Helpim Pikinini Bilong Yu Long Abrusim Bagarap!
MICHAEL na Alphina i sindaun long wanpela ples daun namel long ol maunten bilong Kwasulu-Natal, Saut Afrika. I gat planti hatwok ol i bin winim taim ol i mekim bikpela long ol 7-pela pikinini bilong ol. Meri bilong Michael i wok gut wantaim em taim em i wok strong long bihainim tok bilong Baibel olsem: “Yupela papa . . . stretim gut ol pikinini bilong yupela na skulim ol long tok bilong Bikpela.” (Efesus 6:4) Tasol sampela taim hevi i save kamap.
Olsem: Long Afrika, taim ol manki i lukautim ol bulmakau bilong papamama, ol i save bungim lain bulmakau bilong famili wantaim lain bulmakau bilong ol narapela famili bambai ol i gat bikpela hap taim moa bilong pilai wantaim. Sampela taim ol i hambak na stori long sampela samting i no stret ol i stori long en. Taim ol pikinini bilong Michael i go lukautim ol bulmakau bilong famili, em i save tambuim ol long bung wantaim sampela pikinini. (Jems 4:4) Tasol sampela taim, long taim em i kam bek long wok, em i lukim ol i mekim olsem. Olsem na em i mas stretim ol.—Sindaun 23:13, 14.
Yu ting Michael i putim strongpela lo tumas long ol pikinini? Sampela inap ting olsem, tasol Krais Jisas i tok, “save bilong [God] em i samting tru.” (Matyu 11:19) Michael na Alphina i wok strong long kamapim pasin sori insait long famili bilong ol, na ol i save lusim taim long skulim ol pikinini long ol stori na ol tok i tru i stap long Baibel.
Michael na Alphina i gat 4-pela pikinini meri—Thembekile, Siphiwe, Tholakele, na Thembekani. Olgeta wantaim i save autim tok bilong Kingdom bilong God long olgeta de. Tupela pikinini man bilong ol i mekim wok olsem wasman siaman long kongrigesen bilong ol Witnes Bilong Jehova. Namba tri pikinini man em i wanpela wokman bilong kongrigesen, na meri bilong em i save autim tok long olgeta de.
Planti papamama Kristen i bin mekim gutpela wok taim ol i mekim bikpela long ol planti pikinini bilong ol. Tasol sampela pikinini, maski papamama i bin skulim gut ol, ol i lusim tok i tru. Ating papamama bilong ol i save tingim tok piksa Jisas i mekim long pikinini i lusim papa, na ol i wet long pikinini man o meri i tanim bel bambai em inap kisim laip oltaim long bihain.—Luk 15:21-24.
Tasol sori tru, pasin bilong dispela graun i wok long pulim olgeta pikinini bilong sampela papamama Kristen. Em bikpela hevi long sampela hap bilong Afrika; long ol dispela hap i olsem ol pikinini i stap gut inap long ol i kisim 13 i go inap 19 krismas. Long dispela taim, bel bilong ol yangpela i kirap strong long mekim maritpasin, na ol pasin nogut bilong graun bilong Satan i pulim ol. (1 Jon 5:19) Long dispela as, planti papa i no inapim ol mak bilong mekim wok elda long kongrigesen. (1 Timoti 3:1, 4, 5) Olsem na papa Kristen i mas tingim wok bilong helpim ol pikinini long kisim laip em i bikpela samting tru. Orait, ol papamama i ken mekim wanem bilong helpim pikinini bilong ol long abrusim bagarap?
Stap Gutpela Pren Bilong Ol
Jisas i gutpela olgeta, na tu, em i gat bikpela save, winim olgeta narapela man. Tasol maski em i olsem, em i stap gutpela pren bilong ol disaipel bilong em, ol i gat sin. (Jon 15:15) Long dispela as ol i laik i stap klostu long em na bel bilong ol i save kamap gutpela taim ol i stap wantaim em. (Jon 1:14, 16, 39-42; 21:7, 15-17) Ol papamama i ken kisim skul long dispela samting. Ol liklik plaua samting i save kamap gutpela taim san i holim lip bilong ol, na olsem tasol, bel bilong ol pikinini i save kamap gutpela taim pasin sori na pasin bilong pren gut wantaim i stap insait long famili.
Yupela ol papamama, ol pikinini i save amamas long kam klostu long yu na kamapim ol hevi bilong ol? Yu save putim gut yau long tok bilong ol? Pastaim yu save kirapim ol long kamapim olgeta tingting i stap long bel bilong ol bambai yu ken klia gut long hevi bilong ol, na nau yu skelim dispela hevi? Yu save isi long ol na helpim ol long painim bekim bilong ol askim bilong ol long rot bilong ol buk na nius bilong Baibel?
Wanpela mama bilong Saut Afrika i tok: “Kirap long namba wan de pikinini meri bilong mipela i go long skul, mipela i save kirapim em long stori long ol samting i kamap long skul long olgeta wan wan de. Mi save mekim ol askim olsem: ‘Yu stap wantaim husat long taim bilong belo kaikai? Stori long nupela tisa bilong yu. Em i luk olsem wanem? Ol i laik mekim wanem ol samting long dispela wik?’ Wanpela taim, pikinini meri bilong mipela i kam bek long haus na em i tok, tisa bilong lainim ol long tok Inglis i laik kisim klas i go lukim wanpela piksa wokabaut, na bihain ol sumatin i mas raitim stori long en. Mipela i lukim nem bilong dispela piksa wokabaut na mipela i gat tupela tingting long en. Taim mipela i kisim sampela save moa long en, mipela save i no gutpela bilong Kristen i lukim. Mipela famili i toktok wantaim long dispela samting. Long de bihain, pikinini meri bilong mipela i go lukim tisa na tokim em olsem em i no laik lukim dispela piksa, long wanem, ol pasin dispela piksa i kamapim i no stret wantaim ol bilip Kristen em i bihainim. Tisa i tingting gen long dispela samting na bihain em i tenkyu long pikinini meri bilong mipela; em i tok, em i no laik kisim klas i go lukim wanpela samting bihain em bai bel hevi long en.” Gutpela pasin dispela papamama i save mekim long tingim tru laip bilong pikinini meri bilong ol i kamapim gutpela kaikai. Em i meri bilong amamas na tingim gutpela samting bai kamap, na long nau em i wok volantia long brens-ofis bilong Sosaiti Was Taua long Saut Afrika.
Jisas i stap olsem gutpela piksa tru long pasin em i save mekim long ol pikinini bilong ol narapela man. Em i save amamas long stap wantaim ol. (Mak 10:13-16) Olsem na ol papamama i mas amamas long mekim ol samting wantaim pikinini bilong ol yet! Long sampela hap bilong Afrika, ol papa i sem long narapela i lukim ol i pilai bal o sampela narapela pilai wantaim pikinini man bilong ol. Tasol papa Kristen i no ken ting em i bikman tumas na ol narapela i no ken lukim em i pilai wantaim ol pikinini bilong em. Nogat. Ol yangpela i laik tru bai papamama i amamas long i stap wantaim ol. Dispela i helpim ol pikinini na i no hatwok tumas long kamapim ol wari bilong ol. Taim papamama i no tingim dispela laik bilong bel na tingting bilong pikinini, pikinini inap kros o surik long ol na i no laik toktok, na em bai mekim moa yet sapos papamama i wok long stretim stretim em.
Pol i salim pas i go long ol Kolosi bilong stori long ol wok bilong famili, na em i tok: “Yupela papa, yupela i no ken mekim ol pikinini bilong yupela i kros, nogut ol i pilim olsem ol i no inap mekim wanpela gutpela wok.” (Kolosi 3:21) Dispela tok inap makim olsem sampela taim ol papa i strong tumas long stretim ol pikinini, tasol ol i no pren gut wantaim ol. Ol pikinini, na ol yangpela tu, em papamama i laikim tumas ol na i amamas long ol, ating ol bai redi moa long bihainim ol tok bilong stretim ol.
Laikim Tumas God
Nambawan bikpela samting ol papamama inap givim long pikinini bilong ol i olsem: Ol i ken makim gutpela pasin long ol pikinini long givim bel long God. Ol pikinini i mas lukim na harim papamama bilong ol i kamapim bel bilong ol olsem ol i laikim tru God. Wanpela yangpela man i save wok long brens-ofis bilong Sosaiti Was Taua long Saut Afrika i tok: “Taim mi manki yet, mi save helpim papa long mekim ol wok bilong haus. Mi save amamas long helpim em, long wanem, papa i amamas long ol liklik samting mi bin mekim. Taim mitupela i wok wantaim, em i save tokim mi long planti samting bilong Jehova. Mi inap tingim wanpela Sarere taim mitupela i bin wok strong long katim gras na san i hat nogut tru. Tuhat bilong papa i kapsait, olsem na mi ran i go na kisim tupela glas wara na mi putim ais long en. Papa i tok: ‘Pikinini, yu pilim bikpela save tru bilong Jehova? Ais i save trip antap long wara. Sapos ais i save go daunbilo long wara, olgeta pis samting i stap long as bilong ol raunwara bai dai. Tasol nogat, ais i wok olsem wanpela karamap bilong lukautim ol samting! Dispela i helpim yumi long kisim save moa long Jehova, a?’a Bihain mi bin stap kalabus, long wanem, mi no laik insait long ami, na long dispela taim mi gat bikpela hap taim bilong tingim ol samting. Wanpela taim long nait mi bel hevi i stap long rum kalabus na mi tingim dispela tok bilong papa. Nau mi pilim tru dispela tok bilong em! Na mi tingting olsem, sapos inap, mi laik lotuim Jehova inap oltaim oltaim.”
Tru tumas, long olgeta samting papamama i mekim, ol pikinini i mas lukim olsem pasin bilong laikim tumas God em i as bilong en. Taim famili i go long ol miting Kristen, na autim tok, na kaunim Baibel na stadi wantaim, ol pikinini i mas lukim olsem pasin bilong laikim tumas God na pasin bilong redi long bihainim tok bilong em i kirapim ol long mekim olsem. (1 Korin 13:3) Na bikpela samting tru, pasin bilong laikim tumas God i mas kamap klia long ol beten papa i mekim long famili. Em i bikpela samting tru long papamama i mas helpim ol pikinini long laikim tumas God. Long dispela as God i bin tokim ol Israel olsem: “Yupela i mas laikim tumas God, Bikpela bilong yumi. Yupela i mas laikim em tru long bel bilong yupela na long tingting bilong yupela na long strong bilong yupela. Na yupela i mas lainim ol pikinini bilong yupela long ol dispela lo. Na tokim ol long taim yupela i stap long haus na long taim yupela i wokabaut long rot, na long taim yupela i malolo na long taim yupela i wok.”—Lo 6:5-7; skelim wantaim Matyu 22:37-40.
Wanpela bikpela samting inap pasim yumi long laikim tumas God na bihainim tok bilong em, em sin i stap long skin bilong yumi. (Rom 5:12) Olsem na Baibel i tok: “Bikpela i laikim tru ol manmeri i no save laikim pasin nogut.” (Song 97:10) Planti taim, tingting nogut i save kamapim pasin nogut. Bilong abrusim dispela samting, pikinini i mas kisim narapela bikpela pasin.
Pret Long God
Pasin bilong laikim tumas Jehova na pret long mekim ol samting em i no save laikim, em wanpela gutpela samting tru. Krais Jisas yet i stap olsem nambawan gutpela piksa bilong yumi long painim amamas long “i stap aninit long Bikpela.” (Aisaia 11:1-3) Dispela pasin bilong i stap aninit long God (olsem pret long em) em i bikpela samting tru long taim laik bilong mekim maritpasin i kamap strong long skin bilong yangpela. Pasin bilong pret long God inap helpim yangpela long sakim ol traim na hevi bilong dispela graun em inap pulim em long mekim pasin pamuk. (Sindaun 8:13) Long sampela lain, ol papamama i save sem long skulim ol pikinini long rot bilong sakim pasin pamuk. Planti ol i ting i no stret long toktok long ol dispela samting. Tasol wanem samting i bin kamap taim ol papamama i slek long mekim olsem?
Tripela bikpela dokta i gat save, em Buga, Amoko, na Ncayiyana, ol i bin givim ol askim long 1,702 yangpela meri na 903 manki long hap bilong Transki, Saut Afrika. Nius South African Medical Journal i tok, “inap olsem 76 pesen bilong ol yangpela meri na 90.1 pesen bilong ol manki mipela i givim askim long ol, ol i bin mekim pasin pamuk.” Ol meri i gat olsem 15 krismas samting, na planti bilong ol, ol manki i bin subim ol long pamuk. Winim 250 i bin kisim bel wanpela o tupela taim samting. Narapela hevi i kamap, em planti bilong ol i bin kisim ol sik bilong pamuk.
Ating planti papamama i no ting em i bikpela samting long skulim ol pikinini long rot bilong sakim pasin pamuk. Tasol dispela nius i tok: “Karim pikinini na kamap mama em bikpela samting long ol meri bilong dispela lain long hap bilong Transki, na ol meri i save pilim hariap dispela samting taim ol i kamap yangpela.” Long sampela narapela hap bilong graun tu i gat wankain hevi.
Planti yangpela long Afrika i gat tok long papamama bilong ol, long wanem, papamama i no bin helpim ol long save gut long ol senis i wok long kamap long skin bilong ol. Sampela papamama Kristen i bin sem tumas long mekim wok long buk Rot Bilong i Stap Amamas Taim Yu Yangpela Yet.b Long pes 20-23, em i stori long stretpela wok bilong sem bilong man na meri na ol senis i kamap long skin taim ol yangpela i kisim 13 krismas samting.
Mipela i litimapim nem bilong ol papamama Kristen ol i daunim sem na ol i toktok wantaim pikinini bilong ol long tingting bilong God long maritpasin. Gutpela rot bilong mekim olsem em papamama i ken stori isi isi long dispela samting, inap tasol long pikinini i ken kisim gut. Papamama i mas tingim krismas samting bilong pikinini, na ating ol i ken kolim stret sampela hap bilong skin na wok bilong en. Sapos ol i no mekim olsem, ating yangpela bai i no klia gut long tok ol i mekim.—1 Korin 14:8, 9.
Wanpela papa bilong Saut Afrika em i gat tupela pikinini meri na wanpela pikinini man, em i tok: “Planti taim rot i op na mi inap toktok wantaim ol pikinini meri tu long ol samting bilong maritpasin. Tasol meri bilong mi em i save stori gut wantaim ol pikinini meri, na em i mekim wok long buk Rot Bilong i Stap Amamas Taim Yu Yangpela Yet. [Lukim pes 26-31.] Taim pikinini man bilong mi i gat 12-pela krismas, mi tingting pinis long mi mas kisim em i go wokabaut longwe liklik long ol maunten. Long dispela taim, mitupela i stori gut long ol senis i save kamap long skin bilong ol manki na bikpela wok bilong dispela samting long bihain, long taim em i marit. Na tu, mi stori wantaim em long em i no ken mekim pasin doti bilong pilai long sem, na em i mas tingim ol meri olsem em i save tingim mama na ol susa bilong em, na givim biknem long ol.”
Ol i Kisim Bikpela Amamas Long Wok Bilong Ol
Dispela papa na mama nau tasol mipela i stori long ol, ol i bin wok strong na ol i amamas olsem wok bilong ol long mekim bikpela long ol pikinini bilong ol i bin kamapim gutpela samting. Olgeta tripela pikinini i bikpela pinis na ol i marit long ol gutpela Kristen. Pikinini man na ol tambu bilong tupela i mekim wok elda long kongrigesen Kristen, na 4-pela bilong dispela 6-pela marit i bin mekim wok painia oltaim inap planti yia.
Tru tumas, ol papamama i wok strong long helpim famili bilong ol long kisim laip, ol inap kisim bikpela amamas long ol pikinini i bihainim ol tok bilong Baibel ol i givim long ol, long wanem, Sindaun 23:24, 25 i tok: “Sapos man i gat gutpela tingting na i bihainim stretpela pasin, orait papa bilong en i save amamas tru. Yu mas bihainim ol dispela gutpela pasin, na bai papamama bilong yu i belgut tru na i amamas.” Tingim dispela bikpela famili em mipela i bin stori long ol long pastaim. Alphina i tok: “Taim mi tingting long ol pikinini i bin kamap strong long ol samting bilong spirit, bel bilong mi i amamas tru.” Gutpela sapos olgeta papamama Kristen i wok strong long kisim dispela gutpela pe.
[Ol Futnot]
a Taim wara i kol tumas na i laik kamap ais em i no hevi moa, em i save trip i go antap. Lukim pes 137 i go 138 long buk Life—How Did It Get Here? By Evolution or by Creation?, em Sosaiti Wastaua bilong Nu Yok i wokim.
b Lukim tu buk Sampela Askim Bilong Ol Yangpela—Ol Gutpela Bekim, em Sosaiti Wastaua bilong Nu Yok i wokim.
[Piksa long pes 23]
Papa i ken makim wanpela gutpela hap bambai em i ken stori long ol senis bai kamap long skin bilong pikinini