Apolos—Man Bilong Autim Tok i Tru Bilong Ol Kristen
OLGETA manmeri bilong autim tok bilong Kingdom ol i mas i gat laik long kamap gutpela moa long pasin bilong autim gutnius, maski ol i bin stap insait long kongrigesen Kristen inap planti yia o sampela yia tasol. Olsem na yumi mas wok long kisim sampela save moa long Tok Bilong God na long pasin bilong skulim gut ol man long ol dispela tok. Bilong mekim olsem, ating sampela bai i gat bikpela wok, o ol i mas winim sampela hevi bilong ol, o painim rot bilong mekim bikpela wok moa bilong autim tok.
Baibel i stori long sampela man na meri bilong bipo ol i givim bel long God, na long ol narapela narapela rot ol i kamap strong long ol samting bilong spirit na ol i kisim gutpela pe long hatwok bilong ol. Wanpela em Apolos. Taim Baibel i kirap long mekim stori bilong em, yumi lukim olsem em i sot long sampela save bilong ol bilip Kristen; tasol inap sampela yia tasol bihain long dispela, em i mekim wok olsem wasman bilong raun na strongim ol kongrigesen. Wanem samting i mekim na em i kamap strong olsem? Em i gat sampela gutpela pasin em yumi olgeta i ken bihainim.
“Save Tumas Long Buk Bilong God”
Long yia 52 C.E. samting, wanpela man bilong raitim Baibel, em Luk, em i tok: “Wanpela Juda, em i man bilong taun Aleksandria, em i kam i stap long Efesus. Nem bilong en Apolos. Em i man bilong mekim gutpela toktok, na em i save tumas long buk bilong God. Ol i bin skulim em long Rot bilong Bikpela, na bel bilong en i strong moa long skulim ol manmeri, na em i save tokim ol stret long ol samting Jisas i bin mekim. Tasol em i save long baptais bilong Jon tasol. Em i go long haus lotu bilong ol Juda na i autim tok. Em i no pret long ol manmeri.”—Aposel 18:24-26.
Long dispela taim bipo, Rom em i nambawan bikpela taun long graun, na Aleksandria, long Isip, em i namba tu bikpela taun, na em i wanpela bikpela ples tru bilong ol Juda na ol Grik long kisim bikpela save. Ating Apolos i bin skul long wanpela hap bilong dispela biktaun i gat bikpela lain Juda i stap long en, na long dispela rot em i kisim gutpela save long Ol Skripsa Hibru na long gutpela pasin bilong toktok. Tasol Apolos i kisim we ol save bilong em long Jisas, em yumi no save. Wanpela saveman, em F. F. Bruce, em i tok: “Ating em i wanpela man bilong raun—olsem wanpela bisnisman i save raun long ol narapela narapela ples, na ating em i bin bungim sampela Kristen i autim tok long wanpela ples em i go long en.” Em i autim tok na skulim ol man long Jisas, na ol dispela tok em i mekim i stret, tasol i olsem ol i bin autim tok long em paslain long Pentikos bilong yia 33 C.E. Yumi ken ting olsem, long wanem, “em i save long baptais bilong Jon tasol.”
Jon Bilong Baptais, em man bilong go pas long Jisas, em i autim tok strong long olgeta manmeri bilong lain Israel, na planti ol i kisim baptais long han bilong em bilong makim olsem ol i tanim bel. (Mak 1:5; Luk 3:15, 16) Sampela man bilong raitim stori bilong ol samting i bin kamap bipo ol i tok, namel long ol Juda i stap long ol hap Rom i bosim, planti ol i no gat bikpela save long Jisas—ol i save tasol long ol tok em Jon Bilong Baptais i bin autim long arere bilong wara Jordan. Tupela man, em W. J. Conybeare na J. S. Howson, ol i tok: “Lotu Kristen bilong ol long dispela taim i wankain olsem bilong taim Bikpela bilong yumi i bin kirapim wok bilong em long autim tok. Ol i no save long as tru bilong i dai bilong Krais; na ating ol i no save long ol samting tru bilong kirap bek bilong Em.” Ating Apolos i no save olsem spirit holi i bin kam daun long ol disaipel long Pentikos bilong yia 33 C.E. Tasol em i bin kisim sampela stretpela save long Jisas, na em i no pasim dispela save long bel bilong em. Em i wok long painim rot bilong autim ol tok em i bin kisim save long en, na em i no pret long mekim. Tru, em i strong long autim tok na bel bilong em i kirap tru long mekim, tasol em i no gat stretpela save long buk bilong God na em i mekim, nogat.
Givim Bel na Pasin Daun
Luk i tok moa olsem: “Prisila wantaim Akwila i harim tok bilong en, na tupela i kisim em i go na tokim em long Rot bilong God, bai em i ken klia gut long en.” (Aposel 18:26) Ating Akwila na Prisila i save, planti samting long bilip bilong Apolos i wankain olsem bilip bilong ol, tasol tupela i bihainim savepasin na sampela tok em i no klia gut long en, tupela i no laik stretim long ai bilong ol man. Yumi ken ting olsem planti taim tupela i toktok wantaim em taim tripela tasol i stap na bai ol i ken helpim em. Tasol Apolos, dispela man “i save tumas long buk bilong God,” em i mekim wanem long taim tupela i laik helpim em? (Aposel 18:24) Taim Akwila na Prisila i no bungim yet Apolos, ating em i bin autim dispela hap save bilong em inap longtaim pinis. Sapos man i gat pasin antap, bai em i no inap larim ol i stretim em, tasol Apolos i gat pasin daun na em i amamas long kisim sampela save moa bilong inapim save bilong em.
Na dispela pasin bilong Apolos i kamap ples klia taim em i amamas long kisim wanpela pas bilong ol brata long Efesus i go long kongrigesen i stap long Korin, na pas i gat sampela gutpela tok long Apolos. Luk i stori moa olsem: “Bihain Apolos i laik i go long provins Akaia, na ol Kristen bilong Efesus i . . . raitim pas long ol Kristen bilong Akaia na tokim ol long ol i mas kisim em.” (Aposel 18:27; 19:1) Apolos i no tok strong long ol Korin i mas kisim em tasol na i no gat wok long ol brata long Efesus i mas tokim ol. Apolos i no mekim olsem. Em i mekim pasin daun na bihainim pasin kongrigesen Kristen i save mekim.
Long Korin
Taim Apolos i autim tok long Korin, pastaim gutpela samting tru i kamap long dispela wok. Buk Aposel i tok: “Taim Apolos i kamap long Akaia, orait em i helpim ol Kristen moa yet, em ol dispela manmeri God i bin marimari long ol na givim bilip long ol. Em i strong moa long autim tok long ai bilong ol manmeri, bilong bekim na daunim tru ol tok kranki ol Juda i bin mekim. Em i autim tok bilong buk bilong God bilong soim ol klia tumas olsem, Jisas em i man God i makim bilong kisim bek ol manmeri bilong en.”—Aposel 18:27, 28.
Apolos i laik helpim kongrigesen, na em i redi gut long mekim tok, na em i strong long autim tok, na dispela i kirapim ol brata. Wanem samting i mekim na wok bilong em i kamapim gutpela samting? Tru, Apolos i gat gutpela pasin bilong toktok, na em i gat strongpela bel na i no pret long tok resis wantaim ol Juda. Tasol bikpela samting moa, em i mekim wok long Baibel taim em i autim tok.
Tru, Apolos i gat bikpela strong long stiaim tingting bilong ol Korin, tasol sori tru, wok bilong em long autim tok i kamapim sampela samting i no gutpela tumas. Dispela i kamap olsem wanem? Pol tupela Apolos i bin mekim gutpela wok long planim na givim wara long pikinini kaikai bilong tok i tru bilong Kingdom long Korin. Pol i bin autim tok long Korin long yia 50 C.E. samting, olsem tupela yia samting paslain long taim Apolos i kamap. Taim Pol i raitim namba wan pas bilong em long ol Korin long yia 55 C.E. samting, ol Kristen long Korin i wok long bruk. Sampela i laik bihainim Apolos, na sampela i laikim Pol o Pita, na sampela i laik bihainim Krais tasol. (1 Korin 1:10-12) Sampela i tok: “Mi bilong Apolos.” Bilong wanem ol i mekim olsem?
Pol na Apolos i autim wankain tok, tasol pasin bilong tupela i narapela narapela kain. Pol yet i tokaut olsem em i “no save tumas long pasin bilong autim tok.” Tasol Apolos em i man bilong “mekim gutpela toktok.” (2 Korin 10:10; 11:6) Em i gat save long pasin bilong toktok, na dispela i mekim na sampela Juda long Korin i harim gut tok bilong em. Em i “daunim tru ol tok kranki ol Juda i bin mekim,” tasol paslain liklik long dispela, Pol i bin lusim dispela haus lotu.—Aposel 18:1, 4-6.
Ating dispela em i as na sampela i laik bihainim Apolos, o olsem wanem? Sampela man bilong skelim dispela samting ol i ting, pasin bilong ol Grik, em ol i laikim tumas long bung na mekim bikpela toktok long ol save bilong graun, na ating dispela pasin bilong ol i bin kirapim sampela long laikim pasin bilong Apolos long autim tok. Giuseppe Ricciotti i tok, em i ting olsem “pasin bilong [Apolos] long bilasim gut toktok bilong em, na ol gutpela tok piksa em i save mekim, dispela i kirapim planti man na ol i laik harim tok bilong em, na ol i no laikim tumas tok bilong Pol, em i no man bilong bilasim toktok bilong em, na em i no save tumas long pasin bilong toktok.” Sapos tru sampela brata i laikim tok bilong Apolos na i no laikim tumas tok bilong Pol, na sapos ol i mekim pasin kranki na larim dispela samting i brukim lain bilong ol, yumi inap save bilong wanem Pol i sutim strongpela tok tru long pasin bilong litimapim “save bilong ol man i gat gutpela tingting.”—1 Korin 1:17-25.
Tasol dispela strongpela tok Pol i sutim long ol save bilong dispela graun, em i no makim olsem i gat kros namel long Pol na Apolos, nogat. Sampela man i tingting nating olsem dispela tupela man bilong autim tok ol i stap olsem birua birua na tupela i resis long kirapim ol Korin long laikim ol; tasol Baibel i no tok olsem. Apolos i no laik kamap olsem hetman bilong wanpela lain i bruk long kongrigesen, nogat. Em i lusim Korin na go bek long Efesus, na em i stap wantaim Pol taim Pol i raitim namba wan pas bilong em long dispela kongrigesen i bin bruk.
Namel long tupela i no gat kros o pasin bilong resis long winim narapela, nogat. Tupela i wok gut wantaim long stretim ol hevi i bin kamap long Korin, na narapela i bilip tru long narapela. Ating Pol i tingting planti long sampela long Korin, tasol em i no tingting planti long Apolos, nogat. Wok bilong tupela i stret wantaim, na tok tupela i autim i stret wantaim. Pol yet i tok: “Mi bin planim pikinini bilong kaikai. Apolos em i bin givim wara long en”; long wanem, tupela wantaim i “wanwok bilong God.”—1 Korin 3:6, 9, 21-23.
Ol Korin i gat wankain tingting olsem Pol long Apolos—ol i laikim em tru, na ol i laik bai em i kam bek na lukim ol gen. Tasol taim Pol i singautim Apolos long kam bek long Korin, Apolos i no laik mekim olsem. Pol i tok: “Na tok bilong brata bilong yumi Apolos, em i olsem. Planti taim mi bin tok strong long em i mas . . . i kam lukim yupela. Tasol em i no laik tru long i kam nau. Bihain, sapos em yet i pilim em i gutpela taim long i kam, orait em bai i kam.” (1 Korin 16:12) Ating Apolos i no laik go bek long Korin, nogut dispela i kirapim ol long bruk gen, o ating em i gat planti wok long ol narapela hap na em i no inap i go lukim ol.
Laspela tok Baibel i mekim long Apolos, em long taim em i go long Krit na ating long sampela hap moa. Long dispela taim tu, Pol i mekim gutpela tok long pren na wanwok bilong em, na em i askim Taitus long helpim Apolos wantaim poroman bilong em Senas long olgeta samting tupela i mas kisim, na bai tupela i no sot long ol samting taim ol i wokabaut long rot. (Taitus 3:13) Long dispela taim, Apolos i bin lain long mekim wok Kristen inap 10-pela yia pinis, na nau em i kamap strong long dispela wok na em i mekim wok olsem wasman bilong raun na strongim ol kongrigesen.
Ol Gutpela Pasin i Helpim Man Long Kamap Strong Long Spirit
Apolos, em dispela man bilong Aleksandria, em i stap olsem gutpela piksa bilong olgeta manmeri bilong nau ol i save autim gutnius, na long olgeta manmeri ol i laik kamap strong long ol samting bilong spirit. Tru, ating yumi no save gut long pasin bilong toktok olsem Apolos, tasol yumi ken wok strong long kamap wankain olsem em long save bilong em long Baibel na long pasin bilong kamapim gut ol tok bilong Baibel, na bai yumi inap helpim ol man i gat laik tru long painim tok i tru. Apolos i strong tru long autim tok, olsem na “em i helpim ol Kristen moa yet.” (Aposel 18:27) Apolos i gat pasin daun, na em i daunim laik bilong em yet bilong helpim ol man, na em i amamas long mekim wok bilong helpim ol man. Em i save gut olsem insait long kongrigesen Kristen yumi no ken resis long winim narapela, o tingting long kisim bikpela namba samting, long wanem, yumi olgeta i “wanwok bilong God.”—1 Korin 3:4-9; Luk 17:10.
Yumi tu inap kamap strong long ol samting bilong spirit, olsem Apolos i bin mekim. Olsem wanem? Yumi amamas long lain na kamap gutpela moa long pasin bilong autim tok, o mekim bikpela wok moa na bai Jehova wantaim oganaisesen bilong em inap givim sampela bikpela wok moa long yumi? Sapos olsem, bai yumi olsem sumatin i strong tru long kisim save na autim tok i tru bilong ol Kristen.