas i kirap bek tru long matmat?
Yu Ting i Stret Ol i Gat Tupela Tingting Long Jisas i Kirap Bek?
Tingim wanpela bikpela samting i makim olsem Jisas i kirap bek tru—matmat bilong em i stap nating. Ol man long taim bilong Jisas na ol birua tu i no sakim stori bilong ol man olsem ol i lukim matmat bilong em i stap nating. (Matyu 28:11-15) Sapos ol i giaman, dispela bai kamap ples klia kwiktaim! Dispela bikpela buk i tok stret olsem: “I no gat narapela tok i kamapim as tru na matmat i stap nating; tok bilong Baibel tasol i kamapim as bilong en, em i tok, ‘Em i no i stap hia. Em i kirap pinis’ (Mt 28:6).”
Tasol sampela i tok, ol disaipel bilong Jisas tasol i tokaut long olgeta hap olsem Jisas em i Mesaia na em i kirap bek. Tru ol i bin mekim. Tasol samting i bin kamap tru, em Jisas i dai na kirap bek, dispela i as bilong tok ol i autim, olsem na tok bilong ol i tru na yumi ken bilipim, a? Em i stret. Aposel Pol i save long dispela na em i tok: “Sapos i tru God i no bin kirapim Krais, orait dispela tok mipela i save autim, em i samting nating, na bilip bilong yupela em tu i samting nating. Na sapos i olsem, orait mipela i kamap olsem ol man i tok giaman long samting God i mekim. Long wanem, mipela i bin tokaut klia olsem God i bin kirapim Krais.”—1 Korin 15:14, 15; skelim wantaim Jon 19:35; 21:24; Hibru 2:3.
Long taim bilong ol aposel, i gat planti man ol narapela i save long ol na ol inap tokaut olsem ol i bin lukim Jisas bihain long taim em i kirap bek. Sampela em ol 12-pela aposel na Pol, na winim 500 narapela manmeri ol tu i bin lukim em.b (1 Korin 15:6) Na yu mas tingim mak Matias inapim na em i kisim wok bilong Judas, em aposel i no stap gut long Jisas. Aposel 1:21-23 i tok, Matias i lukim ol samting Jisas i mekim na em inap autim tok long Jisas i kirap bek. I no gat as na ol i laik makim man em inapim mak olsem sapos stori bilong Jisas em i stori nating na em i no bin i stap tru na em i no kirap bek tru.
I gat planti man long taim bilong ol aposel ol yet i bin lukim ol samting Jisas i mekim, na ol mirakel bilong em, na em i dai, na kirap bek, olsem na kwiktaim lotu Kristen i go kamap long olgeta hap em Rom i bosim, maski i gat ol samting i laik pasim rot olsem yumi stori pinis long en. Ol disaipel bilong Jisas i redi long karim hevi na long i dai tu bambai ol inap autim long olgeta hap tok bilong Jisas i kirap bek na bikpela tok i tru dispela i kamapim. Wanem dispela tok i tru? Em olsem: Strong bilong God tasol inap mekim na Jisas i kirap bek. Na i gat wanem as na God Jehova i kirapim bek em? Bekim bilong dispela askim i kamapim klia olsem Jisas, dispela man i bin i stap tru long bipo, em i husat tru.
Long de Pentikos, ol Juda long Jerusalem i kirap nogut na tingting planti na aposel Pita i tokaut klia long ol olsem: “Dispela man Jisas, God i kirapim em pinis long matmat. Mipela olgeta i lukim em bihain long em i kirap bek, na mipela i save tokaut long ol samting mipela i lukim. Na Jisas i go antap pinis na i stap long han sut bilong God. Em i kisim Holi Spirit pinis long han bilong Papa, olsem bipo Papa i bin tok long givim em. Na nau em i kapsaitim pinis, olsem yupela i lukim na i harim. Devit i no bin i go long heven olsem Jisas i bin go antap. Tasol Devit i bin tok olsem, ‘Bikpela i tokim Bikpela bilong mi olsem, “Yu sindaun long han sut bilong mi inap mi putim ol birua bilong yu i stap aninit long yu.” ’ Olsem na yupela olgeta lain Israel, yupela i mas save gut olsem, dispela Jisas yupela i nilim em long diwai . . . , God i makim em i stap Bikpela, na man bilong kisim bek ol manmeri bilong en.” (Aposel 2:32-36) Yes, God Jehova i makim Jisas bilong Nasaret i stap “Bikpela, na man bilong kisim bek ol manmeri.” Yu ting i stret ol man i no bilip tumas long dispela wok bilong Jisas long kamapim laik bilong God?
I No Gat As na Tingting i Bruk
Wanem samting inap helpim yumi na bai yumi bilip tru long Jisas na long wok bilong em? Dispela samting: Em i wanpela profet tru. Em i bin tok profet long ol samting yumi lukim i kamap long nau, olsem ol bikpela pait, na hangre, na guria, na pasin nogut, na ol man i lusim pasin bilong laikim ol narapela. Na em i tok profet tu olsem: “Bai ol i autim dispela gutnius bilong kingdom bilong God long olgeta hap bilong graun, bai olgeta lain manmeri i ken harim, na bihain tasol bai las de i kamap.” (Matyu 24:3-14) Truim bilong dispela tok profet i kamapim klia olsem Jisas i kirap bek tru na em i man bilong kisim bek yumi, na yumi no inap lukim em, tasol em i stap ‘mekim wok king namel long ol birua,’ na klostu nau bai em i kamapim nupela taim God i tok promis long en.—Song 110:1, 2; Daniel 2:44; KTH 21:1-5.
Nau, winim olgeta taim bipo, ol man i sot tru long wanpela Man bilong kisim bek ol, em Man i gat bikpela save, winim tru ol man bilong graun. Jisas em inap tru long mekim dispela wok na God i makim em bilong mekim, na i no gat as na yumi no bilip tumas long dispela. Jon i lukim ol mirakel Jisas i wokim na em i lukim Jisas bihain long em i kirap bek na em i tok: “Yumi lukim pinis samting Papa i bin mekim. Em i bin salim Pikinini bilong en i kam bilong kisim bek olgeta manmeri bilong graun, na yumi save autim tok long ol dispela samting.” (1 Jon 4:14; skelim wantaim Jon 4:42.) I no gat as na yumi no bilip tumas olsem Jisas i stap, na em i bin wokim ol mirakel, na em i dai, na kirap bek; na olsem tasol i no gat as na yumi no bilip olsem God Jehova i putim em i stap King long han sut bilong Em. I gat as tru na yumi ken bilip olsem Jisas bilong Nasaret em i King bilong Kingdom bilong God na em i “man bilong kisim bek olgeta manmeri bilong graun.”—Matyu 6:10.
[Ol Futnot]
a Sampela saveman tasol i bilip long ol tok pait bilong Talmud long Jisas. Tasol planti tru ol i bilip olsem ol stori bilong Jisas long buk bilong Tasitus, na Siutonius, na Plini Namba 2, na liklik tok bilong Flavius Josifas, i kamapim klia olsem Jisas em i wanpela man tru i bin i stap long bipo.
b Taim Jisas i kirap bek pinis, wanpela taim em i kaikai pis wantaim ol disaipel, na dispela i makim olsem em i kirap bek tru na ol i lukim em; ol i no lukim em olsem long driman, olsem sampela man i tok.—Luk 24:36-43.