Stori Tru Bilong Jisas
I GAT kain kain tok na tingting moa yet long Jisas em i husat tru na wanem ol wok em i bin mekim. Tasol olsem wanem long Baibel yet? Em i tok wanem long Krais Jisas?
Tok Bilong Baibel
Taim yu kaunim gut Baibel, bai yu lukim ol dispela bikpela tok:
◻ Jisas em dispela wanpela Pikinini tasol bilong God, na God i bin wokim em paslain long olgeta narapela samting.—Jon 3:16; Kolosi 1:15, NW.
◻ Inap olsem tu tausen yia bipo, God i bin kisim laip bilong Jisas na putim long bel bilong wanpela nupela meri Juda na bai Jisas i ken kamap olsem wanpela man bilong graun.—Matyu 1:18; Jon 1:14.
◻ Jisas i no wanpela gutpela man tasol. Long olgeta samting em i stap olsem piksa tru bilong Papa bilong em, God Jehova, em i gat ol gutpela pasin tru.—Jon 14:9, 10; Hibru 1:3.
◻ Taim Jisas i mekim wok bilong em long graun, em i mekim pasin sori na helpim ol man em ol bikman i daunim ol na ol i stap nogut. Em i wokim ol mirakel na oraitim sik bilong ol man, na em i kirapim bek sampela man i dai pinis.—Matyu 11:4-6; Jon 11:5-45.
◻ Jisas i autim tok olsem Kingdom bilong God tasol inap pinisim hevi bilong ol man, na em i skulim ol disaipel bilong em long mekim yet dispela wok bilong autim tok.—Matyu 4:17; 10:5-7; 28:19, 20.
◻ Long Nisan 14 (olsem Epril 1 samting), long yia 33 C.E., ol i holim Jisas, na mekim kot long em, na kolim strafe bilong em, na kilim em i dai; ol i bin sutim tok giaman long em olsem em i laik daunim gavman.—Matyu 26:18-20, Mt 26:48–27:50.
◻ Dai bilong Jisas i olsem pe bilong baim bek ol man na bai ol i ken lusim kalabus bilong sin, na dispela i opim rot long olgeta man i bilip long em ol inap kisim laip i stap oltaim oltaim.—Rom 3:23, 24; 1 Jon 2:2.
◻ Long Nisan 16, Jisas i kirap bek, na bihain liklik em i go bek long heven bilong givim pe bilong nambawan gutpela laip bilong em olsem man long Papa bilong em.—Mak 16:1-8; Luk 24:50-53; Aposel 1:6-9.
◻ Jisas i kirap bek pinis na holim wok olsem King em Jehova i bin makim, na em i kisim bikpela namba na strong bilong kamapim laik bilong God bilong pastaim tru long ol man.—Aisaia 9:6, 7; Luk 1:32, 33.
Olsem na Baibel i soim yumi, Jisas em i nambawan rot bilong God long kamapim laik bilong Em. Tasol olsem wanem yu ken save, dispela man em i Jisas tru—em dispela Jisas i bin i stap bipo na mama bilong em i bin karim em long Betlehem na em i bin wokabaut long dispela graun inap olsem 2,000 yia bipo?
As na Yumi Ken Bilip
Sapos yu gat tupela tingting long Jisas, yu ken kaunim Ol Skripsa Grik (Nupela Testamen), na taim yu kaunim yu mas daunim ol tingting yu holim pinis long dispela samting, na dispela bai helpim yu na yu no gat tupela tingting moa. Na bai yu lukim olsem stori bilong Jisas long Baibel i no stori nabaut nabaut long ol samting i bin kamap, olsem ol stori nating bilong ol man. Baibel i kolim nem bilong ol man, na taim stret bilong ol samting i bin kamap, na i kolim ol ples stret. (Lukim Luk 3:1, 2.) Na Baibel i kamapim stret pasin bilong ol disaipel bilong Jisas na ol liklik pasin kranki bilong ol, olsem na ol man i kaunim ol dispela tok ol inap bilip long en. Ol man bilong raitim ol dispela stori i no haitim ol popaia samting bilong wanpela man—o bilong ol yet—long wanem, ol i laik raitim stret ol samting i bin kamap. Tru tumas, bai yu pilim olsem tok bilong Baibel i tru.—Matyu 14:28-31; 16:21-23; 26:56, 69-75; Mak 9:33, 34; Galesia 2:11-14; 2 Pita 1:16.
Tasol i gat sampela samting moa. Ol saveman bilong painim ol samting bilong bipo insait long graun, planti taim ol i bin painim ol samting i kamapim klia olsem tok bilong Baibel i tru. Olsem: Sapos yu go lukim Haus Tumbuna Bilong Israel long Jerusalem, yu inap lukim wanpela ston i gat rait long en i kolim nem bilong Pontius Pailat. Sampela rait moa ol i bin painim i kamapim klia olsem Lisanias na Sergius Paulus, em ol man Baibel i kolim nem bilong ol, ol i bin i stap tru na i no stori nating bilong ol Kristen bilong pastaim. Ol samting i bin kamap em Ol Skripsa Grik i stori long en, i gat planti rait bilong ol man bilong bipo i strongim ol dispela tok, olsem rait bilong Juvenal, Tasitus, Senika, Switonius, Plini Namba Tu, Lusian, Selsus, na Josifas, em wanpela Juda na man bilong raitim stori bilong ol samting i bin kamap bipo.a
Planti tausen man i stap long taim bilong ol aposel ol i bilip tru long stori bilong Jisas i stap long Ol Skripsa Grik. Na ol birua bilong lotu Kristen tu, ol i no bin tok, ol stori bilong Baibel long ol tok na wok bilong Jisas i no tru. Orait, olsem wanem long dispela tingting bilong ol saveman olsem bihain long taim Jisas i dai ol disaipel i bin bilasim stori bilong ol gutpela pasin bilong Jisas? Profesa F. F. Bruce i tok olsem: “I hatwok tru long giaman na kolim nating sampela tok na wok bilong Jisas long dispela taim bipo, taim planti disaipel bilong Em i stap yet na ol inap tingim yet wanem ol samting i bin kamap na wanem ol samting i no bin kamap. . . . Ol disaipel i mas was gut, nogut ol i popaia (o long laik bilong ol yet ol i paulim stori bilong ol samting i bin kamap), long wanem, kwiktaim sampela man bai amamas tru long kamapim klia olsem dispela stori ol disaipel i raitim i giaman tasol.”
Bilong Wanem Ol i No Bilip?
Tasol sampela saveman i no bilip yet. Ol i laik mekim olsem ol stori long hap bilong Gutnius long Baibel i stori nating tasol; tasol ol i givim bel tru long skelim ol rait nating bilong ol man na ol i kisim ol dispela tok olsem samting ol inap bilip long en! Bilong wanem ol i mekim olsem? Yumi save, Baibel i gat ol tok em planti saveman bilong nau i no laik bilip long en.
Buk bilong S. Austin Allibone (Union Bible Companion) ol i bin wokim long 1871, i kamapim sampela tok i givim hatwok long ol man i no bilip long stori bilong ol samting i bin kamap olsem hap bilong Gutnius long Baibel i kolim. Em i tok: “Ol man i tok ol i no bilip tumas olsem ol stori bilong Gutnius long Baibel i tru, yu ken askim ol, i gat wanem as na ol i bilip olsem Sisar i bin dai long Kapitol, o Pop Leo Namba 3 i bin givim bikpela namba long King Salemein na em i kamap King bilong hap Wes long yia 800? . . . Yumi bilipim olgeta tok . . . ol i mekim long ol dispela man, long wanem, ol samting i bin kamap bipo i makim olsem ol dispela tok i tru. . . . Sapos sampela i no laik bilip yet, maski i gat ol samting i kamapim klia olsem em i tru, yumi save les long ol na yumi ting ol i longlong na ol i no laik bilip long samting i stret, o ol i no gat save liklik. Orait, bai yumi tok wanem long ol man i tok ol i no inap bilip yet, maski i gat planti samting i kamap ples klia long nau bilong makim olsem tok bilong Baibel i tru? . . . Ol i no laik bilip long samting i daunim pasin antap bilong ol na em bai subim ol long senisim wokabaut bilong ol.”
Tru tumas, sampela man i no bilip, ol i gat sampela tingting na ol i sakim tok bilong Ol Skripsa Grik. Tasol i no olsem i hatwok long bilip long en, nogat; ol i no laikim ol lo bilong en. Olsem: Jisas i bin tok long ol disaipel bilong em: “Ol i no bilong dispela graun, olsem mi tu mi no bilong dispela graun.” (Jon 17:14) Tasol planti man i tok ol i Kristen ol i insait tru long ol wok politik bilong dispela graun, na ol i insait tu long ol pait i kapsaitim blut bilong planti man. Planti man i no laik senisim pasin bilong ol na bihainim ol lo bilong Baibel—ol i laik bai Baibel i mas senisim lo bilong en na bihainim ol lo bilong ol yet.
Na yumi ken tingim ol samting bilong stretpela pasin. Jisas i bin givim strongpela tok long kongrigesen long Taiataira, long wanem, ol i larim pasin pamuk i stap insait long kongrigesen. Em i tokim ol: “Mi save skelim gut bel na tingting bilong olgeta man. Na bai mi givim pe long yupela wan wan, inap long pasin yupela i mekim.”b (KTH 2:18-23) Tasol planti manmeri i tok ol i Kristen ol i save sakim stretpela pasin. Ol i orait long sakim ol tok bilong Jisas, tasol ol i no orait long lusim pasin pamuk samting ol i save bihainim.
Sampela saveman i no laik bilip long dispela Jisas em Baibel i stori long en, olsem na long tingting bilong ol yet ol i kamapim stori bilong wanpela Jisas ol i laikim. Taim ol i mekim olsem, ol i gat asua long kamapim ol stori nating i no gat as bilong en, em dispela samting ol i bin giaman na tok ol man bilong raitim Gutnius ol i bin mekim. Ol samting long i stap bilong Jisas ol i laik bilip long en, ol i holim strong ol dispela samting, na ol i sakim ol narapela samting, na ol i skruim sampela hap tok bilong ol yet long dispela stori. Tasol dispela tripman i gat gutpela tingting na save, o dispela man i save kirapim ol man long pait bilong kisim gutpela sindaun, em i no dispela Jisas i bin i stap long graun bipo na ol i tok ol i laik painim, nogat; em i kamap nating long tingting bilong ol dispela saveman i gat pasin antap.
Painim Dispela Jisas Tru
Jisas i bin wok strong long kirapim ol man i gat gutpela bel na ol i hangre long painim tok i tru na stretpela pasin. (Matyu 5:3, 6; 13:10-15) Ol kain man olsem ol i save bihainim singaut bilong Jisas, olsem: “Yupela ol man i save hatwok tru na i karim ol bikpela hevi, yupela olgeta kam long mi na bai mi givim malolo long yupela. Yupela kisim save long mi na aninit long tok bilong mi, olsem yupela i kisim plang ol i save putim long nek bilong ol bulmakau bilong ol i ken pulim ol samting. . . . Long wanem, mi save mekim pasin isi long ol man na mi save daunim mi yet. Na bai . . . yupela i kisim malolo. Dispela plang mi putim long nek bilong yupela, em i isi long karim, na samting mi givim yupela bilong karim, em i no hevi.”—Matyu 11:28-30.
Yumi no inap painim dispela Jisas tru long ol buk ol saveman bilong nau i raitim; na yumi no inap painim em long ol haus lotu bilong ol misin i holim nating nem Kristen, em ol i olsem ples bilong kamapim ol tok nating bilong ol man yet. Yu inap painim dispela Jisas tru long Baibel bilong yu. Olsem wanem? Yu laik kisim sampela save moa long em? Ol Witnes Bilong Jehova bai amamas long helpim yu long mekim olsem.
[Ol Futnot]
a Bilong kisim sampela save moa long dispela samting, lukim buk The Bible—God’s Word or Man’s?, sapta 5, pes 55-70, em Sosaiti Wastaua bilong Nu Yok i wokim.
b Long Baibel, sampela taim bel i makim ol tingting tru bilong man.
[Blok long pes 6]
OL I SKELIM SKELIM INAP PLANTI HANDET YIA
Winim 200 handet yia samting i go pinis, ol i kirap long skelim skelim tok bilong Ol Skripsa Grik, taim saveman Herman Samuel Raimarus bilong Jemani (yia 1694-1768) i tok: “Tok bilong ol Aposel i stap long ol rait bilong ol, i stret yumi putim i stap narapela, na ol tok Jisas Yet i bin autim na skulim ol man long en, em i stap narapela.” Kirap long taim bilong Raimarus na i kam inap nau, ol i bin skulim planti saveman long bihainim wankain tingting.
Wanpela buk (The Real Jesus) i tok, planti man bilong skelim skelim tok bilong Ol Skripsa Grik long bipo ol i no ting olsem ol i man bilong bikhet na lusim bilip, nogat. “Ol i ting ol i Kristen tru, long wanem, ol i lusim pinis ol tok bilong ol man na bilip giaman bilong ol tumbuna i save kalabusim man.” Ol i ting, pasin bilong skelim skelim ol tok bilong Baibel i kamapim “lotu Kristen i klin moa.”
Sori tru, ol lotu i holim nating nem Kristen i kamap olsem ples bilong kamapim kain kain tok bilong ol man tasol. Sampela tok ol i skulim ol man long en, olsem man i gat tewel, na God Triwan, na bikpaia, ol dispela tok i narapela kain long tok bilong Baibel. Tasol ol man bilong raitim Ol Skripsa Grik ol i no as bilong dispela pasin bilong paulim tok i tru. Ol i wok strong tru long sakim ol bilip giaman i wok long kamap long taim bilong ol aposel, taim Pol i raitim tok olsem pasin bilong bikhet na givim baksait long God i kamap pinis namel long sampela man i tok ol i Kristen, na ‘nau dispela pasin i wok hait i stap.’ (2 Tesalonaika 2:3, 7) Yumi inap bilip tru olsem ol tok i stap long Ol Skripsa Grik i kamapim stori tru bilong ol samting i bin kamap na ol bilip tru.
[Blok long pes 7]
WANEM TAIM OL I BIN RAITIM OL GUTNIUS LONG BAIBEL?
Planti man bilong skelim skelim ol tok bilong Nupela Testamen ol i strong long tok olsem ol man i bin raitim stori bilong 4-pela Gutnius bihain tru long taim ol dispela samting i bin kamap, olsem na i mas i gat sampela tok bilong ol dispela Gutnius i kranki.
Tasol ol samting i makim olsem ol i bin raitim Matyu na Mak na Luk klostu long taim ol samting i bin kamap olsem ol dispela Gutnius i stori long en. Ol mak i stap daunbilo long sampela rait bilong Buk Matyu i makim olsem Matyu i bin raitim Gutnius bilong em long yia 41 C.E. samting, em klostu tru long taim ol samting i bin kamap olsem ol i stori long en. Na ol i ting Luk i bin raitim Gutnius bilong em namel long yia 56 na 58 C.E., long wanem, Buk Aposel (ol i raitim pinis long yia 61 C.E. samting) i makim olsem paslain long dispela taim, man bilong raitim, em Luk, em i raitim pinis namba wan buk bilong em, em Gutnius Luk i raitim. (Aposel 1:1) Ol i ting Mak i bin raitim Gutnius bilong em long Rom, taim aposel Pol i bin kalabus long namba wan o namba tu taim, namel long yia 60 na 65 C.E.
Profesa Craig L. Blomberg i wanbel long dispela tingting olsem ol man i bin raitim Gutnius klostu tru long taim ol samting i bin kamap olsem ol i stori long en. Na em i tok, Gutnius Jon i bin raitim klostu long yia 100, “dispela tu i klostu tru long taim ol samting i bin kamap olsem em i stori long en; tasol planti rait bilong bipo i stori long sampela man, ol i bin raitim bihain tru long taim bilong ol dispela man. Olsem: Tupela man i paslain long raitim stori bilong Bikpela King Aleksander, em Arian na Plutak, ol i bin raitim olsem 400 yia samting bihain long taim em i dai long yia 323 B.C., tasol ol man bilong raitim stori bilong ol samting i bin kamap bipo ol i ting yumi inap bilip long dispela stori tupela i bin raitim. Bihain bihain long dispela taim, ol man i wok long kamapim kain kain stori bilong Aleksander na ol i bilasim moa yet ol dispela stori, tasol ol i bin raitim klostu olgeta dispela stori inap sampela handet yia bihain long Arian na Plutak.” Ol hap bilong Ol Skripsa Grik i stori long ol samting i bin kamap, yumi mas bilip long en olsem yumi save bilip long stori bilong ol narapela samting i bin kamap bipo.
[Piksa long pes 8]
Long Paradais bai kamap long graun, olgeta manmeri bai stap amamas tru